دل خود را به فطانت مایل گردان
«خداوند حکمترا میبخشد، و از دهان وی معرفت و فطانت صادر میشود.»—امثال ۲:۶.
۱. چگونه می‌توانیم دل خود را به فطانت مایل گردانیم؟
یَهُوَه معلم اعظم ما است. (اشعیا ۳۰:۲۰، ۲۱) اما برای منفعت بردن از «معرفت خدا» که در کلام وی آشکار میشود، چه کاری را باید انجام دهیم؟ باید تا حدی ‹دل خود را به فطانت مایل گردانیم›—آرزوی قلبی ما این باشد که این خصوصیت را کسب کنیم و آن را نشان دهیم. برای این منظور باید به خدا اتکا نماییم، زیرا مرد حکیمی گفت: «خداوند حکمترا میبخشد، و از دهان وی معرفت و فطانت صادر میشود.» (امثال ۲:۱-۶) معرفت، حکمت، و فطانت چه هستند؟
۲. الف) معرفت چیست؟ ب) حکمت را چگونه توصیف می‌کنی؟ پ) فطانت چیست؟
۲ معرفت، آشنایی با واقعیتهایی است که از طریق تجربه، مشاهده، یا مطالعه کسب میشود. حکمت، توانایی به کارگیری معرفت است. (متی ۱۱:۱۹) سلیمان پادشاه هنگامی که دو زن ادعای مادری یک فرزند را کردند، حکمت نشان داد و معرفتی را که در مورد دلبستگی مادر به فرزندش داشت، برای حل و فصل آن نزاع به کار برد. (۱پادشاهان ۳:۱۶-۲۸) فطانت، «تیزبینی در قضاوت» است. «نیرو یا قوهٔ ذهن است که ذهن با آن چیزی را از چیز دیگر تشخیص می‌دهد.» (فرهنگ جهانی وبستر) اگر دل خود را به فطانت مایل گردانیم، یَهُوَه آن را از طریق پسر خود به ما خواهد داد. (۲تیموتاؤس ۲:۱، ۷) اما فطانت چگونه می‌تواند بر جوانب گوناگون زندگی تأثیر بگذارد؟
فطانت و شیوهٔ گفتار ما
۳. چگونه امثال ۱۱:۱۲، ۱۳ را توضیح می‌دهی و منظور از «ناقص‌العقل» چیست؟
۳ فطانت به ما کمک میکند تا پی ببریم که «وقتی برای سکوت و وقتی برای گفتن» وجود دارد. (جامعه ۳:۷) این خصوصیت همچنین باعث میشود تا مواظب آنچه که می‌گوییم باشیم. امثال ۱۱:۱۲، ۱۳ می‌گوید: «کسیکه همسایهٔ خود را حقیر شمارد ناقص‌العقل [یا، «بی‌دل»، د ج ] میباشد، امّا صاحب فطانت ساکت میماند. کسیکه بنمامی گردش میکند سرّها را فاش میسازد، امّا شخص امینْ‌دلْ امر را مخفی میدارد.» بله، مرد یا زنی که شخص دیگری را حقیر شمارد، «ناقص‌العقل» است. بر طبق گفتهٔ فرهنگ‌نویسی به نام ویلهلم گِزِنیوس، چنین فردی «فاقد درک» است. او فاقد قضاوتی درست است، و استفاده از واژهٔ ‹دل› نشان می‌دهد که خصوصیات مثبت درون شخص، ناقص هستند. اگر کسی که ادعای مسیحی بودن میکند، تا آن حد یاوه‌گویی کند که به تهمت یا ناسزاگویی بینجامد، پیران منصوب باید اقدام نموده، به این وضعیت نامطلوب در جماعت خاتمه بخشند.—لاویان ۱۹:۱۶؛ مزمور ۱۰۱:۵؛ ۱قرنتیان ۵:۱۱.
۴. مسیحیان فهیم و وفادار در مورد اطلاعات حضوصی چه کار می‌کنند؟
۴ برخلاف کسانی که «ناقص‌العقل» هستند، افرادی که «صاحب فطانت» می‌باشند، زمانی که بجا باشد ساکت می‌مانند. آنها راز را فاش نمی‌کنند. (امثال ۲۰:۱۹) افراد فهیم با علم به اینکه گفتار نسنجیده آزار می‌رساند «امینْ‌دلْ» هستند. آنها نسبت به هم‌ایمانان خود وفادارند و امور خصوصی را که ممکن است فرد هم‌ایمان را به مخاطره اندازد، برملا نمی‌کنند. چنانچه مسیحیان فهیم از هر گونه اطلاعات خصوصی که مربوط به جماعت شود آگاهی یابند، آن را نزد خود حفظ می‌کنند تا اینکه سازمان یَهُوَه مناسب ببیند که آن را از طریق اعلامیه‌ای به اطلاع عموم برساند.
فطانت و شیوهٔ رفتار ما
۵. ‹جاهلان› با چه دیدی به عمل بد می‌نگرند، و چرا؟
۵ مثلهای کتاب مقدس به ما کمک می‌کنند تا فطانت را به کار ببریم و از رفتار نادرست اجتناب ورزیم. برای نمونه، امثال ۱۰:۲۳ می‌گوید: «جاهل در عمل بد اهتزاز دارد، و صاحب فطانت در حکمت.» افرادی که عمل بد برای آنان مانند «اهتزاز» یا بازی و سرگرمی است، اشتباه شیوهٔ خود را نمی‌بینند و این امر را که خدا کسی است که همه باید به او حساب پس دهند، نادیده می‌گیرند. (رومیان ۱۴:۱۲) چنین ‹جاهلانی› تا آن حد در استدلال خود منحرف می‌شوند که فکر می‌کنند خدا خطاکاریهای آنان را نمی‌بیند. آنها با اعمال خود در اصل می‌گویند: «خدائی نیست.» (مزمور ۱۴:۱-۳؛ اشعیا ۲۹:۱۵، ۱۶) از آنجایی که اصول خدایی راهنمای آنان نیست، فاقد فطانت هستند و نمی‌توانند بدرستی در امور قضاوت کنند.—امثال ۲۸:۵.
۶. چرا عمل بد، جاهلانه است، و در صورتی که از فطانت برخوردار باشیم با چه دیدی به آن می‌نگریم؟
۶ «صاحب فطانت» درک میکند که عمل بد «اهتزاز» یا بازی نیست. او می‌داند که این کار باعث رنجش خدا میشود و می‌تواند رابطهٔ ما را با وی خراب کند. چنین رفتاری جاهلانه است زیرا افراد را از عزت نفس محروم میکند، زندگیهای زناشویی را از هم می‌پاشد، هم به ذهن و هم به جسم آسیب می‌رساند، و از لحاظ روحانی لطمه می‌زند. بنابراین بیاییم دل خود را به فطانت مایل گردانیم و از رفتار بی‌بند و بارانه یا هر گونه فساد اجتناب ورزیم.—امثال ۵:۱-۲۳.
فطانت و روحیهٔ ما
۷. برخی از اثرات جسمی خشم کدامند؟
۷ این امر که دل خود را به فطانت مایل گردانیم همچنین به ما کمک میکند که روحیهٔ خود را کنترل کنیم. امثال ۱۴:۲۹ می‌گوید: «کسیکه دیرغضب باشد کثیرالفهم است، و کج‌خُلق حماقترا بنصیب خود میبرد.» یک دلیل که چرا شخص فهیم سعی میکند از خشم یا غضب غیر قابل کنترل دوری جوید این است که از لحاظ جسمی اثرات نامطلوب بر او می‌گذارد. می‌تواند فشار خون را بالا برده، موجب بیماری تنفسی شود. پزشکان عصبانیت و خشم را احساسی توصیف می‌کنند که باعث ایجاد یا تشدید بیماریهایی از قبیل آسم، بیماریهای پوستی، ناراحتیهای گوارشی و زخم معده میشود.
۸. بی‌صبری می‌تواند به چه چیز منجر شود، اما فطانت در این خصوص چگونه می‌تواند ما را یاری دهد؟
۸ صرفاً به دلیل حفظ سلامتی‌مان نیست که باید فطانت را به کار ببریم و «دیرغضب» باشیم. بی‌صبری می‌تواند به کارهای ابلهانه‌ای منجر گردد که بعداً موجب پشیمانی خواهد شد. فطانت باعث میشود به نتایجی که گفتار لگام‌گسیخته یا رفتار عجولانه به بار می‌آورد بیندیشیم و بدین ترتیب مانع میشود که با انجام دادن کاری غیرعاقلانه ‹حماقترا بنصیب خود ببریم.› فطانت بویژه ما را یاری می‌دهد که متوجه شویم خشم می‌تواند افکار ما را آشفته سازد تا نتوانیم به طور منطقی قضاوت کنیم. این امر توانایی ما را برای انجام دادن ارادهٔ الهی و زندگی کردن بر طبق اصول عادلانهٔ خدا ضعیف میکند. بله، تسلیم عصبانیت غیر قابل کنترل شدن، لطمهٔ روحانی وارد می‌آورد. در واقع، «خشم» در ردهٔ «اعمال جسم» که منفورند قید شده است، اعمالی که می‌توانند ما را از به ارث بردن ملکوت باز دارند. (غلاطیان ۵:۱۹-۲۱) از اینرو بیاییم ما مسیحیان فهیم ‹در شنیدن تند و در گفتن آهسته و در خشم سُست باشیم.›—یعقوب ۱:۱۹.
۹. فطانت و محبت برادرانه چگونه در حل اختلافات به ما کمک می‌کنند؟
۹ چنانچه عصبانی شویم، فطانت ایجاب میکند تا برای جلوگیری از به پا کردن آتش، سکوت نماییم. امثال ۱۷:۲۷ می‌گوید: «صاحب معرفت سخنان خود را باز میدارد. و هر که روح حلیم دارد مرد فطانت‌پیشه است.» فطانت و محبت برادرانه به ما کمک میکند تا ببینیم که کنترل کردن میل خود به گفتن چیزی آزاردهنده چقدر الزامی است. در صورتی که از کوره در رفته و بشدت عصبانی شده باشیم، محبت و فروتنی ما را برمی‌انگیزند که عذرخواهی کنیم و به وضعیت بهبود بخشیم. اما تصور کن که شخصی ما را رنجانده باشد. در اینصورت بیاییم با آرامش و فروتنی و هدف اصلی که برقراری صلح است، با او تنها صحبت کنیم.—متی ۵:۲۳، ۲۴؛ ۱۸:۱۵-۱۷.
فطانت و خانواده‌مان
۱۰. حکمت و فطانت چه نقشی در زندگی خانوادگی ایفا می‌کنند؟
۱۰ اعضای خانواده باید حکمت و فطانت نشان دهند، زیرا این خصوصیات، خانواده را بنا می‌کنند. امثال ۲۴:۳، ۴: «خانه بحکمت بنا میشود، و با فطانت استوار میگردد. و بمعرفت اطاقها پُر میشود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.» حکمت و فطانت برای زندگی موفق خانوادگی مانند سنگهای محکم ساختمانی هستند. فطانت به والدین مسیحی کمک میکند تا به احساسات و نگرانیهای فرزندانشان پی ببرند. شخص فهیم قادر به تبادل افکار و گوش دادن است و در مورد احساسات و افکار زن یا شوهر خود بصیرت پیدا میکند.—امثال ۲۰:۵.
۱۱. زن فهیم چگونه «خانهٔ خود را بنا میکند»؟
۱۱ شکی وجود ندارد که حکمت و فطانت برای زندگی سعادتمند خانوادگی بسیار مهم هستند. برای نمونه، امثال ۱۴:۱ می‌گوید: «هر زن حکیم خانهٔ خود را بنا میکند، امّا زن جاهل آنرا با دست خود خراب مینماید.» زن حکیم و فهیمی که به معنای واقعی مطیع شوهر خود است، برای منافع خانواده‌اش می‌کوشد و بدین وسیله کمک میکند که خانواده‌اش بنا شود. یکی از چیزهایی که ‹خانهٔ او را بنا میکند› این است که او همیشه دربارهٔ شوهر خود سخنان نیکو می‌گوید و بدین ترتیب احترام او را نزد دیگران بالا میبرد. زن صالحه و فهیمی که ترسی محترمانه از یَهُوَه دارد، تحسین خواهد شد.—امثال ۱۲:۴؛ ۳۱:۲۸، ۳۰.
فطانت و روش زندگی ما
۱۲. کسانی که «ناقص‌العقل» هستند با چه دیدی به حماقت می‌نگرند، و چرا؟
۱۲ فطانت به ما کمک میکند تا در همهٔ امور زندگی خود روش صحیحی را دنبال کنیم. امثال ۱۵:۲۱ این را خاطرنشان کرده، می‌گوید: «حماقت در نظر شخصِ ناقص‌العقل خوشی است، امّا مرد فهیم براستی سلوک مینماید.» این مَثَل را چگونه باید درک کنیم؟ حماقت یا نادانی را پیشه کردن، مایهٔ شادی مردان، زنان و جوانان ابله است. آنها «ناقص‌العقل» هستند، فاقد انگیزهٔ درست می‌باشند، و آنقدر نادانند که از حماقت خود مسرورند.
۱۳. سلیمان در مورد خنده و بی‌خیالی به چه موضوعی پی برد؟
۱۳ سلیمان، پادشاه فهیم اسرائیل آموخت که بی‌خیالی چندان معنایی ندارد. او تصدیق کرد: «من در دل خود گفتم الآن بیا تا ترا بعیش و عشرت بیازمایم پس سعادتمندی را ملاحظه نما، و اینک آن نیز بطالت بود. دربارهٔ خنده گفتم که مجنون است و دربارهٔ شادمانی که چه میکند؟» (جامعه ۲:۱، ۲) سلیمان، این مرد فهیم، پی برد که خنده و شادمانی بتنهایی خشنودی به همراه نمی‌آورند، زیرا باعث سعادت واقعی و دیرپای نمی‌شوند. خنده شاید به ما کمک کند که مشکلاتمان را به طور موقت فراموش کنیم، اما پس از آن ممکن است این مشکلات حتی در مقیاس بزرگتری پدیدار شوند. سلیمان بدرستی دربارهٔ خنده گفت که ‹جنون› است. چرا؟ زیرا خنده‌ای که از روی بی‌فکری است، قضاوت منطقی را زیر ابر پنهان میکند. می‌تواند باعث شود با بی‌اعتنایی به مسائل جدی بنگریم. نمی‌توان گفت شادیی که از حرفها و اعمال دلقک دربار حاصل میشود، نتیجه‌ای ارزنده دارد. پی بردن به اهمیت تجربهٔ سلیمان در مورد خنده و شادمانی، به ما کمک میکند تا از این امر که ‹عشرت را بیشتر از خدا دوست داشته باشیم،› دوری جوییم.—۲تیموتاؤس ۳:۱، ۴.
۱۴. چگونه مرد فهیم «براستی» سلوک مینماید؟
۱۴ چگونه مرد فهیم «براستی» سلوک مینماید؟ فطانت روحانی و به کار بردن اصول خدایی، مردم را به راه راست هدایت میکند. کتاب مقدس صریحاً می‌گوید: «حماقت در نظر شخصِ ناقص‌العقل خوشی است، امّا مرد فهیم براستی سلوک مینماید.» «مرد فهیم» راه را برای قدمهای خویش هموار میسازد و چون کلام خدا را در زندگی به کار میبرد، قادر است خوب را از بد تشخیص دهد.—عبرانیان ۵:۱۴؛ ۱۲:۱۲، ۱۳.
همیشه برای فطانت به یَهُوَه روی آور
۱۵. از امثال ۲:۶-۹ چه یاد می‌گیریم؟
۱۵ برای اینکه شیوهٔ درستی را در زندگی دنبال کنیم، همگی ما باید تصدیق کنیم که ناکاملیم و برای فطانت روحانی به یَهُوَه روی آوریم. امثال ۲:۶-۹ می‌گوید: «خداوند حکمترا میبخشد، و از دهان وی معرفت و فطانت صادر میشود. بجهة مستقیمان حکمتِ کامل را ذخیره میکند، و برای آنانیکه در کاملیّت سلوک مینمایند سپر میباشد. تا طریقهای انصافرا محافظت نماید، و طریق مقدّسان خویشرا نگاه دارد. پس آنگاه عدالت و انصافرا میفهمیدی، و استقامت و هر طریق نیکو را.»—با یعقوب ۴:۶ مقایسه شود.
۱۶. چرا هیچ حکمت، فطانت، و مشورت یا پندی وجود ندارد که بر ضد یَهُوَه به کار آید؟
۱۶ تصدیق این امر که به یَهُوَه وابسته هستیم، به ما امکان می‌دهد که با تحقیقی عمیق در کلام او، متواضعانه خواهان پی بردن به ارادهٔ او باشیم. او به معنای کامل دارای حکمت است، و پند او همیشه مفید میباشد. (اشعیا ۴۰:۱۳؛ رومیان ۱۱:۳۴) در واقع، هر اندرزی که با کلام او تناقض داشته باشد بی‌ارزش است. امثال ۲۱:۳۰ می‌گوید: «حکمتی نیست و نه فطانتی، و نه مشورتی که بضدّ خداوند بکار آید.» (با امثال ۱۹:۲۱ مقایسه شود.) فقط فطانت روحانیی که از طریق مطالعهٔ کلام خدا با کمک نشریاتی که «غلام امین و دانا» فراهم کرده است به دست آمده باشد، به ما کمک خواهد کرد تا شیوهٔ درستی را در زندگی دنبال کنیم. (متی ۲۴:۴۵-۴۷) بنابراین بیاییم مسیر زندگی خویش را با پند یَهُوَه هماهنگ سازیم و آگاه باشیم اندرزی که مغایر با کلام او باشد، هرچند هم معقولانه به نظر برسد، نمی‌تواند با آن برابری کند.
۱۷. پند اشتباه چه نتیجه‌ای به بار می‌آورد؟
۱۷ مسیحیان فهیمی که پند می‌دهند متوجه هستند که این پند باید کاملاً بر اساس کلام خدا باشد و لازم است که پیش از پاسخ به سؤال، کتاب مقدس را مطالعه و بر روی آن تعمق کنند. (امثال ۱۵:۲۸) چنانچه به پرسشهایی که دربارهٔ موضوعات جدی هستند پاسخ اشتباه داده شود، می‌تواند نتیجه‌ای بسیار زیان‌آور داشته باشد. از اینرو، پیران مسیحی به فطانت روحانی نیازمندند و هنگامی که تلاش می‌کنند به هم‌ایمانان خود از لحاظ روحانی مساعدت نمایند، باید برای راهنمایی به یَهُوَه دعا کنند.
بوفور از فطانت روحانی برخوردار بودن
۱۸. چنانچه مشکلی در جماعت پیش آید، فطانت چگونه می‌تواند به ما کمک کند تا تعادل روحانی خود را حفظ نماییم؟
۱۸ برای اینکه یَهُوَه را خشنود سازیم، باید «در همه چیز فهم» داشته باشیم. (۲تیموتاؤس ۲:۷) مطالعهٔ مشتاقانه از روی کتاب مقدس و قبول راهنمایی روح خدا و سازمان او، به ما کمک میکند تا هنگام رویارویی با اوضاعی که می‌توانند ما را بسوی شیوه‌ای نادرست در زندگی هدایت کنند، تشخیص دهیم که چگونه باید عمل کنیم. برای مثال، تصور کن که در جماعت آنطور که انتظار داشتیم به کاری رسیدگی نشده است. فطانت روحانی به ما کمک خواهد کرد تا درک کنیم که این دلیلی برای متوقف ساختن معاشرت ما با قوم یَهُوَه و دست کشیدن از خدمت به خدا نیست. دربارهٔ امتیاز خدمت به یَهُوَه، آزادی روحانیی که از آن برخورداریم، و شادی و نشاطی که می‌توانیم از خدمت خود تحت عنوان اعلام‌کنندگان ملکوت کسب کنیم، فکر کن. فطانت روحانی به ما توانایی می‌دهد که با دید صحیح به مسائل نگاه کنیم و درک کنیم که به خدا وقف شده‌ایم و بدون توجه به اینکه دیگران چه کار می‌کنند، باید رابطهٔ خود را با او گرامی داریم. اگر برای رسیدگی به مشکل نمی‌توانیم از لحاظ تئوکراتیک کاری انجام دهیم، باید صبورانه منتظر یَهُوَه باشیم که وضع را اصلاح کند. بیاییم به جای دست کشیدن یا تسلیم یأس شدن، ‹به خدا امید داشته باشیم.›—مزمور ۴۲:۵، ۱۱.
۱۹. الف) نکتهٔ اصلی دعای پولس برای فیلپیان چه بود؟ ب) اگر مطلبی را کاملاً درک نکنیم، فطانت چگونه به ما کمک میکند؟
۱۹ فطانت روحانی به ما کمک میکند تا به خدا و قوم او وفادار بمانیم. پولس به مسیحیان فیلِپّی گفت: «برای این دعا میکنم تا محبّت شما در معرفت و کمال فهم بسیار افزونتر شود تا چیزهای بهتر را برگزینید و در روز مسیح بی‌غشّ و بیلغزش باشید.» (فیلپیان ۱:۹، ۱۰) ما برای اینکه بتوانیم درست استدلال کنیم، به «معرفت و کمال فهم» نیازمندیم. واژهٔ یونانیی که در اینجا «فهم» ترجمه شده است، بر «حس تشخیص اخلاقی» دلالت میکند. هنگامی که چیزی می‌آموزیم، مایلیم ببینیم که ارتباط آن با خدا و مسیح چیست و در این باره که چگونه شخصیت و تدارکات یَهُوَه را نشان می‌دهد، تعمق کنیم. این کار، فطانت ما و قدردانی از کارهایی را که یَهُوَه خدا و عیسی مسیح برای ما انجام داده‌اند بیشتر میکند. چنانچه مطلبی را کاملاً درک نکنیم، فطانت به ما کمک میکند متوجه شویم که نباید ایمان خود را نسبت به همهٔ مطالب مهمی که دربارهٔ خدا، مسیح، و مقصود الهی آموخته‌ایم از دست بدهیم.
۲۰. چگونه می‌توانیم بوفور از فطانت روحانی برخوردار شویم؟
۲۰ اگر همیشه افکار و اعمال خود را با کلام خدا تطابق دهیم، بوفور از فطانت روحانی برخوردار خواهیم شد. (۲قرنتیان ۱۳:۵) انجام دادن این کار به طرز سازنده، ما را یاری می‌دهد که فروتن باشیم نه خودرأی و یک‌دنده و عیبجوی دیگران. فطانت به ما کمک میکند که از تأدیب فایده ببریم و چیزهای مهمتر را برگزینیم. (امثال ۳:۷) پس بیاییم با آرزوی خشنود ساختن یَهُوَه، خواهان این باشیم که از معرفت دقیق کلام او پر شویم. این کار به ما توانایی می‌دهد که درست را از غلط تشخیص دهیم، متوجه شویم که چه چیزی واقعاً مهم است، و وفادارانه با تمام قدرت رابطهٔ گرانبهای خود را با یَهُوَه حفظ کنیم. همهٔ اینها در صورتی امکان‌پذیر است که دل خود را به فطانت مایل گردانیم. با این حال چیز دیگری نیز لازم است. باید بگذاریم که فطانت حافظ ما باشد.
چگونه پاسخ می‌دهی؟
◻ چرا باید دل خود را به فطانت مایل گردانیم؟
◻ فطانت چگونه می‌تواند بر شیوهٔ گفتار و رفتار ما اثر بگذارد؟
◻ فطانت بر روحیهٔ ما چه تأثیری می‌تواند بگذارد؟
◻ چرا همیشه باید برای فطانت به یَهُوَه روی آوریم؟
[تصویر در صفحهٔ ۱۰]
فطانت به ما کمک میکند تا روحیهٔ خود را کنترل نماییم