Φέρνει η Σκληρή Εργασία την Ευτυχία;
«ΣΤΟ κάτω-κάτω, η εργασία είναι το παν για τον άνθρωπο, έτσι δεν είναι;» ρώτησε ο Μπουνπέι Οτσούκι, αρχιμεγιστάνας του ιαπωνικού επιχειρηματικού κόσμου. Αυτός εξηγούσε γιατί δεν ήθελε να πάει διακοπές το καλοκαίρι. Τα λόγια του είναι χαρακτηριστικά για τους Ιάπωνες που ανασυγκρότησαν τη χώρα από το μεταπολεμικό της χάος. Αφότου ο Πλοίαρχος Πέρι, από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έβγαλε την Ιαπωνία από τη μακρόχρονη απομόνωσή της, οι Ιάπωνες περιγράφονται ως εργατικός λαός. Και αισθάνονται περήφανοι που εργάζονται σκληρά.
Ωστόσο, η Ιαπωνία επικρίνεται τώρα ότι εργάζεται υπερβολικά σκληρά—έχει ετήσια τις περισσότερες εργάσιμες ώρες ανάμεσα στα λεγόμενα βιομηχανικά κράτη. Η ιαπωνική κυβέρνηση προσπαθεί να σβήσει την εικόνα του Ιάπωνα που είναι αλκοολικός με την εργασία. «Το Υπουργείο Εργασίας Λέει ‘Σταματήστε να Εργάζεστε Τόσο Σκληρά’», γράφει ο τίτλος μιας εφημερίδας. Στο σύνθημα που χρησιμοποίησε στη διάρκεια της εκστρατείας για την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών του 1987, το υπουργείο έφτασε στο σημείο να πει: «Το να παίρνετε άδεια αποδεικνύει τις ικανότητές σας». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση ρωτάει το λαό: «Γιατί να εργάζεστε τόσο σκληρά;»
Φυσικά, δεν είναι όλοι στην Ιαπωνία αφοσιωμένοι, σκληρά εργαζόμενοι. Μια έρευνα, που έκανε πρόσφατα το Ιαπωνικό Κέντρο Παραγωγικότητας σε περισσότερους από 7.000 νέους εργαζόμενους, αποκάλυψε ότι μόνο το 7 τοις εκατό από αυτούς έβαζαν τη δουλειά πριν από την ιδιωτική ζωή. Αυτή η τάση είναι φανερή και σε άλλες χώρες. Στη Γερμανία, το Ινστιτούτο Δημοσκοπήσεων Αλενσμπάχερ ανακάλυψε ότι μόνο το 19 τοις εκατό των Γερμανών, ηλικίας 18 ως 29 ετών, ισχυρίζονταν ότι δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους στην εργασία, άσχετα με την αμοιβή.
Συγκριτικά με την ανέμελη νεολαία, οι ξένοι εργαζόμενοι στην Ιαπωνία εργάζονται πολύ σκληρότερα. Κάποιος εργοδότης στο Τόκιο μιλάει με ενθουσιασμό για τον Αλγερινό υπάλληλό του, που κάνει χειρονακτική εργασία. Ο ίδιος λέει: «Οι Ιάπωνες δεν κάνουν αιτήσεις για τέτοιου είδους δουλειές, αλλά ακόμη κι αν έκαναν, θα παραιτούνταν αμέσως». Όχι, ακόμη και οι σκληρά εργαζόμενοι Ιάπωνες δεν είναι εκ φύσεως επιμελείς. Όταν οι άνθρωποι εργάζονται σκληρά, πρέπει να υπάρχει κάποιο ισχυρό κίνητρο.
Λόγοι για Σκληρή Εργασία
«Ο πλούτος, η σταθερότητα, τα αποκτήματα και το ‘να πάνε μπροστά’»—αυτά είναι τα πράγματα που επιδιώκουν οι σκληρά εργαζόμενοι Γερμανοί, αναφέρει το γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό Der Spiegel. Ναι, πολλοί εργάζονται σκληρά για να κερδίσουν υλικό πλούτο και να απολαμβάνουν έτσι κάποια σταθερότητα στη ζωή. Άλλοι εργάζονται σκληρά με αντικειμενικό σκοπό ‘να πάνε μπροστά’ ή να σταδιοδρομήσουν στον κόσμο των επιχειρήσεων. Πολλοί, που υποκινούνται έντονα από το ανταγωνιστικό εκπαιδευτικό σύστημα για να επιδιώξουν τέτοιους στόχους, καταλήγουν δυστυχώς να μπουν στη ρουτίνα της βιομηχανικής κοινωνίας—εξαντλώντας τον εαυτό τους, χωρίς να καταλήγουν πουθενά.
Ωστόσο, τα χρήματα και η κοινωνική θέση δεν είναι οι μόνοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι εργάζονται σκληρά. Μερικοί εργάζονται απλώς ‘για χάρη της εργασίας’. Γι’ αυτούς, η εργασία είναι το παν. Άλλοι απολαμβάνουν την εργασία τους. «Ήμουν τόσο γοητευμένος με ό,τι έκανα στο εργαστήριό μου», παραδέχεται ο Χαρούο, «που οι πνευματικές επιδιώξεις είχαν καταπνιγεί».
Τέλος, υπάρχουν εκείνοι που είναι αφοσιωμένοι σε αξιόλογους σκοπούς για την εξυπηρέτηση και την ευημερία των άλλων. Εργάζονται σκληρά για να σώζουν ζωές. Για παράδειγμα, ένας πυροσβέστης εργάζεται σκληρά κάθε μέρα για να διατηρεί την εξάρτυσή του σε καλή κατάσταση.
Αλλά είναι όλοι αυτοί βάσιμοι λόγοι για να εργάζεται κανείς σκληρά; Οδηγούν στην ευτυχία; Στ’ αλήθεια, τι είδους εργασία μπορεί να σας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;