Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Γιατί να Είμαι Εγώ το Μικρότερο Παιδί;

Το μικρότερο παιδί τείνει να θεωρείται το «μωρό» της οικογένειας.

«Απεχθάνομαι το γεγονός ότι είμαι αναγκασμένη να πληρώνω τα λάθη που κάνουν οι μεγαλύτερες αδελφές μου».

«Ο μεγάλος μου αδελφός με χτυπάει όταν έχει προβλήματα».

‘ΕΙΜΑΙ το μικρότερο από πέντε παιδιά’, γράφει η Λίλια. ‘Και αυτό δεν είναι καθόλου διασκεδαστικό. Συχνά με αποκλείουν από τις δραστηριότητές τους επειδή κανείς δεν θέλει να ασχοληθεί με το «μωρό». Οι αδελφοί μου και οι αδελφές μου απλώς απεχθάνονται να με προσέχουν. Πάντα νιώθω ότι είμαι βάρος. Κατά καιρούς αισθάνομαι σαν μοναχοπαίδι, επειδή είμαι αναγκασμένη να περνάω τόσο πολύ χρόνο παίζοντας μόνη μου’.

Η Φέι ήταν το μικρότερο από τέσσερα παιδιά. Η ίδια θυμάται: «Οι γονείς μου πάντοτε πίστευαν αυτά που έλεγαν τα μεγαλύτερα αδέλφια μου και όχι αυτά που έλεγα εγώ. Και τα μεγαλύτερα αδέλφια μου είχαν τους δικούς τους φίλους. Εγώ κλείστηκα στον εαυτό μου».

Μήπως είσαι και εσύ το μικρότερο παιδί της οικογένειάς σου; Τότε ίσως έχεις παρόμοια παράπονα. Οι άλλοι μπορεί να το βρίσκουν διασκεδαστικό όταν μαθαίνουν ότι είσαι το «μωρό» της οικογένειας. Αλλά για εσένα, το να είσαι το μικρότερο παιδί δεν είναι καθόλου διασκεδαστικό.

Τα Μειονεκτήματα του να Είσαι το Μικρότερο Παιδί

Μήπως, για παράδειγμα, αισθάνεσαι ότι γίνονται όλα τα χατίρια στο μεγαλύτερο αδελφό σου ή αδελφή σου; Ίσως έχεις λόγους που αισθάνεσαι έτσι. Στους Βιβλικούς χρόνους το πρωτότοκο παιδί απολάμβανε μια μοναδική θέση εύνοιας· το μικρότερο παιδί υστερούσε όταν επρόκειτο για συγκεκριμένα προνόμια και ευθύνες. (Παράβαλε Γένεσις 25:31· 43:33, ΜΝΚ). Σήμερα, οι γονείς εξακολουθούν να τρέφουν υψηλές προσδοκίες για το μεγαλύτερο παιδί τους. Όχι πως το αγαπούν περισσότερο από τα άλλα τους παιδιά, αλλά επειδή είναι μεγαλύτερο, μπορεί να επιφορτιστεί με την ευθύνη να προσέχει τα μικρότερα αδέλφια του. Είναι το πρώτο που μεγαλώνει και, ως αποτέλεσμα, συχνά του δίνονται ζηλευτά προνόμια και ελευθερίες.

Το μικρότερο παιδί, ωστόσο, τείνει να θεωρείται το «μωρό» της οικογένειας και μπορεί στην ουσία να πνίγεται από τη στοργή των γονέων του! Μια γυναίκα, της οποίας τα λόγια παραθέτει το βιβλίο Ανταγωνισμός Ανάμεσα στα Αδέλφια (Sibling Rivalry) του Σέιμουρ Β. Ράιτ, θυμάται τα εξής: «Ήμουν το μικρότερο παιδί της οικογένειάς μας . . . Με ντάντευαν και ασχολούνταν μαζί μου αρκετά, ακόμη και τα μεγαλύτερα παιδιά. Φυσικά το απολάμβανα, αλλά νομίζω πως αυτό εμπόδισε λίγο την ανάπτυξή μου. Ίσως με εμπόδισε να ωριμάσω, να αντιμετωπίσω τις προκλήσεις».

Οι γονείς σου μπορεί επίσης να το παρακάνουν στην προσπάθειά τους να σε προστατέψουν. Μπορεί να επιτρέπουν στα μεγαλύτερα αδέλφια σου να βγαίνουν έξω με φίλους, αλλά ίσως επιμένουν εσύ να μένεις στο σπίτι—ή να γυρίζεις τόσο νωρίς που ίσως νιώθεις ότι τελικά δεν αξίζει τον κόπο να βγαίνεις!

Αν είσαι το μικρότερο παιδί, μπορεί επίσης να γίνεσαι αντικείμενο πολλών άδικων συγκρίσεων. «Όταν οι γονείς μου έχουν θυμώσει μαζί μου ή απλώς κάνω κάποια ανοησία μέσα στο σπίτι», λέει με θλίψη ο 16χρονος Καρλ, «μου λένε: ‘Ο Άλαν δεν το κάνει αυτό’ ή ‘Γιατί δεν καθαρίζεις το δωμάτιό σου όπως ο Άλαν;’» Και αν κάποιο από τα μεγαλύτερα αδέλφια σου είχε στασιαστική στάση όταν ήταν στη δική σου ηλικία, πρόσεχε! Οι γονείς σου ίσως προσπαθήσουν σκληρά να μην αφήσουν να επαναληφτεί η ιστορία. «Απεχθάνομαι το γεγονός ότι είμαι αναγκασμένη να πληρώνω τα λάθη που κάνουν οι μεγαλύτερες αδελφές μου», παραπονιέται ένα κορίτσι. «Απλώς και μόνο επειδή η αδελφή μου δανείστηκε το αυτοκίνητο και πήγε κάπου που δεν έπρεπε, δεν μπορώ εγώ να δανειστώ το αυτοκίνητο!»

Ο Αγώνας με τα Αδέλφια

Το μεγαλύτερο παράπονό σου, όμως, αφορά ίσως τον τρόπο με τον οποίο σου συμπεριφέρονται τα αδέλφια σου. Μπορεί να δείχνουν ελάχιστο σεβασμό για την προσωπική σου ζωή ή τα προσωπικά σου αντικείμενα. Μπορεί να σε κάνουν συνέχεια αντικείμενο πειραγμάτων ή εξιλαστήριο θύμα για τα δικά τους λάθη. «Ο μεγάλος μου αδελφός με χτυπάει όταν έχει προβλήματα», παραπονέθηκε ένα νεαρό αγόρι.

Μια νεαρή, η Σουζάνα, επισημαίνει αυτό που συχνά κρύβεται πίσω από τις διαμάχες ανάμεσα στα αδέλφια. Η ίδια λέει: «Νομίζω πως πολλοί καβγάδες γίνονται απλώς για την εξουσία και για το ποιος έχει το δικαίωμα να κάνει κάτι». Είναι απόλυτα φυσιολογικό να θέλεις τη στοργή, την αναγνώριση και την επιδοκιμασία του γονέα σου. Και εφόσον είναι σχεδόν αδύνατο να συμπεριφέρονται οι γονείς σε όλα τους τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο, μπορεί να δημιουργηθούν διαμάχες και πικρίες. Ο πατριάρχης Ιακώβ ‘αγαπούσε τον Ιωσήφ περισσότερο από όλους τους άλλους γιους του’. Η αντίδραση των αδελφών του; ‘Άρχισαν να τον μισούν, και δεν μπορούσαν να του μιλήσουν ειρηνικά’. (Γένεσις 37:3, 4, ΜΝΚ) Ως το μικρότερο παιδί, μπορεί επίσης να λαβαίνεις μεγαλύτερο μέρος της προσοχής και της στοργής των γονέων σου. Αν συμβαίνει αυτό, τα αδέλφια σου μπορεί να νιώθουν εχθρικά απέναντί σου. «Νόμιζα ότι η μικρότερη αδελφή μου έπαιρνε ό,τι ήθελε», λέει μια πρωτότοκη έφηβη, η Ροζιάνα. «Καταλάβαινα ότι τη ζήλευα».

Τα Πλεονεκτήματα

Παρ’ όλα αυτά, το να είσαι το μικρότερο παιδί έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Οι γονείς σου μπορεί να βρίσκονται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση από τότε που ήταν νέοι γονείς. Έτσι, ίσως απολαμβάνεις υλικά οφέλη, όπως το να έχεις δικό σου δωμάτιο, που τα αδέλφια σου δεν είχαν στην ηλικία σου. Και ενώ μερικά νεαρά άτομα δυσφορούν στην ιδέα να φοράνε ρούχα από δεύτερο χέρι, με τα ρούχα που κληρονόμησες από τα μεγαλύτερα αδέλφια σου ίσως έχεις αποκτήσει μια πολύ μεγαλύτερη γκαρνταρόμπα από εκείνη που έχουν ορισμένοι συνομήλικοί σου!

Ακόμη ένα όφελος είναι η πείρα που έχουν αποκομίσει οι γονείς σου ως προς την ανατροφή των παιδιών. (Παράβαλε Εβραίους 5:14, ΜΝΚ). Στην ουσία, οι μεγαλύτεροι αδελφοί και αδελφές σου τους έκαναν να συνηθίσουν το ρόλο τους ως γονέων. Έχοντας μάθει από τα λάθη του παρελθόντος, οι δικοί σου ίσως νιώθουν μεγαλύτερη ηρεμία και ασφάλεια στο ρόλο που έχει ο καθένας και ίσως είναι λιγότερο επιρρεπείς στο να έχουν απαιτήσεις που δεν είναι ρεαλιστικές. Ίσως έχεις κάποιο μέτρο ελευθερίας που τα αδέλφια σου δεν απολάμβαναν στην ηλικία σου.

Το να έχεις απλώς μεγαλύτερους αδελφούς και αδελφές αποτελεί επίσης πλεονέκτημα. Λαβαίνοντας υπόψη την εχθρότητα που συχνά δείχνουν τα αδέλφια μεταξύ τους, αυτό μπορεί να είναι λίγο δύσκολο να το πιστέψεις. Όμως, τα αδέλφια σπάνια μισούν πραγματικά το ένα το άλλο. Στην πραγματικότητα, ένα 13χρονο κορίτσι παραδέχτηκε: «Ο αδελφός μου με ενοχλεί συνέχεια. Αλλά βαθιά μέσα μου τον αγαπάω πάρα πολύ». Οι μεγαλύτεροι αδελφοί και αδελφές σου μπορούν να είναι πηγή φιλίας, συντροφικότητας και συμβουλών. Ο αδελφός σου ή η αδελφή σου μπορεί μάλιστα να γίνει για εσένα παράδειγμα προς μίμηση, ειδικά αν αυτός ή αυτή είναι θεοφοβούμενο άτομο. Μήπως αυτή είναι η πρώτη σου χρονιά στο γυμνάσιο; Ο μεγάλος σου αδελφός μπορεί να είναι σε θέση να σε βοηθήσει να προσαρμοστείς. Σου έδωσαν τελικά οι γονείς σου την άδεια να μακιγιάρεσαι; Ίσως η μεγάλη σου αδελφή μπορεί να σου δείξει πώς να το κάνεις αυτό.

Είναι ενδιαφέρον ότι το βιβλίο Ανταγωνισμός Ανάμεσα στα Αδέλφια επισημαίνει κάτι ακόμη: «Τα μικρότερα παιδιά . . . έχουν την τάση να είναι πιο φιλικά και πιο κοινωνικά από τα πρώτα ή τα μεσαία αδέλφια και είναι δημοφιλή στα άλλα παιδιά. Εφόσον έχουν συνηθίσει να συνεργάζονται και να έχουν σχέσεις με άτομα διαφόρων ηλικιών, νιώθουν άνετα με τους συνομηλίκους τους έξω από τον οικογενειακό κύκλο».

Κάνε το Καλύτερο που Μπορείς στην Κατάστασή Σου

Μήπως ακόμη πιστεύεις ότι το μικρότερο παιδί στερείται μερικά πράγματα; Τότε ίσως σε ενδιαφέρει να μάθεις ότι τα πρωτότοκα και τα μεσαία παιδιά συχνά παραπονιούνται έντονα ότι αυτά βρίσκονται σε τραγικότερη θέση! Αυτό που έχει σημασία, λοιπόν, δεν είναι ποια θέση έχεις στο οικογενειακό δέντρο, αλλά τι προσπάθειες καταβάλλεις για να εφαρμόσεις τις αρχές της Αγίας Γραφής.

Για παράδειγμα, αν νομίζεις ότι οι γονείς σου είναι υπερπροστατευτικοί, συζήτησε το ζήτημα μαζί τους με τρόπο που ταιριάζει σε ενήλικα άτομα. ‘Τα σχέδια ανατρέπονται εκεί όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συνομιλία’. (Παροιμίαι 15:22, ΜΝΚ) Με το να είσαι ‘ειρηνικό και λογικό’ άτομο μπορείς να διαπραγματευτείς και να προτείνεις αποδεκτούς συμβιβασμούς—αντί να κλαψουρίζεις όταν τα πράγματα δεν γίνονται όπως θα ήθελες. (Ιακώβου 3:17, 18, ΜΝΚ) Αν σου αρνηθούν κάποιο προνόμιο που είχαν παραχωρήσει στα μεγαλύτερα αδέλφια σου, μη νευριάσεις. Απόδειξε ότι είσαι υπεύθυνο και ικανό άτομο κάνοντας το καλύτερο που μπορείς σε οτιδήποτε σου αναθέτουν οι γονείς σου.—Παράβαλε Λουκάς 16:10.

Οι Γραφικές αρχές θα σε βοηθήσουν επίσης να διατηρείς ειρηνικές σχέσεις με τα αδέλφια σου. Θέλεις να έχεις προσωπική ζωή; Τότε εφάρμοσε το Χρυσό Κανόνα και σεβάσου τη δική τους προσωπική ζωή και τα πράγματά τους. (Ματθαίος 7:12) Μήπως απεχθάνεσαι να σε πειράζουν; Τότε να συμπεριφέρεσαι στα αδέλφια σου με ‘τιμή’ και να μην εξαπολύεις εσύ την πρώτη προσβολή. (Ρωμαίους 12:10) Μήπως αναστατώνεσαι επειδή νομίζεις ότι σε παραμελούν ή σε αποκλείουν από τις δραστηριότητές τους; Μην παραιτηθείς και κλειστείς στον εαυτό σου. ‘Έκθεσε την υπόθεσή σου’ σε αυτούς, συζητώντας το ζήτημα με ήρεμο, ώριμο τρόπο. (Παροιμίαι 25:9, ΜΝΚ) Πολλές φορές χρειάζεται απλώς να μάθεις να συγχωρείς. (Εφεσίους 4:32· Κολοσσαείς 3:13· 1 Πέτρου 4:8) Αλλά αν αισθάνεσαι ότι κάποιο από τα αδέλφια σου σε κακομεταχειρίζεται σωματικά ή προφορικά, πες στους γονείς σου τι συμβαίνει. Μόνο τότε θα μπορέσουν να επιτελέσουν το έργο της ‘διανοητικής καθοδήγησης’ των παιδιών τους.—Εφεσίους 6:4, ΜΝΚ.

Όχι, το να είσαι το μικρότερο παιδί δεν σε καταδικάζει να είσαι «μωρό». Ούτε χρειάζεται να εμποδίσει αυτό τη συναισθηματική και την πνευματική σου ανάπτυξη. Ως το μικρότερο παιδί, μπορείς να αναπτύξεις κατανόηση, ανιδιοτέλεια, προθυμία να μοιράζεσαι πράγματα, την ικανότητα να τα πηγαίνεις καλά με τους άλλους—μαθήματα που θα σου φανούν πολύ χρήσιμα στα χρόνια που θα έρθουν.

[Εικόνα στη σελίδα 23]

«Γιατί με αποκλείουν από κάθε διασκέδαση;»