Τα Θεμελιώδη Ερωτήματα που Βρίσκονται Βαθιά Μέσα Μας

Γιατί βρισκόμαστε εδώ; Πού πηγαίνουμε; Έχει κάποιο νόημα η ζωή μας; Και πριν απ’ όλ’ αυτά, αρχικά πώς βρεθήκαμε εδώ;

Η ΓΗ βρίθει από ζωή. Η ζωή βρίσκεται από τα σκοτεινά βάθη των θαλασσών μέχρι τις κορυφές των ψηλότερων βουνών. Ακμάζει από τις παγωμένες πολικές περιοχές μέχρι τις υγρές τροπικές ζούγκλες. Η αφθονία της ζωής στη θάλασσα ανταγωνίζεται την παρουσία της στη στεριά. Επιζεί στο νερό δεκάδες βαθμούς Κελσίου πάνω από το σημείο βρασμού και στο ψύχος, εβδομήντα βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν. Αναπτύσσεται το ίδιο εύκολα, τόσο στον αραιό αέρα χιλιόμετρα πάνω από τη γη όσο και στην ωκεάνια Τάφρο Μαριάνα, που έχει βάθος έντεκα χιλιόμετρα, όπου πλακουτσά ψάρια κολυμπούν κάτω από πίεση ενός τόνου σε κάθε τετραγωνικό εκατοστό.a

Η ζωή επίσης εμφανίζεται σε ακραία μεγέθη, αρχίζοντας από ένα αόρατο βακτηρίδιο και φτάνοντας μέχρι τη γαλάζια φάλαινα, που έχει μήκος 30 μέτρα και ζυγίζει 100 τόνους—η γλώσσα της και μόνο ζυγίζει όσο ένας ελέφαντας!b Αλλά το μειονέκτημα του μικρού μεγέθους των βακτηριδίων αντισταθμίζεται από την ποσότητά τους. Σε μια κουταλιά γόνιμου εδάφους μπορεί να υπάρχουν πέντε δισεκατομμύρια βακτηρίδια. Οι τερμίτες και οι αγελάδες χρειάζονται δισεκατομμύρια βακτηρίδια μέσα στο πεπτικό τους σύστημα για να μπορέσουν να χωνέψουν την κυτταρίνη του ξύλου και του χόρτου.

Έχει υπολογιστεί ότι τα μικρόβια που ζουν πάνω και μέσα σ’ έναν άνθρωπο είναι περισσότερα από τον πληθυσμό της γης. «Η συνολική μάζα των μικροβίων που βρίσκονται στη Γη», λέει ένας επιστήμονας, «υπολογίστηκε πρόσφατα ότι ξεπερνά πάνω από 20 φορές τη μάζα όλων των ζώων της γης». Αληθινά, η ζωή πάνω στη γη φτάνει σε επίπεδα που ξεπερνούν την ικανότητά μας να τα μετρήσουμε.

Κι όμως ούτε τα βακτηρίδια ούτε οι φάλαινες, ούτε κανένα από τα αμέτρητα τρισεκατομμύρια των υπόλοιπων πλασμάτων, έχουν τα θεμελιώδη ερωτήματα: Γιατί βρισκόμαστε εδώ; Πού πηγαίνουμε; Έχει νόημα η ζωή μας; Πώς βρεθήκαμε εδώ;

Αλλά οι άνθρωποι έχουν αυτά τα ερωτήματα. Επανειλημμένα σε όλους τους αιώνες, συνεχίζουν να έχουν αυτά τα ίδια ερωτήματα. Γιατί; Επειδή οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί. Οι ανάγκες τους είναι διαφορετικές. Ανάμεσα στον άνθρωπο και σε όλα τα άλλα πλάσματα της γης υπάρχει ένα αξεπέραστο χάσμα. Ο Πήτερ Μενταβάρ στο βιβλίο του The Limits of Science, στην Αγγλική (Τα Όρια της Επιστήμης) λέει πως το γεγονός ότι η επιστήμη έχει όρια είναι «ολοφάνερο από την ανικανότητά της να απαντήσει σε απλά παιδικά ερωτήματα που όμως, είναι και τα πιο σπουδαία—ερωτήματα όπως ‘Πώς άρχισαν όλα τα πράγματα;’ ‘Για ποιο σκοπό βρισκόμαστε εδώ;’ ‘Ποιο είναι το νόημα της ζωής;’»

Όμως αυτά τα θεμελιώδη ερωτήματα επανέρχονται συνέχεια, αρνούνται να σωπάσουν, ζητούν απεγνωσμένα απαντήσεις. Η δίψα για απαντήσεις είναι μέρος της φύσης μας. Οι επιστήμονες επιχειρούν να δώσουν τις απαντήσεις. Έχουν, όμως, το κλειδί για να ανοίξουν την πόρτα στο πρώτο θεμελιώδες ερώτημα του Μενταβάρ: Πώς άρχισαν όλα τα πράγματα;

[Υποσημειώσεις]