Η Άποψη της Αγίας Γραφής

Δανεισμός Ανάμεσα σε Φίλους

«Ο ΠΟΝΗΡΟΣ ΔΑΝΕΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΞΕΠΛΗΡΩΝΕΙ, ΑΛΛΑ Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΕΥΝΟΙΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙ ΔΩΡΑ».—ΨΑΛΜΟΣ 37:21.

«ΝΑ ΜΗ δανείζεσαι, ούτε να δανείζεις· επειδή συνήθως χάνεται και το δάνειο και ο φίλος». Αυτά έγραψε ο Άγγλος θεατρικός συγγραφέας Γουίλιαμ Σέξπιρ, επαναλαμβάνοντας έναν πανάρχαιο σοφό συλλογισμό. Αναμφίβολα, στις ανθρώπινες σχέσεις είναι λίγα εκείνα τα πράγματα που μπορούν να προκαλέσουν τόσο εκρηκτικές καταστάσεις όσο ο δανεισμός χρημάτων. Ακόμα και αν υπάρχουν τα πιο καλομελετημένα σχέδια και οι πιο αγαθές προθέσεις, τα πράγματα δεν έχουν πάντοτε το αναμενόμενο αποτέλεσμα.—Εκκλησιαστής 9:11, 12.

Μπορεί να υπάρξουν περιστάσεις οι οποίες θα κάνουν δύσκολη ή αδύνατη για τον οφειλέτη την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του. Ή ίσως ο δανειστής χρειαστεί ξαφνικά τα χρήματα που δάνεισε. Όταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα, όπως επισήμανε και ο Σέξπιρ, οι φιλίες και οι σχέσεις μπορεί να κινδυνεύσουν.

Ασφαλώς, ένα άτομο ίσως έχει βάσιμους λόγους για να δανειστεί χρήματα. Μπορεί να έχει οικονομικές δυσκολίες εξαιτίας κάποιου σοβαρού ατυχήματος ή επειδή έχασε την εργασία του, και ίσως θεωρεί το δανεισμό ως τη μοναδική λύση. Εκείνοι που μπορούν ενθαρρύνονται από την Αγία Γραφή να βοηθούν όσους βρίσκονται σε ανάγκη, όταν έχουν τη δύναμη να το κάνουν αυτό. (Παροιμίες 3:27) Κάτι τέτοιο ίσως περιλαμβάνει και το δανεισμό χρημάτων. Πώς, όμως, θα πρέπει να θεωρούν τις υποχρεώσεις τους οι Χριστιανοί οι οποίοι συνάπτουν μια τέτοια συμφωνία;

Αρχές που Πρέπει να Εξετάσετε

Η Αγία Γραφή δεν είναι οδηγός για οικονομικά ζητήματα. Δεν εξετάζει όλες τις λεπτομέρειες που ίσως περιλαμβάνει ο δανεισμός χρημάτων. Ζητήματα όπως το αν πρέπει να χρεωθεί τόκος ή όχι, καθώς επίσης το πόσος τόκος θα χρεωθεί, πρέπει να τα καθορίσουν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι.a Ωστόσο, η Αγία Γραφή παρέχει ξεκάθαρες, στοργικές αρχές οι οποίες θα πρέπει να διέπουν τη στάση και τη συμπεριφορά του οφειλέτη ή του δανειστή.

Εξετάστε ορισμένες αρχές που εφαρμόζονται σε εκείνον ο οποίος δανείζεται χρήματα. Ο απόστολος Παύλος πρότρεψε τους Χριστιανούς να “μην οφείλουν σε κανέναν τίποτα απολύτως, παρά μόνο το να αγαπούν ο ένας τον άλλον”. (Ρωμαίους 13:8) Μολονότι εδώ ο Παύλος ανέφερε μια γενική αρχή, η συμβουλή του μπορεί ασφαλώς να εκληφθεί ως προειδοποίηση για να είμαστε επιφυλακτικοί όσον αφορά τα χρέη. Μερικές φορές είναι καλύτερα να στερηθούμε κάτι παρά να χρωστάμε χρήματα σε κάποιον άλλον. Γιατί; Το εδάφιο Παροιμίες 22:7 εξηγεί ότι «όποιος δανείζεται είναι υπηρέτης εκείνου που δανείζει». Αυτός που δανείζεται πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι, μέχρι να ξεπληρώσει τα χρήματα, έχει αναλάβει μια υποχρέωση. Στην ουσία, οι πόροι του δεν είναι εντελώς δικοί του. Η αποπληρωμή του χρέους του σε αρμονία με τους προσυμφωνημένους όρους πρέπει να έχει άμεση προτεραιότητα στη ζωή του· διαφορετικά υπάρχει πιθανότητα να δημιουργηθούν δυσκολίες.

Για παράδειγμα, καθώς ο καιρός περνάει και το χρέος δεν εξοφλείται, ο δανειστής μπορεί να εκνευριστεί. Ίσως να βλέπει με καχυποψία μερικά πράγματα που κάνει ο οφειλέτης, όπως το ότι αγοράζει ρούχα, τρώει σε εστιατόρια ή πηγαίνει διακοπές. Μπορεί να δημιουργηθεί πικρία. Ίσως προκληθεί ένταση, ή κάτι ακόμα χειρότερο, στις μεταξύ τους σχέσεις ή και στις σχέσεις των οικογενειών τους. Αυτές μπορεί να είναι οι λυπηρές συνέπειες αν ο οφειλέτης δεν κρατήσει το λόγο του.—Ματθαίος 5:37.

Αλλά τι θα γίνει αν ξαφνικά ο οφειλέτης δυσκολευτεί να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή του εξαιτίας μιας κατάστασης που είναι πέρα από τον έλεγχό του; Μήπως αυτό θα τον απάλλασσε από το χρέος; Όχι κατ’ ανάγκην. Ο ψαλμωδός λέει ότι ο δίκαιος «ορκίστηκε σχετικά με κάτι που είναι κακό για τον εαυτό του, και όμως δεν το αλλάζει». (Ψαλμός 15:4) Σε αυτή την περίπτωση, ο στοργικός και σοφός τρόπος ενέργειας από μέρους του οφειλέτη θα ήταν να εξηγήσει αμέσως την κατάσταση στο δανειστή. Κατόπιν θα μπορούσαν να συμφωνήσουν κάνοντας μερικές εναλλακτικές διευθετήσεις. Αυτό θα διασφαλίσει την ειρήνη και θα ευαρεστήσει τον Ιεχωβά Θεό.—Ψαλμός 133:1· 2 Κορινθίους 13:11.

Είναι αλήθεια ότι ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται κάποιος τα χρέη του αποκαλύπτει πολλά για τον εαυτό του. Μια απαθής, αδιάφορη στάση σε σχέση με την εξόφληση του χρέους αποκαλύπτει έλλειψη ενδιαφέροντος για τους άλλους. Στην πραγματικότητα, το άτομο που τηρεί μια τέτοια στάση δείχνει ιδιοτέλεια—οι επιθυμίες του βρίσκονται στην πρώτη θέση. (Φιλιππησίους 2:4) Ο Χριστιανός που εσκεμμένα και ηθελημένα αρνείται να πληρώσει τα χρέη του θέτει σε κίνδυνο την υπόστασή του ενώπιον του Θεού, και οι πράξεις του ίσως υποδηλώνουν ότι έχει άπληστη και πονηρή καρδιά.—Ψαλμός 37:21.

Ο Δανειστής

Ενώ η κύρια υποχρέωση βαρύνει τον οφειλέτη, υπάρχουν επίσης αρχές οι οποίες εφαρμόζονται σε εκείνον που δανείζει. Η Αγία Γραφή δείχνει ότι αν έχουμε τη δυνατότητα να βοηθάμε εκείνους οι οποίοι βρίσκονται σε ανάγκη θα πρέπει να το κάνουμε. (Ιακώβου 2:14-16) Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένα άτομο είναι υποχρεωμένο να δανείσει χρήματα, ακόμα και αν αυτός που του τα ζητάει είναι πνευματικός αδελφός του. «Οξυδερκής είναι αυτός που βλέπει τη συμφορά και κρύβεται», λέει η Αγία Γραφή.—Παροιμίες 22:3.

Γνωρίζοντας και κατανοώντας τις αδιαμφισβήτητα υπαρκτές παγίδες οι οποίες περιλαμβάνονται στο δανεισμό χρημάτων, το άτομο που έχει διάκριση θα εξετάσει προσεκτικά κάθε πιθανό αίτημα που ίσως του γίνει για πίστωση. Είναι δικαιολογημένη η παράκληση; Έχει άραγε σκεφτεί προσεκτικά το ζήτημα εκείνος ο οποίος ζητάει το δάνειο; Είναι ο πιθανός οφειλέτης καλά οργανωμένος και έχει καλή φήμη; Είναι πρόθυμος να υπογράψει κάποιο έγγραφο το οποίο θα αναφέρει τους όρους της συμφωνίας; (Παράβαλε Ιερεμίας 32:8-14.) Είναι πράγματι προετοιμασμένος να ξεπληρώσει το χρέος;

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Χριστιανός θα πρέπει να αρνηθεί να δανείσει σε ένα άτομο που έχει ανάγκη επειδή κάτι τέτοιο φαίνεται οικονομικά επισφαλές. Οι ατομικές υποχρεώσεις που έχει ο Χριστιανός απέναντι στους άλλους ξεπερνούν κατά πολύ τον αυστηρά επιχειρηματικό τρόπο σκέψης. «Όποιος έχει τα μέσα αυτού του κόσμου για τη συντήρηση της ζωής και βλέπει τον αδελφό του να έχει ανάγκη και εντούτοις του κλείνει την πόρτα της τρυφερής του συμπόνιας, πώς παραμένει σε αυτόν η αγάπη του Θεού;» ρωτάει ο απόστολος Ιωάννης. Ναι, οι Χριστιανοί πρέπει να δείχνουν “αγάπη, όχι με λόγια ούτε με τη γλώσσα, αλλά με έργα και αλήθεια”.—1 Ιωάννη 3:17, 18.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ένα άτομο μπορεί να αποφασίσει να μη δανείσει χρήματα στον αδελφό του που έχει ανάγκη. Ίσως προτιμήσει να του κάνει κάποιο δώρο ή να προσφέρει κάποιο άλλο είδος βοήθειας. Με παρόμοιο πνεύμα, όταν δημιουργούνται δυσκολίες σε μια συμφωνία δανεισμού, ο δανειστής ίσως επιλέξει να ενεργήσει με έλεος. Ίσως θελήσει να λάβει υπόψη του τις αλλαγμένες περιστάσεις του οφειλέτη και να παρατείνει την προθεσμία αποπληρωμής του χρέους, να το μειώσει ή ακόμα και να το διαγράψει τελείως. Αυτές είναι προσωπικές αποφάσεις που πρέπει να πάρει ο καθένας ατομικά.

Οι Χριστιανοί πρέπει να θυμούνται ότι ο Θεός παρατηρεί όλα τα πράγματα και θα μας θεωρήσει υπόλογους για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε καθώς και για το πώς χρησιμοποιούμε τους πόρους μας. (Εβραίους 4:13) Η συμβουλή της Αγίας Γραφής να “λαβαίνουν χώρα όλες μας οι υποθέσεις με αγάπη” ασφαλώς εφαρμόζεται στο δανεισμό ανάμεσα σε φίλους.—1 Κορινθίους 16:14.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 18]

«Ο Αργυραμοιβός και η Σύζυγός Του» (1514), του Κίντεν Μάσις

[Ευχαριστίες]

Scala/Art Resource, NY