‘Δανεικά’ Παιδιά—Πόσο Σοφή Είναι Αυτή η Συνήθεια;

«ΟΠΩΣ ΞΕΡΕΙΣ Ντάνιελ, έχω πολλά παιδιά», είπε ο εξάδελφος τού Ντάνιελ. «Έτσι αποφάσισα να μοιράσω μερικά στους συγγενείς». Ο εξάδελφος, δείχνοντας ένα μικρό κορίτσι που είχε φέρει μαζί του, είπε: «Αυτή θα την πάρεις εσύ».

«Ευχαριστώ», είπε ο Ντάνιελ. Μέσα του όμως, στέναζε. Είχε και ο ίδιος αρκετά παιδιά και δεν ήθελε, ούτε χρειαζόταν άλλα. Αλλά σύμφωνα με το τοπικό έθιμο, θα θεωρούνταν μεγάλη προσβολή, κάτι το αδιανόητο, να αρνηθεί αυτή την προσφορά! Τώρα ο Ντάνιελ είχε να φροντίσει για μια ακόμη κόρη.

Σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, και ιδιαίτερα στην Αφρική, δεν είναι ασυνήθιστο να δανείζουν οι γονείς τα παιδιά τους σε συγγενείς ή φίλους, για μήνες, χρόνια ή μερικές φορές και για πάντα. Αυτή η συνήθεια πιθανόν να ακούγεται παράξενα σ’ εκείνους που είναι από τη Δύση, αλλά σε γενικές γραμμές είναι παρόμοια με τη συνήθεια να στέλνει κάποιος τα παιδιά του σε σχολεία-οικοτροφεία ή σε μεγάλης διάρκειας καλοκαιρινές κατασκηνώσεις. Τι βρίσκεται όμως πίσω από το έθιμο του να δανείζει κανείς τα παιδιά του; Είναι σοφή συνήθεια;

Γιατί Δανείζουν τα Παιδιά Τους

Μολονότι οι παραδοσιακές αξίες αλλάζουν, για τους Αφρικανούς, τα παιδιά δεν είναι αποκλειστική ιδιοκτησία των γονέων. Μάλλον, ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια. Θείες, θείοι, παππούδες, γιαγιάδες, καθώς και άλλοι, θεωρείται ότι έχουν δικαιώματα και εξουσία πάνω στα παιδιά. Όπως λέει μια δυτικοαφρικανική παροιμία: «Ένα άτομο γεννάει, αλλά πολλοί φροντίζουν το παιδί».

Σαν αποτέλεσμα, όταν προκύπτουν καταστάσεις ανάγκης, όπως ο θάνατος των γονέων ενός παιδιού, οι συγγενείς είναι έτοιμοι και πρόθυμοι να πάρουν στο σπίτι τους το ορφανεμένο παιδί. Ο πρωταρχικός λόγος όμως για τον οποίο δανείζει κάποιος τα παιδιά του είναι συνήθως οικονομικός. Όταν μια οικογένεια είναι φτωχή και τα παιδιά πολλά, οι γονείς ίσως να κρίνουν ότι ένα ή περισσότερα απ’ αυτά θα ωφεληθούν, αν ζήσουν με συγγενείς οι οποίοι είναι πιο εύποροι. Σκέφτονται ότι για το συγγενή θα είναι πιο εύκολο να του πληρώνει δίδακτρα, ρουχισμό, φάρμακα και τροφή. Κατά συνέπεια, αυτό που υποκινεί μερικούς γονείς να εμπιστευτούν τα παιδιά τους σε άλλους, δεν είναι η έλλειψη της αγάπης που πρέπει να δείχνουν ως γονείς, αλλά αντίθετα η επιθυμία να δώσουν στα παιδιά τους το καλύτερο.

Ένας άλλος λόγος είναι η επιθυμία να πάρουν τα παιδιά καλή εκπαίδευση. Πιθανόν το κοντινότερο σχολείο να βρίσκεται πολύ μακριά από το σπίτι της οικογένειας. Εφόσον μπορεί να είναι δύσκολο ή αδύνατο να μετακομίσει ολόκληρη η οικογένεια, οι γονείς ίσως σκεφτούν πως το καλύτερο θα ήταν να στείλουν τα παιδιά τους σε συγγενείς οι οποίοι μένουν κοντά στο σχολείο.

Οι συγγενείς, γενικά, δέχονται με χαρά αυτά τα παιδιά. Μεταξύ των άλλων, το να θρέψουν ένα ακόμη στόμα σημαίνει επίσης ότι θα έχουν ένα επιπρόσθετο χέρι για τις δουλειές του σπιτιού. Και οι γονείς βοηθούν μερικές φορές στα έξοδα, στέλνοντας χρήματα ή τροφή.

Παράγοντες για Εξέταση

Αν και είναι αλήθεια ότι ίσως υπάρχουν ορισμένα πλεονεκτήματα από εκπαιδευτική και υλική άποψη όταν δανείζει κάποιος ένα παιδί σε άλλους, υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που αξίζουν προσεκτική εξέταση. Πρώτα απ’ όλα, πώς θα προσαρμοστεί το παιδί στους νέους του κηδεμόνες και πώς θα προσαρμοστούν αυτοί στο παιδί; Μερικές φορές, αυτού του είδους οι διευθετήσεις πετυχαίνουν και οι νέοι γονείς αναπτύσσουν μια ισχυρή, στοργική σχέση με τα παιδιά που ανατρέφουν. Για παράδειγμα, κάποιος Χριστιανός πρεσβύτερος στη Σιέρρα Λεόνε πήρε στο σπίτι του τον ορφανό ανιψιό του. Όταν τον ρώτησαν μετά από χρόνια για το αγόρι αυτό που ανέτρεφε, απάντησε: «Δεν θεωρώ ότι ο Ντέσμοντ είναι απλώς ένα παιδί που ανατρέφω—είναι γιος μου. Είναι σάρκα μου και αίμα μου».

Δεν βλέπουν όμως όλοι μ’ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά που ανατρέφουν. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, σε μια δυτικοαφρικανική χώρα γίνονταν αναταραχές. Οι σφαίρες έπεφταν βροχή. «Γρήγορα!» φώναξε μια γυναίκα στα δυο παιδιά της: «Άρθουρ, καλύψου κάτω από το κρεβάτι! Εσύ Σόρι, κοίταξε από το παράθυρο και πες μας τι συμβαίνει!» Ο Άρθουρ ήταν το φυσικό της παιδί, ενώ η Σόρι ήταν το παιδί που ανέτρεφε ή παιδί του οποίου είχε αναλάβει την κηδεμονία.

Είναι συνηθισμένο να έχουν προνομιακή μεταχείριση τα φυσικά παιδιά σε μια οικογένεια. Το αποτέλεσμα αυτού είναι να μην πραγματοποιούνται τα πολύ ποθητά υλικά οφέλη. Κάτι που συμβαίνει πολύ συχνά είναι να ανατίθεται υπερβολική εργασία στα παιδιά που βρίσκονται κάτω από ξένη κηδεμονία, να μην τους επιτρέπεται να πάρουν εκπαίδευση και να είναι τα τελευταία που θα πάρουν ρούχα καθώς και ιατρική και οδοντιατρική φροντίδα. Κάποιος ιεραπόστολος, που εργάζεται στην Αφρική 23 και πλέον χρόνια, λέει: «Τα παιδιά που βρίσκονται κάτω από ξένη κηδεμονία είναι πάντοτε παιδιά δεύτερης κατηγορίας».

Άλλο ένα σημείο για εξέταση: Όταν ένα παιδί φεύγει από το σπίτι, αυτό του στοιχίζει συνήθως συναισθηματικά. Οι διάνοιες και οι καρδιές των παιδιών είναι ευαίσθητες και ευεπηρέαστες. Από τη βρεφική τους ηλικία ποθούν την παρηγοριά και την ασφάλεια που τους παρέχει η στενή σχέση με τους γονείς τους. Μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο για τα παιδιά να ξεριζωθούν από το σπίτι τους και να πάνε να ζήσουν με άτομα που είναι στην ουσία ξένα.

Η Κόμφορτ, μια γυναίκα που ζει στη Σιέρρα Λεόνε, ήταν εννιά χρονών όταν την έστειλαν να ζήσει με τη θεία της. Η ίδια θυμάται: «Τα χρόνια που ήμουν μακριά από το σπίτι μου ήταν πολύ δύσκολα. Μου έλειψε φοβερά η οικογένειά μου—ιδιαίτερα τα αδέλφια μου. Είναι σαν να με άρπαξαν από εκεί που θα έπρεπε να είμαι και να με έβαλαν εκεί που δεν θα έπρεπε να είμαι. Μολονότι η θεία μου με μεταχειριζόταν πολύ καλά, δεν μπορούσα ποτέ να της μιλήσω τόσο ελεύθερα όσο στην ίδια μου τη μητέρα. . . . Εγώ δεν θα στείλω ποτέ τα παιδιά μου να ζήσουν κάπου αλλού, σε όσο δύσκολη κατάσταση και να βρεθούμε».

Η Φράνσις, μια γυναίκα από τη Δυτική Αφρική η οποία ανατράφηκε και αυτή από κάποιους άλλους, είπε τα εξής: «Λυπάμαι που ποτέ δεν μπόρεσα να αναπτύξω μια στενή σχέση με την πραγματική μου μητέρα. Κατά κάποιο τρόπο, αισθάνομαι ότι και οι δυο μας χάσαμε κάτι πολύτιμο».

Οι Ζωτικές Πνευματικές Ανάγκες

Ωστόσο, ο πιο αποφασιστικός απ’ όλους τους παράγοντες, είναι η πνευματική ευημερία του παιδιού. Και ο Θεός, με τη σοφία που έχει, προστάζει να φροντίζουν οι ίδιοι οι γονείς για τις πνευματικές ανάγκες των παιδιών τους. Η συμβουλή του Θεού προς τους Ισραηλίτες γονείς ήταν: «Ούτοι οι λόγοι, τους οποίους εγώ σε προστάζω σήμερον, θέλουσιν είσθαι εν τη καρδία σου· και θέλεις διδάσκει αυτούς επιμελώς εις τα τέκνα σου, και περί αυτών θέλεις ομιλεί καθήμενος εν τη οικία σου και περιπατών εν τη οδώ και πλαγιάζων και εγειρόμενος». (Δευτερονόμιον 6:6, 7) Ο απόστολος Παύλος έδωσε παρόμοιες οδηγίες στους Χριστιανούς πατέρες: «Μη παροργίζετε τα τέκνα σας, αλλ’ εκτρέφετε αυτά εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου [με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά (ΜΝΚ)]».—Εφεσίους 6:4.

Αλλά πώς μπορεί να ανατραφεί ένα παιδί ‘με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά’ αν το έχουν στείλει να ζήσει με άπιστους συγγενείς; Πόσο μυωπικό είναι λοιπόν να θυσιάζει κανείς τα πνευματικά συμφέροντα του παιδιού για χάρη υλικών και εκπαιδευτικών πλεονεκτημάτων!

Τι μπορούμε να πούμε για την περίπτωση που τα παιδιά στέλνονται να ζήσουν με ομόπιστους; Μολονότι κάτι τέτοιο είναι προτιμότερο από το να στέλνονται σε άπιστους, κι αυτό επίσης είναι με πολλούς τρόπους ανεπιθύμητο. Και σ’ αυτή την περίπτωση ίσως να χρειαστεί να κάνει το παιδί μεγάλες κοινωνικές, συναισθηματικές και ψυχολογικές προσαρμογές. Μερικά παιδιά απελπίζονται ή πέφτουν θύματα της ανηθικότητας και της κακής συναναστροφής. Μερικά χάνουν κάθε εκτίμηση για τα πνευματικά πράγματα.

Όπως γνωρίζουν καλά οι γονείς, απαιτείται επιδεξιότητα, υπομονή και πολύς χρόνος για να ενσταλάξουν σ’ ένα παιδί αγάπη για τον Ιεχωβά. Αν ένα τέτοιο καθήκον είναι δύσκολο για τους φυσικούς γονείς ενός παιδιού, οι οποίοι το γνωρίζουν πολύ καλά από τη γέννησή του, πόσο δύσκολο θα πρέπει να είναι για ένα ζευγάρι να αναθρέψει ένα παιδί που δεν είναι δικό τους! Εφόσον είναι πιθανόν να διακυβεύεται η αιώνια ζωή του παιδιού, οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά και με προσευχή αν αξίζει να δανείσουν ένα παιδί σε κάποιον άλλο, παρά τους κινδύνους.

Παρ’ όλα αυτά, οι Χριστιανοί γονείς θα πρέπει να αποφασίσουν οι ίδιοι με ποιο τρόπο θα εφαρμόσουν τη συμβουλή που αναφέρεται στο εδάφιο 1 Τιμόθεον 5:8: «Εάν τις δεν προνοή περί των εαυτού και μάλιστα των οικείων, ηρνήθη την πίστιν και είναι απίστου χειρότερος». Αν οι ίδιοι οι γονείς δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις υλικές ανάγκες του παιδιού, θα πρέπει να φροντίσουν ώστε να καλύπτονται οι πνευματικές ανάγκες του παιδιού με τον καλύτερο δυνατό τρόπο κάτω από τις υπάρχουσες καταστάσεις.

Ο ψαλμωδός έγραψε: «Τα παιδιά είναι δώρο από τον Θεό· είναι η ανταμοιβή του». [Ψαλμός 127:3, The Living Bible (Η Ζωντανή Βίβλος)] Να θεωρείτε λοιπόν πολύτιμα τα παιδιά σας και να τα κρατάτε κοντά σας. Να τα αγαπάτε και να αφήνετε να σας αγαπάνε. Βοηθήστε τα να γίνουν πνευματικοί άντρες και πνευματικές γυναίκες, γιατί αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αιώνια ευλογία τους. Ίσως να μπορέσετε να πείτε, όπως είπε και ο Ιωάννης για τα πνευματικά του παιδιά: «Μεγαλητέραν χαράν δεν έχω παρά τούτο, να ακούω ότι τα τέκνα μου περιπατούσιν εν τη αληθεία».—3 Ιωάννου 4.