Ποια Είναι η Άποψις της Βίβλου;

Προσκύνημα—Είναι Εκδήλωσις Αληθινής Πίστεως;

ΣΤΙΣ 9 Μαΐου 1973 ο Πάππας Παύλος ο ΣΤ΄ διεκήρυξε ως Άγιο Έτος το 1975. Σχετικά μ’ αυτό πιστεύεται ότι περίπου είκοσι πέντε εκατομμύρια προσκυνηταί και άλλοι επισκέπται θα συρρεύσουν στην πόλι της Ρώμης στη διάρκεια εκείνου του έτους.

Προσκυνηταί σε τόπους όπως η Ρώμη δεν είναι κάτι το νέο. Πραγματικά, στη διάρκεια του Μεσαίωνος τα θρησκευτικά προσκυνήματα απελάμβαναν την μεγαλύτερη δημοτικότητα τους. Μεγάλοι αριθμοί ανδρών και γυναικών ταξίδευαν με πολύ κόπο πηγαίνοντας σε ναούς όπου πίστευαν ότι ο Θεός είχε κατά κάποιο τρόπο εκδηλώσει τη δύναμί του. Ακατάλληλοι δρόμοι και η πιθανότης ληστρικών επιθέσεων και η εχθρότης των ξένων δεν ήσαν ικανά για να τους σταματήσουν από το να ξεκινήσουν για ένα προσκύνημα.

Ήσαν όμως όλα τα προσκυνήματα ειλικρινή; Υποκινούνταν από αληθινή πίστι;

Η Καθολική Εγκυκλοπαιδεία για το Σχολείο και το Σπίτι παρατηρεί: «Δεν ήταν κάτι το ασύνηθες, στη διάρκεια των Μεσαιωνικών χρόνων, θεοσεβείς συγγραφείς να παραπονούνται ότι πάρα πολλοί άνθρωποι ξεκινούσαν για τα προσκυνήματα για να διασκεδάσουν, ν’ αποφύγουν ευθύνες ή να ξεφύγουν από τη μονοτονία της συνηθισμένης ζωής. . . . Μερικοί κριτικοί είχαν τη γνώμη ότι τα προσκυνήματα είχαν γίνει εκδρομές αναψυχής . . . Άλλοι επέκριναν τον μεγάλο φανατισμό και τη δεισιδαιμονία που ήταν έκδηλη στη ζωή των προσκυνητών. Αναγνώριζαν ότι οι προσκυνηταί αναζητούσαν πιο πολύ θαυματουργικές θεραπείες και ωρισμένα υλικά οφέλη παρά πνευματική ανάπτυξι και ότι επέσυραν τη δυσμενή προσοχή των ανθρώπων με το να έχουν τη συνήθεια να μαστιγώνωνται σε όλη τη διάρκεια της πορείας των. Με την εμφάνισι της Μεταρρυθμίσεως πολλοί ειλικρινείς Χριστιανοί εθεώρησαν τα προσκυνήματα σαν μια κακή χρήσι με πολύ λίγη πνευματική αξία.»

Μήπως τα σύγχρονα προσκυνήματα είναι απηλλαγμένα από τις επικρίσεις που έγιναν εναντίον τους στη διάρκεια του Μεσαίωνος; Είναι τα προσκυνήματα των ημερών μας μια έκφρασις αληθινής πίστεως;

Μερικοί Τόποι Προσκυνημάτων

Πολλοί από τους τόπους στους οποίους πηγαίνουν για προσκύνημα έχουν παραδοσιακούς ή μυθικούς δεσμούς. Παρατηρήστε μερικά παραδείγματα.

Το Λορέτο της Ιταλίας έχει γίνει ένας αξιοσημείωτος τόπος προσκυνήματος χάρις στη σχέσι που έχει με τα αεροπορικά ταξίδια! Ο μύθος λέγει ότι το 1295 μ.Χ. το σπίτι όπου κάποτε κατοικούσε η Μαρία, η μητέρα του Ιησού, πέταξε από τη Ναζαρέτ και προσγειώθηκε στο Λορέτο. Αυτός ο μύθος έδωσε τη βάσι για την παπική προκήρυξι που έκανε την Παναγία του Λορέτο προστάτιδα της αεροπορίας. Το 1970, στην πεντηκοστή επέτειο αυτής της παπικής προκηρύξεως, 50.000 περίπου προσκυνηταί συνέρρευσαν στην πόλι (με 9.500 περίπου κατοίκους) για να εορτάσουν αυτό το γεγονός.

Το Ουντεργκρόμπαχ της Γερμανίας απέκτησε εξέχουσα θέσι όταν κτίσθηκε ένας ναός στο Όρος του Μιχαήλ και μάλιστα επάνω στα ερείπια ενός ναού αφιερωμένου στον ψευδή θεό Άρη. Εκεί, κατά τον μύθο, σε μια σπηλιά ζούσε ένας δράκος που έβγαζε φωτιές από το στόμα του. Υποτίθεται ότι αυτός ο δράκος προξενούσε μεγάλη καταστροφή στα γύρω χωράφια και δεν περνούσε εβδομάδα που να μην καταβροχθίζη και κάποιον. Οι άνθρωποι της περιοχής για να προστατευθούν από τον δράκο έκαμαν το τάμα να χτίσουν ένα εκκλησάκι προς τιμήν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Ύστερα από λίγο αυτό το εκκλησάκι στο Όρος του Μιχαήλ έγινε ο τόπος όπου ήλθαν πολλοί προσκυνηταί.

Η πόλις Τριέρ στη Γερμανία είναι γνωστή στους ευλαβείς Καθολικούς σ’ όλον τον κόσμο για τα λείψανα της. Το σπουδαιότερο απ’ αυτά είναι χωρίς αμφιβολία ο «άγιος χιτών.» Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοσι, αυτός ο χιτών, που υποτίθεται ότι τον φορούσε ο Χριστός, βρέθηκε από τη μητέρα του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Ελένη στη διάρκεια ενός προσκυνήματος στην Ιερουσαλήμ. Αργότερα η Ελένη το παρουσίασε στην εκκλησία της Τριέρ. Στη διάρκεια του 1959, σύμφωνα με τη Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία, 1.700.000 προσκυνηταί ήλθαν για να δουν τον «άγιον χιτώνα». Ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ΄ εξεδήλωσε μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτά τα προσκυνήματα και τα ανέφερε στις ανακοινώσεις του προς την Οικουμενική Σύνοδο. Θεωρούσε ότι ο άραφος χιτών αντιπροσώπευε την ενότητα της Εκκλησίας.

Αναφερομένη σ’ αυτό το ένδυμα η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία παραδέχεται ότι: «Η αξίωσις της Τριέρ να κατέχη τον άραφο χιτώνα του Χριστού (Jn 19.23), που υποτίθεται ότι τον ύφανε η ευλογημένη Παρθένος και τον ανεκάλυψε η Αγία Ελένη, επιβεβαιώνεται από 20 περίπου άλλους τέτοιους ισχυρισμούς λόγω της σπουδαιότητος της πρώην Ρωμαϊκής και κατόπιν Χριστιανικής πόλεως. . . . Μολονότι οι ανασκαφές (1943-54) δείχνουν ότι υπήρχε ένα παλαιό Χριστιανικό λείψανο του Σωτήρος στην Τριέρ, η αυθεντικότης του Αγίου Χιτώνος δεν μπορεί ν’ αποδειχθή επιστημονικώς. . . . Η ορθότης, όμως, του σεβασμού είναι ανεξάρτητη από το ζήτημα της αυθεντικότητος. Η λατρεία είναι δικαιολογημένη, διότι ο σεβασμός αποδίδεται στον Χριστό μέσω του συμβόλου.»

Πώς βλέπετε ένα προσκύνημα για να δήτε απλώς ένα λείψανο που δεν μπορεί ν’ αποδειχθή ως αυθεντικό; Και αν ακόμα αυτό ήταν το αυθεντικό ένδυμα, θα ήταν πραγματικά σωστό να το σέβεσθε; Θα επεδοκίμαζε ο Θεός και ο Υιός του έναν τέτοιο σεβασμό; Είναι άραγε τα προσκυνήματα σε τόπους που συνδέονται με μύθους και αναπόδεικτες παραδόσεις πράγματι μια έκφρασις πίστεως, πίστεως που επιδοκιμάζεται από τον Θεό;

Αποδεκτή Λατρεία

Σχετικά με τη λατρεία που είναι αποδεκτή από τον Θεό, ο Ιησούς Χριστός είπε σε μια Σαμαρείτιδα: «Γύναι, πίστευσον μοι, ότι έρχεται ώρα, ότε ούτε εις το όρος τούτο [το Γαριζίν] ούτε εις τα Ιεροσόλυμα θέλετε προσκυνήσει τον Πατέρα. . . . Πλην έρχεται ώρα, και ήδη είναι, ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία· διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόν. Ο Θεός είναι πνεύμα· και οι προσκυνούντες αυτόν εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι.»—Ιωάν. 4:21-24.

Παρατηρήστε ότι ο τρόπος της λατρείας δεν είναι ζήτημα προσωπικής εκλογής ή προτιμήσεως. Εκείνοι που επιθυμούν να είναι αποδεκτή η λατρεία τους, «εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι.» Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να ρωτήση κανείς, Είναι δυνατόν το άτομο, που βασίζει τη λατρεία του στην παρουσία ή τη χρήσι ορατών αντικειμένων και γεωγραφικών τόπων, να λατρεύη πραγματικά τον Θεό «εν πνεύματι;» Μπορεί ένα άτομο να πη ότι λατρεύει τον Θεόν εν «αληθεία,» όταν πηγαίνη σ’ έναν τόπο που είναι συνδεδεμένος με μυθώδη συμβάντα; Ύστερα λοιπόν απ’ όλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι οι προσευχές που είναι συνδεδεμένες με θρησκευτικά προσκυνήματα ταιριάζουν με τον τρόπο που ο Θεός θέλει να λατρεύεται; Ή μήπως είναι μάλλον συνδεδεμένες με ενέργειες που βρίσκονται σε αντίθεσι με τη λατρεία του Θεού «εν πνεύματι και αληθεία;»

Τι Μπορεί να Λεχθή για την Αυτοτιμωρία

Ένας από τους λόγους που τα προσκυνήματα κατακρίνονταν στους Μεσαιωνικούς χρόνους, ήταν και ο τρόπος με τον οποίον οι προσκυνηταί υποβάλλονταν σε αυτοτιμωρία. Είναι αυτό ακόμα ένα χαρακτηριστικό των θρησκευτικών προσκυνημάτων σήμερα; Μάλιστα, αυτή η συνήθεια μπορεί να παρατηρηθή ακόμα σε διάφορα μέρη της γης.

Στην πόλι Αλτοέττιγκ της Γερμανίας, επί παραδείγματι, μερικές φορές βλέπει κανείς προσκυνητάς να βάζουν μέσα στις κάλτσες τους ξερά μπιζέλια και έπειτα να σέρνωνται με τα γόνατα τους. Στην πορεία των ματώνουν τα γόνατά τους, πράγμα που τους προξενεί μεγάλο πόνο.

Πώς νομίζετε ότι βλέπει ο Θεός αυτή την αυτοτιμωρία; Μήπως την επιδοκιμάζει ως μια έκφρασι πίστεως;

Στην επιστολή του προς τους Κολοσσαείς ο θεόπνευστος Παύλος έκαμε μερικά σχόλια για μερικές ενέργειες που ήσαν σε αντίθεσι με την πίστι. Είπε: «Εάν λοιπόν απεθάνετε μετά του Χριστού από των στοιχείων του κόσμου, διά τι, ως ζώντες εν τω κόσμω υπόκεισθε εις διατάγματα, (Μη πιάσης, μη γευθής, μη εγγίσης· τα οποία πάντα φθείρονται διά της χρήσεως·) κατά τα εντάλματα και τας διδασκαλίας των ανθρώπων; τα οποία έχουσι φαινόμενον μόνον σοφίας, εις εθελοθρησκείαν και ταπεινοφροσύνην και σκληραγωγίαν του σώματος, εις ουδεμίαν τιμήν έχοντα την ευχαρίστησιν της σαρκός.»—Κολ. 2:20-23.

Σχετικά με το τελευταίο εδάφιο αυτού του μέρους του κειμένου μια υποσημείωσις της Βίβλου της Ιερουσαλήμ λέγει: «Αυτό μπορεί να σημαίνη ή ότι δεν έχουν καμμιά πραγματική αξία για την υποταγή ‘της σαρκός,’ ή ότι ‘δεν έχουν καμμιά αξία και μόνον βοηθούν να ευχαριστήσουν την σάρκα’.»

Παρατηρήστε, ότι η ‘εθελοθρησκεία’, η ‘ταπεινοφροσύνη’ και η ‘σκληραγωγία του σώματος’ δεν έχουν στην πραγματικότητα καμμιά αξία. Είναι αλήθεια, ότι μερικοί μπορεί να είναι ειλικρινείς σ’ αυτό που κάνουν. Δεν υπάρχουν, όμως, πολλοί που προσπαθούν μ’ αυτόν τον τρόπο να προσελκύσουν την προσοχή των άλλων στην ευσέβειά των; Και δεν κάνουν όλοι δημοσία επίδειξι μιας θρησκευτικής πράξεως, μιας πράξεως που συχνά κάνει τους παρατηρητάς να αισθάνωνται αποστροφή;

Αυτό δεν συμβιβάζεται με την συμβουλή του Ιησού: «Προσέχετε να μη κάμητε την ελεημοσύνην σας [θρησκευτικές πράξεις, Μετάφρασις Νέας Αμερικανικής Βίβλου] έμπροσθεν των ανθρώπων, διά να βλέπησθε υπ’ αυτών· ει δε μη, δεν έχετε μισθόν πλησίον του πατρός σας του εν τοις ουρανοίς.» (Ματθ. 6:1) Έπειτα μια δημοσία επίδειξις θρησκευτικής πράξεως μπορεί να είναι μια ένδειξις υπερηφάνειας. Αυτή είναι η σκέψις που εκφράζεται από τον τρόπο που η Καθολική Νέα Αμερικάνικη Βίβλος αποδίδει το Κολοσσαείς 2:23 : «Ενώ αυτές δείχνουν κάποια σοφία με την προσποιητή ευσέβεια και τη σωματική αυστηρότητα, το κυριώτερο αποτέλεσμα των είναι ότι ικανοποιούν την υπερηφάνεια των ανθρώπων.»

Μήπως Περιλαμβάνεται Ειδωλολατρεία;

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι μερικές εικόνες αποτελούν το κύριο ενδιαφέρον πάρα πολλών τόπων προσκυνημάτων. Στην Αλτοέττιγκ ένα μικρό άγαλμα της Μαρίας (ψηλό περίπου 70 εκατοστά του μέτρου), που κρατά τον Ιησού ως βρέφος, δέχεται τον σεβασμό των προσκυνητών. Πλήθος θαυματουργικών θεραπειών αποδίδεται στη Μαρία σ’ αυτόν τον τόπο προσκυνήματος. Μπορεί όμως να διερωτηθή κανείς, Αν η Μαρία έκαμε αυτές τις θεραπείες, τότε γιατί τέτοιες θεραπείες δεν γίνονται από κάθε άλλη εικόνα της Μαρίας; Μήπως αυτό δεν δείχνει ότι αποδίδονται ειδικές δυνάμεις στην ίδια την εικόνα; Μπορεί αυτό να εναρμονισθή με τη συμβουλή του αποστόλου Ιωάννου, «Τεκνία, φυλάξετε εαυτούς από των ειδώλων»;—1 Ιωάνν. 5:21.

Σήμερα, όπως ακριβώς και στους Μεσαιωνικούς χρόνους, οι προσκυνηταί εξακολουθούν να συχνάζουν σε διάφορα μέρη με την ελπίδα να θεραπευθούν. Ένα τέτοιο μέρος είναι η Λούρδη της Γαλλίας. Σχετικά με πολλά από τα δήθεν θαύματα, το περιοδικό Μέντικαλ Ουώρλντ Νιους αναφέρει ότι αυτά είναι «προμελετημένες απάτες. Μερικές φορές έχουν ως ελατήριο τη ματαιοδοξία, με την ελπίδα αποκτήσεως φήμης ή χρημάτων ή την επιθυμία να δείξουν ότι η επιτροπή των ιατρών είναι ανίκανη να ανακαλύψη έναν απατεώνα.

Ώστε μετά από όλα αυτά δεν θα μπορούσε να λεχθή ότι οι επικρίσεις που γίνονται για τα θρησκευτικά προσκυνήματα ισχύουν και σήμερα σχετικά με τα προσκυνήματα που έχουν προγραμματισθή για το 1975 στη Ρώμη, όπως ίσχυαν ακριβώς και στα χρόνια του Μεσαίωνος; Αλλά, το πιο σπουδαίο, δεν είναι όλες αυτές οι εκδηλώσεις σεβασμού, που έχουν σχέσι με τα προσκυνήματα, σε αντίθεσι με ότι ελέχθη για τους αληθινούς χριστιανούς στη 2 Κορινθίους 5:7, «Περιπατούμεν διά πίστεως και ουχί διά όψεως»; Επομένως, όπως στο παρελθόν, έτσι και σήμερα τα προσκυνήματα δεν είναι εκδήλωσις αληθινής πίστεως.