آیا اوقاتی را با خانوادهٔ خود می‌گذرانید؟
«پدران ژاپنی گرچه به دلیل مشغلهٔ کاری با فرزندان خود بازی نمی‌کنند، فرزندانشان به آنان محبتی عمیق دارند.» چند سال پیش این جمله به عنوان سرمقاله‌ای در روزنامهٔ ژاپنی ماینیچی شیمبون به چاپ رسید. مقالهٔ مزبور گزارش کرد که طی نظرسنجیی که از سوی دولت صورت گرفت ۸/۸۷ درصد از کودکان ژاپنیِ شرکت‌کننده اظهار داشتند که به هنگام کهولت پدرانشان از آنها با کمال میل نگهداری خواهند کرد. معهذا، چاپ انگلیسی روزنامهٔ ماینیچی همان مقاله را با این عنوان به چاپ رساند: «دلیل غفلت پدران و پسران.» این روزنامه جنبهٔ دیگری را مورد بحث قرار داد، بدین مضمون: در روزهای غیرتعطیل هفته پدران ژاپنی فقط روزانه ۳۶ دقیقه از وقت خود را با فرزندانشان می‌گذرانند و این رقم در مورد پدران آلمان غربی ۴۴ دقیقه در روز، و در مورد پدران آمریکایی ۵۶ دقیقه در روز می‌باشد.
البته، فقط پدران نیستند که وقت کمی صرف فرزندان خود می‌کنند. شمار کثیر و رو به ازدیادی از مادران نیز در خارج از خانه مشغول به کار می‌باشند؛ منجمله بسیاری از مادرانِ مجرد که برای حمایت از خانوادهٔ خود مجبورند در خارج از خانه کار کنند. این اوضاع باعث شده است که هم پدران و هم مادران نسبت به سابق اوقات کمتری را با فرزندان خود بگذرانند.
مطالعه‌ای که بر روی ۰۰۰,۱۲ نوجوان آمریکایی در سال ۱۹۹۷ صورت گرفت نشان داد که در بین نوجوانانی که با والدین خود رابطه‌ای نزدیک و صمیمانه دارند احتمال بروز ناهنجاریهای عاطفی، قصد خودکشی، خشونت ورزیدن، و استعمال موارد مخدر کمتر است. یکی از متخصصان دست‌اندرکار در این مطالعهٔ گسترده، چنین اظهار عقیده کرد: «چطور ممکن است که پدر یا مادر با فرزندش نباشد و در ضمن بخواهد رابطه‌ای صمیمانه با او برقرار کند؟» آری، گذراندن وقت با فرزندان و گفتگو با آنان اهمیتی فوق‌العاده دارد.
گسستگی روابط
خانواده‌هایی بویژه در معرض خطر گسستگی روابط می‌باشند که پدر یا مادر به مأموریت شغلی دور از خانه گسیل شده باشد. البته، این خطر فقط این گونه خانواده‌ها را تهدید نمی‌کند. در بعضی دیگر از خانواده‌ها والدین پیش از آنکه فرزندان از خواب بیدار شوند خانه را ترک می‌کنند و شب‌هنگام وقتی آنان در خواب هستند از سر کار باز می‌گردند. در نتیجه این گونه والدین در طی هفته اوقات کمی را با خانوادهٔ خود می‌گذرانند و برای جبران این کمبود وقت، روزهای تعطیل هفته و روزهای تعطیل دیگر را به آنها اختصاص می‌دهند و آن را «اوقات مفید» می‌نامند.
اما آیا می‌توان این کمبود وقت را با اوقات به اصطلاح مفید جبران کرد؟ پژوهشگری به نام لارِنس استاینبرگ به این سؤال چنین پاسخ داد: «کلاً کودکانی که وقت بیشتری با والدین می‌گذرانند بهتر از آب در می‌آیند. ظاهراً اینطور به نظر می‌رسد که والدین این کمبود وقت را بسختی می‌توانند برای کودکان خود جبران کنند. در واقع، به این عقیدهٔ به اصطلاح گذراندن ‹اوقات مفید› بیش از حد اهمیت داده شده است.» خانمی اهل برمه نیز دقیقاً بر همین عقیده بود. شوهر ژاپنی وی—فردی با ویژگیهای مختص مردان ژاپنی—هر شب ساعت یک یا دو بعد از نیمه شب از سر کار به خانه بازمی‌گشت. گرچه او روزهای تعطیل هفته را با خانواده می‌گذراند، همسرش چنین اذعان کرد: «فقط با روزهای شنبه و یکشنبه نمی‌تواند خلاء باقی روزهای هفته را پر کرد. . . . مثل آن است که آدم بخواهد تمام غذای هفته را دو روزه بخورد!»
همت نیاز است
حفظ روابط صمیمانه میان اعضای خانواده، عملاً کاری بسیار دشوار است. پدر یا مادر شاغلی را فرض کنید که مجبور است به منظور امرار معاش خانواده سخت کار کند. مسلماً چنین پدر یا مادری براحتی نمی‌تواند وقت زیادی را صرف خانوادهٔ خود کند. با این حال، حتی والدینی که بالاجبار دور از خانه و خانوادهٔ خود می‌باشند می‌توانند با تماس تلفنی مرتب و یا نامه‌های پی‌درپی این رابطه را حفظ کنند. آری، چه در خانه با خانوادهٔ خود باشیم و چه دور از خانه، باید همت به خرج دهیم و اجازه ندهیم رابطهٔ نزدیک و صمیمانهٔ میان اعضای خانواده گسسته گردد.
والدینی که در برقراری چنین رابطه‌ای قصور می‌کنند تاوان بی‌توجهی خود را نیز می‌دهند. نمونهٔ آن تاوان بسیار سنگینی بود که پدری متحمل شد. این پدر اوقات کمی را با خانوادهٔ خود می‌گذراند و حتی با همسر و فرزندانش غذا نمی‌خورد. نتیجه آن شد که پسرش به اعمال وحشیانه و خشونت‌بار روی آورد و دخترش را نیز یکبار به جرم دزدی از فروشگاه دستگیر کردند. یکروز یکشنبه صبح وقتی که پدر حاضر می‌شد تا برای تمرین گلف خانه را ترک کند، پسرش از فرط ناراحتی از کوره در رفت و فریاد زد: «توی این خونه انگار فقط مادر داریم. همهٔ مسئولیتهای خونه افتاده به دوش مامان. بابا شما هیچ‌وقت شده . . . » بعد جلوی خود را گرفت.
این سخنان پدر را عمیقاً در فکر فرو برد. سرانجام تصمیم گرفت برای شروع، هر روز لااقل صبحانه را با خانوادهٔ خود بخورد. در آغاز فقط همسرش با او بر سر میز می‌نشست. اما بتدریج بچه‌ها نیز به آنان پیوستند و میز صبحانه کانون مصاحبت و گفتگوی خانوادگی شد. پس از مدتی شام را نیز با هم صرف می‌کردند. این پدر در واقع بدین شکل نخستین قدمها را برای از هم پاشیده نشدن خانواده‌اش برداشت.
کمک کلام خدا
کتاب مقدس والدین را تشویق می‌کند تا وقت کافی صرف گفتگو با فرزندان کنند. موسی، نبی خدا، به اسرائیلیان چنین تعلیم داد: «ای اسرائیل بشنو، یَهُوَه، خدای ما، یَهُوَه واحد است. پس یَهُوَه خدای خود را به تمامی جان و تمامی قوت خود محبت نما. و این سخنانی که من امروز تو را امر می‌فرمایم، بر دل تو باشد. و آنها را به پسرانت به دقت تعلیم نما، و حین نشستنت در خانه، و رفتنت به راه، و وقت خوابیدن و برخاستنت از آنها گفتگو نما.» ( تثنیه ۶:۴-۷) آری، چنانچه ما والدین بخواهیم کلام خدا در قلب و ذهن فرزندانمان نقش ببندد، باید خودمان آستین بالا بزنیم و اوقاتی را به منظور گذراندن با خانواده کنار بگذاریم.
بر طبق همان نظرسنجیی که در سال ۱۹۹۷ از بیش از ۰۰۰,۱۲ نوجوان صورت گرفت و پیشتر ذکر گردید، جالب آنکه «غریب به ۸۸ درصد از افراد وابسته به گروههای مذهبی عقیده دارند که مذهب و دعا کردن برای ایشان حکم حافظ را دارد.» مسیحیان حقیقی می‌دانند که تعالیم مذهبی در خانه جوانان را در مقابل مشکلاتی از قبیل استعمال مواد مخدر، ناراحتیهای عاطفی، خودکشی، خشونت، و غیره محفاظت می‌کند.
برای بعضی از والدین یافتن راهی که بتوانند اوقاتی را به اعضای خانواده اختصاص دهند چندان سهل و آسان نیست. بسیاری مادرانِ مجرد آرزوی بودن با فرزندانشان را دارند، لیکن مشغلهٔ کاری‌شان اجازهٔ این کار را به آنان نمی‌دهد. چگونه آنان می‌توانند مقداری از وقت پرارزش خود را با خانواده‌شان بگذرانند؟ کتاب مقدس پدران و مادران را به داشتن «حکمت کامل و تمیز [یعنی بصیرت]» ترغیب می‌کند. ( امثال ۳:۲۱) آری، والدین می‌توانند بصیرت به خرج داده، اوقاتی را برای گذراندن با خانوادهٔ خود بیابند. به چه صورت؟
چنانچه شما مادری شاغل هستید که هر روز خسته از کار باز می‌گردد، از فرزندانتان بخواهید در تهیهٔ غذا به شما کمک کنند. این دقایقی که با یکدیگر می‌گذرانید به شما امکان می‌دهد تا با فرزندانتان صمیمی‌تر شوید. در آغاز، شاید کارها کندتر از معمول پیش رود. اما پس از مدتی این کار باعث به وجود آمدن جوی شاد، و حتی صرفه‌جویی در وقت می‌شود.
چنانچه پدری هستید که حتی روزهای تعطیل هفته را باید صرف خرده‌کاریهای خانه کنید، چرا بعضی از آنها را با فرزندانتان انجام نمی‌دهید؟ بدین ترتیب می‌توانید هنگام کار با آنان گفتگو کنید و بدیشان آموزشهایی پرارزش بدهید. کتاب مقدس والدین را ترغیب می‌کند که کلام خدا را بدقت به فرزندان خود تعلیم داده، این کار را ‹حین نشستن در خانه و رفتن به راه و وقت خوابیدن و برخاستن› انجام دهند—به عبارت دیگر در هر موقعیتی که پیش می‌آید. گفتگو با فرزندان هنگام کار کردن با آنان نوعی نشان «بصیرت» است.
گذراندن وقت و بودن با خانواده اجر و پاداشی درازمدت دارد. مثلی در کتاب مقدس می‌گوید: ‹حکمت با آنانی است که پند می‌پذیرند.› ( امثال ۱۳:۱۰) چنانچه اوقاتی را صرف گفتگو با اعضای خانواده کنید قادر خواهید بود ایشان را در جهت پیشبرد زندگی بطور معقولانه راهنمایی کنید. راهنماییهای امروز، موجب صرفه‌جویی در وقت، و کاهش غم و اندوه فردا خواهد بود. همچنین نتیجهٔ آن باعث شادی و خرسندی شما و خانواده‌تان خواهد شد. برای یافتن راهنماییهایی معقول می‌توانید در حکمت عظیم کلام خدا، کتاب مقدس، کند و کاو کنید و از آن برای آموزش فرزندان و منور ساختن راه زندگی خانواده‌تان استفاده نمایید.—مزمور ۱۱۹:۱۰۵.
[تصویر در صفحهٔ ۴]
فرزندانی که با والدین خود رابطه‌ای صمیمانه دارند کمتر دچار فشارهای عاطفی می‌گردند
[تصویر در صفحهٔ ۵]
رابطهٔ خوب خانوادگی اجر و پاداش فراوان به همراه دارد
[تصویر در صفحهٔ ۶]
هنگام کار کردن با فرزند خود می‌توانید با او گفتگو کنید و به او تعالیمی ارزنده بدهید