Ξεσκεπάζοντας το Μυστήριο που Ονομάζεται Ψυχοπάθεια

«Η σκέψη της ψυχοπάθειας με έκανε να τρέμω!» θυμάται η Ειρήνη. «Απέφευγα να χρησιμοποιώ λέξεις όπως ‘σχιζοφρένια’ ή ‘μελαγχολία’. Η ψυχοπάθεια έφερνε πάνω της ένα στίγμα. Σήμαινε ότι θα ‘τρελαινόμουν’ ή ότι θα με ‘έκλειναν’ σ’ ένα θάλαμο ψυχιατρείου! Μερικοί από τους φίλους μου έφθασαν ως το σημείο να σκεφτούν ότι κατεχόμουν από δαιμόνια!»

ΤΡΕΛΑ, παραφροσύνη, φρενοβλάβεια. Οι λέξεις και μόνο προξενούν φόβο και κάνουν τη φαντασία να σκέφτεται απομονωτήρια νευρολογικών κλινικών και ζουρλομανδύες. Ωστόσο, δεν είναι επιθετικός μανιακός ο καθένας που πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή. Ούτε είναι ψυχοπαθής ο καθένας που χαρακτηρίζεται από ιδιοτροπίες ή έχει περίεργο χαρακτήρα.

Η καθεμιά από τις ψυχικές παθήσεις περιλαμβάνει ένα συνδυασμό από ορισμένα συμπτώματα. Η μανιοκαταθλιπτική ψύχωση, για παράδειγμα, είναι μια συναισθηματική ταλάντωση, μια συνεχής μεταβολή από στιγμές υπερβολικής ευδιαθεσίας σε στιγμές απόγνωσης και αντίθετα. Στην έντονη κατάθλιψη, όμως, ο ασθενής υποφέρει συχνά από «μια σφοδρή, παραλύουσα, και αμείλικτη μελαγχολία».a Οι αγχώδεις καταστάσεις, όπως είναι οι φοβίες, μπορούν κυριολεκτικά να παραλύσουν τα θύματά τους με παράλογες ανησυχίες.

Ωστόσο, σ’ αυτό το άρθρο καθώς και σ’ εκείνο που ακολουθεί, θα ασχοληθούμε με μια αρρώστια που αποτελεί αντιπροσωπευτική έκφραση της ουσίας των ψυχικών παθήσεων.

Σχιζοφρένια—Το Χειρότερο Είδος Ψυχοπάθειας

Στο νοσοκομείο, η Ειρήνη αντιμετώπισε και άλλες στιγμές στις οποίες παραγνώριζε πρόσωπα—αγκάλιαζε γιατρούς και νοσοκόμες παίρνοντάς τους για χαμένους συγγενείς. Φανταζόταν ότι μπορούσε να συλλάβει μυρωδιές που οι άλλοι ήταν αδύνατο να τις συλλάβουν. Απέκτησε την πεποίθηση ότι το προσωπικό του νοσοκομείου κατέβαλλε προσπάθειες να τη σκοτώσει! «Χρειάστηκε μια φορά να με δέσουν στο κρεβάτι», παραδέχεται.

Η διάγνωση; Σχιζοφρένια, μια αρρώστια που πλήττει τουλάχιστον έναν στους εκατό ανθρώπους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο ανακαλύπτονται πάνω από εκατό χιλιάδες νέες περιπτώσεις το χρόνο.b

Ο σχιζοφρενής δεν έχει διχασμένη προσωπικότητα, δηλαδή διπλή η πολλαπλή προσωπικότητα (που είναι μια διαφορετική και σπάνια πάθηση), αλλά μια προσωπικότητα που έχει πάθει ζημιά. Πάρτε για παράδειγμα τον νεαρό που ονομάζεται Τζέρρυ, τον οποίο ο γιατρός του ονομάζει ‘κλασική περίπτωση’ σχιζοφρένιας. Τα μάτια του τη μια στιγμή είναι ανέκφραστα και την άλλη γίνονται εχθρικά με επιθετικές διαθέσεις. Η ομιλία του είναι ένα ασυνάρτητο παραλήρημα φόβων («Με φέρανε εδώ για να μου κάνουν ηλεκτροπληξία») και φαντασιώσεων («Εκείνη η φωτογραφία έχει πονοκέφαλο»). Ακούει εσωτερικές φωνές που τον τρομοκρατούν. Το μυαλό του είναι ένα μυαλό που έχει ξεφύγει τελείως από έλεγχο.

Η σχιζοφρένια παράγει μια μεγάλη ποικιλία από παράδοξα συμπτώματα: ψευδαισθήσεις, εσωτερικές φωνές, ασυνάρτητη σκέψη, παράλογους φόβους και συναισθήματα που φαίνονται ότι δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Τι τα προξενεί; Πριν από μια δεκαετία και μόνο, οι γιατροί κατηγορούσαν τους γονείς ότι ‘τρέλαιναν’ τα παιδιά τους. Τώρα, μερικοί πιστεύουν ότι γίνεται μάλλον το αντίθετο. Οι γονείς υποφέρουν από τρομερές πιέσεις και υπερένταση όταν ένα παιδί είναι σχιζοφρενές.

Έτσι, οι περισσότεροι γιατροί τώρα λένε ότι ήταν λάθος που κατηγορούνταν οι γονείς. Φυσικά, η Αγία Γραφή παροτρύνει τους γονείς να μην ερεθίζουν τα παιδιά τους. (Κολοσσαείς 3:21) Αλλά ακόμη και αν το κάνουν, φαίνεται μάλλον απίθανο ότι αυτό από μόνο του θα κάνει τα παιδιά τους σχιζοφρενή. Περιλαμβάνονται παράγοντες που οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν.

Ο Γενετικός Παράγοντας

Ο Νικ και ο Χέρμπερτ (ψευδώνυμα) ήταν γνήσιοι δίδυμοι. Χωρισμένοι ο ένας από τον άλλον από τον καιρό της γέννησής τους, ο Νικ ανατράφηκε από φιλόστοργους θετούς γονείς, και ο Χέρμπερτ από μια γιαγιά που του έδειχνε αδιαφορία. Σε πολύ μικρή ηλικία τα πρώτα σημάδια διανοητικής διαταραχής άρχισαν να εμφανίζονται και στους δυο. Ο Νικ έκλεβε και έβαζε φωτιές. Ο Χέρμπερτ είχε και αυτός μια ιδιαίτερη αγάπη για φωτιές—και για να βασανίζει σκύλους. Ακολούθησε πλήρης σχιζοφρένια και κατέληξαν και οι δυο σε νευρολογικές κλινικές.

Σύμπτωση; Ή μήπως τα γονίδια μεταφέρουν τη σχιζοφρένια; Υπάρχουν 14 γνωστά ζευγάρια δίδυμων που ανατράφηκαν χωριστά, στα οποία ο ένας από τους δυο δίδυμους παρουσίασε σχιζοφρένια. Εννιά από τους αδελφούς τους παρουσίασαν επίσης αυτή την αρρώστια. Είναι φανερό ότι τα γονίδια παίζουν κάποιο ρόλο στη σχιζοφρένια. Το περίεργο όμως είναι, ότι, όταν δυο σχιζοφρενείς παντρεύονται, υπάρχει μόνο μια 46 τοις εκατό πιθανότητα να παρουσιαστεί η σχιζοφρένια και στα παιδιά τους. «Αν η σχιζοφρένια ήταν στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα ενός επικρατέστερου γονιδίου, τα 75% από τα παιδιά θα έπρεπε να παρουσιάσουν σχιζοφρένια», σύμφωνα με το βιβλίο Schizophrenia: The Epigenetic Puzzle, στην Αγγλική (Σχιζοφρένια: Ο Γενετικός Λαβύρινθος).

Εκτός από τα γονίδια, όμως, πρέπει να περιλαμβάνονται και άλλα πράγματα. Οι συγγραφείς του βιβλίου Mind, Mood, and Medicine, στην Αγγλική (Νους, Διάθεση και Φαρμακευτική), προβάλλουν την υπόθεση: «Είναι πολύ γνωστό ότι η ψυχολογική εμπειρία—για παράδειγμα, η υπερένταση στη μάχη—μπορεί να επηρεάσει έντονα τη χημική, ορμονική και φυσιολογική λειτουργία του σώματος. Στις ψυχικές παθήσεις, μια ψυχολογική εμπειρία μπορεί συχνά ν’ αποδειχτεί ότι είναι ο αποφασιστικός παράγοντας για ένα ευαίσθητο άτομο». Και ποιο ρόλο παίζουν τα γονίδια; Οι γιατροί Γουέντερ και Κλέιν συνεχίζουν: «Γενικά, η άποψή μας είναι ότι οι γενετικοί παράγοντες μπορεί να κάνουν ένα άτομο ευαίσθητο σε ορισμένα είδη ψυχολογικών εμπειριών». Έτσι, αν και η σχιζοφρένια μπορεί από μόνη της να μην είναι κληρονομική, η προδιάθεση σ’ αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να είναι.

Εγκεφαλικές Δυσμορφίες

Το Schizophrenia Bulletin, στην Αγγλική (Νέα Σχετικά με τη Σχιζοφρένια), παρουσιάζει και άλλη μια πτυχή του προβλήματος: «Οι ενδείξεις δείχνουν ότι οι εγκέφαλοι των σχιζοφρενών ασθενών παρουσιάζουν συχνά δυσμορφίες».

Ο Δρ Άρνολντ Σάιμπελ υποστηρίζει ότι σ’ ένα τμήμα του εγκέφαλου που ονομάζεται ιππόκαμπος, τα νευρικά κύτταρα στους φυσιολογικούς ασθενείς είναι ευθυγραμμισμένα «σχεδόν σαν μικροί στρατιώτες». Αλλά στους εγκέφαλους μερικών σχιζοφρενών ασθενών «τα νευρικά κύτταρα και οι διαδικασίες τους είναι τελείως ανάποδα». Αυτό, πιστεύει, θα μπορούσε να είναι υπεύθυνο για τις ψευδαισθήσεις και τις φαντασιώσεις που εμφανίζονται στη σχιζοφρένια. Άλλοι σχιζοφρενείς βρέθηκαν να έχουν διευρυμένες εγκεφαλικές κοιλότητες. Το πιο παράδοξο απ’ όλα είναι η ανακάλυψη ότι οι εγκέφαλοι των ψυχοπαθών μπορεί να παρουσιάζουν βιοχημικές ανεπάρκειες! (Βλέπε το ακόλουθο άρθρο.)

Μέχρι σήμερα, όμως, δεν έχει βρεθεί καμιά εγκεφαλική δυσμορφία ή βιοχημική ανεπάρκεια που να είναι κοινή σε όλους τους σχιζοφρενείς. Γι’ αυτό, οι γιατροί πιστεύουν ότι η σχιζοφρένια θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι «πολλές αρρώστιες, με ένα πλήθος από διαφορετικές αιτίες». (Schizophrenia: Is There an Answer? στην Αγγλική, Σχιζοφρένια: Υπάρχει Απάντηση;) Ένας ιός βραδείας δράσης, έλλειψη βιταμινών, διαταραχές στο μεταβολισμό, τροφικές αλλεργίες—αυτοί είναι μόνο λίγοι από τους παράγοντες που θεωρούνται ότι συνδέονται με τη σχιζοφρένια.

Αλλά, αν και η ακριβής αιτία καθώς και ο ακριβής μηχανισμός της αρρώστιας είναι πράγματα άγνωστα για την ιατρική επιστήμη, ο Δρ. Ε. Φούλερ Τόρρεη λέει: «Η σχιζοφρένια είναι μια οριστικά αναγνωρισμένη αρρώστια του εγκέφαλου. Είναι μια τόσο αληθινά επιστημονική και βιολογική πραγματικότητα, όσο και ο διαβήτης, η πολλαπλή σκλήρωση και ο καρκίνος είναι επιστημονικές και βιολογικές πραγματικότητες». Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι καταθλιπτικές διαταραχές έχουν με παρόμοιο τρόπο σχέση με τη βιολογία.

Έτσι η ψυχοπάθεια έχει χάσει τη λάμψη του μυστηρίου της—και το στίγμα της. Η πιθανότητα θεραπείας της έχει γίνει μια χειροπιαστή πραγματικότητα.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Στην έναρξη της ψυχοπάθειας μπορεί να συντελούν πολλοί παράγοντες

Γενετική;

Περιβάλλον;

Εγκεφαλικές Δυσμορφίες;

Χημικές Ανεπάρκειες;

Διαιτολόγιο;