Πώς να Βλέπουμε την Ομορφιά που μας Περιβάλλει

«Σε όλες τις γλώσσες, μια από τις πρώτες μας εκφράσεις είναι ‘για να δω!’»—Γουίλιαμ Γουάιτ, ο νεότερος.

ΤΟ ΜΙΚΡΟ παιδί που κοιτάζει την πεταλούδα η οποία φτεροκοπάει, το ηλικιωμένο ζευγάρι που ατενίζει ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα, η σύζυγος που θαυμάζει το μπουκέτο της με τα τριαντάφυλλα—όλοι στρέφουν για μια στιγμή την προσοχή τους στην ομορφιά.

Εφόσον η ομορφιά της δημιουργίας του Θεού βρίσκεται παντού, δεν είναι απαραίτητο να ταξιδέψουμε εκατοντάδες χιλιόμετρα για να την παρατηρήσουμε. Τα τοπία που εμπνέουν δέος ίσως να είναι μακριά, αλλά εντυπωσιακή τέχνη μπορεί να βρεθεί στη γειτονιά σας αν την αναζητήσετε και—ακόμα πιο σημαντικό—αν ξέρετε πώς να την αναζητήσετε.

Λέγεται συχνά ότι «η ομορφιά είναι υποκειμενική». Ωστόσο, αν και η ομορφιά υπάρχει, δεν την αντιλαμβάνονται όλοι. Ίσως χρειάζεται κάποιος πίνακας ή μια φωτογραφία για να ελκύσει την προσοχή μας. Μάλιστα, πολλοί καλλιτέχνες πιστεύουν ότι η επιτυχία τους εξαρτάται περισσότερο από την ικανότητά τους να βλέπουν παρά να σχεδιάζουν. Το βιβλίο Το Μάτι του Ζωγράφου (The Painter’s Eye), του Μορίς Γκροσέ, εξηγεί ότι «ο ζωγράφος σχεδιάζει με τα μάτια του, όχι με τα χέρια του. Οτιδήποτε βλέπει, αν το βλέπει καθαρά, μπορεί να το ζωγραφίσει. . . . Το να βλέπει καθαρά είναι το σπουδαιότερο πράγμα».

Είτε είμαστε καλλιτέχνες είτε όχι, μπορούμε να μάθουμε να βλέπουμε πιο καθαρά, να παρατηρούμε την ομορφιά που μας περιβάλλει. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να βγούμε έξω και να κοιτάξουμε τα πράγματα από μια νέα οπτική γωνία.

Σχετικά με αυτό ο Τζον Μπάρετ, συγγραφέας φυσικής ιστορίας, τονίζει την αξία της προσωπικής συμμετοχής. «Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το να βλέπετε μόνος σας, να αγγίζετε, να μυρίζετε, να ακούτε τα ζωντανά ζώα και τα φυτά ενώ βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον», λέει αυτός. «Αφήστε την ομορφιά να σας εντυπωσιάσει βαθιά . . . Οπουδήποτε και αν είστε, πρώτα κοιτάξτε, απολαύστε και ξανακοιτάξτε».

Αλλά τι θα πρέπει να αναζητάμε; Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε μαθαίνοντας να αναγνωρίζουμε τα τέσσερα βασικά στοιχεία της ομορφιάς. Αυτά τα στοιχεία είναι ευδιάκριτα σχεδόν σε κάθε πλευρά της δημιουργίας του Ιεχωβά. Όσο πιο συχνά σταματάμε για να τα παρατηρήσουμε, τόσο περισσότερο θα απολαμβάνουμε την τέχνη του.

Καθορισμός των Στοιχείων της Ομορφιάς

Σχήματα και Σχέδια. Ζούμε σε έναν κόσμο με πολλά σχήματα. Μερικά είναι γραμμικά σαν τις στήλες μιας συστάδας από μπαμπού ή γεωμετρικά σαν τον ιστό μιας αράχνης, ενώ άλλα δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο σχήμα, όπως ένα σύννεφο που αλλάζει διαρκώς. Πολλά σχήματα είναι ελκυστικά, είτε πρόκειται για μια εξωτική ορχιδέα, είτε για τις σπειροειδείς γραμμές ενός όστρακου, ή ακόμα και για τα κλαδιά ενός δέντρου που έχει ρίξει τα φύλλα του.

Όταν επαναλαμβάνεται το ίδιο σχήμα, δημιουργεί ένα σχέδιο που μπορεί επίσης να είναι ελκυστικό στα μάτια. Για παράδειγμα, φανταστείτε μια συστάδα από κορμούς δέντρων στο δάσος. Τα σχήματά τους—το καθένα διαφορετικό και ωστόσο παρόμοιο—δημιουργούν ένα ευχάριστο σχέδιο. Αλλά για να διακρίνουμε τα σχήματα και το σχέδιο που δημιουργούν, πρέπει να υπάρχει φως.

Φως. Η κατανομή του φωτός δίνει μια ιδιαίτερη ποιότητα στα σχήματα που βρίσκουμε ελκυστικά. Τονίζονται οι λεπτομέρειες, χρωματίζεται η υφή και δημιουργείται μια ατμόσφαιρα. Το φως διαφέρει ανάλογα με την ώρα της ημέρας, την εποχή του χρόνου, τον καιρό, ακόμα και το μέρος όπου ζούμε. Μια συννεφιασμένη ημέρα με το διάχυτο φως της είναι ιδανική για να εκτιμήσει κάποιος τις απαλές αποχρώσεις των αγριολούλουδων ή των φθινοπωρινών φύλλων, ενώ τα εντυπωσιακά σχήματα των βράχων και των κορυφών μιας οροσειράς αναδεικνύονται όταν τα σμιλεύει ο ήλιος που ανατέλλει ή δύει. Το απαλό, χειμωνιάτικο φως του ήλιου στο Βόρειο Ημισφαίριο δίνει παραμυθένιο χαρακτήρα σε κάποιο βουκολικό τοπίο. Απεναντίας, ο έντονος ήλιος των τροπικών περιοχών μετατρέπει τη ρηχή θάλασσα σε μια διάφανη χώρα των θαυμάτων για τους δύτες.

Αλλά λείπει ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο.

Χρώμα. Αυτό δίνει ζωή στα διάφορα αντικείμενα που βλέπουμε γύρω μας. Ενώ το σχήμα τους μπορεί να τα κάνει να ξεχωρίζουν, το χρώμα τους υπογραμμίζει τη μοναδικότητά τους. Επιπλέον, η κατανομή του χρώματος σε αρμονικά σχέδια δημιουργεί τη δική της ομορφιά. Ίσως πρόκειται για κάποιο έντονο χρώμα, όπως το κόκκινο ή το πορτοκαλί, που τραβάει την προσοχή μας, ή για ένα χρώμα όπως το γαλάζιο ή το πράσινο που μας ηρεμεί.

Φανταστείτε μια λωρίδα γης με κίτρινα λουλούδια σε ένα ξέφωτο. Το φως πέφτει στα κίτρινα άνθη, τα οποία μοιάζουν σαν να φεγγοβολούν στον πρωινό αέρα, ενώ οι σκούροι κορμοί των δέντρων που πλαισιώνονται από τον πρωινό ήλιο σχηματίζουν ένα τέλειο φόντο. Τώρα έχουμε μια εικόνα. Το μόνο που μας μένει είναι να την «καδράρουμε», και εδώ υπεισέρχεται η σύνθεση.

Σύνθεση. Ο τρόπος με τον οποίο συνδυάζονται τα τρία βασικά στοιχεία—σχήμα, φως και χρώμα—καθορίζει τη σύνθεση. Και εδώ, εμείς, ως παρατηρητές, έχουμε έναν καθοριστικό ρόλο. Απλώς με το να μετακινηθούμε ελάχιστα εμπρός, πίσω, στο πλάι, πιο ψηλά ή πιο χαμηλά, μπορούμε να προσαρμόσουμε τα στοιχεία ή το φωτισμό στην εικόνα μας. Έτσι, μπορούμε να περιορίσουμε την εικόνα ώστε να περιλαμβάνει μόνο τα στοιχεία που επιθυμούμε.

Συνήθως, συνθέτουμε αυτόματα μια εικόνα όταν δούμε ένα υπέροχο τοπίο το οποίο πλαισιώνεται από γειτονικά δέντρα ή βλάστηση. Αλλά πολλές εξαίσιες εικόνες, σε μικρότερη κλίμακα, μπορεί να είναι κάτω από τα πόδια μας.

Να Παρατηρείτε τα Μικρά και τα Μεγάλα

Τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρά έργα του Θεού είναι όμορφα, και η ευχαρίστησή μας θα πολλαπλασιαστεί αν μάθουμε να βλέπουμε τις λεπτομέρειες, οι οποίες επίσης δημιουργούν ευχάριστους συνδυασμούς. Σχηματίζουν μικροσκοπικές ζωγραφιές που είναι διασκορπισμένες στο μεγάλο καμβά της φύσης. Για να τις εκτιμήσουμε, το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να σκύψουμε και να κοιτάξουμε πιο προσεκτικά.

Αυτές οι εικόνες που αποτελούν μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας περιγράφονται από τον φωτογράφο Τζον Σο στο βιβλίο του Κοντινά Πλάνα στη Φύση (Closeups in Nature): «Ποτέ δεν παύει να με εκπλήσσει το γεγονός ότι μια προσεκτική ματιά σε κάποια φυσική λεπτομέρεια σε κάνει πάντοτε να ρίξεις μια ακόμα προσεκτικότερη ματιά. . . . Κατ’ αρχάς βλέπουμε τη γενική εικόνα, κατόπιν ένα κομμάτι χρώματος σε μια γωνιά της εικόνας. Μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει λουλούδια και, πάνω σε ένα λουλούδι, μια πεταλούδα. Τα φτερά της φανερώνουν ένα ξεχωριστό σχέδιο, το σχέδιο παράγεται από την ακριβή διευθέτηση που έχουν οι φολίδες των φτερών, και η κάθε φολίδα είναι τέλεια αυτή καθαυτή. Αν μπορούσαμε αληθινά να κατανοήσουμε την τελειότητα που χαρακτηρίζει μία από αυτές τις φολίδες των φτερών της πεταλούδας, θα μπορούσαμε λογικά να αρχίσουμε να κατανοούμε την τελειότητα του συστήματος που λέγεται φύση».

Εκτός από την αισθητική απόλαυση που μας δίνει η τέχνη στη φύση—και τα μεγάλα και τα μικρά έργα—μπορεί επίσης να μας φέρει πιο κοντά στον Δημιουργό μας. «Σηκώσατε υψηλά τους οφθαλμούς σας και ιδέτε», πρότρεψε ο Ιεχωβά. Σταματώντας για να κοιτάξουμε, να παρατηρήσουμε και να θαυμάσουμε, είτε στρέφουμε το βλέμμα μας στον έναστρο ουρανό είτε σε οποιοδήποτε άλλο δημιούργημα του Θεού, θυμόμαστε Εκείνον ‘που τα δημιούργησε’.—Ησαΐας 40:26.

Άνθρωποι που Έμαθαν να Βλέπουν

Στους Βιβλικούς χρόνους, οι υπηρέτες του Θεού ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για τη δημιουργία. Σύμφωνα με τα εδάφια 1 Βασιλέων 4:30, 33, «υπερέβη η σοφία του Σολομώντος την σοφίαν πάντων των κατοίκων της ανατολής . . . Ελάλησε περί δένδρων, από της κέδρου της εν τω Λιβάνω, μέχρι της υσσώπου της εκφυομένης επί του τοίχου· ελάλησεν έτι περί τετραπόδων και περί πτηνών και περί ερπετών και περί ιχθύων».

Πιθανώς, το ενδιαφέρον του Σολομώντα για τα μεγαλεία της δημιουργίας οφειλόταν, εν μέρει, στο παράδειγμα του πατέρα του. Ο Δαβίδ, που πέρασε πολλά από τα χρόνια της διάπλασής του ως ποιμένας, συχνά στοχαζόταν γύρω από τα έργα του Θεού. Η ομορφιά των ουρανών τον εντυπωσίαζε ιδιαίτερα. Στο εδάφιο Ψαλμός 19:1, έγραψε: «Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργον των χειρών αυτού». (Παράβαλε Ψαλμός 139:14). Προφανώς, η επαφή του με τη δημιουργία τον έφερε πιο κοντά στον Θεό του. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με εμάς.a

Όπως ήξεραν εκείνοι οι θεοσεβείς άντρες, το να αναγνωρίζουμε και να εκτιμάμε τα έργα του Θεού ανυψώνει το πνεύμα και εμπλουτίζει τη ζωή μας. Στο σύγχρονο κόσμο μας που πλήττεται από «προπαρασκευασμένη» ψυχαγωγία, η οποία είναι συνήθως υποβιβαστική, το να παρατηρούμε τη δημιουργία του Ιεχωβά μπορεί να παράσχει μια υγιή δραστηριότητα για τον εαυτό μας και την οικογένειά μας. Για εκείνους που λαχταρούν να έρθει ο υποσχεμένος νέος κόσμος του Θεού, αυτό αποτελεί ευχάριστη απασχόληση η οποία έχει μέλλον.—Ησαΐας 35:1, 2.

Όταν δεν βλέπουμε μόνο την τέχνη που μας περιβάλλει αλλά επίσης διακρίνουμε τις ιδιότητες του Αριστοτέχνη Καλλιτέχνη που δημιούργησε όλα αυτά, αναμφίβολα θα υποκινηθούμε να επαναλάβουμε τα λόγια του Δαβίδ: ‘Δεν είναι όμοιός σου . . ., Ιεχωβά· ουδέ έργα όμοια των έργων σου’.—Ψαλμός 86:8.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Παραδείγματα σχεδίου και σχήματος, φωτός, χρώματος και σύνθεσης

[Ευχαριστίες]

Godo-Foto