Δανεισμός Χρημάτων σε Συγχριστιανούς

Ο ΠΕΔΡΟ και ο Κάρλος ήταν καλοί φίλοι.a Ήταν συγχριστιανοί και οι οικογένειές τους απολάμβαναν συχνά εγκάρδια συναναστροφή μεταξύ τους. Όταν λοιπόν ο Κάρλος χρειάστηκε μερικά χρήματα για την επιχείρησή του, ο Πέδρο δεν δίστασε να προσφερθεί να του τα δανείσει.b «Αφού ήμασταν καλοί φίλοι», εξηγεί ο Πέδρο, «δεν μ’ ένοιαζε».

Εντούτοις, μόλις δυο μήνες αργότερα, η επιχείρηση του Κάρλος χρεοκόπησε και αυτός σταμάτησε να εξοφλεί το δάνειο. Ο Πέδρο έμαθε προς έκπληξή του ότι ο Κάρλος είχε χρησιμοποιήσει μεγάλο μέρος των χρημάτων που δανείστηκε για να εξοφλήσει χρέη τα οποία δεν είχαν σχέση με την επιχείρηση και για να ζήσει σπάταλη ζωή. Ακόμη κι ύστερα από έναν ολόκληρο χρόνο με επισκέψεις και επιστολές, το ζήτημα δεν είχε λυθεί προς όφελος του Πέδρο. Απογοητευμένος, ο Πέδρο προσέφυγε στις αρχές κι έκλεισε τον Κάρλος—φίλο και Χριστιανό αδελφό του—στη φυλακή.c Ήταν αυτή η ορθή πορεία; Θα δούμε.

Οι διαφωνίες και οι παρεξηγήσεις για χρηματικά δάνεια αποτελούν συχνή αιτία για την οποία καταστρέφονται φιλίες σε όλο τον κόσμο. Μερικές φορές μπορεί ακόμη και να αποτελέσουν αιτία διχόνοιας ανάμεσα σε συγχριστιανούς. Σε πολλές χώρες, είναι δύσκολο να πάρει κανείς δάνειο από την τράπεζα· γι’ αυτό, οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη χρημάτων συνηθίζουν να πηγαίνουν σε φίλους και συγγενείς. Ωστόσο, η λυπηρή εμπειρία του Πέδρο και του Κάρλος δείχνει ότι, αν δεν τηρηθούν προσεκτικά οι Γραφικές αρχές και από το δανειζόμενο και από το δανειστή, μπορεί να προκύψουν σοβαρά προβλήματα. Ποιος είναι, λοιπόν, ο ορθός τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να ενεργήσει κανείς όταν του ζητήσει δάνειο κάποιος συγχριστιανός;

Να Υπολογίζετε τη Δαπάνη του Δανεισμού

Η Αγία Γραφή συμβουλεύει να μη δανείζεται κανείς αναίτια. «Εις μηδένα μη οφείλετε μηδέν ειμή το να αγαπάτε αλλήλους», προτρέπει ο απόστολος Παύλος. (Ρωμαίους 13:8) Συνεπώς, προτού μπείτε σε χρέη, υπολογίστε τη δαπάνη. (Παράβαλε Λουκάς 14:28.) Έχετε πραγματικά ανάγκη να δανειστείτε χρήματα; Τα χρειάζεστε για να διατηρήσετε το εισόδημά σας, ώστε να φροντίζετε για την οικογένειά σας; (1 Τιμόθεον 5:8) Ή μήπως περιλαμβάνεται κάπως η απληστία—ίσως η επιθυμία να ζήσετε πολυτελέστερα;—1 Τιμόθεον 6:9, 10.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι αν ο δανεισμός θα σας αναγκάσει να εργαστείτε περισσότερες ώρες, ίσως δε και να παραμελήσετε τις συναθροίσεις και την υπηρεσία αγρού. Επίσης, έχετε πράγματι την οικονομική δυνατότητα να διακινδυνεύσετε με τα χρήματα κάποιου άλλου; Τι θα γίνει αν χρεοκοπήσει η επιχείρηση ή κάποια άλλη οικονομική σας προσπάθεια; Να θυμάστε: «Δανείζεται ο ασεβής και δεν αποδίδει».—Ψαλμός 37:21.

Να «Λαλείτε Αλήθειαν» στους Δανειστές

Ακόμη και αφού εξετάσετε παράγοντες σαν κι αυτούς, ίσως εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι είναι ανάγκη να πάρετε ένα επαγγελματικό δάνειο. Αν αυτό δεν μπορείτε να το πετύχετε με κοσμικά μέσα, δεν είναι κατ’ ανάγκη εσφαλμένο να πάτε σε κάποιο συγχριστιανό, εφόσον είναι συνηθισμένο να στρέφεται κανείς σε φίλους όταν έχει ανάγκη, όπως παρατήρησε ο Ιησούς στο εδάφιο Λουκάς 11:5. Ωστόσο, πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός ώστε να ‘λαλεί αλήθεια’. (Εφεσίους 4:25) Να εξηγείτε με ειλικρίνεια όλα τα στοιχεία που περιλαμβάνονται—και τους κινδύνους, ακόμη κι εκείνους που φαίνονται απίθανοι. Και να μην προσβληθείτε αν ο υποψήφιος δανειστής κάνει πολλές διερευνητικές ερωτήσεις για να βεβαιωθεί ότι έχει πάρει την πλήρη εικόνα.d

Θα ‘λαλούσε κανείς την αλήθεια’ αν δανειζόταν για κάποιο σκοπό κι έπειτα χρησιμοποιούσε τα χρήματα για άλλο σκοπό; Κάθε άλλο. Ένας τραπεζίτης στη Λατινική Αμερική εξηγεί: «Η τράπεζα θα ακύρωνε την πίστωσή σας, και αν δεν εξοφλούσατε όλο το χρέος σας αμέσως, θα εξασφάλιζε δικαστική εντολή και θα κατέσχε την περιουσία σας». Αν δανειστείτε χρήματα με τον όρο ότι θα τα χρησιμοποιήσετε για να αυξηθεί η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, το να τα χρησιμοποιήσετε για άλλο σκοπό στην ουσία αποστερεί από το δανειστή τη διαβεβαίωση ότι μπορείτε να εξοφλήσετε το δάνειο. Είναι αλήθεια ότι μπορεί να μη φοβάστε τα δικαστικά αντίποινα όταν δανείζεστε από ένα συγχριστιανό. Παρ’ όλα αυτά, «ο δανειζόμενος είναι δούλος του δανείζοντος», και έχετε την υποχρέωση να είστε ειλικρινής απέναντί του.—Παροιμίαι 22:7.

Να Εφαρμόζετε το Χρυσό Κανόνα στον Επαγγελματικό Τομέα

Ο Ιησούς είπε: «Λοιπόν πάντα όσα αν θέλητε να κάμνωσιν εις εσάς οι άνθρωποι, ούτω και σεις κάμνετε εις αυτούς». (Ματθαίος 7:12) Πόσο σπουδαίο είναι να εφαρμόζεται αυτός ο κανόνας όταν έχει κανείς επαγγελματικές συναλλαγές με κάποιο συγχριστιανό! Παραδείγματος χάρη, πώς θα αντιδρούσατε αν ένας αδελφός απέρριπτε το αίτημά σας για δάνειο; Θα πιστεύατε ότι πρόδωσε τη φιλία σας; Ή θα σεβόσασταν το δικαίωμα που έχει να απορρίψει το αίτημά σας, κατανοώντας ότι μπορεί κάλλιστα να χρειάζεται τα χρήματά του ή ότι μπορεί να θεώρησε τους κινδύνους σοβαρότερους απ’ ό,τι εσείς; Αυτός μπορεί με ειλικρίνεια να αμφισβητεί την ικανότητα που έχετε να χειριστείτε αποτελεσματικά τα χρήματα. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, η άρνησή του μπορεί κάλλιστα να είναι και πρακτική και στοργική.—Παροιμίαι 27:6.

Αν ένας φίλος συμφωνήσει να σας δανείσει μερικά χρήματα, οι λεπτομέρειες πρέπει να καθοριστούν γραπτώς· σ’ αυτές περιλαμβάνεται το ποσό του δανείου, η χρήση για την οποία θα διατεθούν τα χρήματα, τα περιουσιακά στοιχεία που αποτελούν εγγύηση για το δάνειο, καθώς και το πώς και πότε θα γίνει η εξόφληση. Σε μερικές περιπτώσεις είναι σοφό ακόμη και να συνταχθεί ή να ελεγχθεί το συμβόλαιο από δικηγόρο και να καταχωρηθεί στην αρμόδια αρχή. Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, αφού υπογραφεί η συμφωνία, «ας ήναι ο λόγος σας Ναι ναι, Ου ου». (Ματθαίος 5:37) Να μη βασίζεστε στην καλή θέληση του φίλου σας, παραλείποντας να αναλάβετε την υποχρέωσή σας απέναντί του τόσο σοβαρά όσο θα την αναλαμβάνατε απέναντι σε μια τράπεζα.

Επιφυλακτικοί Δανειστές

Τι θα κάνετε αν σας πλησιάσει κάποιος και σας ζητήσει να του δανείσετε; Πολλά θα εξαρτηθούν από τις περιστάσεις. Για παράδειγμα, ένας Χριστιανός αδελφός μπορεί, χωρίς να φταίει ο ίδιος, να καταστραφεί οικονομικά. Αν έχετε τα μέσα να τον βοηθήσετε, η Χριστιανική αγάπη θα σας υποκινήσει να ‘του δώσετε τα αναγκαία του σώματος’.—Ιακώβου 2:15, 16.

Πόσο άστοργο θα ήταν να εκμεταλλευόταν κανείς τη δυσκολία του αδελφού, χρεώνοντας τόκο σε μια τέτοια περίπτωση! Ο Ιησούς παρότρυνε: «Αγαπάτε τους εχθρούς σας και αγαθοποιείτε και δανείζετε, μηδεμίαν απολαβήν ελπίζοντες».—Λουκάς 6:35· παράβαλε Λευιτικόν 25:35-38.

Τι πρέπει να γίνει, όμως, αν σας ζητήσουν απλώς να χρηματοδοτήσετε κάποια επιχείρηση ή να εγγυηθείτε για κάποιο δάνειο; Γενικά, το καλύτερο είναι να χειρίζεται κανείς αυτές τις υποθέσεις ως οικονομικές επενδύσεις. Η Αγία Γραφή προτρέπει σαφώς να είναι κανείς επιφυλακτικός· παροτρύνει: «Μη έσο εκ των διδόντων χείρα, εκ των εγγυωμένων δια χρέη».—Παροιμίαι 22:26.

Εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, πρέπει πρώτα να καθορίσετε αν έχετε πράγματι την οικονομική δυνατότητα που απαιτείται για την επένδυση. Μήπως θα καταστραφείτε οικονομικά αν χρεοκοπήσει η επιχείρηση ή αν ο δανειζόμενος δεν μπορέσει να εξοφλήσει το δάνειο στο συμφωνημένο καιρό; Αν έχετε την οικονομική δυνατότητα που απαιτεί το δάνειο και πρόκειται να υπάρξουν κέρδη, τότε δικαιούσθε κι εσείς να συμμετάσχετε σ’ αυτά τα κέρδη χρεώνοντας λογικό τόκο για το δάνειό σας. (Παράβαλε Λουκάς 19:22, 23.) Το εδάφιο Παροιμίαι 14:15 προειδοποιεί: «Ο απλούς [άπειρος, ΜΝΚ] πιστεύει εις πάντα λόγον· ο δε φρόνιμος προσέχει εις τα βήματα αυτού». Μερικοί επιχειρηματίες, που είναι συνήθως οξυδερκείς, έχουν ενεργήσει απερίσκεπτα όταν συναλλάσσονται επαγγελματικά με συγχριστιανούς. Δελεάζονται από τον υψηλό τόκο και κάνουν απερίσκεπτες επενδύσεις, εξαιτίας των οποίων χάνουν και τα χρήματά τους και τη φιλία τους με συγχριστιανούς.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι τραπεζίτες συχνά εξετάζουν τρεις παράγοντες προκειμένου να καθορίσουν πόσο παρακινδυνευμένο μπορεί να είναι ένα δάνειο: (1) το χαρακτήρα του ατόμου που ζητάει το δάνειο, (2) την ικανότητα που έχει αυτός να εξοφλήσει το δάνειο και (3) τις συνθήκες που επικρατούν στον επιχειρηματικό τομέα με τον οποίο θα ασχοληθεί. Δεν θα αποτελούσε εκδήλωση ‘ορθής βουλής [πρακτικής σοφίας, ΜΝΚ]’ το να σταθμίσετε τα ζητήματα με παρόμοιο τρόπο όταν εξετάζετε αν θα δανείσετε σε κάποιον τα χρήματά σας, που τα έχετε αποκτήσει με σκληρή εργασία;—Παροιμίαι 3:21.

Παραδείγματος χάρη, τι φήμη έχει ο αδελφός που ζητάει τα χρήματα; Είναι γνωστός ως αξιόπιστος και φερέγγυος ή ως απερίσκεπτος και ασταθής; (Παράβαλε 1 Τιμόθεον 3:7.) Αν θέλει να επεκτείνει την επιχείρησή του, το έχει καταφέρει αυτό με επιτυχία ως τώρα; (Λουκάς 16:10) Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε μακροπρόθεσμα θα ήταν πιο ωφέλιμο γι’ αυτόν να του προσφέρετε πρακτική βοήθεια όσον αφορά το πώς να διαχειρίζεται τα χρήματά του, παρά να του δανείσετε χρήματα που μπορεί να τα χρησιμοποιήσει εσφαλμένα.

Ένας άλλος παράγοντας είναι η ικανότητα που έχει ο αδελφός να εξοφλήσει το χρέος. Τι εισόδημα έχει; Τι χρέη έχει; Είναι πολύ λογικό να είναι ειλικρινής μαζί σας. Εντούτοις, πρέπει να υπερισχύσει η Χριστιανική αγάπη. Για παράδειγμα, ίσως θελήσετε να έχετε ως εγγύηση για το δάνειο τα εμπορεύσιμα περιουσιακά στοιχεία του αδελφού. Ο Μωσαϊκός Νόμος καταδίκαζε το να πάρει κανείς ως εγγύηση για δάνειο τα πράγματα που χρησιμοποιούσε κάποιος άνθρωπος για να εξασφαλίσει τα προς το ζην ή τα βασικά του αποκτήματα. (Δευτερονόμιον 24:6, 10-12) Γι’ αυτό, ένας αδελφός στη Νότια Αμερική, ο οποίος είναι επιχειρηματίας, λέει ότι δανείζει ποσά που δεν υπερβαίνουν το μισό της αξίας του συνόλου των εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων κάποιου αδελφού. «Και δεν θεωρώ εμπορεύσιμα περιουσιακά στοιχεία τα εργαλεία της δουλειάς του ή το σπίτι του», εξηγεί. «Σε καμιά περίπτωση δεν θα ήθελα να βγάλω τον αδελφό μου στο δρόμο και να του κατάσχω το σπίτι για να πάρω τα χρήματά μου πίσω».

Τελικά, θα πρέπει να εξετάσετε με ρεαλισμό τις συνθήκες που επικρατούν στον επιχειρηματικό τομέα εκεί που ζείτε. Ζούμε στις ‘έσχατες μέρες’, στη διάρκεια των οποίων οι άνθρωποι είναι «φιλάργυροι, . . . προδόται». (2 Τιμόθεον 3:1-4) Μολονότι ο φίλος και αδελφός σας μπορεί να είναι έντιμος, οι συνεταίροι, οι υπάλληλοι και οι πελάτες του μπορεί να μην είναι. Ως Χριστιανός, αυτός δεν μπορεί να δωροδοκήσει και να πει ψέματα—πράγματα που μπορεί να κάνουν οι ανταγωνιστές του για να ωφεληθούν. Επίσης, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι καταστροφές που συμβαίνουν όταν έρχεται ‘καιρός και απρόβλεπτη περίσταση’. (Εκκλησιαστής 9:11, ΜΝΚ) Η αξία των εμπορευμάτων μπορεί να πέσει ξαφνικά. Ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός μπορεί να καταστρέψει μια επιχείρηση ή να κάνει το δάνειό σας εντελώς άχρηστο. Οι ληστείες, τα ατυχήματα, οι βανδαλισμοί και οι τραυματισμοί αποτελούν κι αυτά δυσάρεστες πραγματικότητες στον κόσμο των επιχειρήσεων. Θα πρέπει να εξετάσετε όλους αυτούς τους παράγοντες όταν παίρνετε την απόφασή σας.

Χρεοκοπία

Μερικές φορές, ακόμη κι αν ληφθούν όλες οι προφυλάξεις, ένας Χριστιανός μπορεί απλώς να μην μπορέσει να εξοφλήσει το δάνειό του. Ο Χρυσός Κανόνας θα πρέπει να τον υποκινήσει να επικοινωνεί τακτικά με το δανειστή του. Ίσως το μόνο που μπορεί να κάνει για κάποιο διάστημα είναι να δίνει μικρά ποσά. Μολαταύτα, ο Χριστιανός δεν πρέπει να πιστεύει ότι τα συμβολικά ποσά τον δικαιολογούν ώστε να μην κάνει πραγματικές θυσίες προκειμένου να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. (Ψαλμός 15:4) Ο δανειστής που είναι Χριστιανός έχει κι αυτός την υποχρέωση να εκδηλώνει αγάπη. Αν πιστεύει ότι το άλλο άτομο του φέρθηκε με απατηλό τρόπο, τότε μπορεί να εφαρμόσει τη συμβουλή που αναφέρεται στα εδάφια Ματθαίος 18:15-17.

Σπάνια ενδείκνυται το να αναμείξει κανείς τις κοσμικές αρχές, όπως έκανε ο Πέδρο στην περίπτωση που αναφέραμε αρχικά. Ο απόστολος Παύλος λέει: ‘Τολμά κανείς από εσάς που έχει μια υπόθεση εναντίον του άλλου να πάει στο δικαστήριο ενώπιον άδικων ανθρώπων και όχι ενώπιον των αγίων; . . . Αληθεύει ότι δεν υπάρχει ούτε ένας σοφός ανάμεσά σας που να μπορέσει να κρίνει μεταξύ των αδελφών του, αλλά αδελφός πάει στο δικαστήριο αδελφό, και μάλιστα ενώπιον απίστων; Πραγματικά, λοιπόν, αποτελεί ολοσχερή ήττα για εσάς το ότι έχετε δίκες ο ένας με τον άλλον. Γιατί μάλλον δεν αφήνετε τον εαυτό σας να αδικηθεί; Γιατί μάλλον δεν αφήνετε τον εαυτό σας να εξαπατηθεί;’—1 Κορινθίους 6:1-7, ΜΝΚ.

Μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις—όπως όταν περιλαμβάνονται συνεταίροι που δεν είναι ομόπιστοι, κοσμικοί προμηθευτές ή ασφαλιστικές υποθέσεις—που φαίνεται πως απαιτούν διακανονισμό σε κάποιο κοσμικό δικαστήριο ή από κάποια κυβερνητική υπηρεσία. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, ο Χριστιανός θα ήταν καλύτερο να πάθει κάποια οικονομική ζημία παρά να φέρει στην εκκλησία την ντροπή που προκύπτει όταν γίνεται μήνυση εναντίον κάποιου αδελφού επειδή αυτός δεν πλήρωσε το δάνειό του.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές οι άσχημες συνέπειες μπορούν να αποφευχθούν. Πώς; Προτού δανείσετε σε κάποιον αδελφό ή δανειστείτε απ’ αυτόν, φροντίστε να ενημερωθείτε για τους πιθανούς κινδύνους. Να εκδηλώνετε επιφυλακτικότητα και σοφία. Πάνω απ’ όλα, «πάντα τα έργα υμών», περιλαμβανομένων και των επαγγελματικών υποθέσεων, «ας γίνωνται εν αγάπη».—1 Κορινθίους 16:14.

[Υποσημειώσεις]