Δύο Μεταφραστές που Αποκατέστησαν το Όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη

Μια από τις πρώτες προσευχές που μαθαίνουν πολλοί άνθρωποι είναι το Πάτερ Ημών, το οποίο δίδαξε ο Ιησούς στους ακολούθους του. Αυτή η προσευχή υπάρχει στην κοινώς αποκαλούμενη Καινή Διαθήκη και αρχίζει ως εξής: «Πατέρα μας που είσαι στους ουρανούς, ας αγιαστεί το όνομά σου». (Ματθαίος 6:9) Ωστόσο, το όνομα του Θεού, που στην αγγλική αποδίδεται “Jehovah” («Ιεχωβά») ή μερικές φορές “Yahweh” («Γιαχβέ»), σπάνια συναντάται στις αγγλικές μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης. Αυτές οι μεταφράσεις, ωστόσο, περιέχουν τα ονόματα ψεύτικων θεών, όπως του Δία, του Ερμή και της Αρτέμιδος. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να αναφέρουν και το όνομα του αληθινού Θεού, που ενέπνευσε τη συγγραφή της Αγίας Γραφής;—Πράξεις 14:12· 19:35· 2 Τιμόθεο 3:16.

Σελίδα της Αγίας Γραφής. Είναι τονισμένα τα ονόματα Δίας και Ερμής. — Εφόσον η Καινή Διαθήκη κατονομάζει αρκετούς ψεύτικους θεούς, δεν θα αναμένατε να κατονομάζει και τον αληθινό Θεό;

Οι Άγγλοι μεταφραστές της Γραφής Λάνσελοτ Σάντγουελ και Φρέντερικ Πάρκερ πίστευαν ότι το όνομα του Θεού έπρεπε να αποκατασταθεί στην Καινή Διαθήκη. Γιατί λέμε να «αποκατασταθεί»; Επειδή εκείνοι συμπέραναν ότι το όνομα του Θεού υπήρχε αρχικά εκεί, αλλά αργότερα αφαιρέθηκε. Πώς κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα;

Ο Σάντγουελ και ο Πάρκερ γνώριζαν ότι τα διαθέσιμα χειρόγραφα της Παλαιάς Διαθήκης, όπως αποκαλείται συνήθως, η οποία αρχικά γράφτηκε κυρίως στην εβραϊκή, περιέχουν το προσωπικό όνομα του Θεού χιλιάδες φορές. Αναρωτήθηκαν λοιπόν γιατί τα χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης που είχαν στη διάθεσή τους παρέλειπαν τον πλήρη τύπο του ονόματος του Θεού.a Επίσης, ο Σάντγουελ παρατήρησε πως, όταν στα χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης χρησιμοποιούνταν στερεότυπες εκφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης όπως «ο άγγελος του Ιεχωβά», οι αντιγραφείς της Καινής Διαθήκης στην ελληνική προφανώς αντικαθιστούσαν το όνομα του Θεού με λέξεις όπως Κύριος.—2 Βασιλέων 1:3, 15· Πράξεις 12:23.

Σελίδα της Αγίας Γραφής. Είναι τονισμένο το όνομα του Θεού στην εβραϊκή. — Το όνομα του Θεού στην εβραϊκή

Προτού ακόμα ο Σάντγουελ και ο Πάρκερ εκδώσουν τις μεταφράσεις τους, υπήρχαν άλλοι μεταφραστές που είχαν ήδη αποκαταστήσει το όνομα του Θεού στις δικές τους αγγλικές μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης, αλλά μόνο σε σχετικά λίγα σημεία.b Πριν από το 1863, τότε που ο Πάρκερ δημοσίευσε το έργο του Μια Κατά Λέξη Μετάφραση της Καινής Διαθήκης (A Literal Translation of the New Testament), από ό,τι είναι γνωστό, κανένας Άγγλος μεταφραστής δεν είχε αποκαταστήσει το όνομα του Θεού εκτενώς σε κάποια έκδοση της Καινής Διαθήκης. Ποιοι ήταν ο Λάνσελοτ Σάντγουελ και ο Φρέντερικ Πάρκερ;

Λάνσελοτ Σάντγουελ

Ο Λάνσελοτ Σάντγουελ (1808-1861) ήταν δικηγόρος και γιος του Σερ Λάνσελοτ Σάντγουελ, αντικαγκελάριου της Αγγλίας. Ήταν επίσης μέλος της Εκκλησίας της Αγγλίας. Αν και πίστευε στην Τριάδα, σεβόταν το όνομα του Θεού περιγράφοντάς το ως «το ένδοξο όνομα ΙΕΧΩΒΑ». Στη μετάφρασή του Τα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Μάρκου (The Gospels of Matthew, and of Mark), χρησιμοποίησε το όνομα «Ιεχωβά» 28 φορές στο κυρίως κείμενο και 465 φορές στις συνοδευτικές σημειώσεις.

Ο Σάντγουελ ίσως είχε μάθει το όνομα του Θεού διαβάζοντας την Παλαιά Διαθήκη στο πρωτότυπο εβραϊκό κείμενο. Δήλωσε ότι εκείνοι που είχαν αντικαταστήσει το όνομα του Θεού με τη λέξη Κύριος στην ελληνική μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης «δεν ήταν έντιμοι μεταφραστές».

Σελίδα από τη μετάφραση του Σάντγουελ. Είναι τονισμένο το όνομα του Θεού, «Ιεχωβά», στο εδάφιο Ματθαίος 1:20. — Το εδάφιο Ματθαίος 1:20 στη μετάφραση του Σάντγουελ

Στη μετάφρασή του, ο Σάντγουελ χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το όνομα «Ιεχωβά» στο εδάφιο Ματθαίος 1:20. Η σημείωσή του για αυτό το εδάφιο λέει: «Η λέξη [Κύριος] σε αυτό καθώς και σε πολλά άλλα εδάφια της Κ.Δ. σημαίνει ΙΕΧΩΒΑ, το όνομα του Θεού· και είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποκατασταθεί αυτή η λέξη στην αγγλική μετάφραση». Επίσης, ανέφερε τα εξής: «Είναι κάτι που πρέπει να γίνει για να αποδοθεί τιμή στον Θεό. Ο ίδιος ο Θεός έχει κάνει γνωστό τον εαυτό του με το όνομα ΙΕΧΩΒΑ· και το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιούμε αυτό το όνομα όταν μιλάμε για εκείνον». Κατόπιν είπε: «Στην [Εξουσιοδοτημένη Μετάφραση της Γραφής, ή αλλιώς Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου], το όνομα ΙΕΧΩΒΑ συναντάται σπάνια . . . Αντί για το όνομα του Θεού, διαβάζουμε τη λέξη Κύριος». Ο Σάντγουελ δήλωσε ότι «ο τίτλος Κύριος . . . είναι εντελώς ακατάλληλος» για να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του θεϊκού ονόματος, προσθέτοντας ότι ακόμα και τον ίδιο τον αποκαλούν «Κύριο» στο αρχοντικό του.

«[Ο Θεός] έχει κάνει γνωστό τον εαυτό του με το όνομα ΙΕΧΩΒΑ· και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιούμε αυτό το όνομα όταν μιλάμε για εκείνον».—Λάνσελοτ Σάντγουελ

Ο Σάντγουελ εξέδωσε μια μετάφραση του Ματθαίου το 1859 και μια μετάφραση του Ματθαίου και του Μάρκου σε έναν τόμο το 1861. Αλλά τότε, το έργο του τερματίστηκε. Πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 1861 σε ηλικία 52 ετών. Παρ’ όλα αυτά, οι προσπάθειές του δεν υπήρξαν μάταιες.

Φρέντερικ Πάρκερ

Η μετάφραση του Ματθαίου από τον Σάντγουελ τράβηξε την προσοχή κάποιου πλούσιου επιχειρηματία από το Λονδίνο με το όνομα Φρέντερικ Πάρκερ (1804-1888), ο οποίος άρχισε να μεταφράζει την Καινή Διαθήκη όταν ήταν περίπου 20 χρονών. Αντίθετα με τον Σάντγουελ, ο Πάρκερ απέρριπτε τη διδασκαλία της Τριάδας. Ο ίδιος έγραψε: «[Είθε] ολόκληρη η Εκκλησία του αγαπητού Γιου [του Θεού] . . . να ασπαστεί εγκάρδια την αλήθεια . . . και να λατρεύει τον έναν Παντοδύναμο Ιεχωβά». Επίσης, ο Πάρκερ θεωρούσε ότι τα χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης που χρησιμοποιούν τη λέξη Κύριος τόσο για τον Θεό τον Κύριο όσο και για τον Κύριο Ιησού κάνουν δυσδιάκριτη τη διαφορά μεταξύ των δύο. Εντυπωσιάστηκε λοιπόν όταν είδε ότι σε ορισμένα εδάφια ο Σάντγουελ απέδιδε τη λέξη Κύριος ως «Ιεχωβά».

Πώς ήταν ο Πάρκερ σε θέση να κατανοεί τέτοια ζητήματα; Μελέτησε την ελληνική γλώσσα και έγραψε αρκετά βιβλία και φυλλάδια για την ελληνική γραμματική. Επιπλέον, έγινε μέλος του Αγγλικού Ινστιτούτου της Βίβλου, το οποίο προωθούσε την έρευνα γύρω από Βιβλικά χειρόγραφα με σκοπό να παράγονται καλύτερες αγγλικές μεταφράσεις της Γραφής. Το 1842, ο Πάρκερ άρχισε να δημοσιεύει την πρώτη του μετάφραση της Καινής Διαθήκης τμηματικά και σε διάφορες εκδόσεις.c

Η μετάφραση της Καινής Διαθήκης του Πάρκερ (Χάινφετερ)

Οι Προσπάθειες του Πάρκερ να Αποκαταστήσει το Όνομα του Θεού

Για κάποια χρόνια, ο Πάρκερ ασχολούνταν με ερωτήματα όπως: «Πότε αναφέρεται η λέξη Κύριος στον Κύριο Ιησού και πότε αναφέρεται στον Θεό τον Κύριο;» «Γιατί συχνά η λέξη Κύριος χρησιμοποιείται γραμματικά ως όνομα και όχι ως τίτλος;»

Όταν ο Πάρκερ είδε τη μετάφραση του Ματθαίου, την οποία είχε εκδώσει ο Σάντγουελ το 1859, και τα σχόλια που περιείχε για τη λέξη Κύριος, πείστηκε ότι σε ορισμένα εδάφια η λέξη Κύριος «πρέπει να μεταφραστεί Ιεχωβά». Γι’ αυτό, αναθεώρησε ολόκληρη τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης που είχε εκπονήσει ώστε να περιέχει το όνομα «Ιεχωβά» οπουδήποτε πίστευε ότι το υποδείκνυαν τα συμφραζόμενα ή η γραμματική του ελληνικού κειμένου. Έτσι λοιπόν, το έργο Μια Κατά Λέξη Μετάφραση της Καινής Διαθήκης, που εξέδωσε ο Πάρκερ σε έναν τόμο το 1863, περιέχει το όνομα του Θεού 187 φορές στο κυρίως κείμενο. Από ό,τι γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη δημοσιευμένη αγγλική μετάφραση που χρησιμοποιεί το θεϊκό όνομα από την αρχή ως το τέλος των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών.d

Η σελίδα τίτλου στη μετάφραση της Καινής Διαθήκης του Πάρκερ, η οποία εκδόθηκε το 1864

Το 1864, ο Πάρκερ έθεσε επίσης σε κυκλοφορία το βιβλίο Αντιπαραβολή μιας Αγγλικής Μετάφρασης της Καινής Διαθήκης . . . με την Εξουσιοδοτημένη Αγγλική Μετάφραση (A Collation of an English Version of the New Testament . . . With the Authorized English Version). Ο λόγος για τον οποίο συνδύασε τις δύο μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης σε έναν τόμο ήταν για να δείξει πού και πώς διέφερε η δική του μετάφραση από την άλλη.e

Για να τονίσει την αξία της αποκατάστασης του θεϊκού ονόματος, ο Πάρκερ υπέδειξε αρκετά εδάφια στην Εξουσιοδοτημένη Μετάφραση, μεταξύ των οποίων και το εδάφιο Ρωμαίους 10:13, που λέει: «Διότι όποιος επικαλεστεί το όνομα του Κυρίου θα σωθεί». Ο Πάρκερ ρώτησε: «[Ποιος] κατάλαβε ποτέ ότι αυτά τα Εδάφια στην Εξουσιοδοτημένη Αγγλική Μετάφραση μιλούν για τον Ιεχωβά, και όχι για τον Γιο Ιησού Χριστό τον Κύριό μας;»

Κολάζ: Το εδάφιο Ρωμαίους 10:13 σε δύο Βιβλικές μεταφράσεις. 1. Η «Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου» με τονισμένο τον τίτλο «Κύριος». 2. Η μετάφραση του Πάρκερ, η οποία εκδόθηκε το 1864, με τονισμένο το όνομα «Ιεχωβά». — Το εδάφιο Ρωμαίους 10:13 στη *Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου* (πάνω) και στη μετάφραση του Πάρκερ, η οποία εκδόθηκε το 1864

Ο Πάρκερ ξόδεψε χιλιάδες λίρες—μια περιουσία εκείνη την εποχή—για να εκδώσει και να διαφημίσει τα φυλλάδια, τα δοκίμια και τα άλλα συγγράμματά του. Μάλιστα σε έναν μόλις χρόνο, ξόδεψε 800 λίρες, ποσό που ισοδυναμεί με 100.000 και πλέον σημερινές λίρες Βρετανίας (113.600 ευρώ). Επίσης, έστειλε δωρεάν αντίτυπα πολλών από τις εκδόσεις του σε γνωστούς του και σε υψηλόβαθμους κληρικούς για να τις αξιολογήσουν.

Διάφοροι λόγιοι χλεύασαν τα συγγράμματα και τις μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης του Πάρκερ, που είχαν πολύ περιορισμένη εκτύπωση. Έτσι όμως, αυτοί οι λόγιοι υποτίμησαν την ειλικρινή προσπάθεια που κατέβαλε ο Πάρκερ, όπως επίσης ο Σάντγουελ και άλλοι για να αποκαταστήσουν το προσωπικό όνομα του Θεού στην αγγλική Καινή Διαθήκη.

Ίσως θα θέλατε να δείτε επίσης το πληροφοριακό δεκάλεπτο βίντεο: Ξεναγήσεις στα Μουσεία του Γουόργουικ: «Η Αγία Γραφή και το Θεϊκό Όνομα».

a Η λέξη «Γιαχ», μια συντετμημένη μορφή του ονόματος «Ιεχωβά», βρίσκεται στα εδάφια Αποκάλυψη 19:1, 3, 4, 6 στην έκφραση «Αλληλούια», που σημαίνει «Αινείτε τον Γιαχ!»

b Ο Σάντγουελ δεν μετέφρασε ολόκληρη την Καινή Διαθήκη. Στους άλλους μεταφραστές περιλαμβάνονται ο Φίλιπ Ντόντριτζ, ο Έντουαρντ Χάργουντ, ο Γουίλιαμ Νιούκαμ, ο Έντγκαρ Τέιλορ και ο Γκίλμπερτ Γουέικφιλντ.

c Για να διαχωρίσει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα από τη Βιβλική λόγια μελέτη του, ο Πάρκερ χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Χέρμαν Χάινφετερ για να υπογράφει τα θρησκευτικά συγγράμματα και τις Βιβλικές μεταφράσεις του. Αυτό το όνομα εμφανίζεται αρκετές φορές στα παραρτήματα της Μετάφρασης Νέου Κόσμου.

d Το 1864, ο Πάρκερ εξέδωσε το βιβλίο Μια Αγγλική Μετάφραση της Καινής Διαθήκης (An English Version of the New Testament), όπου το όνομα του Θεού χρησιμοποιείται 186 φορές.

e Πριν από τις μεταφράσεις του Πάρκερ, πολλές εβραϊκές μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης περιείχαν το θεϊκό όνομα σε διάφορα εδάφια. Επιπλέον, το 1795, ο Γιόχαν Γιάκομπ Στολτς είχε εκδώσει μια γερμανική μετάφραση που χρησιμοποιεί το όνομα του Θεού πάνω από 90 φορές από τον Ματθαίο μέχρι τον Ιούδα.