Το Πρόβλημα της «Τρελής Αγελάδας» στη Βρετανία

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Βρετανία

ΤΟ Νοέμβριο του 1986 εμφανίστηκε μια ανησυχητική ασθένεια για πρώτη φορά στα βοοειδή της Βρετανίας. Από τότε, έχουν προσβληθεί 11.000 και πλέον ζώα, και αναφέρονται περίπου 200 καινούριες περιπτώσεις κάθε βδομάδα. Ενώ η ασθένεια αυτή ονομάζεται επιστημονικά βόειος σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια, ή συντομότερα BSE (από την αγγλική ονομασία bovine spongiform encephalopathy), τα μέσα ενημέρωσης χαρακτήρισαν την ασθένεια αυτή νόσο της «Τρελής Αγελάδας» εξαιτίας των θλιβερών συμπτωμάτων της.

Τι είναι η BSE, πώς ξεκίνησε, και γιατί προκαλεί τόση ανησυχία;

Η BSE είναι μια μορφή άνοιας στην οποία μέρη του εγκεφάλου καταστρέφονται από ανώμαλες πρωτεΐνες που χαρακτηρίζονται «μη συμβατικοί μολυσματικοί παράγοντες». Το μολυσμένο όργανο, όταν το κοιτάζει κανείς στο μικροσκόπιο, έχει όψη σφουγγαριού γεμάτου τρύπες. Καθώς προχωράει αυτή η ασθένεια, το ζώο γίνεται ευερέθιστο και χάνει βάρος, και όταν δεν είναι πια σε θέση να κατευθύνει τα άκρα του, τότε σωριάζεται κάτω και πεθαίνει ή πρέπει να θανατωθεί.

Τα βοοειδή ανέπτυξαν την BSE από τη νόσο «σκράπι», που έχει στενή σχέση μ’ αυτήν και είναι μια μορφή άνοιας κοινή στα πρόβατα της Βρετανίας. Πώς συνέβηκε αυτό;

Σύγχρονες Ζωοτροφές

Η αγελάδα είναι ζώο μηρυκαστικό και φυτοφάγο, τρώει κυρίως χλωρό χορτάρι. Αλλά τα πρόσφατα χρόνια, οι Βρετανοί κατασκευαστές ζωοτροφών έχουν προσθέσει ως συμπλήρωμα στη φυσική τροφή μια μη φυσική πρωτεΐνη. Αυτή αποτελείται από διάφορα απορρίμματα από σφαγεία, στα οποία περιλαμβάνονται πτώματα προβάτων που είναι μολυσμένα με «σκράπι» και που τα έχουν κονιορτοποιήσει, βράσει και ξηράνει. Δεν έχουν μολυνθεί μόνο τα βοοειδή, αλλά επίσης πέντε τύποι αντιλόπης, περιλαμβανομένου και του σπάνιου όρυγα του αραβικού, έχουν πεθάνει σε βρετανικούς ζωολογικούς κήπους από εγκεφαλική ασθένεια. Όλες τους είχαν φάει απ’ αυτό το είδος ζωοτροφών του εμπορίου. Ακόμα και ορισμένα μινκ εκτροφείων έχουν μολυνθεί από μια συγγενή ασθένεια, πράγμα που πιστεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα του ότι τους δίνουν να φάνε ωμά εντόσθια προβάτων.

Διάφορες εξετάσεις αποκαλύπτουν ότι τόσο η BSE όσο και η νόσος «σκράπι» είναι ασυνήθιστα ανθεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες, στην ιοντίζουσα ακτινοβολία και στο υπεριώδες φως. Το κανονικό βράσιμο και άλλες μορφές αποστείρωσης δεν μπορούν να εξοντώσουν αυτούς τους μυστηριώδεις παράγοντες. Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν βάσιμες αποδείξεις για το ότι έχουν μολυνθεί ποτέ άνθρωποι από τη νόσο «σκράπι», το ανησυχητικό ερώτημα τώρα είναι: Τι κίνδυνο διατρέχουν από την BSE οι άνθρωποι που τρώνε βοδινά προϊόντα;

Πώς Επηρεάζεται ο Άνθρωπος;

«Κανείς δεν χρειάζεται να ανησυχεί για την BSE σ’ αυτή τη χώρα ή οπουδήποτε αλλού» είναι η επίσημη άποψη της βρετανικής κυβέρνησης, που εκφράστηκε από τον Τζον Γκάμερ, τον υπουργό γεωργίας. Αλλά δεν είναι όλοι τόσο σίγουροι. Ο Ρίτσαρντ Λέισι, καθηγητής κλινικής μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, στην Αγγλία, γράφει στην εφημερίδα Δι Ιντιπέντεντ (The Independent): «Αν η αγελάδα προσβλήθηκε απ’ αυτή την ασθένεια εξαιτίας της τροφής της, τότε το μέσο μετάδοσης, τουλάχιστον αρχικά, ήταν το στόμα. Αυτό δημιουργεί την πιθανότητα της μετάδοσης μέσω του στόματος και στον άνθρωπο».

Ακολουθώντας το ίδιο σκεπτικό, η Γερμανία απαγόρευσε όλες τις εισαγωγές βοδινού κρέατος από τη Βρετανία, επειδή δεν μπορεί να πάρει εγγύηση ότι αυτό προέρχεται από κοπάδια που δεν πάσχουν από BSE. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απαγόρευσαν τις εισαγωγές βοοειδών, εμβρύων και σπερμάτων βοοειδών από τη Βρετανία. Η Ε.Σ.Σ.Δ. προχώρησε ακόμα πιο πέρα και απαγόρευσε επίσης τις εισαγωγές πρόβειου και κατσικίσιου κρέατος από τη Βρετανία, καθώς και γαλακτοκομικών προϊόντων, εξαιτίας της BSE. Μερικά σχολεία στην Αγγλία αποφάσισαν να σερβίρουν μόνο βοδινό κρέας από κοπάδια για τα οποία δίνεται γραπτή βεβαίωση ότι δεν πάσχουν απ’ αυτή την ασθένεια.

Η κυβέρνηση, μεταξύ άλλων μέτρων που πήρε, απαγόρευσε την πώληση ορισμένων βοδινών εντοσθίων. Το βρετανικό κοινό ξοδεύει ετησίως πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 504 δισ. δρχ.) σε βοδινό κρέας και σε τροφές που περιέχουν βοδινό κρέας, όπως τα μπιφτέκια και οι πίτες, και θέλει να βεβαιωθεί ότι η υγεία του δεν κινδυνεύει. Κι όμως, «μπορεί να περάσει μια δεκαετία ή και περισσότερο ώσπου να μπορέσει να δοθεί πλήρης διαβεβαίωση» ότι η BSE δεν μεταδίδεται από τα βοοειδή στους ανθρώπους, παραδέχεται μια επίσημη κυβερνητική έκθεση. «Η δυσκολία», εξηγεί ο Δρ Ρίτσαρντ Κίμπερλιν, πρώην διευθυντής της Μονάδας Νευροπαθογένεσης του Εδιμβούργου, «είναι η διάρκεια της περιόδου επώασης. Αν η BSE αποτελεί πραγματικά κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, ώσπου να γίνει αυτό φανερό από την αύξηση στον αριθμό των ασθενών με CJD, θα είναι πάρα πολύ αργά να κάνουμε οτιδήποτε για τον πληθυσμό που θα έχει ήδη εκτεθεί σ’ αυτόν τον κίνδυνο».a

Στο μεταξύ, οι επιστήμονες ψάχνουν επειγόντως για καινούριες, θετικές αποδείξεις προκειμένου να καθησυχάσουν αυτούς τους φόβους, και η βρετανική κυβέρνηση έχει διαθέσει 20 εκατομμύρια δολάρια (περ. 3,36 δισ. δρχ.) για να βοηθήσει σ’ αυτή την έρευνα. Αλλά όπως τονίζει με σοβαρότητα το Βρετανικό Ιατρικό Περιοδικό (British Medical Journal): «Η ασφάλεια του βοδινού κρέατος δεν είναι ακόμα εξακριβωμένη και μπορεί να μην είναι δυνατόν να εξακριβωθεί».

Εσείς θα το Τρώγατε;

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα για την ανθρώπινη υγεία, η αντιλογία για την BSE έχει επισύρει την προσοχή του κοινού στην ανακύκλωση των απορριμμάτων των ζώων. Τα βοοειδή και τα πουλερικά στη Βρετανία εξακολουθούν να τρέφονται με επεξεργασμένα απορρίμματα από κοτόπουλα, που είναι γνωστά στο εμπόριο ως DPM (από την αγγλική ονομασία dried poultry manure [αποξηραμένη κοπριά πουλερικών]), ένα μείγμα από περιττώματα, φτερά και νεκρά πουλιά. Στα μοσχάρια δίνουν αποξηραμένο αίμα γουρουνιού, με γεύση σοκολάτας. Και ολόκληρα κεφάλια καθώς και εντόσθια προβάτων, παρ’ όλο που αποτελούν παράνομη τροφή για βοοειδή από τον Ιούλιο του 1988, εξακολουθούν να κονιορτοποιούνται και να δίνονται ως τροφή στα γουρούνια και στα πουλερικά. Αυτές οι ενέργειες καταδικάζονται ως «μη φυσιολογικές» σε μια επίσημη κυβερνητική έκθεση. Μερικοί μπορεί να τις δικαιολογούν από την άποψη της ευκολίας και της οικονομίας στην παραγωγή τροφών. Αλλά από την άποψη της υγείας, αξίζουν τον κόπο;

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Φαίνονται καθαρά οι τρύπες στον εγκέφαλο αγελάδας που πάσχει από BSE

[Ευχαριστίες]

J.A.H. Wells, Crown Copyright Material