Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Πώς Μπορώ να ‘Τιμώ τον Πατέρα μου και τη Μητέρα Μου’;
‘ΠΕΣ μας κάτι που κάνεις και το οποίο ξέρεις ότι κλονίζει τη σχέση σου με τους γονείς σου’. Αυτή η ερώτηση τέθηκε σε 160 νεαρούς. Σχεδόν το 43 τοις εκατό των αγοριών αποκάλυψαν ότι εκείνο που κλόνιζε τις σχέσεις τους με τους γονείς τους ήταν «το να μην [τους] φέρονται με σεβασμό». Από τα κορίτσια, το 42 τοις εκατό είπαν ότι ‘περιφρονούσαν τον πατέρα τους’, και το 63 τοις εκατό είπαν είτε ότι ‘αντιμιλούσαν’ στη μητέρα τους είτε ότι με άλλους τρόπους έδειχναν ανυπακοή και μιλούσαν άσχημα. Κι όμως, πολλοί απ’ αυτούς τους νεαρούς παραδέχτηκαν πως αισθάνονταν υποχρεωμένοι να είναι συνεργατικοί με τους γονείς τους και να τους κάνουν να ‘νιώθουν ωραία’. Όμως παρ’ όλες τις καλές τους προθέσεις, συχνά αποτύγχαναν.
Ίσως επιθυμείς πραγματικά να τιμάς τους γονείς σου, σύμφωνα με την εντολή της Αγίας Γραφής· κι όμως, το ξέρεις πως μερικές φορές δεν το κάνεις. Πώς μπορείς να αποφύγεις τις παγίδες;—Εφεσίους 6:2.
Να Έχεις τη Σωστή Άποψη
Υπάρχουν δυο ειδών απόψεις που μπορείς να έχεις για τους γονείς σου. Το εδάφιο Παροιμίαι 30:17 αναφέρει για «τον οφθαλμόν, όστις εμπαίζει τον πατέρα αυτού και καταφρονεί να υπακούση εις την μητέρα αυτού». Από την άλλη μεριά το εδάφιο Παροιμίαι 17:6 δηλώνει, «Η δόξα [ομορφιά (ΜΝΚ)] των τέκνων [είναι] οι πατέρες αυτών». Άρα μπορείς είτε να περιφρονείς και να κοροϊδεύεις τους γονείς σου είτε να καμαρώνεις γι’ αυτούς· να είναι, σαν να λέγαμε, η δόξα σου. Η άποψη που υιοθετείς θα είναι ο αποφασιστικός παράγοντας για το αν θα τους σέβεσαι ή όχι.
«Μα πώς μπορεί ένα άτομο να τρέφει σεβασμό για τους γονείς του, όταν αυτοί οι ίδιοι δεν είναι αξιοσέβαστα άτομα», έγραψε μια νεαρή ονόματι Λουίζ. Η απάντηση είναι: με το να ψάξεις να βρεις τις καλές τους ιδιότητες, να τις εκτιμήσεις και να συγκεντρώσεις την προσοχή σου σ’ αυτές. Οι ερευνητές Νικ Στίνετ και Τζον Ντιφρέιν διαπίστωσαν ότι μια από τις κυριότερες ιδιότητες μιας άρρηκτα ενωμένης οικογένειας ήταν η εκτίμηση που έδειχνε το ένα μέλος προς το άλλο. «Ένας λόγος για τον οποίο έχουμε προβλήματα στο να δείχνουμε εκτίμηση είναι ότι δεν έχουμε μάθει να είμαστε καλοί μεταλλωρύχοι», εξηγούσαν στο βιβλίο τους Secrets of Strong Families (Μυστικά των Άρρηκτα Ενωμένων Οικογενειών). «Οι αδαμαντωρύχοι στη Νότια Αφρική περνάνε μια ολόκληρη ζωή, ψάχνοντας εξονυχιστικά μέσα σε βράχους και σκόνη χιλιάδων τόνων, για να βρουν λίγα μικροσκοπικά διαμάντια. Πολύ συχνά εμείς έχουμε την τάση να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Ψάχνουμε μέσα στα διαμάντια εξονυχιστικά και ανυπόμονα να βρούμε λίγη σκόνη. Οι άρρηκτα ενωμένες οικογένειές μας είναι ειδικευμένες στην ανεύρεση διαμαντιών».
Κάθε άτομο έχει καλές ιδιότητες και χαρίσματα. Αν ψάξεις για κάποιο καλό σημείο, θα το βρεις. Κι όταν ‘βρεις τα διαμάντια’, θα διακρίνεις διάφορους λόγους για τους οποίους αξίζει να σέβεσαι τους γονείς σου.
Ωστόσο, για να έχεις την κατάλληλη άποψη για τους γονείς σου, θα πρέπει πρώτα να έχεις την κατάλληλη άποψη για τον εαυτό σου. Αν δεν τα ’χεις καλά με τον εαυτό σου, είναι δύσκολο να τα ’χεις καλά με κάποιον άλλο. Ο απόστολος Παύλος συμβούλεψε τους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα: «Λέω σ’ όλους σας: Μη δίνετε στον εαυτό σας πιο μεγάλη αξία απ’ αυτή που έχει πραγματικά. Μετράτε τον εαυτό σας με ειλικρίνεια».—Ρωμαίους 12:3, ΚΔΛΖ.
Δεν πρέπει βέβαια να είσαι υπερήφανο άτομο, ωστόσο μη φτάνεις και στο άλλο άκρο· να αγνοείς, δηλαδή, την ‘αξία που έχεις πραγματικά’. Όταν η συμπεριφορά σου βασίζεται καθαρά και μόνο στην Αγία Γραφή, τότε θα μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη στην κρίση σου, επειδή ‘η υπενθύμιση του Ιεχωβά είναι αξιόπιστη, κάνει τον άπειρο σοφό’. (Ψαλμός 19:7, ΜΝΚ) Αυτού του είδους η εμπιστοσύνη θα εμποδίζει τους άλλους να σε κάνουν να φέρεσαι με ασέβεια.
Να Μιλάς με Σεβασμό
Μπορείς να αποδίδεις τιμή στους γονείς σου με το τι τους λες και το πώς τους το λες. Συνήθως αυτό δεν είναι πρόβλημα, όταν όλα πάνε καλά. Όμως, μερικές φορές οι γονείς σου λένε ή κάνουν πράγματα που σε πληγώνουν συναισθηματικά. Επίσης, διάφορα μπερδεμένα συναισθήματα, που κυριαρχούν στη διάρκεια της εφηβείας, μπορεί να σε κάνουν να θυμώνεις με τον εαυτό σου. Οι απογοητεύσεις, τα αισθήματα απώλειας ή προδοσίας και ο φόβος μπορεί να γίνουν ένα τεράστιο συναισθηματικό φορτίο. Εξαιτίας αυτών των πραγμάτων που τόσο πολύ σε ενοχλούν, μπορεί να αντιδράσεις όπως αντέδρασε ο άνθρωπος Ιώβ, ο οποίος είπε: ‘Γι’ αυτό τα λόγια μου ήταν αχαλίνωτα’.—Ιώβ 6:1-3, ΜΝΚ.
Όμως, τα ‘αχαλίνωτα λόγια’ μπορεί να δείχνουν ασέβεια. «Μερικές φορές, όταν συζητούσα κάποιο πρόβλημα με τη μαμά κι εκείνη δεν μπορούσε να καταλάβει τι ήθελα να πω, νευρίαζα κι από την κακία μου, έλεγα κάτι μόνο και μόνο για να την πληγώσω. Μ’ αυτόν τον τρόπο έπαιρνα την εκδίκησή μου», παραδέχεται ο 22χρονος Ρότζερ. «Ωστόσο όταν σηκωνόμουν κι έφευγα, ένιωθα πολύ άσχημα και ήξερα ότι ούτε εκείνη ένιωθε καλά».
Ο Ρότζερ διαπίστωσε ότι αυτά τα απερίσκεπτα λόγια ήταν ‘μαχαιριές’ και προξενούσαν πόνο, χωρίς να λύνουν κανένα πρόβλημα. Γνώριζε ότι η Αγία Γραφή έλεγε, «Η δε γλώσσα των σοφών, [είναι] ίασις». (Παροιμίαι 12:18· 15:1) «Αν και δεν ήταν εύκολο, πήγαινα πίσω και της ζητούσα συγνώμη», είπε ο Ρότζερ. «Ήξερα πως αυτό ήταν το καλύτερο που θα μπορούσα να κάνω ενώπιον του Ιεχωβά. Μετά ήμουν σε θέση να συζητήσω το πρόβλημα με περισσότερη ηρεμία, και καταφέρναμε να βρούμε λύση». Ναι, το να ζητάς συγνώμη με τον κατάλληλο τρόπο, αποδεικνύει ότι πραγματικά θέλεις να τιμάς τους γονείς σου.
Εφόσον συνήθως ο θυμός είναι αυτός που μας κάνει να μιλάμε άσχημα, είναι ζωτικό να μάθεις πώς να χειρίζεσαι κατάλληλα αυτό το συναίσθημα, που μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικό. «Ο άφρων δίδει διέξοδον εις τον θυμόν του, ο δε σοφός συγκρατεί την οργήν του», παρατηρεί το εδάφιο Παροιμίαι 29:11 (ΛΧ). Έτσι λοιπόν, αν είσαι θυμωμένος/η, περίμενε πρώτα ώσπου να καταφέρεις να θέσεις τα συναισθήματά σου κάτω από έλεγχο, και μετά, προσπάθησε να πεις αυτό που θέλεις ήρεμα. Αλλά το να κάνεις προσπάθειες να μιλάς με σεβασμό, δεν σημαίνει απλώς να περιμένεις να σου περάσουν τα νεύρα προτού μιλήσεις.
Γιατί Είναι Αναγκαίο να Δείχνεις Διορατικότητα
«Η φρόνησις [διορατικότητα (ΜΝΚ)] του ανθρώπου συστέλλει τον θυμόν αυτού· και είναι δόξα [ωραιότητα (ΜΝΚ)] αυτού να παραβλέπη την παράβασιν», δηλώνει το εδάφιο Παροιμίαι 19:11. Η εβραϊκή λέξη που βρίσκεται στο πρωτότυπο και η οποία αποδίδεται ‘διορατικότητα’ επισύρει την προσοχή στο να «γνωρίζεις την αιτία» για κάτι. Έτσι αν έχεις διορατικότητα, θα δεις τι μπορεί να σου επιφυλάσσει ένας καβγάς εκείνη τη στιγμή.
Για παράδειγμα, αν οι γονείς σου δεν σε αφήνουν να πας κάπου, ρώτα τον εαυτό σου, ‘Μήπως οι γονείς μου σκέφτονται αυτό που είναι καλύτερο για μένα; Στ’ αλήθεια έχει τόσο μεγάλη σημασία αν τελικά δεν πάω; Μήπως δεν είναι παρά η πληγωμένη μου περηφάνια ή ο πληγωμένος μου εγωισμός;’ Η όλη κατάσταση μπορεί βέβαια να είναι δυσάρεστη, αλλά μήπως χάθηκε κι ο κόσμος; Σκέψου το καλά και μπορεί να διαπιστώσεις ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι, για να ελέγχεις αυτά που βγαίνουν από το στόμα σου και να μη χειροτερεύεις μια ήδη άσχημη κατάσταση με το να αντιμιλάς.—Παροιμίαι 10:19· 16:23.
Η διορατικότητα υποβοηθά την κατανόηση, εφόσον σου δίνει τη δυνατότητα να μαθαίνεις από τις περιστάσεις και τις εμπειρίες κάποιου άλλου. (Παροιμίαι 21:11, ΜΝΚ) Για παράδειγμα, ένα κορίτσι εξηγεί: ‘Μου έδινε στα νεύρα να βρίσκομαι μαζί με την οικογένειά μου. Όμως κάποτε αρρώστησε βαριά η μητέρα του μπαμπά μου και χρειάστηκε να περάσουμε αρκετό καιρό μαζί της. Η γιαγιά μου μιλούσε στον πατέρα μου σαν να μιλούσε σε μικρό παιδί· ποτέ δεν είχα σκεφτεί πώς κι εκείνος κάποτε ήταν στην ηλικία μου. Έτσι άρχισα να σκέφτομαι ότι θα πρέπει να είχε περάσει δύσκολη ζωή, και ένιωσα να μετριάζεται ο εγωισμός μου. Τώρα δεν νευριάζω τόσο πολύ, όταν μου λέει να κάνω διάφορα πράγματα’.
Επίσης, η διορατικότητα σε βοηθάει να δεις πόσο ωραίο είναι να ‘παραβλέπεις την παράβαση’. Πράγματι, ακόμα κι αν πιστεύεις ότι έχεις κάθε λόγο να παραπονιέσαι, να είσαι πρόθυμος να δείχνεις ανεκτικότητα στους άλλους και να τους συγχωρείς. (Κολοσσαείς 3:13) Όταν είσαι πληγωμένος, είναι φυσικό να σκέφτεσαι την εκδίκηση. Αλλά με το να συγχωρέσεις πραγματικά, θα δώσεις τέρμα σ’ ένα φαύλο κύκλο που συνήθως κάνει τελικά τους ανθρώπους να μιλάνε ή να ενεργούν με ασέβεια.
Τη διορατικότητα τη χρειάζεσαι ιδιαίτερα όταν σε διαπαιδαγωγούν οι γονείς σου. Αυτή η ιδιότητα θα σε βοηθήσει να δέχεσαι τη διόρθωση και να αναγνωρίζεις ότι είναι για το καλό σου. (Παράβαλε Ψαλμός 2:10, ΜΝΚ.) Για να είμαστε ειλικρινείς, μόνο κάποιος ανόητος ‘καταφρονεί τη διδασκαλία του πατέρα του’. (Παροιμίαι 15:5) Έτσι αντί να επαναστατείς ή να κάνεις μούτρα όταν σου γίνεται κάποια διόρθωση, δείξε ότι τιμάς τους γονείς σου με το να προσπαθήσεις να ενεργήσεις σύμφωνα μ’ αυτήν.
Η διορατικότητα θα σε βοηθήσει επίσης να συναισθάνεσαι την ψυχική διάθεση των γονέων σου και να προσπαθείς να τους βοηθάς. Ένας νεαρός ονόματι Τζος εξηγεί πώς αυτός και ο αδελφός του λάβαιναν υπόψη τους τη διάθεση της μητέρας τους. «Κάποια φορά η μητέρα μου γύρισε από τη δουλειά της φουρκισμένη και κουρασμένη», λέει ο Τζος. «Ο αδελφός μου κι εγώ είχαμε συνηθίσει σ’ αυτό, κι έτσι είχαμε φροντίσει να καθαρίσουμε το σπίτι πριν να γυρίσει. Κατενθουσιάστηκε». Εσύ τιμάς τους γονείς σου με παρόμοιο τρόπο;
Το να τιμάς τους γονείς σου σημαίνει επίσης και να σέβεσαι τις ιδιωτικές τους στιγμές. Μερικές φορές οι γονείς σου έχουν την ανάγκη να βρεθούν και λίγο μόνοι. Ίσως έχουν να συζητήσουν για ζητήματα σημαντικά, που προτιμούν να μην τα ακούσεις κι εσύ. Δώσ’ τους αυτό το δικαίωμα. Βλέπεις ότι οι γονείς σου έχουν μια σοβαρή συζήτηση· γιατί να μην πας στο δωμάτιό σου ή να επισκεφτείς κάποιο φίλο σου; Αυτό θα δείξει ότι είσαι άτομο με διορατικότητα.
Ψάχνε λοιπόν να βρίσκεις τρόπους να τιμάς τους γονείς σου. Συνήθως η τιμή που θα τους αποδίδεις θα καλυτερεύει τη σχέση σου μαζί τους. Ακόμα κι αν δεν γίνει κάτι τέτοιο, εσύ θα νιώθεις ικανοποίηση, επειδή θα ξέρεις ότι ευαρεστείς τον Θεό. Αποδίδοντας τέτοιου είδους τιμή θα μπορέσεις «να ευτυχήσεις και να ζήσεις πολλά χρόνια πάνω στη γη».—Εφεσίους 6:3, ΝΔΜ.
[Εικόνα στη σελίδα 21]
Όταν οι γονείς σου λένε κάτι που σε πληγώνει συναισθηματικά, να προσπαθείς να μην τους μιλάς με ασέβεια