Η Έκτη Παγκόσμια Δύναμη—Ρώμη

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δέσποζε τον καιρό που άρχισε η Χριστιανοσύνη. Αν γνωρίσετε από πιο κοντά την αρχαία Ρώμη, θα βοηθηθείτε να κατανοήσετε τις καταστάσεις κάτω από τις οποίες κήρυξε ο Ιησούς καθώς και το κλίμα που επικρατούσε όταν οι πρώτοι του ακόλουθοι διέδωσαν τη Χριστιανοσύνη από τη μια άκρη του τότε γνωστού κόσμου ως την άλλη.

Η ΡΩΜΗ, η έκτη παγκόσμια δύναμη της Βιβλικής ιστορίας, δέσποζε τον καιρό που γεννήθηκε ο Ιησούς και τον καιρό που κήρυξαν οι απόστολοί του. Η Ελλάδα, η προηγούμενη παγκόσμια δύναμη, είχε καθιερώσει μια διεθνή γλώσσα, μέσω της οποίας η Χριστιανική διδασκαλία θα μπορούσε να μεταδοθεί σ’ εκείνα τα μέρη του κόσμου—την Κοινή ελληνική. Τώρα η Ρώμη προμήθευσε τις συνθήκες, καθώς και τους δρόμους, που βοήθησαν για τη γρήγορη επέκταση της Χριστιανικής αλήθειας.

Η Ρώμη, η άλλοτε μικρή πόλη του Λάτιου στην Ιταλία, έφτασε να ηγείται της μεγαλύτερης παγκόσμιας αυτοκρατορίας των αρχαίων Βιβλικών καιρών. Στην αρχή, επεκτάθηκε και υπέταξε την ιταλική χερσόνησο. Συνέτριψε την ισχυρή Καρχηδόνα, που βρισκόταν στη βόρεια ακτή της Αφρικής. Έθεσε κάτω από τον έλεγχό της την Ισπανία, τη Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα. Υπέταξε την Ιερουσαλήμ το 63 π.Χ., και έκανε την Αίγυπτο ρωμαϊκή επαρχία το 30 π.Χ. Στον κολοφώνα της δόξας της, αυτή η ισχυρή αυτοκρατορία εκτεινόταν από τη Βρετανία μέχρι την Αίγυπτο και από την Πορτογαλία μέχρι και τη Μεσοποταμία, τη χώρα της αρχαίας Βαβυλώνας. Περιέβαλλε πλήρως τη Μεσόγειο, την οποία ονόμασε Mare Nostrum (Η Θάλασσά Μας).

Ακόμη και σήμερα μπορεί να επισκεφτεί κανείς πολλά ρωμαϊκά ερείπια σε όλη την επικράτεια εκείνης της αχανούς αυτοκρατορίας. Μπορείτε να δείτε το Τείχος του Αδριανού στη Βρετανία, το υπέροχο υδραγωγείο στη Σεγκόβια της Ισπανίας, το ρωμαϊκό θέατρο στην Οράνζ και την αρένα στην Αλές (πόλεις που βρίσκονται στη νότια Γαλλία). Μπορείτε να περπατήσετε ανάμεσα από τα σιωπηλά ερείπια της Αρχαίας Όστιας, κοντά στη Ρώμη, και να θαυμάσετε την αρχαία Πομπηΐα, νότια της Νάπολης. Στη Ρώμη μπορείτε να δείτε με τα μάτια της διάνοιάς σας τα ενθουσιώδη πλήθη μέσα στο Κολοσσιαίο καθώς και να δείτε την Αψίδα που φτιάχτηκε προς τιμή του Τίτου όταν αυτός κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ και το ναό της το 70 μ.Χ., καταστροφή που είχε προλεχτεί από τον Ιησού 35 και πλέον χρόνια νωρίτερα.

Στην αρχαία Ρώμη, οι εύποροι είχαν μεγάλα σπιτικά, με υπηρέτες και σκλάβους, οι οποίοι πολλές φορές αριθμούσαν εκατοντάδες. Οι φτωχοί συνωστίζονταν σε πολυώροφες κατοικίες κατά μήκος βρώμικων και στριφτών δρόμων. Πολύ λίγοι θα μπορούσαν να ονομαστούν μεσαία τάξη. Το Κράτος παρείχε δωρεάν σιτηρά και ψυχαγωγία για να αποφύγει την εξέγερση των φτωχών. Αυτά τα έξοδα πληρώνονταν από τους φόρους που είχαν επιβληθεί στις επαρχίες.

Ο Ρωμαϊκός Στρατός

Ο φημισμένος ρωμαϊκός στρατός αποτελούνταν από λεγεώνες. Κάθε λεγεώνα, η οποία απαρτιζόταν από 4.500 ως 7.000 άντρες, ήταν από μόνη της ένας πλήρης στρατός. Ο διοικητής της λογοδοτούσε αποκλειστικά και μόνο στον αυτοκράτορα. Μια λεγεώνα διαιρούνταν σε 60 εκατονταρχίες, που καθεμία αποτελούνταν συνήθως από εκατό άντρες. Κάθε εκατονταρχία ήταν κάτω από την ηγεσία ενός εκατόνταρχου, ο οποίος αποκαλείται «αξιωματικός του στρατού» στη Μετάφραση Νέου Κόσμου. Εκατόνταρχος ήταν αυτός που είχε στις προσταγές του τους τέσσερις στρατιώτες οι οποίοι θανάτωσαν τον Ιησού, και ο οποίος, παρατηρώντας τα συμβάντα και τα θαυματουργικά φαινόμενα που συνόδεψαν το θάνατο του Ιησού, είπε: «Αληθώς Θεού Υιός ήτο ούτος». (Ματθαίος 27:54· Ιωάννης 19:23) Εκατόνταρχος ήταν επίσης και ο Κορνήλιος, ο οποίος ήταν ο πρώτος απερίτμητος μη Ιουδαίος που έγινε Χριστιανός.—Πράξεις 10:22.

Οι λεγεώνες είχαν λάβαρα, τα οποία ήταν προφανώς ομοιώματα ή σύμβολα φτιαγμένα από ξύλο ή από μέταλλο και τα οποία εξυπηρετούσαν ένα σκοπό παρόμοιο μ’ αυτόν που εξυπηρετούν σήμερα οι σημαίες. Τα λάβαρα θεωρούνταν ιερά και τα περιφρουρούσαν ακόμη κι αν χρειαζόταν να δώσουν γι’ αυτά την ίδια τους τη ζωή. Η Encyclopædia Britannica (Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια) λέει: «Τα ρωμαϊκά λάβαρα τα διαφύλασσαν με θρησκευτική ευλάβεια στους ναούς της Ρώμης. Δεν ήταν ασυνήθιστο να διατάζει ο στρατηγός να ρίξουν το λάβαρο στις εχθρικές γραμμές, για να εφορμήσουν με μεγαλύτερο ζήλο οι στρατιώτες του, διεγείροντάς τους να επανακτήσουν αυτό που για εκείνους ήταν ίσως το ιερότερο πράγμα πάνω στη γη».

Ρωμαϊκοί Δρόμοι και Τίτλοι

Η Ρώμη ένωσε τα έθνη που είχε καταλάβει σε μια παγκόσμια αυτοκρατορία. Κατασκεύασε δρόμους για να κάνει προσιτά όλα τα τμήματα αυτής της αυτοκρατορίας. Και ο κόσμος πράγματι ταξίδευε! Δείτε απλώς τον κατάλογο με τα διάφορα μέρη από τα οποία είχαν έρθει τα άτομα που βρίσκονταν στην Ιερουσαλήμ για τη Γιορτή της Πεντηκοστής του 33 μ.Χ. Είχαν έρθει από τη Μηδία, που βρισκόταν στο βορειοανατολικό άκρο, από τη Ρώμη και τη Βόρεια Αφρική που βρίσκονταν στο δυτικό άκρο, καθώς και από πολλές άλλες, πλησιέστερες περιοχές.—Πράξεις 2:9-11.

Πολλοί από τους δρόμους που έφτιαξαν οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα. Νότια της Ρώμης, μπορείτε να οδηγήσετε με το αυτοκίνητό σας στην αρχαία Αππία Οδό, από την οποία μπήκε στη Ρώμη ο ίδιος ο απόστολος Παύλος. (Πράξεις 28:15, 16) Έχει λεχτεί ότι ‘οι διευκολύνσεις που παρείχαν στα χερσαία ταξίδια οι ρωμαϊκοί δρόμοι ξεπεράστηκαν μόνο με την εμφάνιση του σιδηρόδρομου’.—The Westminster Historical Atlas to the Bible (Ιστορικός Άτλαντας της Βίβλου του Γουεστμίνστερ).

Οι Ρωμαίοι διατηρούσαν συχνά τα τοπικά έθιμα, καθώς κυβερνούσαν την αχανή τους αυτοκρατορία. Κατά συνέπεια, οι αρχές σε διάφορες περιοχές είχαν πολλές διαφορετικές ονομασίες ή τίτλους. Στο βιβλίο Modern Discovery and the Bible (Οι Σύγχρονες Ανακαλύψεις και η Αγία Γραφή), ο Α. Ρεντλ Σορτ λέει ότι ακόμη και οι «αναγνωρισμένοι Ρωμαίοι ιστορικοί» δεν προσπαθούσαν να «δώσουν στους ανθρώπους της ανώτερης τάξης τις ακριβείς τους επωνυμίες». Ωστόσο λέει, ότι ένας συγγραφέας της Αγίας Γραφής, ο Λουκάς, «καταφέρνει πάντοτε να πετυχαίνει απόλυτη ακρίβεια» σ’ αυτό το θέμα. Για παράδειγμα, ο Λουκάς αποκαλεί τον Ηρώδη ‘τετράρχη’, τον Ηρώδη Αγρίππα ‘βασιλιά’, τους Θεσσαλονικείς αξιωματούχους ‘πολιτάρχες’ και τον Σέργιο Παύλο, κυβερνήτη της Κύπρου, ‘Ανθύπατο’. (Λουκάς 3:1· Πράξεις 25:13· Πράξεις 17:6· Πράξεις 13:7) Μερικές φορές, ανακαλύπτεται κάπου ένα νόμισμα ή μια επιγραφή που πιστοποιεί ότι αυτός ο συγγραφέας της Αγίας Γραφής χρησιμοποίησε το σωστό τίτλο, στην κατάλληλη εποχή. Τέτοια επιμέλεια και ακρίβεια παρέχει επιπρόσθετη απόδειξη για το πόσο αξιόπιστα είναι τα ιστορικά γεγονότα της ζωής και της εποχής του Ιησού Χριστού τα οποία αφηγείται η Αγία Γραφή.a

Η Αυτοκρατορία και η Χριστιανοσύνη

Στη Ρώμη υπήρχε μια ακμάζουσα Χριστιανική εκκλησία. Σχηματίστηκε προφανώς απ’ αυτούς που επέστρεψαν στη Ρώμη αφού δέχτηκαν τη Χριστιανοσύνη στην Ιερουσαλήμ την ημέρα της Πεντηκοστής του 33 μ.Χ. (Πράξεις 2:10) Η επιστολή προς Ρωμαίους, που περιέχει η Αγία Γραφή, γράφτηκε προς αυτή την εκκλησία, γύρω στο έτος 56 μ.Χ. Αργότερα, ο Παύλος ήρθε στη Ρώμη ως φυλακισμένος, και για δύο χρόνια έδινε πλήρη μαρτυρία στα άτομα που τον επισκέπτονταν στο σπίτι όπου ήταν υπό κράτηση. Ως αποτέλεσμα, μέλη της Πραιτωριανής Φρουράς του αυτοκράτορα έμαθαν για το μήνυμα της Βασιλείας και μάλιστα έγιναν Χριστιανοί ακόμη και μέλη «εκ της οικίας του Καίσαρος».—Φιλιππησίους 1:12, 13· 4:22.

Στην Αγία Γραφή αναφέρονται συχνά έθιμα, νόμοι και κανονισμοί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το διάταγμα του Αύγουστου οδήγησε τον Ιωσήφ και τη Μαρία στη Βηθλεέμ, όπου γεννήθηκε ο Ιησούς. Ο Ιησούς επιβεβαίωσε ότι ήταν ορθό να πληρώνονται οι φόροι που απαιτούσε ο Καίσαρας. Οι Ιουδαίοι ιερείς προσποιήθηκαν ότι ήταν πιστοί στον Καίσαρα, προκειμένου να θανατώσουν τον Ιησού. Και ο Χριστιανός απόστολος Παύλος ζήτησε να παραπεμφθεί η υπόθεσή του στον Καίσαρα, σύμφωνα με το ρωμαϊκό νόμο.—Λουκάς 2:1-6· 20:22-25· Ιωάννης 19:12, 15· Πράξεις 25:11, 12.

Η πανοπλία του Ρωμαίου στρατιώτη—η περικεφαλαία, ο θώρακας, η ασπίδα, τα υποδεμένα πόδια και η μάχαιρα—χρησιμοποιήθηκε για να εξεικονίσει την αξία που έχει η αλήθεια, η ελπίδα της σωτηρίας, η δικαιοσύνη, η πίστη, το κήρυγμα των καλών νέων και ο Λόγος του Θεού, ως αμυντικά όπλα που μας βοηθούν να σταθούμε στερεοί ενάντια στις επιθέσεις του Σατανά. (Εφεσίους 6:10-18· 1 Θεσσαλονικείς 5:8) Επίσης, ο Παύλος αναφερόταν στο παράδειγμα ενός καλά εκπαιδευμένου Ρωμαίου στρατιώτη όταν είπε στον Τιμόθεο να είναι «καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού». (2 Τιμόθεον 2:3, 4) Ωστόσο, ο πόλεμος των Χριστιανών ήταν πνευματικός, όχι σαρκικός. Γι’ αυτό, οι πρώτοι Χριστιανοί αρνιούνταν να υπηρετήσουν στο ρωμαϊκό στρατό. Ο Ιουστίνος ο Μάρτυς (110-165 μ.Χ.) είπε ότι η Χριστιανοσύνη «άλλαξε τα πολεμικά μας όπλα—μετέτρεψε τα σπαθιά μας σε υνία και τις λόγχες μας σε γεωργικά εργαλεία». Πολλοί Χριστιανοί έχασαν τη ζωή τους επειδή αρνήθηκαν τη στρατιωτική υπηρεσία.

Οι Καίσαρες

Η Ρώμη έφτασε στο απόγειο της δόξας της την εποχή που βασίλευαν οι Καίσαρες. Θα ήταν καλό να ανασκοπήσουμε ορισμένα βασικά γεγονότα που σχετίζονται με μερικούς απ’ αυτούς, αφού αυτοί περιλαμβάνονται στην ιστορία της Αγίας Γραφής.

Το έτος 44 π.Χ., δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας. Ο Οκταβιανός έγινε τελικά ο μοναδικός ηγεμόνας. Το 30 π.Χ., ο Οκταβιανός υπέταξε την Αίγυπτο κι έτσι έφτασε το τέλος τού εκεί ελληνικού βασιλείου των Πτολεμαίων. Αυτό με τη σειρά του σήμανε το οριστικό τέλος της ελληνικής παγκόσμιας δύναμης, που υπήρχε από την εποχή του Μεγάλου Αλέξανδρου, τριακόσια χρόνια πριν.b

Το έτος 27 π.Χ., ο Οκταβιανός έγινε αυτοκράτορας. Πήρε τον τίτλο «Αύγουστος», που σημαίνει «εξυψωμένος, άγιος». Άλλαξε το όνομα ενός μήνα δίνοντάς του το δικό του και δανείστηκε μια μέρα από το Φεβρουάριο έτσι ώστε ο Αύγουστος να έχει τόσες μέρες όσες και ο μήνας που είχε πάρει το όνομά του από τον Ιούλιο Καίσαρα. Ο Αύγουστος ήταν αυτοκράτορας όταν γεννήθηκε ο Ιησούς και βασίλεψε μέχρι το έτος 14 μ.Χ.—Λουκάς 2:1.

Ο Τιβέριος, ο διάδοχος του Αύγουστου, βασίλεψε από το 14 ως το 37 μ.Χ. Στο 15ο έτος της βασιλείας του Τιβέριου, άρχισε να κηρύττει ο Ιωάννης ο Βαφτιστής. Επίσης, στη διάρκεια της δικής του βασιλείας βαφτίστηκε ο Ιησούς, επιτέλεσε την επίγεια διακονία του, που ήταν διάρκειας τρεισήμισι ετών, και πρόσφερε τον εαυτό του ως θυσία. Βασίλευε ακόμη όταν οι ακόλουθοι του Ιησού άρχισαν να διαδίδουν τη Χριστιανοσύνη από τη μία ως την άλλη άκρη του τότε γνωστού κόσμου.—Λουκάς 3:1-3, 23.

Ο Γάιος, που πήρε την επωνυμία Καλιγούλας, βασίλεψε από το 37 ως το 41 μ.Χ. Τον διαδέχτηκε ο Κλαύδιος (41-54 μ.Χ.), ο οποίος απέλασε τους Ιουδαίους από τη Ρώμη, όπως αναφέρεται στα εδάφια Πράξεις 18:1, 2. Αργότερα, τον δηλητηρίασε η γυναίκα του και ο νεαρός γιος της, ο Νέρων, ανέβηκε στο θρόνο. Μια μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε στη Ρώμη τον Ιούλιο του 64 μ.Χ., καταστρέφοντας περίπου το ένα τέταρτο της πόλης. Ο ιστορικός Τάκιτος λέει ότι ο Νέρων, για να βγάλει τις υποψίες από πάνω του, κατηγόρησε τους Χριστιανούς για την πυρκαγιά, τους οποίους τότε «τους κατασπάραξαν τα σκυλιά και πέθαναν» και «τους έκαιγαν ρίχνοντάς τους στις φλόγες για να χρησιμεύουν ως νυχτερινός φωτισμός, όταν έσβηνε το φως της ημέρας. Ο Νέρων πρόσφερε τους κήπους του γι’ αυτό το θέαμα». Κατά τη διάρκεια αυτού του διωγμού, ο Παύλος, ο οποίος είχε κηρύξει από την Ιερουσαλήμ ως τη Ρώμη και ίσως ακόμη και ως την Ισπανία, φυλακίστηκε για δεύτερη φορά. Θανατώθηκε πιθανώς από τον Νέρωνα γύρω στο 66 μ.Χ.

Διάφοροι άλλοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, οι οποίοι μας ενδιαφέρουν, είναι ο Βεσπασιανός (69-79 μ.Χ.), στη διάρκεια της βασιλείας του οποίου ο Τίτος κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ, ο ίδιος ο Τίτος (79-81 μ.Χ.), καθώς και ο αδελφός του Τίτου, ο Δομητιανός (81-96 μ.Χ.), ο οποίος αναζωπύρωσε τον επίσημο διωγμό κατά των Χριστιανών. Σύμφωνα με την παράδοση, στη διάρκεια αυτού του διωγμού ήταν που ο ηλικιωμένος απόστολος Ιωάννης εξορίστηκε στο Νησί της Πάτμου, όπου στέλνονταν οι εγκληματίες. Εκεί του δόθηκε ένα συναρπαστικό όραμα για το πώς αυτά τα πονηρά ανθρώπινα συστήματα πραγμάτων θα έφταναν στο τέλος τους και για το πώς θα τα αντικαθιστούσε η δίκαια ουράνια Βασιλεία του Θεού· πράγματα τα οποία κατέγραψε ο Ιωάννης στο βιβλίο της Αγίας Γραφής, Αποκάλυψις. (Αποκάλυψις 1:9) Ο Ιωάννης αφέθηκε προφανώς ελεύθερος στη διάρκεια της βασιλείας του επόμενου αυτοκράτορα, του Νέρβα, 96-98 μ.Χ., και ολοκλήρωσε το ευαγγέλιό του καθώς και τις τρεις επιστολές του αφότου άρχισε να κυβερνάει ο Τραϊανός (98-117 μ.Χ.).

Η Παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Τον τέταρτο αιώνα, ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος αποφάσισε να ενοποιήσει το λαό κάτω από μία «Καθολική», δηλαδή παγκόσμια, θρησκεία. Δόθηκαν «Χριστιανικά» ονόματα σε παγανιστικές συνήθειες και τελετουργίες, ωστόσο συνεχίστηκε η ίδια διαφθορά. Το έτος 325 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος προέδρευσε στην εκκλησιαστική σύνοδο της Νίκαιας και αποφάνθηκε υπέρ του δόγματος της Τριάδας. Αφού ήταν κάθε άλλο παρά αληθινός Χριστιανός, ο Κωνσταντίνος βρήκε σύντομα αιτία για να σκοτώσει το μεγαλύτερο γιο του, τον Κρίσπο, και την ίδια του τη γυναίκα, τη Φαύστα.

Ο Κωνσταντίνος μετέφερε το διοικητικό του κέντρο στο Βυζάντιο, το οποίο ονόμασε στην αρχή Νέα Ρώμη και αργότερα Κωνσταντινούπολη (Πόλη του Κωνσταντίνου). Αυτή η πόλη του Βόσπορου, όπου ενώνεται η Ασία με την Ευρώπη, παρέμεινε η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην ανατολή για 11 αιώνες, μέχρι που έπεσε στους Οθωμανούς Τούρκους το 1453.

Όσον αφορά τη Ρώμη, το δυτικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έπεσε το 476 μ.Χ., όταν ο Βασιλιάς Οδόακρος, στρατηγός γερμανικής καταγωγής, καθαίρεσε τον αυτοκράτορα και ο θρόνος έμεινε άδειος. Αργότερα, ο Καρλομάγνος προσπάθησε να αναβιώσει τη δυτική αυτοκρατορία και το έτος 800 μ.Χ. στέφθηκε αυτοκράτορας από τον Πάπα Λέοντα Γ΄. Κατόπιν, το 962 μ.Χ., ο Πάπας Ιωάννης ΙΒ΄ έστεψε τον Όθωνα 1 αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού έθνους—τίτλος που εγκαταλείφθηκε μόνο το έτος 1806.

Ωστόσο, εκείνη την εποχή ανερχόταν ήδη η έβδομη και τελευταία παγκόσμια δύναμη της Βιβλικής ιστορίας. Και αυτή επίσης, όπως είχε προφητευτεί, θα παρερχόταν, για να αντικατασταθεί από μια μόνιμη κυβέρνηση την ουράνια Βασιλεία του Θεού.—Αποκάλυψις 17:10· Δανιήλ 2:44.

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτης στη σελίδα 26]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Έκταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Ατλαντικός Ωκεανός

ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΓΑΛΑΤΙΑ

ΙΣΠΑΝΙΑ

ΙΤΑΛΙΑ

Ρώμη

ΕΛΛΑΔΑ

Μεσόγειος Θάλασσα

Μαύρη Θάλασσα

Κασπία Θάλασσα

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Ιερουσαλήμ

Τίγρης

Ευφράτης

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Η Αππία Οδός, από την οποία πέρασε ο Παύλος καθώς πήγαινε στη Ρώμη