Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Γιατί να Νιώθω πως Δεν Αξίζω Τίποτα;

«ΗΜΟΥΝ μόνο οχτώ χρονών, όταν η μαμά πήρε διαζύγιο από τον μπαμπά», λέει, μιλώντας για το παρελθόν, ένα κορίτσι που θα το ονομάσουμε Αν. «Θυμάμαι που χωνόμουν στην αγκαλιά του μπαμπά και βασιζόμουν σ’ εκείνον για να παίρνω δύναμη. Αργότερα, όταν ήμουν 15 χρονών, ο μπαμπάς πήρε διαζύγιο από τη μητριά μου. Αυτό με τσάκισε. Αναρωτιόμουν μήπως κάτι δεν πήγαινε καλά μ’ εμένα. Μήπως ήμουν εγώ η αιτία; Άρχισα να νιώθω πως δεν αξίζω τίποτα».

Τέτοιου είδους αισθήματα βασανίζουν πολλούς νεαρούς. Και δεν χρειάζεται πάντα μια μεγάλη απογοήτευση, όπως το διαζύγιο των γονέων, για να τα κάνει να ξεχυθούν. Η αφορμή για να δημιουργηθούν αισθήματα αναξιότητας μπορεί να είναι κάτι σχετικά ασήμαντο, όπως ο χαμηλός βαθμός σε κάποιο σχολικό διαγώνισμα. Γιατί δημιουργούνται τέτοια αισθήματα; Υπάρχει κανένας τρόπος να απαλλαχτεί κανείς απ’ αυτά;

Άδικες Συγκρίσεις

Ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο τόσοι πολλοί νεαροί νιώθουν πως δεν αξίζουν τίποτα είναι η επιρροή του κόσμου στον οποίο ζούμε. Σε πολλές κοινωνίες, οι νεαροί υποκινούνται να διαπρέπουν σε οτιδήποτε κάνουν—στα μαθήματα του σχολείου, στα αθλήματα, στα χόμπι. Η επιτυχία συχνά καθορίζεται από το ποιος έχει τις καλύτερες επιδόσεις, την καλύτερη εμφάνιση, τα καλύτερα πράγματα. Ένας εκπαιδευτικός στη Νότια Αφρική είπε: «Αν δεν πάρεις καλό βαθμό στις απολυτήριες εξετάσεις του λυκείου και δεν πετύχεις δουλειά που θεωρείται εκλεκτή, στιγματίζεσαι φοβερά. Παρόμοια, ο ψυχολόγος Δρ Ντέιβιντ Έλκιντ δήλωσε: «Σήμερα δεν αξιολογούν τους έφηβους με γνώμονα την ευπρέπεια ή την προσωπικότητά τους, αλλά με γνώμονα την υπεροχή τους στον ανταγωνισμό ή τους βαθμούς που παίρνουν». Αυτό το ανταγωνιστικό πνεύμα στερεί την αυτοαξία από πολλούς έφηβους.

Η Αγία Γραφή μάς παρακινεί να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε σε οτιδήποτε το ‘χέρι μας βρίσκει να κάνει’ αλλά «όχι εν συγκρίσει με άλλον». (Εκκλησιαστής 9:10· Γαλάτας 6:4, ΚΔΤΚ) Γιατί όχι; Πρώτα απ’ όλα, όλοι μας έχουμε διαφορετικές ικανότητες και δεν μπορούμε να διαπρέπουμε σε όλα. (Ματθαίος 25:14, 15) Πράγματι, όλοι μας έχουμε μειονεκτήματα του ενός ή του άλλου είδους, εξαιτίας της ατέλειας. (Ρωμαίους 3:23) Έτσι λοιπόν η επιτυχία στη ζωή απαιτεί να μάθουμε να τα βγάζουμε πέρα με τις αποτυχίες και τις απογοητεύσεις.

Εξάλλου, η επιθυμία να ξεπεράσεις τους άλλους καταπολεμάει τις ίδιες εκείνες ιδιότητες που μπορούν να σου δώσουν ένα διαρκές αίσθημα αυτοαξίας, ιδιότητες όπως η συνεργατικότητα, ο σεβασμός προς τους άλλους, η ευχάριστη διάθεση, η ηρεμία και η υπομονή. Η Αγία Γραφή συμβουλεύει με σοφία: «Ας μη γινόμαστε ματαιόδοξοι, ας μην προκαλούμε κι ας μη φθονούμε ο ένας τον άλλο».—Γαλάτας 5:22, 23, 26, ΝΔΜ.

Έτσι λοιπόν, εφόσον κάνεις το καλύτερο που μπορείς στο σχολείο ή στις Χριστιανικές δραστηριότητες, να είσαι ικανοποιημένος/η με τις επιδόσεις σου. Αν έχεις σοβαρές ελλείψεις από ορισμένες απόψεις, τότε ζήτα οπωσδήποτε βοήθεια. Αυτό θα ήταν ένα σημάδι για το ότι καλλιεργείς άλλη μια πραγματικά πολύτιμη ιδιότητα, την ταπεινότητα. (Παροιμίαι 18:12) Αν η πρόοδός σου είναι αργή, μην αποθαρρύνεσαι. Να μετράς την επιτυχία σου ανάλογα με τα προηγούμενα αποτελέσματα τα δικά σου—όχι ανάλογα με τα αποτελέσματα κάποιου άλλου.

Κάτι Περισσότερο από Απλή Μελαγχολία;

Φαντάσου να υποφέρεις από βαθιά μελαγχολία, που επιμένει βδομάδα τη βδομάδα χωρίς να έρχεται ανακούφιση—έτσι χωρίς κάποιο φανερό λόγο. «Είναι ζωτικό», λέει το περιοδικό ’Teen, «να μην υποφέρεις σιωπηλά». Εξέφρασε ελεύθερα τα αισθήματά σου σε κάποιον που νοιάζεται στ’ αλήθεια για σένα, όπως ένας από τους γονείς σου. Όπως λέει η Αγία Γραφή: ‘Οι δυο είναι καλύτεροι από τον ένα, . . . επειδή αν ένας απ’ αυτούς πέσει, ο άλλος μπορεί να σηκώσει τον σύντροφό του. Αλλά τι θα γίνει με τον ένα που πέφτει, όταν δεν υπάρχει άλλος να τον σηκώσει;’ (Εκκλησιαστής 4:9, 10, ΜΝΚ) Σε πολλές περιπτώσεις, κάποιος που είναι σε θέση να σε ακούσει και να σε συμμεριστεί, μπορεί να σε βοηθήσει να βάλεις τις σκέψεις σου σε μια σειρά.a

Σκέψου την Αν, που αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου. Οι φίλοι της τη βοήθησαν να καταλάβει ότι τα αισθήματα αναξιότητας που είχε βασίζονταν σε λανθασμένους συλλογισμούς κι όχι στην πραγματικότητα. Πώς θα μπορούσε εκείνη, που δεν ήταν παρά ένα παιδί, να είναι υπεύθυνη για την αποτυχία του γάμου των γονέων της; Όταν το κατάλαβε αυτό, τα αισθήματα αναξιότητας που είχε άρχισαν να υποχωρούν.

Τι γίνεται όμως αν αυτά τα αισθήματα επιμένουν, παρά τις προσπάθειές σου να αναπροσαρμόσεις τον τρόπο που σκέφτεσαι; «Μια επίσης πολύ καλή ιδέα», προσθέτει το ’Teen, «είναι να επισκεφτείς το γιατρό και να κάνεις μια γενική εξέταση για να παραμερίσεις οποιαδήποτε σωματική πάθηση μπορεί να αποτελεί τη ρίζα της κατάθλιψής σου». Γιατί; Επειδή τα χρόνια αισθήματα αναξιότητας ίσως επισημαίνουν μια παθολογική διαταραχή: τη βαριά κατάθλιψη.

Απ’ ό,τι φαίνεται, πολλές περιπτώσεις βαριάς κατάθλιψης έχουν κάποια σχέση με διάφορες χημικές δυσλειτουργίες του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, μερικές φορές οι κύριοι νευρώνες, ή κύτταρα του εγκεφάλου, αποτυγχάνουν να συλλάβουν ή να μεταβιβάσουν μηνύματα με τον κατάλληλο τρόπο. Ευτυχώς υπάρχουν είδη θεραπείας, τα οποία απ’ ό,τι φαίνεται επανορθώνουν τη δραστηριότητα των νευρώνων και βοηθούν τα θύματα της κατάθλιψης να αντιμετωπίζουν την κατάσταση. Έτσι λοιπόν, εφόσον υπάρχει λόγος να υποψιάζεσαι ότι αυτό που σε βασανίζει είναι κάτι περισσότερο από απλή μελαγχολία, ίσως είναι κατάλληλο να επισκεφτείς το γιατρό.

Όταν σε Ενοχλεί η Συνείδησή σου

Άλλος ένας παράγοντας, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει αισθήματα αναξιότητας, είναι η λειτουργία της συνείδησης. (Ρωμαίους 2:14, 15) Αν ανταποκριθείς σ’ αυτήν με τον κατάλληλο τρόπο, τότε η συνείδησή σου είναι ικανή να σε βοηθήσει να ξεφύγεις από κάποιο δρόμο που οδηγεί σε καταστροφή. Αν την αγνοήσεις, τότε είναι δυνατό να αποδειχτεί πηγή μαρτυρίου.

Κάποτε η συνείδηση του Βασιλιά Δαβίδ τον ενοχλούσε τόσο έντονα που αυτός έγραψε: «Δεν είναι ειρήνη εις τα οστά μου εξ αιτίας της αμαρτίας μου. Διότι αι ανομίαι μου υπερέβησαν την κεφαλήν μου· ως φορτίον βαρύ υπερεβάρυναν επ’ εμέ. . . . Όλην την ημέραν περιπατώ σκυθρωπός. . . . Ησθένησα και καθ’ υπερβολήν κατεκόπην». (Ψαλμός 38:3-8) Το πιο πιθανό είναι ότι ο Δαβίδ έγραψε αυτά τα λόγια, αφότου είχε πάρει τη γυναίκα ενός άλλου άντρα. Ένιωσε ανακούφιση μονάχα όταν ομολόγησε φανερά το σοβαρό αμάρτημά του, παρουσία του προφήτη του Θεού Νάθαν. Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα; «Την αμαρτίαν μου εφανέρωσα προς σε, και την ανομίαν μου δεν έκρυψα . . . Και συ συνεχώρησας την ανομίαν της αμαρτίας μου».—Ψαλμός 32:5· παράβαλε Ιακώβου 5:16.

Παρόμοια, πολλούς νεαρούς τους βαραίνει η ενοχή αμαρτημάτων που έχουν διαπράξει—άλλα μικρά, άλλα σοβαρά. Όμως, όπως κι ο Δαβίδ, έτσι κι εκείνοι μπορούν να νιώσουν ανακούφιση αν ομολογήσουν φανερά τα αμαρτήματά τους και ζητήσουν τη βοήθεια αληθινών Χριστιανών. Σκέψου τον Στέφανο, που ο πατέρας του εγκατέλειψε τη μητέρα του πριν ακόμα αυτός γεννηθεί. «Με πόνεσε βαθιά το γεγονός ότι δεν με ήθελε και ότι αρνήθηκε να μου σταθεί πατέρας. Καθώς μεγάλωνα, αυτό με έκανε να νιώθω πως δεν άξιζα τίποτα». Ο Στέφανος έπεσε στο χονδροειδές αμάρτημα της ομοφυλοφιλίας. (Γένεσις 13:13· 1 Κορινθίους 6:9) Ο ίδιος λέει: «Εκτός απ’ όλα τα άλλα μειονεκτήματα που ήδη είχα, τώρα πρόσθετα στον κατάλογο την απώλεια αυτοσεβασμού και καλής συνείδησης. Ένιωθα ακόμη πιο έντονα ότι δεν άξιζα τίποτα».

Ο Στέφανος, που τον έλεγχε η συνείδησή του, ζήτησε τη βοήθεια αληθινών Χριστιανών. Και κάτι ακόμα πιο σημαντικό· ομολόγησε τα αμαρτήματά του στον Θεό και με τη βοήθεια του Θεού κατάφερε να υπερνικήσει τις αδυναμίες του. «Έμαθα ότι με το να δέχομαι την απολυτρωτική θυσία του Ιησού και να ασκώ πίστη στην αξία της, είναι δυνατό να έχω κάποια αξία για τον Ιεχωβά», λέει. (Παροιμίαι 28:13· 1 Ιωάννου 1:9–2:2) Εδώ και τέσσερα χρόνια, ο νεαρός Στέφανος υπηρετεί ως ολοχρόνιος διάκονος και βοηθάει άλλους να κατανοούν τις ελεήμονες προμήθειες του Θεού.

Όταν Έχεις Αίσθημα Αυτοαξίας

Αναμφίβολα η ανταμειφτική σταδιοδρομία του Στέφανου ως Χριστιανού επισκόπου τον έχει βοηθήσει να διατηρήσει το αίσθημα αυτοαξίας, το οποίο έχει αποκτήσει πρόσφατα. Όπως επιβεβαιώνει η Δρ Έντνα Ίργουιν στο βιβλίο της Growing Pains—A Study of Teenage Distress (Οι Πόνοι της Ανάπτυξης—Μια Μελέτη της Εφηβικής Ανησυχίας): «Ο έφηβος που ξέρει τι σταδιοδρομία θα του άρεσε να ακολουθήσει έχει ένα σκοπό προς τον οποίο να στοχεύει . . . Αν αυτή είναι εφικτή, συντελεί πάρα πολύ στην ασφάλεια και στην αυτοεκτίμηση που νιώθει ο έφηβος». Χιλιάδες νεαροί, όπως ο Στέφανος, έχουν διαπιστώσει ότι το έργο που κάνουν, να δίνουν σε άλλους το άγγελμα της Αγίας Γραφής, είναι ακριβώς μια τέτοια ‘εφικτή σταδιοδρομία’, μια σταδιοδρομία που τους ανταμείβει μ’ ένα αίσθημα ‘ασφάλειας και αυτοεκτίμησης’.

Ωστόσο, μερικοί νεαροί μπορεί να έχουν χρόνια ολόκληρα μπροστά τους προτού μπορέσουν να αναλάβουν τέτοια σταδιοδρομία. Στο μεταξύ λοιπόν, μην αφήνεις το αίσθημα της αναξιότητας να σε καταβάλλει. Θυμήσου: Δεν πρέπει να προσπαθείς να τα βγάλεις πέρα μόνο με τις δικές σου δυνάμεις. Μη διστάζεις να εμπιστευτείς άλλους, ιδιαίτερα τους γονείς σου. Έχεις επίσης και την υποστήριξη των συγχριστιανών σου, που παροτρύνονται να ‘μιλούν παρηγορητικά στις καταθλιμμένες ψυχές’. (1 Θεσσαλονικείς 5:14, ΜΝΚ) Πάνω απ’ όλα, είναι για σένα παρηγοριά να ξέρεις ότι ο Ιεχωβά σε αγαπάει και ότι είσαι κάτι πολύτιμο για εκείνον. Μάλιστα, όπως είπε ο Ιησούς, ο Θεός ‘έχει μετρημένες ακόμα και τις τρίχες του κεφαλιού σου’. (Λουκάς 12:7, ΝΔΜ) Εφόσον γνωρίζεις τη μεγάλη αξία που έχουν για τον Θεό εκείνοι που τον αγαπούν, δεν πρέπει να νιώθεις ποτέ πως δεν αξίζεις τίποτα.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Μήπως αφήνεις το ανταγωνιστικό πνεύμα αυτού του κόσμου να συμβάλλει στο αίσθημα αναξιότητας που έχεις;