Αναβλητικότητα—Ο Κλέφτης του Χρόνου

«Η αναβλητικότητα είναι ο κλέφτης του χρόνου».—Έντουαρντ Γιανγκ, περ. 1742.

ΣΤΑΘΕΙΤΕ! Μη βάζετε στην άκρη αυτό το άρθρο! Ξέρετε τι μπορεί να συμβεί. Μπορεί να το βάλετε στην άκρη και να πείτε: «Αυτός είναι ενδιαφέρων τίτλος, αλλά δεν έχω χρόνο να το διαβάσω τώρα. Θα το κοιτάξω αργότερα». Όμως το αργότερα μπορεί να μην έρθει ποτέ.

Μην αναβάλλετε την ανάγνωση ενός άρθρου που ασχολείται με την αναβλητικότητα! Χρονομετρήστε τον εαυτό σας. Πιθανώς θα μπορέσετε να διαβάσετε αυτό το άρθρο σε πέντε λεπτά περίπου. Τότε θα έχετε τελειώσει περίπου το 10 τοις εκατό ολόκληρου αυτού του περιοδικού! Κοιτάξτε το ρολόι σας και ξεκινήστε τη χρονομέτρηση τώρα. (Ήδη έχετε διαβάσει το 5 τοις εκατό!)

Πρόκειται για Αναβλητικότητα;

Αν αναβάλλετε διάφορα πράγματα—δηλαδή καθυστερείτε αυτό που μπορείτε ή που πρέπει να κάνετε τώρα— τότε είστε αναβλητικό άτομο. Με άλλα λόγια, αναβάλλετε για αύριο αυτό που μπορείτε να κάνετε τώρα, σήμερα. Το αναβλητικό άτομο καθυστερεί να προβεί σε κάποια ενέργεια όταν η ενέργεια είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται.

Κάποιος υπεύθυνος ζητάει από έναν υπάλληλο να συντάξει μια έκθεση· οι γονείς ζητούν από το παιδί τους να καθαρίσει το δωμάτιό του· η σύζυγος ζητάει από το σύζυγό της να επισκευάσει τη βρύση. «Ήμουν πολύ απασχολημένος» ή «Το ξέχασα» ή «Δεν είχα χρόνο» είναι δικαιολογίες που χρησιμοποιούμε όταν δεν έχουμε καταπιαστεί με την εργασία. Η αλήθεια είναι ότι σε ελάχιστους από εμάς αρέσει να συντάσσουμε εκθέσεις ή να καθαρίζουμε δωμάτια ή να επισκευάζουμε τα υδραυλικά όταν υπάρχουν πιο απολαυστικά πράγματα να κάνουμε. Έτσι το αναβάλλουμε, το καθυστερούμε.

Ωστόσο, γνωρίζετε ότι μερικές φορές δεν πρόκειται για αναβλητικότητα όταν αναβάλλουμε να κάνουμε κάτι; Κάποια επιχειρηματίας όταν παίρνει μια αίτηση και δεν ξέρει τι να την κάνει την αρχειοθετεί σε ένα κουτί με την ετικέτα «σε εκκρεμότητα» στο γραφείο της. Έπειτα από λίγες εβδομάδες, ανασκοπεί αυτά τα ζητήματα και διαπιστώνει ότι τα μισά από αυτά δεν χρειάζονται την ανάληψη καμιάς ενέργειας. Έχουν τακτοποιηθεί ή δεν είναι πλέον απαραίτητα. Αν δεν είστε βέβαιοι για το αν πρέπει να καθυστερήσετε ή να προβείτε σε ενέργειες, προσπαθήστε να καθορίσετε τι θα συμβεί αν δεν κάνετε ποτέ αυτό το οποίο αναβάλλετε. Είναι πιθανόν να είναι καλύτερο το αποτέλεσμα αν το κάνετε, ή μήπως θα είναι χειρότερο;

Αν μπορούμε και πρέπει να προβούμε σε κάποια ενέργεια τώρα, και αν το γεγονός ότι καθυστερούμε να κάνουμε την αναγκαία ενέργεια μπορεί να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα αργότερα, τότε η καθυστέρηση είναι αναβλητικότητα. Για παράδειγμα, είναι δυσκολότερο να καθαριστούν καλά τα πιάτα που έχουν μείνει άπλυτα για κάποιο διάστημα. Το να αναβάλλει κάποιος τη συντήρηση του αυτοκινήτου μπορεί να καταλήξει σε δαπανηρές επισκευές αργότερα. Η καθυστέρηση στην πληρωμή ενός λογαριασμού μπορεί να καταλήξει σε μεγαλύτερες χρεώσεις ή στην απώλεια των υπηρεσιών. Μια γυναίκα υπολόγισε ότι τα πρόστιμα που πλήρωσε για εκπρόθεσμες πληρωμές της οι οποίες σχετίζονταν με κλήσεις, βιντεοταινίες και βιβλία που είχε δανειστεί από τη βιβλιοθήκη ανήλθαν σε 46 δολάρια (περ. 10.500 δρχ.)! Αυτές οι πληρωμές αφορούσαν μόνο ένα μήνα!

Πιάστε τον Κλέφτη

Κατανοήστε το λόγο για τον οποίο είστε αναβλητικοί. Ρίξτε μια ματιά στις ακόλουθες αιτίες και δείτε αν μπορείτε να προσδιορίσετε την αιτία που βρίσκεται πίσω από κάποιο τωρινό έργο το οποίο δεν έχετε αρχίσει ή ολοκληρώσει:

Συνήθεια:

Αν περιμένω μέχρι το τελευταίο λεπτό, θα έχω περισσότερα κίνητρα για να το τελειώσω.

Μου αρέσει ο ενθουσιασμός που νιώθω όταν το κάνω την τελευταία στιγμή.

Θα περιμένω μέχρι να μου το υπενθυμίσει το αφεντικό μερικές φορές, και τότε θα ξέρω ότι πρόκειται για κάτι που πραγματικά θέλει να κάνω.

Έχω τόσο πολλά να κάνω ώστε δίνω προσοχή μόνο στα κρίσιμα ζητήματα.

Στάση:

Δεν έχω την επιθυμία ή την παρόρμηση να κάνω την εργασία.

Απλώς καταπιάνομαι με τα ζητήματα όταν αισθάνομαι πως μπορώ να τα χειριστώ.

Θέλω να κάνω κάτι άλλο.

Μου λείπει η αυτοπειθαρχία.

Φόβος:

Δεν είμαι βέβαιος ότι μπορώ να το κάνω.

Δεν έχω αρκετό χρόνο για να το κάνω.

Είναι μεγάλο έργο. Χρειάζομαι βοήθεια.

Τι θα γίνει αν δεν επιτύχω ή αν δεν τελειώσω;

Πρέπει να βρω τα υλικά για να ολοκληρώσω το έργο.

Φοβάμαι ότι θα με επικρίνουν ή ότι θα έρθω σε δύσκολη θέση.

Οι άνθρωποι διαφέρουν όσον αφορά τα στάδια στα οποία δείχνουν αναβλητικότητα. Μερικοί είναι αναβλητικοί προτού ξεκινήσουν επειδή θεωρούν το έργο πάρα πολύ μεγάλο. Άλλοι αρχίζουν, αλλά περίπου στα μισά ο ενθουσιασμός μαραίνεται και αναβάλλουν την αποπεράτωσή του. Άλλοι πάλι πλησιάζουν στην ολοκλήρωσή του αλλά ξεκινούν κάποιο άλλο έργο, αφήνοντας το προηγούμενο ατελείωτο. (Παρεμπιπτόντως, τα πάτε καλά. Έχετε κιόλας φτάσει στα μισά αυτού του άρθρου).

Οι αιτίες για τις οποίες δεν ξεκινάτε ή δεν ολοκληρώνετε κάποιο έργο πιθανώς να εμπίπτουν και στις τρεις κατηγορίες. Στο βιβλίο Η Συνήθεια του Τώρα (The Now Habit), ο Νιλ Φιόρε έγραψε: «Τα τρία βασικά ζητήματα τα οποία βρίσκονται στη ρίζα των περισσότερων προβλημάτων που σχετίζονται με την αναβλητικότητα: το να νιώθεις ότι είσαι θύμα, το να είσαι καταβαρημένος και το να φοβάσαι την αποτυχία». Ανεξάρτητα από τις αιτίες, αν μπορέσετε να εντοπίσετε τους λόγους, θα βρεθείτε πιο κοντά στη λύση.

Αν δεν είστε βέβαιοι για τους λόγους για τους οποίους είστε αναβλητικοί, φτιάξτε έναν κατάλογο των εργασιών που έχετε να κάνετε σε μια εβδομάδα χωρίζοντάς τον σε ημίωρα. Καθορίστε τον τρόπο με τον οποίο δαπανάτε το χρόνο. Πραγματικά μπορεί να εκπλαγούμε διαπιστώνοντας πόσο πολύ χρόνο δαπανάμε σε σχετικά ασήμαντα ζητήματα που παρεμβάλλονται σε σπουδαίες εργασίες. Τι γίνεται όμως στη συνέχεια;

Σκεφτείτε τις Συνέπειες

Το να περιμένετε να επιτελεστεί κάτι χωρίς να καταβάλετε προσπάθεια για αυτό μπορεί να προκαλέσει ένα αποκαρδιωτικό αίσθημα. Καθώς πλησιάζει η αναμενόμενη προθεσμία, αρχίζετε να αισθάνεστε πίεση και ανησυχία. Καθώς αναπτύσσονται αυτά τα αισθήματα, η δημιουργική σας ικανότητα ίσως παρεμποδίζεται. Δεν έχετε τόσο τη διάθεση να υπολογίσετε ή να σταθμίσετε διάφορους τρόπους για να πραγματοποιήσετε το στόχο, αλλά κυρίως ενδιαφέρεστε να τον επιτελέσετε.

Για παράδειγμα: Σας έχει ανατεθεί η παρουσίαση κάποιου θέματος. Την προηγούμενη νύχτα, κάθεστε να γράψετε μερικά λόγια. Δεν έχετε διαθέσει επαρκή χρόνο για να ερευνήσετε το αντικείμενό σας, έτσι το προετοιμάζετε στα γρήγορα. Ίσως με λίγη μόνο επιπρόσθετη προσπάθεια, θα μπορούσατε να περιλάβετε εμπειρίες, υποβοηθητικές πληροφορίες ή πίνακες για να βοηθήσετε το ακροατήριό σας να οραματιστεί το θέμα.

Μια άλλη συνέπεια που εμφανίζεται όταν καθυστερούμε να επιτελέσουμε κάποιο έργο είναι ότι δεν μπορούμε να ξεκουραστούμε όταν έχουμε ελεύθερο χρόνο. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουμε ένα βασανιστικό αίσθημα (ή κάποιον που μας βασανίζει υπενθυμίζοντάς μας) ότι έχουμε αφήσει απραγματοποίητο κάποιο έργο.

Τι Μπορώ να Κάνω;

Καταρτίστε έναν κατάλογο. Κάντε το την προηγούμενη νύχτα. Γράψτε τα πράγματα που θέλετε να κάνετε την επόμενη μέρα. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα ξεχάσετε τίποτα, και θα παρακολουθείτε την πρόοδό σας καθώς θα τσεκάρετε τα ζητήματα που έχουν ολοκληρωθεί. Στα δεξιά κάθε ζητήματος, γράψτε πόσο χρόνο υπολογίζετε ότι θα χρειαστείτε για να ολοκληρώσετε την εργασία. Αν καταρτίζετε έναν κατάλογο με πράγματα που ‘Πρέπει να Γίνουν’ σε μια μέρα, χρησιμοποιήστε λεπτά. Αν καταρτίζετε έναν κατάλογο έργων, χρησιμοποιήστε ώρες. Καταρτίστε αυτόν τον κατάλογο την προηγούμενη νύχτα. Διαθέστε λίγα λεπτά για να ετοιμάσετε τον κατάλογό σας για την επόμενη μέρα. Να έχετε εύκαιρο ένα μηνιαίο ημερολόγιο. Καθώς σας ανατίθενται εργασίες και κλείνετε ραντεβού, να τα καταγράφετε εκεί.

Όταν ανασκοπείτε τις εργασίες για την επόμενη μέρα, βάλτε προτεραιότητες στα ζητήματα του ημερολογίου σας, γράφοντας Α, Β, Γ, κτλ., δίπλα σε κάθε ζήτημα που πρέπει να τακτοποιηθεί. Μερικοί κάνουν καλύτερη εργασία το πρωί, άλλοι το απόγευμα ή το βράδυ. Προγραμματίστε να ασχοληθείτε με τα μεγαλύτερα έργα σας στον αποδοτικότερο για εσάς χρόνο. Βάλτε τις λιγότερο απολαυστικές εργασίες πριν από τις απολαυστικές.

Υπολογίστε το χρόνο. Αν πάντοτε αργείτε, και αυτό σας κάνει να τρέχετε, μάθετε να υπολογίζετε το χρόνο. Δηλαδή, καθορίστε με ακρίβεια πόσο χρόνο θα χρειαστείτε για να κάνετε μια εργασία. Βάλτε μερικά λεπτά παραπάνω για τη «συμφορά» που μπορεί να συμβεί. Μην παραλείψετε να αφήσετε χρόνο ανάμεσα στα ραντεβού. Χρειάζεται να προσθέσετε χρόνο για τις μετακινήσεις. Δεν μπορείτε να ολοκληρώσετε μια συνάντηση στις 10:00 π.μ. και να βρεθείτε σε μια άλλη στις 10:00 π.μ. ακόμη και αν γίνεται στο διπλανό δωμάτιο, για να μην πούμε στην άλλη άκρη της πόλης. Αφήστε ενδιάμεσα επαρκή χρόνο.

Να αναθέτετε ευθύνες σε άλλους. Συχνά προσπαθούμε να τα κάνουμε όλα μόνοι μας ενώ ίσως να μη χρειάζεται πάντοτε να γίνεται αυτό. Ίσως να μπορεί κάποιος άλλος να ρίξει στο ταχυδρομείο ένα δικό μας δέμα, αν γνωρίζουμε ότι πηγαίνει εκεί.

Τεμαχίστε την εργασία. Μερικές φορές δεν ξεκινάμε κάποιο καινούριο έργο εξαιτίας του μεγέθους του. Γιατί να μην τεμαχίσετε τη μεγάλη εργασία σε μικρότερες; Καθώς ολοκληρώνουμε τις μικρότερες εργασίες, θα παρακολουθούμε την πρόοδό μας και θα ενθαρρυνόμαστε να ολοκληρώσουμε την επόμενη φάση.

Αφήστε χρόνο για τις παρεμβολές. Πάντοτε υπάρχουν παρεμβολές στη μέρα εργασίας μας—τηλεφωνήματα, επισκέπτες, προβλήματα, αλληλογραφία. Θέλουμε να εργαζόμαστε αποτελεσματικά, πράγμα που περιλαμβάνει τη συνεργασία με άλλους ανθρώπους οι οποίοι έχουν και αυτοί να κάνουν με προθεσμίες. Αν μας ενδιαφέρει μόνο η αποδοτική εργασία, θα εκνευριζόμαστε όταν οι άλλοι διακόπτουν τις δραστηριότητές μας. Γι’ αυτό, αφήστε χρόνο για τις παρεμβολές. Αφήστε χρόνο κάθε μέρα για τις εξελίξεις που δεν είναι στο πρόγραμμα. Όταν αυτές προκύψουν, μπορείτε να τις χειριστείτε, γνωρίζοντας ότι έχετε αφήσει λίγο χρόνο για αυτές.

Αμοιβή. Όταν κάνετε το σχεδιασμό σας, θα πρέπει να προγραμματίζετε να καταγίνεστε σε έντονη ή συγκεντρωμένη εργασία επί 90 λεπτά περίπου. Μην ξεχάσετε να προγραμματίσετε χρόνο για την προετοιμασία της εργασίας. Αφότου θα έχετε ουσιαστικά ξεκινήσει την εργασία και θα εργάζεστε περίπου μιάμιση ώρα, πιθανόν να χρειαστείτε ένα μικρό διάλειμμα. Αν εργάζεστε σε γραφείο, σταματήστε, τεντωθείτε και σκεφτείτε ήρεμα. Αν εργάζεστε σε εξωτερικούς χώρους, κάντε κάτι που θα σας αναζωογονήσει. Αμείψτε τον εαυτό σας για την εργασία σας.—Εκκλησιαστής 3:13.

Για σκεφτείτε, ολοκληρώσατε αυτό το άρθρο μέσα σε πέντε περίπου λεπτά από τότε που διαβάσατε τον τίτλο. Ίσως να πηγαίνετε προς το καλύτερο!