Άνθρωποι—Ποιοι Είμαστε;

ΦΑΙΝΕΤΑΙ ότι η ανθρωπότητα προβληματίζεται όσον αφορά το τι είναι στην πραγματικότητα ο άνθρωπος. Ο εξελικτής Ρίτσαρντ Λίκι παρατηρεί: «Επί αιώνες οι φιλόσοφοι ασχολούνται με διάφορες πτυχές τού τι είναι ο άνθρωπος ή το ανθρώπινο είδος. Αλλά εκείνο που προκαλεί κατάπληξη είναι ότι δεν υπάρχει κάποιος κοινά αποδεκτός ορισμός για το τι είναι ο άνθρωπος».

Ωστόσο, ο Ζωολογικός Κήπος της Κοπεγχάγης εξέφρασε θαρραλέα την άποψή του παρουσιάζοντας ένα ιδιαίτερο έκθεμα στο τμήμα με τα πρωτεύοντα θηλαστικά. Το Βιβλίο Έτους της Μπριτάνικα 1997 (1997 Britannica Book of the Year) εξηγεί: «Ένα ζευγάρι Δανών μετακόμισε σε προσωρινό κατάλυμα στο ζωολογικό κήπο με σκοπό να υπενθυμίζει στους επισκέπτες τη στενή τους συγγένεια με τους πιθήκους».

Διάφορα εγκυκλοπαιδικά έργα αποδέχονται μια τέτοια υποτιθέμενη στενή συγγένεια ορισμένων ζώων με τους ανθρώπους. Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia), για παράδειγμα, λέει: «Τα ανθρώπινα όντα, μαζί με τους πιθήκους, τους λεμούριους και τους τάρσιους, αποτελούν την τάξη των θηλαστικών τα οποία ονομάζονται πρωτεύοντα».

Εντούτοις, το γεγονός είναι ότι οι άνθρωποι βρίθουν από μοναδικά χαρακτηριστικά τα οποία δεν ταιριάζουν με τη φύση των ζώων. Μεταξύ αυτών είναι η αγάπη, η συνείδηση, η ηθική, η πνευματικότητα, η δικαιοσύνη, το έλεος, το χιούμορ, η δημιουργικότητα, η αντίληψη του χρόνου, η αυτογνωσία, η αισθητική αντίληψη, το ενδιαφέρον για το μέλλον, η ικανότητα της συσσώρευσης γνώσης από γενιά σε γενιά και η ελπίδα ότι ο θάνατος δεν είναι το οριστικό τέλος της ύπαρξής μας.

Σε μια απόπειρα να συμβιβάσουν αυτά τα χαρακτηριστικά με τη φύση των ζώων, μερικοί στρέφουν την προσοχή στην εξελικτική ψυχολογία, η οποία είναι ένα κράμα εξέλιξης, ψυχολογίας και κοινωνικών επιστημών. Έχει ρίξει φως η εξελικτική ψυχολογία στο αίνιγμα της ανθρώπινης φύσης;

Ποιος Είναι ο Σκοπός της Ζωής;

«Η συλλογιστική της εξελικτικής ψυχολογίας είναι απλή», λέει ο εξελικτής Ρόμπερτ Ράιτ. «Ο ανθρώπινος νους, όπως και οποιοδήποτε άλλο όργανο, σχεδιάστηκε με σκοπό τη μετάδοση γονιδίων στην επόμενη γενιά· τα αισθήματα και οι σκέψεις που αυτός δημιουργεί κατανοούνται καλύτερα μέσα σε αυτά τα πλαίσια». Με άλλα λόγια, ολόκληρος ο σκοπός μας στη ζωή, όπως καθορίζεται από τα γονίδιά μας και αντανακλάται στις λειτουργίες του νου μας, είναι η αναπαραγωγή.

Πράγματι, «μεγάλο μέρος της ανθρώπινης φύσης», σύμφωνα με την εξελικτική ψυχολογία, «συνοψίζεται στο αδίστακτο γενετικό εγωιστικό συμφέρον». Το βιβλίο Το Ηθικό Ζώο (The Moral Animal) λέει: «Η φυσική επιλογή “θέλει” τους άντρες να έχουν σεξουαλικές σχέσεις με μια ατέλειωτη σειρά γυναικών». Σύμφωνα με αυτή την εξελικτική ιδέα, υπό ορισμένες περιστάσεις η ανηθικότητα για τις γυναίκες θεωρείται επίσης φυσιολογική. Ακόμα και η αγάπη των γονέων θεωρείται τέχνασμα το οποίο έχουν εμπνευστεί τα γονίδια για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των απογόνων. Έτσι, μια άποψη τονίζει τη σπουδαιότητα της γενετικής κληρονομιάς προκειμένου να διασφαλιστεί η διαιώνιση της ανθρώπινης οικογένειας.

Μερικά βιβλία αυτοβοήθειας βασίζονται τώρα στο νέο ρεύμα της εξελικτικής ψυχολογίας. Ένα από αυτά λέει ότι η ανθρώπινη φύση «δεν είναι πολύ διαφορετική από τη φύση του χιμπατζή, τη φύση του γορίλα ή τη φύση του μπαμπουίνου». Επίσης δηλώνει: «Σε σχέση με την εξέλιξη, . . . εκείνο που μετράει είναι η αναπαραγωγή».

Απεναντίας, η Αγία Γραφή διδάσκει ότι ο Θεός δημιούργησε τους ανθρώπους για ένα σκοπό ανώτερο από την απλή αναπαραγωγή. Φτιαχτήκαμε κατά την «εικόνα» του Θεού με την ικανότητα να αντανακλούμε τις ιδιότητές του, ιδιαίτερα την αγάπη, τη δικαιοσύνη, τη σοφία και τη δύναμη. Προσθέστε σε αυτές τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που αναφέρθηκαν παραπάνω, και φαίνεται ξεκάθαρα γιατί η Αγία Γραφή τοποθετεί τους ανθρώπους πάνω από τα ζώα. Η Αγία Γραφή, στην πραγματικότητα, αποκαλύπτει ότι ο Θεός δημιούργησε τους ανθρώπους έτσι ώστε να έχουν, όχι μόνο την επιθυμία να ζουν για πάντα, αλλά και την ικανότητα να απολαύσουν την εκπλήρωση αυτής της επιθυμίας σε ένα δίκαιο νέο κόσμο φτιαγμένο από τον Θεό.—Γένεση 1:27, 28· Ψαλμός 37:9-11, 29· Εκκλησιαστής 3:11· Ιωάννης 3:16· Αποκάλυψη 21:3, 4.

Έχει Σημασία Τι Πιστεύουμε

Ο καθορισμός της ορθής άποψης δεν είναι καθόλου ακαδημαϊκό ζήτημα, επειδή το τι πιστεύουμε σχετικά με την καταγωγή μας μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο ζούμε. Ο ιστορικός Χ. Τζ. Γουέλς κατέγραψε τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν πολλοί μετά την έκδοση του βιβλίου του Κάρολου Δαρβίνου Η Καταγωγή των Ειδών, το 1859.

«Επακολούθησε ηθική εξαχρείωση. . . . Υπήρξε σοβαρή απώλεια της πίστης μετά το 1859. . . . Οι επικρατέστεροι λαοί στο τέλος του δέκατου ένατου αιώνα πίστευαν ότι επικρατούσαν λόγω του Αγώνα για Ύπαρξη, στον οποίο οι ισχυροί και οι πανούργοι επιβάλλονται στους αδύναμους και στους ανυποψίαστους. . . . Ο άνθρωπος, αποφάνθηκαν, είναι κοινωνικό ζώο όπως ο ινδικός κυνηγετικός σκύλος. . . . Έκριναν σωστό ότι οι μεγάλοι σκύλοι της ανθρώπινης αγέλης πρέπει να εκφοβίζουν και να καθυποτάσσουν».

Ασφαλώς, είναι σημαντικό να αποκτήσουμε μια ορθή άποψη σχετικά με το ποιοι πραγματικά είμαστε. Επειδή, όπως ρώτησε και κάποιος εξελικτής, «αν ο απλός, ξεπερασμένος δαρβινισμός . . . απομύζησε την ηθική δύναμη του Δυτικού πολιτισμού, τι θα συμβεί όταν η νέα εκδοχή [της εξελικτικής ψυχολογίας] γίνει πλήρως αντιληπτή;»

Εφόσον το τι πιστεύουμε σχετικά με την καταγωγή μας επηρεάζει τις βασικές μας απόψεις για τη ζωή καθώς και για το ορθό και το εσφαλμένο, είναι ζωτικό να δούμε από κοντά το όλο ζήτημα.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 4]

Ο ιστορικός Χ. Τζ. Γουέλς κατέγραψε τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν πολλοί μετά την έκδοση του βιβλίου του Κάρολου Δαρβίνου Η Καταγωγή των Ειδών, το 1859: «Επακολούθησε ηθική εξαχρείωση. . . . Υπήρξε σοβαρή απώλεια της πίστης μετά το 1859»