Νέο Σχίσμα

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Γαλλία

Η 30ή ΙΟΥΝΙΟΥ 1988 θα μείνει στα χρονικά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Εκείνη την ημέρα, ο Γάλλος αρχιεπίσκοπος Μαρσέλ Λεφέβρ ατίμασε το Βατικανό. Χειροτόνησε τέσσερις επισκόπους στην Καθολική ιερατική σχολή του στην Ελβετία, σχολή που λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές της παράδοσης. Αυτή η ενέργεια οδήγησε στον αφορισμό του Λεφέβρ και των τεσσάρων νέων επισκόπων. Προκάλεσε το πρώτο, μετά το 1870, σχίσμα στην Καθολική Εκκλησία. Εκείνο το έτος, οι λεγόμενοι Παλαιοκαθολικοί αποχωρίστηκαν από τη μητέρα εκκλησία λόγω του θέματος που δημιουργήθηκε για το αλάθητο του πάπα.

Οι Ρίζες του Διχασμού

Η ρήξη ανάμεσα στο Βατικανό και στο δεξιό, συντηρητικό Καθολικό κίνημα του Αρχιεπισκόπου Λεφέβρ μεγάλωνε με τον καιρό. Οι ρίζες του σχίσματος ανάγονται στη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού, η οποία έλαβε χώρα από το 1962 μέχρι το 1965. Ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ΄, που συγκάλεσε τη σύνοδο, έθεσε δυο αντικειμενικούς στόχους για εκείνη τη συγκέντρωση. Ο ένας ονομαζόταν ατζιορναμέντο (εκσυγχρονισμός), και ο άλλος ήταν η επανένωση όλων των λεγόμενων Χριστιανικών εκκλησιών.

Μολονότι ο Αρχιεπίσκοπος Λεφέβρ, ως Καθολικός ιεράρχης, πήρε μέρος στη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού, δεν συμφωνούσε με κανέναν απ’ αυτούς τους αντικειμενικούς στόχους. Ως οπαδός της παράδοσης, φανατικός μέχρι το κόκαλο, είναι της γνώμης ότι η Καθολική Εκκλησία δεν χρειάζεται να εκσυγχρονιστεί. Προσκολλημένος ολόκαρδα στην παραδοσιακή Καθολική άποψη πως «έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει σωτηρία», ο Λεφέβρ είναι πεπεισμένος ότι ο μόνος πιθανός τρόπος για να επανενωθούν οι «Χριστιανοί» θα ήταν να προσχωρήσουν όλοι οι μη Καθολικοί στη Ρωμαιοκαθολική πίστη.

Εναντίον της Θρησκευτικής Ελευθερίας

Ένα χρόνο μετά τον αφορισμό του, ο Αρχιεπίσκοπος Λεφέβρ, μιλώντας εκ μέρους των συντηρητικών Καθολικών που υποστηρίζουν το κίνημά του, δήλωσε: «Είμαστε κατηγορηματικά εναντίον της ιδέας για θρησκευτική ελευθερία και των συνεπειών της, ειδικά του οικουμενισμού, που προσωπικά τον βρίσκω απαράδεκτο».

Αυτός δεν εισήγαγε κάποια καινοτομία. Ακολουθούσε πιστά την Καθολική παράδοση. Στις 15 Αυγούστου 1832, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΣΤ΄ εξέδωσε την εγκύκλιο Μιράρι βος (Mirari vos), στην οποία καταδίκαζε την ελευθερία συνείδησης ως «λανθασμένη άποψη ή μάλλον τρέλα». Τριάντα δύο χρόνια αργότερα, ο Πάπας Πίος Θ΄ εξέδωσε τη Σύνοψη Πλανών, στην οποία καταδίκαζε την ιδέα ότι «κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να ασπαστεί και να ασκήσει τη θρησκεία που ο ίδιος, με βάση τη λογική, πιστεύει ότι είναι αληθινή».

Απορρίπτοντας τον οικουμενισμό, ο Αρχιεπίσκοπος Λεφέβρ έδειξε απλούστατα την προσκόλλησή του σ’ αυτό που το Καθολικό δόγμα αποκαλεί «μοναδικότητα της Εκκλησίας», δηλαδή ότι δεν υπάρχει παρά μόνο «Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική» εκκλησία.

Εξοργισμένος με την «Προτεσταντική» Λειτουργία

Οι μεταρρυθμίσεις που επέφερε η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού στην παραδοσιακή Καθολική λειτουργία αποτελούν ζήτημα ιδιαίτερα ενοχλητικό για τον Αρχιεπίσκοπο Λεφέβρ και τους ακολούθους του. Ο επαναστάτης ιεράρχης είναι της γνώμης ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις έχουν κάνει τη Λειτουργία «Προτεσταντική». Δεν πρόκειται μόνο για το ότι χρησιμοποιούνται σύγχρονες γλώσσες αντί για τη λατινική· ο Λεφέβρ πιστεύει ότι έχουν αλλαχτεί πάρα πολλά πράγματα με σκοπό να προσελκύσουν τους Προτεστάντες και ότι, ακόμα και στη λατινική γλώσσα, η λειτουργία που ενέκρινε ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄ είναι «αιρετική».

Για να διασφαλίσει τη συνέχιση της παραδοσιακής λατινικής Λειτουργίας, ο Αρχιεπίσκοπος Λεφέβρ ίδρυσε μια ιερατική σχολή στην Εκόν της Ελβετίας, το 1970. Αυτή λειτουργούσε υπό τη διεύθυνση της Ιερατικής Αδελφότητας του Αγίου Πίου Ι΄, την οποία ίδρυσε ο Λεφέβρ το ίδιο εκείνο έτος. Καθώς το κίνημά του κέρδιζε έδαφος, ίδρυσε κι άλλες συντηρητικές, Καθολικές ιερατικές σχολές στην Ευρώπη και στην Αμερική. Εκεί, εκατοντάδες νεαροί άντρες λαβαίνουν υπερσυντηρητική εκπαίδευση για την ιερατεία.

Ο επαναστάτης ιεράρχης έχει χειροτονήσει 200 και πλέον ιερείς οπαδούς της παράδοσης, παρ’ όλο που ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄ του το απαγόρευσε το 1976. Αυτοί τελούν τη λατινική Λειτουργία, σε μονές και σε παράνομα κατεχόμενες Καθολικές εκκλησίες.a Το Βατικανό παραδέχεται ότι ο Λεφέβρ έχει περίπου εκατό χιλιάδες μαχητικούς ακολούθους της παράδοσης σ’ ολόκληρο τον κόσμο, αλλά άλλοι αξιωματούχοι της εκκλησίας ομολογούν ότι ο αριθμός πλησιάζει το μισό εκατομμύριο. Ο ίδιος ο Λεφέβρ ισχυρίζεται ότι εκατομμύρια Καθολικοί συμμερίζονται τις απόψεις του.

Η Ανάγκη για Διάδοχο

Στην Καθολική Εκκλησία, ο επίσκοπος μπορεί να χειροτονεί ιερείς. Όμως, μονάχα ο πάπας μπορεί να εγκρίνει τη χειροτόνηση επισκόπου. Λόγω έλλειψης επισκόπου για τη χειροτονία νέων ιερέων, ο ηλικιωμένος Λεφέβρ συνειδητοποίησε ότι η Ιερατική Αδελφότητά του κινδύνευε να χαθεί μετά το θάνατό του. Το Βατικανό, ελπίζοντας προφανώς να συμβεί ακριβώς αυτό, άρχισε παρατεταμένες διαπραγματεύσεις μαζί του και τελικά εξέδωσε ένα τελεσίγραφο. Ή θα δεχόταν τη χειροτόνηση κάποιου επισκόπου που θα ενέκρινε το Βατικανό ή, αν προχωρούσε και χειροτονούσε ο ίδιος επίσκοπο, θα αφοριζόταν.

Στις 30 Ιουνίου 1988, σε μια τελετή που την παρακολούθησαν χιλιάδες ακόλουθοί του, ο επαναστάτης ιεράρχης χειροτόνησε τέσσερις επισκόπους, οι οποίοι ήταν οπαδοί της παράδοσης. Η παριζιάνικη εφημερίδα Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν (International Herald Tribune) ανέφερε: «Η χειροτόνηση των τεσσάρων επισκόπων από τον Αρχιεπίσκοπο Λεφέβρ αμαύρωσε μια συνεδρίαση του Βατικανού, στην οποία ο πάπας προήγαγε 24 επισκόπους εισαγάγοντάς τους στο Κολέγιο των Καρδιναλίων. Το Βατικανό ακύρωσε μια ειδική συναυλία προκειμένου να εκφράσει τη ‘βαθιά οδύνη’ του για την ενέργεια του Αρχιεπισκόπου Λεφέβρ. ‘Είναι ημέρα πένθους’, είπε ο [Γάλλος] Καρδινάλιος Ντεκουρτρέ».

Αυτό το σχίσμα στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας, όχι μόνο προξένησε οδύνη στο Βατικανό, αλλά άφησε εκατομμύρια ειλικρινείς Καθολικούς σ’ ολόκληρο τον κόσμο προβληματισμένους και σαστισμένους.

[Υποσημειώσεις]