Επιμέλεια Παιδιών—Μια Ισορροπημένη Άποψη

ΣΥΧΝΑ, η πραγματική δυσκολία εμφανίζεται μετά το διαζύγιο, καθώς εξελίσσεται ο αγώνας για την αγάπη και τον έλεγχο του παιδιού. Το ρητό «χρειάζονται δύο για να γίνει καβγάς» δεν είναι πάντοτε αληθινό. Μπορεί να φτάνει μόνο ένας αυταρχικός γονέας που θέλει να γίνονται τα πράγματα με το δικό του τρόπο. Μια δικηγόρος ειδικευμένη στο οικογενειακό δίκαιο, στο Τορόντο του Καναδά, παρατήρησε: «Στο οικογενειακό δίκαιο, τα πάντα είναι πολύ συναισθηματικά φορτισμένα και αγγίζουν την καρδιά».

Αντί να σκέφτονται τα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού, μερικοί γονείς συνεχίζουν τη διαμάχη υποβάλλοντας αγωγές για άσχετα ζητήματα. Για παράδειγμα, μερικοί έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν ότι πρέπει να αφαιρεθεί η επιμέλεια από τον άλλο γονέα επειδή είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά και θα στερήσει από το παιδί το “φυσιολογικό τρόπο ζωής”.

Αυτοί που δεν είναι Μάρτυρες ίσως κάνουν ζήτημα τον εορτασμό των γενεθλίων, των Χριστουγέννων ή και της Αποκριάς. Μερικοί ίσως παραπονεθούν ότι οι συναναστροφές του παιδιού και η κοινωνική προσαρμογή του θα περιοριστούν αν το παιδί αποφασίσει να μη χαιρετάει τη σημαία. Ή μερικοί ίσως υπαινιχθούν ότι το παιδί θα υποστεί ψυχολογική βλάβη αν συνοδεύει το γονέα την ώρα που εκείνος μιλάει στους άλλους σχετικά με την Αγία Γραφή. Μερικοί γονείς που δεν είναι Μάρτυρες έχουν μάλιστα ισχυριστεί ότι η ζωή του παιδιού θα κινδύνευε επειδή ο γονέας Μάρτυρας δεν θα έδινε τη συγκατάθεσή του για να γίνει μετάγγιση αίματος στο παιδί.

Πώς αντιμετωπίζει ο Χριστιανός τη δυσκολία που προξενούν τέτοια συναισθηματικά φορτισμένα επιχειρήματα; Μια συναισθηματική αντίδραση—«πληρωμή με το ίδιο νόμισμα»—δεν θα έχει αποτέλεσμα. Αν το ζήτημα φερθεί ενώπιον κάποιου δικαστή, ο κάθε γονέας θα έχει την ευκαιρία να ακουστεί. Είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε τη Βιβλική συμβουλή: «Ρίξε στον Ιεχωβά το βάρος που σηκώνεις, και αυτός θα σε στηρίξει. Ποτέ δεν θα επιτρέψει να κλονιστεί ο δίκαιος». (Ψαλμός 55:22) Αν στοχάζονται γύρω από αυτό και αν εφαρμόζουν τις Γραφικές αρχές, οι γονείς μπορούν, με τη βοήθεια του Ιεχωβά, να αντιμετωπίσουν οτιδήποτε προκύψει σε σχέση με την επιμέλεια των παιδιών.—Παροιμίες 15:28.

Λογικότητα

Τα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού είναι το κύριο ζήτημα. Αν ένας γονέας είναι υπερβολικά απαιτητικός, ίσως χάσει την επιμέλεια και μπορεί να διαπιστώσει ότι τα προνόμια επικοινωνίας που έχει είναι περιορισμένα. Ο σοφός γονέας συμπεριφέρεται με ειρηνικό τρόπο, έχοντας κατά νου τη Βιβλική συμβουλή: «Να μην ανταποδίδετε κακό αντί κακού σε κανέναν. . . . Να αφήνετε τόπο για την οργή . . . Να μην αφήνεις τον εαυτό σου να νικιέται από το κακό αλλά να νικάς το κακό με το καλό». (Ρωμαίους 12:17-21) Είτε βρίσκονται στο δικαστήριο είτε στο γραφείο ενός δικηγόρου είτε με κάποιον που θα κρίνει την επιμέλεια του παιδιού, οι γονείς πρέπει να “κάνουν τη λογικότητά τους γνωστή σε όλους τους ανθρώπους”.—Φιλιππησίους 4:5.

Μερικές φορές ένας αποξενωμένος σύντροφος θα προσπαθήσει να εξαπατήσει τους άλλους αναφέροντας παροδηγητικά και υποθετικά προβλήματα. Είναι σοφό να καταπολεμήσετε την ανθρώπινη τάση η οποία θα σας υποκινούσε να αντιδράσετε υπερβολικά σε αυτές τις προφορικές επιθέσεις. Η υγεία, η θρησκεία και η εκπαίδευση είναι τα θέματα που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι αποξενωμένοι σύντροφοι στην ακρόαση για την επιμέλεια του παιδιού καθώς “μηχανεύονται κακό”.—Παροιμίες 14:22.

Η λογικότητα περιλαμβάνει την ικανότητα να εξετάζουμε τα γεγονότα και να διαπραγματευόμαστε μια έντιμη συμφωνία. Κανένας γονέας δεν θα πρέπει να ξεχνάει ότι, ακόμη και μετά το διαζύγιο, το παιδί εξακολουθεί να έχει δύο γονείς. Οι γονείς έχουν πάρει διαζύγιο ο ένας από τον άλλον, όχι από το παιδί. Συνεπώς, εκτός από ακραίες συνθήκες, ο κάθε γονέας θα πρέπει να έχει την ελευθερία να ενεργεί ως γονέας όταν έχει το παιδί. Ο κάθε γονέας θα πρέπει να έχει την ελευθερία να εκφράζει τα αισθήματα και τις αξίες του και να συμμετέχει με το παιδί του στις νόμιμες δραστηριότητές του, θρησκευτικές ή άλλες.

Ας εξετάσουμε τα πιθανά αποτελέσματα μιας ακρόασης: (1) από κοινού επιμέλεια, (2) αποκλειστική επιμέλεια και (3) περιορισμοί στα προνόμια επικοινωνίας. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της από κοινού επιμέλειας και της αποκλειστικής επιμέλειας; Τι μπορείτε να κάνετε αν χάσετε την επιμέλεια; Τι γίνεται αν ο ένας γονέας είναι αποκομμένος;

Από Κοινού Επιμέλεια

Μερικοί δικαστές πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί η επαφή του παιδιού και με τους δύο γονείς. Το σκεπτικό τους βασίζεται σε ερευνητικές μελέτες που δείχνουν ότι τα παιδιά μπορεί να υποστούν λιγότερη πίεση και συναισθηματική βλάβη μετά το διαζύγιο αν οι γονείς μπορούν να μοιραστούν την επιμέλεια. Αντί να νιώθει εγκαταλειμμένο από τον ένα γονέα, το παιδί θα αισθανόταν ότι το αγαπούν και οι δύο γονείς και ότι είναι μέλος και στα δύο σπιτικά. «Η από κοινού επιμέλεια είναι ένας τρόπος για να κάνεις και τους δύο γονείς να συμμετέχουν», λέει ένας δικηγόρος ειδικευμένος στο οικογενειακό δίκαιο.

Ωστόσο, η Δρ Τζούντιθ Γουόλερσταϊν, διευθύντρια του Κέντρου για τη Μεταβατική Οικογένεια, στο Κόρτε Μαντέρα της Καλιφόρνιας, προειδοποιεί ότι για να πετύχει η από κοινού επιμέλεια, οι γονείς πρέπει να είναι συνεργατικοί και το παιδί πρέπει να είναι ευέλικτο και να τα πηγαίνει καλά με τους ανθρώπους. Αυτές οι ιδιότητες είναι ουσιώδεις επειδή στην από κοινού επιμέλεια και οι δύο γονείς έχουν το νόμιμο δικαίωμα να αποφασίζουν μαζί για σημαντικά ζητήματα που αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση, τη θρησκευτική ανατροφή και την κοινωνική ζωή του παιδιού τους. Αλλά αυτό πετυχαίνει μόνο αν και οι δυο γονείς παραμένουν λογικοί καθώς εξετάζουν τι προάγει τα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού τους και όχι τι είναι για το προσωπικό τους συμφέρον.

Αποκλειστική Επιμέλεια

Το δικαστήριο μπορεί να αναθέσει την αποκλειστική επιμέλεια στο γονέα ο οποίος, κατά τη γνώμη του δικαστηρίου, είναι καλύτερα εξαρτισμένος για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού. Ο δικαστής μπορεί να αποφασίσει ότι ο γονέας που έχει την επιμέλεια θα παίρνει μόνος του αποφάσεις σχετικά με σημαντικά ζητήματα που αφορούν την ευημερία του παιδιού. Συχνά, το δικαστήριο καταλήγει σε αυτή την απόφαση αφού ακούσει τα πορίσματα των ειδικών—συνήθως ψυχολόγων, ψυχιάτρων ή κοινωνικών λειτουργών.

Οι υποστηρικτές της αποκλειστικής επιμέλειας θεωρούν ότι αυτή η διευθέτηση δίνει στο παιδί περισσότερη σταθερότητα. Όταν οι γονείς δεν μπορούν ή δεν πρόκειται να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά μεταξύ τους, πολλοί δικαστές προτιμούν αυτό το είδος επιμέλειας. Φυσικά, ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια δεν διαγράφεται από τη ζωή του παιδιού. Γενικά δίνονται δικαιώματα επικοινωνίας στο γονέα που δεν έχει την επιμέλεια, και οι δύο γονείς μπορούν να συνεχίσουν να παρέχουν στο παιδί την καθοδήγηση, την αγάπη και τη στοργή που χρειάζεται.

Προνόμια Επικοινωνίας

Δεν είναι ρεαλιστικό για τους γονείς να θεωρούν ότι από την επιμέλεια του παιδιού κάποιος βγαίνει «κερδισμένος» και κάποιος άλλος «χαμένος». Οι γονείς είναι επιτυχημένοι και «κερδισμένοι» όταν βλέπουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν και να γίνονται ώριμοι, ικανοί, αξιοσέβαστοι ενήλικοι. Η επιτυχία στην ανατροφή των παιδιών δεν συνδέεται άμεσα με τη νομική επιμέλεια. Με το να συμμορφώνεται με τους όρους που θέτει το δικαστήριο όσον αφορά την επιμέλεια του παιδιού, ακόμη και όταν αυτοί φαίνονται άδικοι, ο Χριστιανός «υποτάσσεται στις ανώτερες εξουσίες». (Ρωμαίους 13:1) Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι δεν είναι τώρα καιρός να συναγωνίζεστε για την αγάπη ή την οσιότητα των παιδιών σας με το να υποβιβάζετε τον άλλο γονέα προσπαθώντας να καταστρέψετε τη σχέση που έχει με τα παιδιά.

Υπάρχουν Γραφικά παραδείγματα θεοφοβούμενων γονέων οι οποίοι, για διάφορους λόγους, αποχωρίστηκαν από τα παιδιά τους. Για παράδειγμα, ο Αμράμ και η Ιωχαβέδ, οι γονείς του Μωυσή, ενεργώντας για τα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού τους, τον έβαλαν σε ένα μικρό πλωτό κιβώτιο «ανάμεσα στα καλάμια, κοντά στην όχθη του ποταμού Νείλου». Όταν η κόρη του Φαραώ πήρε το βρέφος, εκείνοι διατήρησαν την εμπιστοσύνη τους στον Ιεχωβά. Αυτοί οι σοφοί και πιστοί γονείς ανταμείφθηκαν γενναιόδωρα με προνόμια «επικοινωνίας» τα οποία χρησιμοποίησαν αποτελεσματικά προκειμένου να εκπαιδεύσουν το αγόρι στην οδό του Ιεχωβά. Ο Μωυσής μεγάλωσε και έγινε ένας εξέχων υπηρέτης του αληθινού Θεού.—Έξοδος 2:1-10· 6:20.

Τι γίνεται, όμως, αν ο ένας από τους γονείς είναι αποκομμένος; Πρέπει ο Χριστιανός γονέας να του δίνει το παιδί; Η αποκοπή από την εκκλησία αλλάζει μόνο την πνευματική σχέση μεταξύ του ατόμου και της Χριστιανικής εκκλησίας. Στην πραγματικότητα, κόβει τους πνευματικούς δεσμούς. Αλλά η σχέση γονέα-παιδιού παραμένει ανέπαφη. Ο γονέας που έχει την επιμέλεια πρέπει να σεβαστεί το δικαίωμα επικοινωνίας του αποκομμένου γονέα. Ωστόσο, αν η σωματική ή η συναισθηματική ευημερία του παιδιού απειλείται άμεσα και ουσιαστικά από το γονέα που δεν έχει την επιμέλεια, τότε το δικαστήριο (όχι ο γονέας που έχει την επιμέλεια) μπορεί να κανονίσει ώστε κάποια τρίτη πλευρά να επιβλέπει την επικοινωνία με το παιδί.

Ποτέ Δεν Είστε Μόνοι

Οι διαδικασίες του διαζυγίου και οι επακόλουθες διαμάχες για την επιμέλεια του παιδιού είναι εμπειρίες που εξαντλούν συναισθηματικά. Μια ένωση που ξεκίνησε με τόσες υποσχέσεις καταστράφηκε μαζί με τα όνειρα, τα σχέδια και τις προσδοκίες του ζευγαριού. Παραδείγματος χάρη, η απιστία ή η ακραία κακοποίηση μπορεί να αναγκάσει μια όσια σύζυγο να ζητήσει νομική προστασία για τον εαυτό της και για το παιδί της. Εντούτοις, τα αισθήματα ενοχής και ανεπάρκειας ίσως επιμένουν καθώς αναρωτιέται τι πήγε στραβά ή πώς θα μπορούσε να είχε χειριστεί καλύτερα το ζήτημα. Πολλά ζευγάρια ανησυχούν για το πώς θα αντιδράσουν τα παιδιά τους στη διάλυση της οικογένειας. Ο δικαστικός αγώνας για την επιμέλεια ίσως είναι γεμάτος συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα που όχι μόνο δοκιμάζουν την ακεραιότητα κάποιου ως στοργικού γονέα αλλά δοκιμάζουν και την πίστη και την εμπιστοσύνη του ατόμου στον Ιεχωβά.—Παράβαλε Ψαλμός 34:15, 18, 19, 22.

Όταν ο αθώος σύντροφος επιλέξει να αναλάβει δράση λόγω της κακοποίησης του παιδιού ή της ακραίας συζυγικής κακοποίησης ή για να προστατέψει την υγεία του από τον κίνδυνο των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών από έναν άπιστο σύντροφο, δεν υπάρχει λόγος να νιώθει ένοχος εκείνος ο αθώος σύντροφος ή να νιώθει ότι ο Ιεχωβά τον έχει εγκαταλείψει. (Ψαλμός 37:28) Ο άπιστος ή βάναυσος σύντροφος είναι αυτός που παραβίασε το ιερό συμβόλαιο του γάμου και “φέρθηκε δόλια” στο σύντροφό του.—Μαλαχίας 2:14.

Συνεχίστε να «διακρατείτε αγαθή συνείδηση» ενώπιον των ανθρώπων και του Ιεχωβά με το να εφαρμόζετε τις Γραφικές αρχές, με το να συμπεριφέρεστε έντιμα στον αποξενωμένο σύντροφό σας και με το να δείχνετε ευελιξία στις συμφωνίες της επιμέλειας. «Είναι καλύτερο να υποφέρετε επειδή κάνετε το καλό, αν το επιθυμεί το θέλημα του Θεού, παρά επειδή κάνετε το κακό».—1 Πέτρου 3:16, 17.

Όσο για τα παιδιά, χρειάζονται τη διαβεβαίωση ότι δεν έφταιγαν αυτά για τη διάλυση της οικογένειας. Μερικές φορές τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως τα είχαμε σχεδιάσει. Αλλά η εφαρμογή των Βιβλικών αρχών μπορεί να απαλύνει το σοκ του διαζυγίου με το να ενθαρρύνει τον ανοιχτό και γεμάτο κατανόηση διάλογο μεταξύ γονέων και παιδιών. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να γίνει αφήνοντας τα παιδιά να συμμετέχουν ενεργά στο σχεδιασμό της οικογενειακής ζωής μετά το διαζύγιο. Με το να είστε υπομονετικοί και καλοσυνάτοι και να ενδιαφέρεστε για τα αισθήματα των παιδιών καθώς και με το να ακούτε τις εκφράσεις τους, θα τα βοηθήσετε πολύ να προσαρμοστούν στο καινούριο πρόγραμμα και στις νέες συνθήκες διαβίωσης.

Οι Άλλοι Μπορούν να Βοηθήσουν

Οι γονείς δεν είναι οι μόνοι οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί που βιώνει τη διάλυση της οικογένειας. Τα μέλη της οικογένειας, οι δάσκαλοι και οι φίλοι μπορούν να κάνουν πολλά για να υποστηρίξουν και να καθησυχάσουν τα παιδιά διαζευγμένων γονέων. Ιδιαίτερα οι παππούδες μπορούν να συμβάλουν πολύ στη σταθερότητα και στη συναισθηματική ευημερία των παιδιών.

Οι Χριστιανοί παππούδες μπορούν να παρέχουν στα παιδιά πνευματική εκπαίδευση και ωφέλιμες δραστηριότητες, αλλά πρέπει να σέβονται τις αποφάσεις των γονέων σχετικά με τη θρησκευτική εκπαίδευση, επειδή οι γονείς, και όχι οι παππούδες, είναι αυτοί που έχουν την ηθική και νομική εξουσία να παίρνουν αυτές τις αποφάσεις.—Εφεσίους 6:2-4.

Με τέτοια υποστήριξη, τα παιδιά διαζευγμένων γονέων μπορούν να επιζήσουν από τη διάλυση του γάμου των γονέων τους. Και μπορούν να συνεχίσουν να αποβλέπουν στις ευλογίες του νέου κόσμου του Θεού, όπου όλες οι οικογένειες θα είναι απαλλαγμένες από “την υποδούλωση στη φθορά και θα έχουν την ένδοξη ελευθερία των παιδιών του Θεού”.—Ρωμαίους 8:21· 2 Πέτρου 3:13.

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

Διόρθωση Παρανοήσεων

«Η γλώσσα των σοφών κάνει το καλό με τη γνώση», και ο Χριστιανός γονέας έχει μια εξαιρετική ευκαιρία να διορθώσει παρανοήσεις ή μισοαλήθειες. (Παροιμίες 15:2) Για παράδειγμα, όσον αφορά την ιατρική φροντίδα των παιδιών τους, «οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δέχονται ιατρικές και χειρουργικές μεθόδους», αλλά όταν ένας Μάρτυρας έχει οριστεί ως ο γονέας που έχει την επιμέλεια, διατηρεί το δικαίωμα για συναίνεση κατόπιν διαφώτισης για κάθε επέμβαση.a—Το Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (The Journal of the American Medical Association).

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά παίρνουν στα σοβαρά τη θρησκεία τους, η οποία βασίζεται στο Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή. Αυτό τους κάνει καλύτερους πατέρες, μητέρες, παιδιά, φίλους, γείτονες και πολίτες. Οι Χριστιανοί γονείς παρέχουν διαπαιδαγώγηση με αγάπη, οικοδομώντας σεβασμό για την εξουσία και εφοδιάζοντας τα παιδιά τους με ένα σύνολο σωστών αξιών για τη ζωή.b—Παροιμίες 13:18.

Η κοσμική εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό μέρος της ανατροφής του παιδιού, και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά θέλουν να έχουν τα παιδιά τους την καλύτερη εκπαίδευση που υπάρχει.c—Παροιμίες 13:20.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Ο γονέας που έχει την επιμέλεια πρέπει να ακούει υπομονετικά όταν το παιδί του μιλάει για την επίσκεψή του στο γονέα που δεν έχει την επιμέλεια