Γιατί Τόσο Πολλές Νέες Αιρέσεις;

ΔΕΚΑ βασικές θρησκείες, αλλά 10.000 αιρέσεις! Αυτός είναι ο τελευταίος αριθμός που υπολογίστηκε για τις θρησκευτικές ομάδες στις οποίες διαιρείται η ανθρωπότητα. Απ’ αυτές, κάπου 6.000 λέγεται ότι υπάρχουν στην Αφρική, 1.200 στις Ηνωμένες Πολιτείες, 421 στην Ιαπωνία και 247 στη Γαλλία.

Μερικές απ’ αυτές τις αιρέσεις, είναι θρησκευτικές ομάδες που υπάρχουν από παλιά και θεωρούν τις εκκλησίες τους πλήρως ανεπτυγμένες. Μερικές παλιές θρησκείες διαιρούνται σε αιρέσεις και αυτές υποδιαιρούνται σε υπο-αιρέσεις. Στην Ιαπωνία, η Σιντοϊστική θρησκεία αποτελείται από 153 αιρέσεις και υπο-αιρέσεις, και ο Βουδισμός διαιρείται σε 171 αιρέσεις και υπο-αιρέσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί Γιαπωνέζοι ανήκουν σε περισσότερες από μια αιρέσεις.

Στη Νότια Αφρική, το Υπουργείο Στατιστικών έχει καταγράψει πάνω από 4.000 θρησκευτικές ομάδες, οι 500 περίπου είναι των λευκών και οι υπόλοιπες των μαύρων. Μερικές απ’ αυτές τις χωριστές αιρέσεις ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανικές.

Εκκλησία ή Αίρεση;

Η λέξη «εκκλησία» δεν έχει την ίδια σημασία σε όλες τις χώρες. Στις χώρες που επικρατεί ο Καθολικισμός «η Εκκλησία» σημαίνει τη Ρωμαιο-Καθολική Εκκλησία. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η λέξη Εγκλίζ (Εκκλησία) συχνά δεν συνοδεύεται από το επίθετο καθολίκ και σχεδόν ποτέ από το επίθετο ρομαίν. Για ένα Γάλλο η λέξη, Εγκλίζ (με κεφαλαίο το Ε) ένα μόνο πράγμα μπορεί να σημαίνει: τη Ρωμαιο-Καθολική Εκκλησία. Παρόμοια, σε χώρες όπου η επίσημη θρησκεία του κράτους είναι μια από τις Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, η λέξη «εκκλησία» σημαίνει την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Στις επίσημα Προτεσταντικές χώρες, όμως, είναι γενικά απαραίτητο να προσδιορίζει κάποιος την εκκλησία στην οποία ανήκει. Αλλά ακόμη και σ’ αυτές τις χώρες, γενικά ένα άτομο δεν μπορεί να πει ότι ανήκει σε μια εκκλησία αν δεν είναι μέλος μιας από τις πιο μεγάλες και από παλιά υπάρχουσες Προτεσταντικές θρησκείες. Διαφορετικά, θεωρείται ότι ανήκει σε κάποια αίρεση. Είναι αλήθεια ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ακόμη και μικρά παρακλάδια θρησκειών συχνά τιμούνται με το όνομα εκκλησία. Αλλά στις περισσότερες άλλες χώρες αρκούνται να τους ονομάζουν αίρεση.

Τι Είναι μια Αίρεση;

Η αίρεση ορίζεται σαν «ένα συγκριτικά μικρό και πρόσφατα οργανωμένο αποκλειστικά θρησκευτικό σώμα· ειδ[ικότερα]: ένα σώμα που έχει αποχωριστεί από μια θρησκευτική ομάδα που υπήρχε από πιο παλιά.» Σύμφωνα μ’ έναν άλλο ορισμό, αίρεση είναι «ένα αποστατικό θρησκευτικό σώμα· ειδ[ικότερα] : ένα σώμα που είναι αιρετικό στα μάτια των άλλων μελών της ίδιας ομάδας.»

Μερικοί λένε ότι η λέξη «αίρεση» προέρχεται από το Λατινικό ρήμα σεκάρε (κόβο) και ορίζουν την αίρεση σαν μια ομάδα που έχει αποσπαστεί από μια καθιερωμένη εκκλησία. Άλλοι ανάγουν τη λέξη «αίρεση» στο Λατινικό ρήμα σέκβι (ακολουθώ), και έτσι το εφαρμόζουν σε μια ομάδα που ακολουθεί ένα συγκεκριμένο ανθρώπινο ηγέτη ή δάσκαλο.

Η Εκκλησία Περιφρονεί τις Αιρέσεις

Είτε η αίρεση, είναι μια ομάδα αποστατών που έχει διασπαστεί από ένα μεγαλύτερο δόγμα είτε είναι μια ομάδα μαθητών που ακολουθεί κάποιον άντρα ή κάποια γυναίκα, ένα πράγμα είναι βέβαιο: Οι εκκλησίες που υπάρχουν από παλιά, περιφρονούν τις αιρέσεις. Η Γαλλική Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια, εξηγώντας αυτή την περιφρόνηση, αναφέρει ότι η λέξη «αίρεση» και η χρήση της «είναι γεμάτες έντονα αισθήματα και μάλιστα βιαιότητα», και προσθέτει: «Γενικά, η θρησκευτική ομάδα από την οποία αποχωρίστηκε ο μικρός όμιλος ισχυρίζεται ότι είναι αυθεντική και νομίζει πως αυτή μόνο έχει την πληρότητα του δόγματος και τα μέσα σωτηρίας, και μιλάει για τους αιρετικούς με πολύ περιφρονητικό οίκτο. Αυτή η γεμάτη, οίκτο στάση συνοδεύεται συχνά από μεγάλη επιθετικότητα, και αυτό κυρίως επειδή η αίρεση υπενθυμίζει σκληρά όλα εκείνα που συνήθιζε να είναι η εκκλησία, αλλά δεν είναι πια—μια θερμή, ζωηρή, δυναμική, κατακτητική αδελφότητα.»

Γιατί Τόσο Πολλές Νέες Αιρέσεις;

Οι αιρέσεις για τις οποίες μιλάνε πλατιά τα μέσα ενημέρωσης στην εποχή μας—συχνά λόγω των οικονομικών δραστηριοτήτων τους και των μεθόδων κατήχησης—έχουν δημιουργηθεί όλες μέσα στα τελευταία 20 με 30 χρόνια. Αυτό δημιουργεί ερωτήματα όπως γιατί η εποχή μας έχει δει τον πολλαπλασιασμό τέτοιων θρησκευτικών ομάδων. Η Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια που αναφέρθηκε παραπάνω, στη Συμπληρωματική Έκδοσή της του 1981, αναφέρει: «Γιατί αυτές οι αιρέσεις έχουν πετύχει τόσο; Πρώτα-πρώτα, το κλίμα της κρίσης που επικρατεί τώρα στον Δυτικό πολιτισμό (η αμφισβήτηση όλων των θεσμών, όπως είναι η οικογένεια, τα σχολεία, ο στρατός, οι Εκκλησίες, κλπ.) παρέχει πρόσφορο για καλλιέργεια έδαφος.. . . Σε τελική ανάλυση, οι αιρέσεις είναι πάνω απ’ όλα σημείο των καιρών, ενδεικτικό της ανησυχίας των νεαρών οι οποίοι διψούν για κάτι διαφορετικό πέρα από τη φανταχτερή ‘καταναλωτική κοινωνία’ μας.»

Με παρόμοιο πνεύμα ο Ρ. Κεμπεντώ, ένας ειδικός στις αιρέσεις, γράφει: «Η ανεκτική κοινωνία έχει δημιουργήσει μια μεγάλη όρεξη για αυστηρότητα, πειθαρχία και εξουσία. Οι [νεαροί] βαριούνται την υλιστική κοινωνία και εξαιτίας αυτού ψάχνουν να βρουν ένα νέο νόημα στη ζωή.»

Και οι δύο αυτές εξηγήσεις δείχνουν, τουλάχιστον σιωπηρά, ότι οι θρησκείες που έχουν καθιερωθεί προ πολλού, δεν ικανοποίησαν τα εκατομμύρια των ανθρώπων, νέους και ηλικιωμένους, που έχουν στραφεί σε τέτοιες νέες αιρέσεις. Το ότι ανθίζουν οι νέες αιρέσεις στη διάρκεια των τελευταίων λίγων δεκαετιών αποτελεί περαιτέρω απόδειξη της ‘στενοχώριας των εθνών’ που προείπε ο Ιησούς Χριστός ότι θα ήταν μέρος ‘του σημείου’ που θα έδειχνε ότι αυτό το σύστημα τελειώνει και ότι ‘η βασιλεία του Θεού είναι κοντά.’—Ματθαίος 24:3· Λουκάς 21:10, 11, 25-31.

Ωστόσο, αυτές οι νέες αιρέσεις που στρατολογούν τόσο πολλά μέλη δεν διδάσκουν ότι η Βασιλεία του Θεού είναι η μόνη ελπίδα του ανθρώπινου γένους. Αντίθετα, αυτό που διδάσκουν μοιάζει περισσότερο με φιλοσοφία της ζωής, και συχνά βασίζεται πάνω σε κάποια Ανατολική θρησκεία ή στις διδασκαλίες κάποιου γκουρού (πνευματικού οδηγού). Καθένας τέτοιος γκουρού που έχει αρκετούς ακολούθους δημιουργεί μια νέα αίρεση. Αυτό δεν είναι καθόλου εκπληκτικό για τις Ανατολικές θρησκείες, όπου η τακτική αυτή γίνεται σήμερα αποδεκτή.

Ωστόσο, εκείνο που είναι εκπληκτικό είναι ότι από τις 10.000 περίπου εκκλησίες και αιρέσεις που λέγεται ότι υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο, πολλές εκατοντάδες, για να μη πούμε χιλιάδες, ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανικές. Γιατί αυτό είναι τόσο εκπληκτικό; Επειδή τα μέλη πολλών απ’ αυτές τις αιρέσεις ακολουθούν κάποιον ανθρώπινο ηγέτη, ενώ ο Ιησούς Χριστός δήλωσε: «Εις είναι ο καθηγητής σας, ο Χριστός.» (Ματθαίος 23:10) Εκπλήσσει ακόμη το γεγονός ότι οι λεγόμενοι Χριστιανοί είναι διαιρεμένοι σε τόσο πολλές εκκλησίες, δόγματα και αιρέσεις, ενώ ο Χριστός προσευχήθηκε στον Πατέρα του σχετικά με τους ακολούθους του να είναι «πάντες εν».—Ιωάννης 17:20, 21.

Γιατί, λοιπόν, υπάρχουν τόσο πολλές εκκλησίες και αιρέσεις που ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανικές; Και πώς δημιουργήθηκε αυτή η θρησκευτική σύγχυση;