Εξερευνώντας Μεγαλοπρεπείς Καταρράκτες

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΖΑΜΠΙΑ

ΤΟ 1855, ο Σκωτσέζος ιεραπόστολος και εξερευνητής Ντέιβιντ Λίβινγκστον είχε ήδη ταξιδέψει χρόνια ολόκληρα διασχίζοντας την Αφρική​—μια ήπειρο που τότε ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστη στον υπόλοιπο κόσμο. Κατευθυνόμενος προς τα ανατολικά, κατά μήκος του επιβλητικού ποταμού Ζαμβέζη, άκουσε τους ντόπιους να μιλούν με δέος για τον τεράστιο καταρράκτη που βρισκόταν παρακάτω. Εξαιτίας του φοβερού θορύβου και των υδρατμών που δημιουργούσε, οι ντόπιοι τον αποκαλούσαν Μόζι-όα-Τούνια, δηλαδή «Ο Καπνός που Βροντάει».

Ο Λίβινγκστον αποφάσισε να δει από κοντά τους καταρράκτες, οι οποίοι τώρα ονομάζονται Καταρράκτες της Βικτόριας. Περιγράφοντας το θέαμα που αντίκρισε για πρώτη φορά, έγραψε: «Έκθαμβος, σύρθηκα μέχρι το χείλος, κοίταξα κάτω στο μεγάλο βάραθρο που είχε δημιουργηθεί από τη μια ως την άλλη όχθη του πλατιού ποταμού Ζαμβέζη και είδα ένα ποτάμι πλάτους χιλίων [μέτρων] να πέφτει από ύψος [τριάντα μέτρων] και έπειτα ξαφνικά να συρρικνώνεται για να χωρέσει σε μια κοίτη πλάτους δεκαπέντε ως είκοσι [μέτρων]».

Σήμερα θεωρείται ότι, κατά την εποχή των πλημμυρών, περνάει από τους Καταρράκτες της Βικτόριας, τους οποίους μοιράζονται η Ζάμπια και η Ζιμπάμπουε, ο μεγαλύτερος όγκος νερού που πέφτει με αυτή τη μορφή στον πλανήτη! Σε αυτές τις περιόδους, ένας χείμαρρος 545 εκατομμυρίων λίτρων ανά λεπτό πέφτει με ορμή από ύψος 108 μέτρων μέσα σε ένα τεράστιο χάσμα. Έπειτα, όλος ο όγκος των υδάτων του Ζαμβέζη ελίσσεται ορμητικά σε ένα βαθύ φαράγγι με άνοιγμα μικρότερο των 65 μέτρων. Χάρη σε αυτά τα μοναδικά γεωλογικά χαρακτηριστικά, οι Καταρράκτες της Βικτόριας αποτελούν ένα πραγματικά συγκλονιστικό θέαμα.

Η περιοχή γύρω από τους καταρράκτες είναι επίσης πανέμορφη. Έχει χαρακτηριστεί εθνικό πάρκο και φιλοξενεί μια θαυμάσια ποικιλία δέντρων και φυτών, καθώς και εντυπωσιακών ζώων​—μεταξύ των οποίων ιπποπόταμους, ελέφαντες, καμηλοπαρδάλεις, γκνου, ζέβρες, ακόμη και λιοντάρια. Υπέροχα πουλιά όπως οι αετοί και τα σπάνια γεράκια Falco fasciinucha φτιάχνουν τις φωλιές τους στους βράχους.

Σύμφωνα με τον Λίβινγκστον, «κανένας δεν μπορεί να φανταστεί την ομορφιά αυτής της περιοχής βασιζόμενος μόνο στα όσα έχει δει στην Αγγλία. Δεν υπάρχει Ευρωπαίος που να έχει αντικρίσει ποτέ κάτι τέτοιο. Ωστόσο, εικόνες τόσο εξαίσιες πρέπει σίγουρα να αιχμαλωτίζουν το βλέμμα των αγγέλων καθώς πετούν στον ουρανό». Σήμερα, περίπου 150 χρόνια από τότε που ο Λίβινγκστον αντίκρισε για πρώτη φορά αυτό το μέρος και το ονόμασε Καταρράκτες της Βικτόριας, από το όνομα της βασίλισσας της Αγγλίας, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έρχονται κάθε χρόνο από όλο τον κόσμο για να δουν από κοντά το μεγαλείο του.

Δικαιολογημένα οι Καταρράκτες της Βικτόριας φημίζονται ως ένα από τα θαύματα του φυσικού κόσμου. Ωστόσο, πολλοί καταρράκτες των πολυάριθμων μεγάλων ποταμών της Ζάμπιας, αν και λιγότερο γνωστοί, είναι επίσης εκθαμβωτικά όμορφοι. Παρακαλούμε ελάτε μαζί μας για να δούμε μερικούς από αυτούς.

Καταρράκτες Ενγκόνγε

Μια ζεστή, ξηρή μέρα του Νοεμβρίου, περίπου δύο χρόνια προτού δει για πρώτη φορά τους Καταρράκτες της Βικτόριας, ο Λίβινγκστον έφτασε στους Καταρράκτες Ενγκόνγε, γνωστούς επίσης και ως Καταρράκτες Σιόμα. Ο ίδιος έγραψε: «Τα νησάκια πάνω από τους καταρράκτες καλύπτονται με όμορφη βλάστηση, όπως και τα πάντα τριγύρω. Το θέαμα που αντίκρισα από το βράχο ο οποίος δεσπόζει πάνω από τους καταρράκτες ήταν το ωραιότερο από όσα είχα δει». Οι σημερινοί επισκέπτες στους Καταρράκτες Ενγκόνγε συμφωνούν απόλυτα με τα λόγια του Λίβινγκστον.

Ο Λίβινγκστον αφηγήθηκε: «Επί πολλά [χιλιόμετρα] παρακάτω, ο ποταμός στενεύει και περιορίζεται σε πλάτος μικρότερο από εκατό [μέτρα]. Το νερό παφλάζει και δίνει την εντύπωση ότι σχηματίζει μεγάλες δίνες, ώστε ακόμη και ο πιο καλός κολυμβητής θα δυσκολευόταν να κρατηθεί στην επιφάνεια».

Καταρράκτες Λουμάνγκουε

Πολλοί άλλοι καταρράκτες της Ζάμπιας είναι απομονωμένοι και ανέπαφοι. Τα μεγέθη τους ποικίλλουν πολύ. Οι Καταρράκτες Λουμάνγκουε μοιάζουν με τους Καταρράκτες της Βικτόριας σε μικρογραφία. Αλλά δεν είναι καθόλου μικροί. Ένας από αυτούς πέφτει από ύψος περίπου 30 μέτρων και το εύρος του ξεπερνάει τα 100 μέτρα. Οι υδρατμοί από τους καταρράκτες συντηρούν μάλιστα ένα μικρό βροχερό δάσος.

Καταρράκτες Καλάμπο

Το νερό στους Καταρράκτες Καλάμπο, τους πιο ψηλούς της Ζάμπιας, πέφτει από το υψίπεδο προς τη Μεγάλη Ρηξιγενή Κοιλάδα της Αφρικής. Χύνεται από ύψος 200 και πλέον μέτρων πάνω σε απότομους βράχους, εκεί όπου αναπαράγεται ένα σπάνιο είδος γιγάντιων μαραμπού κατά την περίοδο της ξηρασίας.

«Οι Καλάμπο είναι, επομένως, οι δεύτεροι σε ύψος καταρράκτες της Αφρικής με αδιατάρακτη υδατόπτωση [μετά τους Καταρράκτες Τουγκέλα στη Νότια Αφρική] και οι δωδέκατοι στον κόσμο​—δύο και πλέον φορές ψηλότεροι από τους Καταρράκτες της Βικτόριας», αναφέρει το έντυπο Εθνικά Μνημεία της Ζάμπιας (National Monuments of Zambia).

Αν και οι Καταρράκτες Καλάμπο είναι δυσπρόσιτοι, ο ντόπιος συγγραφέας Κ. Α. Κουάρμπι τους περιγράφει ως «ένα από τα αξιοθέατα της Αφρικής που μένουν αξέχαστα». Ο ίδιος προβλέπει: «Θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να γίνουν προσιτοί στον καθένα. . . . Μόνο λίγοι εκλεκτοί καταφέρνουν να επισκεφτούν τους Καταρράκτες Καλάμπο».

Πράγματι, πολλοί από τους καταρράκτες και τα άλλα φυσικά αξιοθέατα της Ζάμπιας είναι πολύ απομονωμένα. Το έντυπο Εθνικά Μνημεία της Ζάμπιας επισημαίνει ότι σε μερικά «μπορεί να φτάσει κανείς μόνο με Λαντ-Ρόβερ εκεί που η περιοχή είναι δύσβατη ενώ σε άλλα μόνο με τα πόδια». Βέβαια, αυτός είναι ένας από τους λόγους που κάνουν αυτά τα μέρη μοναδικά. Εντούτοις, οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι. Ο κ. Καγκόσι Μουαμουλόουε, γεωλόγος ειδικός σε θέματα διατήρησης του περιβάλλοντος και μέλος της Επιτροπής Διατήρησης της Εθνικής Κληρονομιάς της Ζάμπιας, εξηγεί ότι στόχος τους είναι να δοθεί στο κοινό η δυνατότητα να απολαμβάνει αυτά τα υπέροχα μέρη και ταυτόχρονα να προστατεύεται η άγρια ομορφιά τους.

Ο Μεγαλύτερος Θησαυρός της Ζάμπιας

Στο βιβλίο του Ζάμπια (Zambia), ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Βον σημειώνει: «Η Ζάμπια παραμένει τόπος εξαίσιας φυσικής ομορφιάς, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου εξακολουθεί να είναι άγνωστο στους επισκέπτες αλλά και στους ντόπιους. . . . Η χώρα είναι προικισμένη με μια φανταστική ποικιλία από λίμνες, ποτάμια, δάση και βουνά». Αλλά ο μεγαλύτερος πλούτος της χώρας βρίσκεται αλλού.

«Οι κάτοικοί της φημίζονται για τη θέρμη και τη χαρωπή τους διάθεση καθώς και για την προσαρμοστικότητά τους», λέει ο Βον. Όπως ανέφερε ένας άλλος συγγραφέας, ο Ντέιβιντ Μπρίστοου, «η καρδιά της Ζάμπιας είναι οι άνθρωποί της, τόσο θερμοί όσο ο αφρικανικός ήλιος». Αν ποτέ έρθετε σε αυτή την όμορφη γωνιά του κόσμου, είμαστε βέβαιοι ότι θα συμφωνήσετε.

[Χάρτης/​Εικόνες στη σελίδα 18]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΤΑΝΖΑΝΙΑ

ΛΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΟΝΓΚΟ

ΑΝΓΚΟΛΑ

ΖΑΜΠΙΑ

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΚΑΛΑΜΠΟ

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΛΟΥΜΑΝΓΚΟΥΕ

Λουσάκα

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΕΝΓΚΟΝΓΕ

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΒΙΚΤΟΡΙΑΣ

ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ

ΜΟΖΑΜΒΙΚΗ

ΙΝΔΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ

[Εικόνες]

Καταρράκτες Λουμάνγκουε​—σαν μικρογραφία των Καταρρακτών της Βικτόριας

Καταρράκτες Καλάμπο​—διπλάσιοι σε ύψος από τους Καταρράκτες της Βικτόριας

Καταρράκτες Ενγκόνγε​—«τις περισσότερες μέρες θα είστε μόνοι σας σε αυτό το μέρος»

[Ευχαριστίες]

Καταρράκτες Λουμάνγκουε και Ενγκόνγε: Marek Patzer/www.zambiatourism.com· χάρτης: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Καταρράκτες της Βικτόριας​—«Ο Καπνός που Βροντάει»

[Ευχαριστίες]

Marek Patzer/www.zambiatourism.com