Biyalan bia daghe kalare akal ésulan Éning moan kristen ye ésèñ minkanghle

Biyalan bia daghe kalare akal ésulan Éning moan kristen ye ésèñ minkanghle

4-10 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | ATARGA 36-37

« Joseph a tubane minzukh étom zokh »

(Atarga 37:3, 4) Éyong té Israël a mbe éé nyeghe Joseph a dang bendôma bèñ bese bevoo, akal naa a nga byèñ nye a too naa a ntoo n’nôm, éde a nga bo nye mbeng étô é too ayap. ⁴ Éyong bobenyang be nga yen naa ésaa a nyeghe nye a dang ébe, be sum naa ba vine nye, béé nga tugha fe yem kobe nye.

w14 8/1 12-13

« Éngôngol, bèèghane biyeyem bi »

Bible aa yalane naa : « Éyong bobenyang be nga yen naa ésaa a nyeghe nye a dang ébe, be sum naa ba vine nye, béé nga tugha fe yem kobe nye. » (Atarga 37:4) Bi ne wokh amu dzé be mbe zokh, ve be nga ku naa ba likh zokh té, é vem b’a n’nem été. (Minkana 14:30 ; 27:4) Y’é tareya mina bo naa mina yen é môr mboo zokh akal ôlughu nge ki das ézing be va ve nye évang denan ? Simeghane éfônan bobenyang Joseph nge ki José. É zokh be mbe be bele é nga tsini be naa be bo mbimbia bemam be nga ye sughlane dzôbane. Éfônan té da ve bekristen naa be simane mbemba alepgha di : « Vaghan y’é bôr ba vakh. »—Beromain 12:15.

Joseph nge ki José a mbe éé yen é zing bobenyang. Y’é nga ve naa a sole mbeng étô dèñ éyong a mbe éé tubane bobenyang ? A mbe fe de bo. Simeghane naa, éyong Jacob ésaa a nga ve nye mbeng étô té, a mbe éé kômô naa bôr be yem naa a mbe éé nyeghe Joseph ye yebe mbemba abo dulu dèñ. Joseph nge ki José ny’a mbe éé kômô lere ésaa naa aa yiène mebun a bele nye. Éde a nga tsini naa a boat étô té. Éfônan dèñ da ve bia mbemba ayeghle. Amben Ésaa wèè a n’édzôô aa vaghle ki bo ôbagam, ve biyong bizing, a wula ve be-bo bisèñ bèñ mingura mi mam. Ye fe naa, a wula sili bekristen naa be bo nkane y’é mo di é ne ékoar-koat, ye ndzalane ye nsem évakh. Aval fe mbeng étô Joseph nge ki José, mefulu meba ma selane y’é ma é bôr be too be minfeng. Dé wula ve naa bôr be yen be zokh ye vine be. (1 Pierre 4:4) Ve, amben a tubane minzukh, ye moan kristen a yiène sole naa a ne mbo-ésèñ Nzame ? Kaa—aval daa fe, Joseph nge ki José ny’a é dzi ki sole mbeng étô dèñ.—Luc 11:33.

(Atarga 37:5-9) Ôsu vèè, Joseph nge ki José a nga yen biyeyem, éd’a nga kane bie bobenyang, be nga tugha nye vini-vine. ⁶ A nga dzô be naa : « Éngôngol bèèghane biyeyem me va yen bi. ⁷ Bii mbe bii woghe bibang mesam afup été. Ébang mesam dam é tebe tetele, bibang mesam bienan bi mane nye saalé bi nga virbe asu dèñ. » ⁸ Bobenyang be dzô nye naa : « Ye wa kômô dzô naa wa ye tobe é keza wè ye djiè biè ? » Dzam té é nga likh naa be tugha nye vine, étom biyeyem byéñ y’é dzam a nga dzô be. ⁹ A kôre ye vèè, a nga bera yen biyeyem bife, a bera bi kanghle bobenyang : « Me va yen biyeyem bife. Biyeyem bité, nlô dzôp, ngoan y’atétéñ 11 be nga kure mebong asu dam. »

(Atarga 37:11) Bobenyang be nga yen nye zokh, ve ésaa a nga baghle bifiè bité ôtemgha wèñ été.

w14 8/1 13 bitun 2-4

« Éngôngol bèèghane biyeyem bi »

Biyeyem bité bii mbe bii so ébe Jehôva Nzame. Akal bii mbe nkulane adzô, Jehôva a nga kômô naa Joseph nge ki José a kare be é fuèñ é mbe déé so biyeyem bité té. Bi ne dzô naa Joseph a nga yiène bo aval bekulu medzô Nzame a ye bele melu ma zu ba ye bo : A kare mefuèñ ye minkighan Nzame ébe ayong Dèñ é ne melo.

Joseph a nga dzô bobenyang y’akeng naa : « Éngôngol bèèghane biyeyem me va yen. » Éyong be nga wokh ayilgha ye biyeyem bité, béé dzi ki nyeghe dzam té. Ane be nga yalane nye naa : « Ye wa kômô dzô naa wa ye tobe é keza wè ye djiè biè ? » Nlang wa ke ôsu ye dzô naa : « Dzam té é nga likh naa be tugha nye vine, étom biyeyem byéñ y’é dzam a nga dzô be. » Éyong Joseph a nga kane ésaa ye bobenyang biyeyem bèè a nga bera yen, vèè fe béé dzi ki de yem ñong. Bia lang naa : Ve, ésaa a nga yèè nye. A dzô nye naa : « ‘Biyeyem bwiè bia yili ya ? Ye naa ma, nyua ye bobenyong bia ye kure wô mebong ôsi ?’» Ve, Jacob a nga tsini naa a fas adzô té. Ngeng ézing, ye Jehôva ény’a mbe éé kobe ye mong ?—Atarga 37:6, 8, 10, 11.

Joseph nge ki José éé mbe ki é môr ôsua, ye naa aa ye ki tobe mesughlane y’é bôr Jehôva a mbe éé sili naa be kare mefuèñ me ne minkulane medzô, bôr baa ye ki nyeghe, ye naa medzô meté ma ye soo mebobelan. Yésu, nkare fuèñ a dang bese, a nga dzô beyeghe bèñ naa : « Nge be nga bobele ma, ba ye fe mina bobele. » (Jean 15:20) Bekristen, a bo mimbu mise be ne bele, be ne ñong abuiñ meyeghle ébe mebun y’ayokh étong Joseph nge ki José.

(Atarga 37:23, 24) Niène Joseph nge ki José a nga kuiñ é vôm be mbe, bobenyang be mane nye chare étô a mbe a baghe, mbeng étô dèñ éé mb’ayap, ²⁴ éde be nga wua Joseph étam été. Tam té, mendzim méé mbe ki étam té été.

(Atarga 37:28) Ane be nga kulu Joseph étam été be kuane nye akal minsang mi mono 20 ébe Bemadianitas be mbe be-bo ôkira éyong be nga lôr be bebéñ. Ane Beismaélitas be nga ke ye Joseph Égypte.

Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim

(Atarga 36:1) Nlang Ésaü éé wi, ényi ba luè fe naa Édom.

it-1 678

Édom

(Édom) [Évele], Beédomite (Beédomite).

Édom a mbe éyôla bèè be nga ve Ésau, mbias Jacob. (Atar. 36:1) Be nga ke nye éyôla té akal naa a nga kuane éto ntôô dèñ akal éfele bidzi da yene évele. (Atar. 25:30-34) Éyôla té da yiène, akal naa éyong a nga byale, ékôp Ésaü é mbe déé ke da yirane y’évele (Atar. 25:25), ye naa aval nsin té ô nga dang mevôm mezing é si Ésaü y’é mvong bôr dzèñ be nga sughlane ke tobe.

(Atarga 37:29-32) Ôsu vèè, éyong Ruben a nga bulane étam, a nga yen naa Joseph éé mbe f’été. Éd’a nga ñap bitô biéñ. ³⁰ A ke yen bobenyang éé yônane naa : « Moan a dzeng-hang ! Ma— ma ye ke vé ? » ³¹ Éde be nga toa étô, be wii étong nyat, be mane dum étô mekî mèñ été. ³² Ane be nga lôm mbeng étô té ésaa ye nbana wi : « É dzôm bi va kuane de édi. Éngôngol, tugha daghe étô té, ng’é ne édi ndôma dwiè nge ki naa kaa. »

it-1 561-562

Mbaghlé

Éyong mbaghlé a mbe éé yebe naa a baghlé mintôma, a mbe éé lere naa a yebe naa a baghlé biyem bité. A mbe éé kiagh é môr a ne biyem naa a ye bie ve bidzi, naa ba ye ki bi wup, ye naa nge dzam dèè y’été da bo, a ye de tang. Ve, ayem dèñ é mbe é bele niè, akal naa atsing bi va yen ôyô, déé mbe ki dzalban nge mbaghlé éé mbe ki bo ngura dzam ézing, ane éyong tsit y’afan éd’é nga wiñ éyem. Ve, naa atsing da daghe mbaghlé é ta’a dzalban ébe nye, a yiène lere é môr a ne biyem mbim éyem. Niène a ye mane fas adzô té, é môr a ne biyem a ye nye dzô naa a ne myômyô adzô té.

Atsing dèdèè té fe da daghe mendzang mi biôm mise ô va kee môt, da daghe fe môr ye nda bôr dzèè. Éfônan, be mbe béé ñong ntôô ane mbaghlé a yiène akal bitong bendôm, ye bekal bèñ. Dzam té da ve naa bi tugha yem wokh é dzam Ruben, ntôô moan a mbe é wôran akal éning Joseph, éyong bobenyang be nga dzô naa ba wiñ nye, aval ane Atarga 37:18-30 a lere de, éyong bobenyang bevoo bèñ be nga dzô naa ba wiñ nye. « A nga dzô naa : ‘Bi taa nye wiñ.’ [. . .] ‘Mi ta’a chii mekî. [. . .] Mine ta’a nye bo mbia dzam.’ A mbe éé dzô de amu aa mbe éé kômô nye kôre ye lôm nye ébe ésaa. » Éyong Ruben a nga kuane naa Joseph é se fe vèè, é wong a nga wôrane é nga ve nye naa « A ñap bitô biéñ », ye yônane naa : « Moan a dzeng-hang ! Ma—ma ye ke vé ? » A mbe é yem naa be mbe nye ve bidzô akal Joseph nge ki José a va dzang. Naa be ta’a nye ve bidzô akal té, bobenyang be téé nlang wa ve naa besimane naa, tsit y’afan éd’é va wiñ Joseph. Ane be nga dum étô Joseph mekî étong nyat été. Ane be nga kane Jacob nlang té, ésaa ye nkikh minsang y’é nda bôr dzeba, éyong té a nga vèè Ruben ayem y’é dzam é nga bo, akal naa éyong a nga yen étô Joseph, ye mekî, a ne a nga kikh nsang naa be nga wiñ Joseph.—Atar. 37:31-33.

Nlanghan ya Bible

(Atarga 36:1-19) Nlang Ésaü éé wi, ényi ba luè fe naa Édom. ² Ésaü a nga lukh binenga be y’a Canaan : Ada, é ngoan Élôn moan Hittite, ye Oholibama, é ngoan Ana y’é ndéñ Zibéôn moan Hivite ; ³ ane a nga lughane fe ye Basmath, é ngoan Ismaël ye kal Nebayoth. ⁴ Ane Ada a nga byèñ ye Ésaü, Élifaz, Basmath ny’a byè Réouel, ⁵ Oholibama ny’a nga byèñ Jéoush, Jalam ye Coré. É boan Ésaü éb’alé, éba be nga byale nye abeng-si ya Canaan. ⁶ A kôre ye vèè, Ésaü a ñong é binenga bèñ, bendôma ye bengoan bèñ, be-bo bisèñ bèñ, biyem bise bièñ ye betsit bese bevoo bèñ, ye f’akum ése a nga mane bele abeng-si y’a Canaan, a kéñ si éfe, ôyap y’a Jacob moanyang. ⁷ Abong té, é biôm bieba bii ntoo édeda abuiñ naa be bera tobe nsama ; étom biyem bieba, é si be mbe be too déé mbe fe be likh naa be ning nsama. ⁸ Ésaü a ke tobe afan minkôô y’a Séïr. Ésaü ényi ba luè fe naa Édom. ⁹ Nlang Ésaü éé wi, émvemvam Beédomites, ba ning afan minkôô y’a Séïr. ¹⁰ Biyôla bendôma Ésaü éé bi : Élifaz, é moan ngal wèñ Ada, ye Réouel, é moan ngal Basmath. ¹¹ É boan Élifaz : Témân, Omar, Zefo, Gatam ye Kenaz. ¹² Timna a nga tobe ébone Élifaz, é moan Ésaü. A kôre ye vèè, a byè nye Amalec. Bendéñ Ada, ngal Ésaü éb’alé. ¹³ Bendôma Réouel : Naath, Zéra, Shama ye Miza. Bendéñ Basmath, ngal Ésaü éb’alé. ¹⁴ É boan Oholibama a nga byèñ Ésaü éé ba : Jéoush, Jalam ye Coré. Oholibama a mbe ngal Ésaü, é ngoan Ana y’é ndéñ Zibéôn. ¹⁵ Bedjiè ba so é mvong Ésaü éé ba : É boan Élifaz éé ba, ntôô moan Ésaü : Ndjiè Témân, ndjiè Omar, ndjiè Zefo, ndjiè Kenaz, ¹⁶ ndjiè Coré, ndjiè Gatam ye ndjiè Amalec. Bedjiè ba so abeng-si Édom y’é mvong Élifaz, bendèñ Ada éb’alé. ¹⁷ Bendôma Réouel éé ba, é moan Ésaü : Ndjiè Naath, ndjiè Zéra, ndjiè Shama ye ndjiè Miza. É ba beté be ne bedjiè be y’abeng-si Édom be y’é mvong Réouel, bendèñ Basmath, ngal Ésaü. ¹⁸ Bendôma Oholibama, ngal Ésaü ébe ki baa : ndjiè Jéoush, ndjiè Jalam ye ndjiè Coré. A ne bedjiè Oholibama, é ngoan Ana, ngal Ésaü. ¹⁹ Bendôma Ésaü, nge ki Édom éb’alé, ye fe bedjiè ba so é mvong dzèñ.

11-17 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | ATARGA 38-39

« Jehôva éé dzi ki lame Joseph nge ki José môs ézing »

(Atarga 39:1) Édi da daghe Joseph be nga sighe ye nye afan Égypte, éde Putiphar nge ki Potifar ndjiè mboo ye nsama bedjiè be ne ébe Faraón, ndjiè ye nsama bezima ba kale nye, moan Égyptien nge ki Egipcio, a nga sôm nye é mo Beismaélitas, éba be nga sighe ye nye wèñ.

w14 11/1 12 bitun 4-5

« Jehôva éé dzi ki lame Joseph nge ki José môs ézing »

« Édi da daghe Joseph be nga sighe ye nye afan Égypte nge Egipto, éde Putiphar nge ki Potifar ndjiè mboo ye nsama bedjiè be ne ébe Faraón, ndjiè ye nsama bezima ba kale nye, moan Égyptien nge ki Egipcio, a nga sôm nye é mo Beismaélitas, éba be nga sighe ye nye wèñ » (Atarga 39:1) Y’ayôm bifiè bité, nlang ya Bible wa ve naa bi simane abim ôsôan moan fam té a nga tubane wô éyong be nga kuane nye éyong bèè. Ba belane nye ane dzôm ! Tamane simane Joseph éé béé nfeféñ masa wèñ, ndjiè mboo y’Égypte nge Egipto, ba kighane mindzong mi ye kisôan, ye bitelebe bebo ôkira, naa ba ke nfeféñ nda dzèñ.

É nda dzèñ ! Daa fônan ki é dzôm Joseph a luè naa é nda dzèñ, ya zu kuiñ ému. A so é nda bôr, baa tobe ki vôm mboo. Be baghlé mintôma, be nga ni-ning bibem asi akal be mbe béé bira ke bikena. Ve, va, mikukuma boan Beégyptien nge ki Beegipcios, ane Putiphar nge ki Potifar, ba tobe mbemba menda me bele mbemba minsin. Barchéologue nge ki Barqueólogos ba dzô naa metam meté, Be égyptien nge ki Be egipcio be mbe béé nyeghe mefup me dzii ye mbemba bilé bia ve naa be ta’a wôrane viène, ye bitam bi mbe bi bele bepapyrus nge ki papiros, belotus nge ki flores de loto, ye bilok bife bia fèè mendzim été. Menda m’ézing me mbe méé sole boan bitam ézizang menda. Me mbe me bele boan mindzii anyî ye mbéñ, é vôm be mbe tobe naa ba wokh nfungha, befenêtre nge ki beventanas be mbe ôyap ôyô, naa nfungha ô yem nyî a nda été, ye mane yaban vôm ôse, ye môra afôla é vôm ba dzi, ye fe bura bidzina.

(Atarga 39:12-14) Ane a nga biñ ny’étô éé dzô naa : « Kenghe binong ye ma ! » Ve, a nga likh étô dèñ é wo wèñ été, ye tup atan. ¹³ Niène a nga yen naa a nga likh étô dzèñ é wo wèñ été, ye tup atan, ¹⁴ a nga yônane befam be y’é nda dzèñ naa : « Daghane ! A va soo é moan Hébreu nyi, a zu ve naa bi tobe é dzôm ba poghe. A va ye ke binong ye ma, ve me tobe naa ma yônane y’é ngu’u dzam ése.

(Atarga 39:20) Ane é masa José a nga dzô naa be wua nye a nda mimbokh, é vôm be mbe béé baghle mimbokh keza. Éde José a nga lighe vèè, a mbokh.

w14 11/1 14-15

« Me ne bo aval mbia dzam té ya ? »

Bia yem ki abuiñ mam m’ézing me mbe menda mimbokh begyptien nge ki begipcios be ye metam meba—bearchéologue nge ki bearqueologos be nga yen min’nôm menda mii fônan bura mimkum menda, mi bele été boan menda mimbokh. Éyong a nga sughlane kane é vôm a mbe mferane, Joseph a nga belane éfiè ézing dé yili naa « ébéñ, » éfiè té da ve naa bi simane é vôm ô ne ô dzibi si, é vôm bia yane ki mbemba dzam ézing ayat. (Atarga 40:15, note) Kalare Bya a kat bia naa Joseph a nga tubane mebobelan mefe : « Be nga ka nye nkoo ékèñ mebo ; be ka fe nye nkoo ékèñ ô king. » (Bya 105:17, 18) Biyong bizing, Beégyptien be mbe béé ka mimbokh meba mo meban a mvus ; éba bevoo be mbe béé ka be nkoo ékèñ ô king. Joseph a nga yiène zukh naa a tubane bitsibilé bité—a too naa é dzi ki bo dzam ézing é mbe abé !

Ye naa, éé dzi ki lôt fave moan éyong vôm té. Nlang wa dzô naa José « a nga tobe vèè mimbokh été. » A nga lôr abuiñ mimbu mbia vôm té ! Ye naa, José éé mbe ki éé yem ng’a ye kuiñ été môs ézing. A too naa, mbia melu a nga tubane mo, me nga sum ye besono, é nga lôr lôr mengoan. Dz’é nga vole José naa a ta’a tobe éngôngol été ?

Nlang wa ve bia éyalane da sakh bia : « Jehôva a nga tsini naa a tobe ye José ye lere nye ényeghe dèñ é ne mbèmbè. » (Atarga 39:21) Mbokh ézing, mindzukh mizing, mi se ki vèè ényeghe Jehôva a lere be-bo bisèñ bèñ. (Berom. 8:38, 39) Bia simane José é kee Jehôva mindzukh mièñ meyaghlane été, ye wôrane é mvoa ya nsisim, y’édi ye minsôn fave « é Nzame a fôle meval mese » étam a ne ve. (2 Becorinthien 1:3, 4 ; Bephilippien 4:6, 7) Ye Jehôva a nga bo dzam afe akal étong môr té ? A nga ve naa « a yene mbeng asu ndjiè aa baghlé mimbokh. »

(Atarga 39:21-23) Nté té, Jehôva a nga tsini naa a tobe ye José ye lere nye ényeghe dèñ é ne mbèmbè. A nga ve naa a yene mbeng asu ndjiè aa baghlé mimbokh. ²² Ndjiè a baghlé mimbokh a tele nye ane ndjiè mimbokh mivoo. Ény’a mbe éé ve naa mimbokh mivoo mi bo ésèñ deba a nda mimbokh été. ²³ Ndjiè aa baghlé mimbokh éé mbe ki éé daghe é dzam ése José a mbe éé bo, akal naa Jehôva a mbe ye José, ye naa Jehôva a mbe é ve naa é mam mese a mbe éé bo me wulu mbeng.

w14 11/1 15 étun 2

« Ye se Nzame ény’a ve mam mese meyilgha ? »

Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim

(Atarga 38:9, 10) Ve, Onan a mbe éé yem naa é mvong da ye byale vèè da ye ki bo é mvong dzèñ. A nga bo naa, éyong a mbe éé ke binong y’é minenga moanyang, a mbe éé chii meyôm ôsi, naa a ta’a ve naa moanyang a bele mvong. ¹⁰ É dzam a mbe éé bo é mbe abé, é mis Jehôva. Jehôva a ve naa ny’a fe a wu.

it-2 555

Onan

(Onan) [a yili naa « Ngu’u y’abyèñ, ngu’u y’éning »].

É moan Juda, é moan bèè a nga byèñ ye ngoan Cananéene nge ki Cananeos ye Shoua. (Atar. 38:2-4 ; 1 Mila. 2:3) Niène Jehôva a nga ve naa moanyang Onan, Er a wu ka’a moan, akal a mbe éé wulu abé, Onan a nga yiène bo alughane ye nkus moanyang, ye Tamar. Nge moan a nga byale alukh té, éé mbe ki tobe nlanghane ane é moan Onan, ve ane é moan moanyang Er, aval té, élikh ntôô moan é nga ye tobe akal dèñ ; ve, ng’é dzi ki byèñ moan, élikh é nga ye bo akal Onan. Éyong Onan a mbe éé ke binong ye Tamar, a mbe « éé chii meyôm ôsi » ndaane naa a ve nye me. É mbe ki ane é môr a ñaghle chichèñ naa a wokh zam, akal nlang wa lere naa a mbe « éyong a mbe éé ke binong ye ngal moanyang », éde a mbe éé chii meyôm ôsi. Éne bo naa, é dzam Onan a mbe éé bo, ba luè de naa « n’kighan zam a zang », naa a ta’a chii meyôm é chichèñ Tamar été. Jehôva a ve naa Onan ny’a fe, a wu kaa byèñ moan, se ki akal a va ñaghle é chichèñ dzèñ, naa a wokh zam, ve, akal éé dzi ki bo ésaa mewokh, ye lere naa a ne ôzang akum, ye fe naa a nga bo nsem nfa y’atsing Nzame a nga ve akal alukh.—Atar. 38:6-10 ; 46:12 ; Nlang 26:19.

(Atarga 38:15-18) Éyong Juda a nga yen nye, a ñong nye ane é minenga a kuane é ñuu dzèñ, akal a nga buru asu dèñ. ¹⁶ Ane a nga saale é zen a mbe éé ke naa a zu ébe nye ye dzô nye naa : « Éngôngol, yebeghe me naa me ke binong ye wa. » É mbe ki éé yem naa a mbe mbo-wèñ . A sili nye naa : « Wa ye me kee dzé naa ô ke binong ye ma ? » ¹⁷ A yalane naa : « Ma ye wô lôm étong ntôma ye biyem biam. » Ve ny’a dzô naa : « Wa ye me likh dzé nté ma ye yane ? » ¹⁸ A dzô naa : « Wa kômô naa me likh wô dzé naa ô yane ? » A yalane naa : « Akena dwiè wa bane de mam ye nkoo wiè, ye fe ntum ô bele é wo wiè été. » Ane a nga kee nye biôm bité ye ke binong ye nye. Éde Tamar a nga ñong abum.

w04 1/15 30 bitun 4-5

Minsili belang

Juda a nga bo abé amu naa é dzi ki kee Tamar é moan wèñ, aval a nga kiagh nye. A nga ke binong y’é minenga a kuane é ñuu dèñ ô templo, dzam té éé mbe ékî y’a nkômane Nzame, amu naa a nga likh naa bôr ba yiène ke binong fave éyong be ne minlughane (Atarga 2:24) Bebela a ne naa, Juda éé dzi ki ke binong y’é minenga a kuane é ñuu dzèñ, akal naa a nga tsen ndôma dzèñ alughane y’a nkus moanyang, an’a nga byèñ é boan be ne éé bèñ.

Nfa Tamar, ny’éé dzi ki bo nsem évakh, mimbias miéñ béé dzi be ñong ane boan be ye nsem évakh. Éyong Boaz y’a Bethléem nge ki Belén a nga bo alughane ye nkus moanyang, bemvene be y’a Bethléem be nga kobe é moan Tamar mbeng, Pérets nge ki Perez, éyong be nga dzô Boaz naa : « É moan Jehôva a ve wa y’étong mominenga té, é nda dwiè é boghe ane é nda Pérets nge ki Perez, Tamar a va byèñ ye Juda. » (Ruth 4:12) Ba tu Perez nsama mimvevam Yésu Christ.—Matthieu 1:1-3 ; Luc 3:23-33.

Nlanghan ya Bible

(Atarga 38:1-19) Tam té, Juda a nga kanane ye bobenyang ye long bibem bièñ bebéñ é vôm Hira y’Adoulam aa mbe éé ning. ² Vèè, Juda a nga yen é ngoan moan Cananéen a too éyôla naa Shoua. A ñong nye ane é minenga wèñ ye ke binong ye nye, ³ éd’a nga ñong abum. A byè moan ye yôô nye naa Èr. ⁴ A bera ñong abum ye byèñ moan a luè nye naa Onan. ⁵ A bera byèñ nfe, a luè nye naa Shela. A mbe a Akzib éyong ngal a nga byè nye moan té. ⁶ A kôre ye vèè, Juda a ñong minenga akal Èr, ntôô moan wèñ ; a mbe éyôla naa Tamar. ⁷ Ve Èr, ntôô moan Juda, a ve naa ôlun Jehôva ô zu ébe nye. Éde Jehôva a nga ve naa a wu. ⁸ Juda a dzô Onan naa : « Boghe ésèñ moanyang wiè : lughane ye nkus, ye ve moanyong mvong. » ⁹ Ve Onan a mbe éé yem naa é mvong da ye byale vèè da ye ki bo é mvong dzèñ. Éd’a nga bo naa, éyong a mbe éé ke binong y’é minenga moanyang, a mbe éé chii meyôm ôsi, naa a ta’a ve naa moanyang a bele mvong. ¹⁰ É dzam a mbe éé bo é mbe abé é mis Jehôva. Éd’a nga ve naa ny’a fe a wu. ¹¹ Éde Juda a nga dzô Tamar mbo-wèñ naa : « Tobeghe ane nkus é nda ésua yakekuiñ ndôma dzam Shéla a ye bo nyamôrô. » akal a mbe éé dzô naa : « Ny’a fe a ne wu, ane bobenyang. » Tamar a ke tobe ébe ésaa. ¹² Tam é nga lôt, éde, é minenga Juda, é ngoan Shoua, a wu’u. Niène a nga mane lôt é tam a nga yiène tobe nkus, Juda a kéñ a Timna naa a ke yen benkeng mintôma y’angom dèñ Hira y’Adoulam. ¹³ Be ke dzô Tamar naa : « nyu-kiè fam a bere a Timna naa a zu keng mintôma mién. » ¹⁴ Ane a nga vèè bitô bi nkus biéñ, a buru nlô, a buru étô ô ñuu ye ke tobe anyî y’Énaïm, a ne é zen da ke a Timna. Akal a mbe éé yen naa abong té Shéla a vemang, ve be kaa nye nyi kee ane n’nôm.¹⁵ Éyong Juda a nga yen nye, a ñong nye ane é minenga a kuane é ñuu dzèñ, akal a nga buru asu dèñ. ¹⁶ Ane a nga saale é zen a mbe éé ke naa a zu ébe nye ye dzô nye naa : « Éngôngol, yebeghe naa me ke binong ye wa. » É mbe ki éé yem naa a mbe mbo-wèñ . A sili nye naa : « Wa ye me kee dzé naa ô ke binong ye ma ? » ¹⁷ A yalane naa : « Ma ye wô lôm étong ntôma ye biyem biam. » Ve ny’a dzô naa : « Wa ye me likh dzé nté ma ye yane ? » ¹⁸ A dzô naa : « Wa kômô naa me likh wô dzé naa ô yane ? » A yalane naa : « Akena dwiè wa bane de mam ye nkoo wiè, ye fe ntum ô bele é wo wiè été. » Ane a nga kee nye biôm bité ye ke binong ye nye. Éde Tamar a nga ñong abum. ¹⁹ A kéñ, a vèè étô a nga buru ô ñuu ye bera boat bitô bi nkus bién.

18-24 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | ATARGA 40-41

« Jehôva a nga kôre Joseph nge José »

(Atarga 41:9-13) Éde ndjiè beseng meyokh a nga dzô Faraón naa : « Ému’u ma dzô minsem miam. ¹⁰ Faraón a nga wokh ôlun étom bebo bisèñ bèñ. Éd’a nga wua ma ye ndjiè beyam mimfem mbokh ndjiè bezima ba baghle nye. ¹¹ A kôr ye vèè, kada môr mboo y’ébe bia a nga yen biyeyem alu dè, kada biyeyem bi mbe bi bele ayilgha dèñ. ¹² Étong Hébreu éé mbe ye bia, mbo-ésèñ ndjiè bezima ba baghle kéza. Éyong bi va kane nye biyeyem biè, a mane bia bi ve ayilgha. ¹³ É dzam sese a va dzô é va dzalban aval f’a va dzô de : « Ma, a bera me twiè éto dam, ényi mbo be kele nye nkoo ô king. »

w15 2/1 14 bitun 4-5

« Ye se Nzame ény’a ve mam mese meyilgha ? »

Jehôva éé dzi ki vuène Joseph ane nseng meyokh. Alu ézing, a nga ve naa Faraón a yen biyeyem bibèñ. Biyeyem ôsu, kéza a nga yen biñakh zambwè bi too mbeng ye n’nen, bii kuiñ ôchiñ ya Nil été, biñakh zambwè bi too abé y’édeda ôkôt, bii béé bie ô mvus. Alu bèè, Faraón a nga bera yen mbemba mesam me blé mii vem ntem mboo. Ve, mesam zambwè mi too binigha-binigha ye nkôt étom nfungha, mii fèè mbemba mesam a mvus, ye mane bi dzi. Kikiri, a too naa n’nem ô mbe ô kele nye ôyô étom biyeyem bité, a luè beyem mam bèñ, ye bemagicien nke ki bemagico bese be ye si naa be ve nye ayilgha bi ye biyeyem. Môr mboo y’été, é dzi ki nye ve ayilgha. (Atarga 41:1-8) Ye be ne minzamane ? Ye ba ve meyilgha ma selane ? A bo dzam dèè y’été, Faraón éé be ki bele ayilgha—ve é dzam a dang kômô, é ne naa be ve nye ayilgha ye biyeyem bité.

Asughlan y’été, nseng meyokh a simane José ! Akal bidzô bii mbe bii ndaghle nye, éd’a nga kobe Faraón adzô étong môr é nga ve b’ayilgha ye biyeyem bièñ y’ébi n’yam mimfem, mimbu mibèñ ô mvus. Avôô, Faraón a lôm naa be ke ñong Joseph a mbokh.—Atarga 41:9-13.

(Atarga 41:16) Joseph a yalane Faraón naa : « Se ki ma ! Ve Nzame ény’a bôm Faraón mbemba fuèñ. »

(Atarga 41:29-32) « Mimbu mi zambwè mia zu, bidzi bia ye bo édeda abuiñ Égypte. ³⁰ A kôr ye vèè, mimbu zambwè mi ne édeda zèñ mia ye zu. Ba ye vuène abuiñ bidzi bii mbe Égypte, éde zèñ da ye taghe si. ³¹ Étom zèñ da ye tobe édeda ngu’u, baa ye ki fe simane abuiñ bidzi bii mbe si té. ³² Be va baalé Faraón biyeyem bité biyong bibèñ akal naa Nzame a sanang é dzam a ye bo, ye naa aa ye ki bo ôtong naa a dzale de.

w15 2/1 14-15

« Ye se Nzame ény’a ve mam mese meyilgha ? »

Jehôva a nyeghe é bôr be ne asili ñuu ye bele mebun ébe nye, éde bia sighane ki naa a nga ve José naa a yem ve ayilgha ye biyeyem beyam mam ye beprêtre nge ki besacerdotes béé dzi ki yem ve. José a dzô Faraón naa biyeyem bibèñ bité, bi bele ayilgha dèè. Nge be va baalé mban, da yili naa Jehôva a « sanang é dzam a ye bo »—ye naa, da ye bobane aval a va dzô de. Biñakh bii mbaa n’nen ye mesam me blé me mbaa mbeng, me ne mimbu zambwè bidzi bia ye bo abuiñ abeng-si Égypte nge ki Egipto. Édi da daghe biñakh bii mbaa ôkôt ye masam me blé me mbaa binigha-binigha, bi ne mimbu zambwè môra zèñ mia ye berane mimbu zambwè bidzi bii mbaa abuiñ. Zèñ té da ye mane véé bidzi bi y’a si.—Atarga 41:25-32.

(Atarga 41:38-40) Éde Faraón a nga dzô bebo bisèñ bèñ naa : « Ye bi ne yen môr nfe, ane ényi, a bele nsisim Nzame ? » ³⁹ Ane Faraón a nga dzô José naa : « Akal Nzame a va ve naa ô yem mam meté mese, môr nfe a ne n’yem mam ye nkee ane wa éé se ki. ⁴⁰ Wa, wa ye daghe mam me y’é nda dzam, ayong bôr dam ése da ye wô bèè kaa nsili. Fave akal me ne kéza, éde ma ye wô dang a de. »

w15 2/1 15 étun 3

« Ye se Nzame ény’a ve mam mese meyilgha ? »

Faraón a nga bo é dzam a nga dzô. A ve naa be boare José étô é ne ékôkoan ye boare nye nkoo ô ne mboan ye kông ô king, akena aa sane de mam ye fe metua kéza. Faraón a kee fe nye édjiè naa a mane daghe si ése ngura ye bo é dzam a nga dzô. (Atarga 41:42-44) Éning Joseph é nga mane tsen môs mboo ; a kôr mimbokh naa a ke tobe nda édjiè ; a nga véé a too moan mbokh, éyong a nga ke dzobeghe si, a nto ndjiè bèè y’Égypte nge yʼEgipto. Akal naa Joseph a mbe éé bunu é môr a yiène ! Jehôva a nga yen é mam mesese be nga bo mbo-ésèñ wèñ mimbu mise mité, ye ve naa mam me wulu mbeng éyong da yiène, ye aval da yiène. É dzam éé mbe Jehôva ôsiman éé mbe ki fave naa, a mane kôm mbia bemam me nga bo Joseph, ve, ye fe naa a kôre ayong Isaël melu ôsu. Bia ye de yen nsama meyeghle ma zu ôsu.

Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim

(Atarga 41:14) Ane Faraón a nga lôm naa be ke ñong José, éde be nga dzigha nye kulu mimbokh. A mane keng zee, a tsen bitô a mbe a baghe, ye ke lereban asu Faraón.

w15 11/1 9 bitun 1-3

Ye mine va yem de ?

Amu dzé Joseph nge ki José a nga keng zee kaa naa a ke ébe Faraón ?

Ane nlang y’Artaga wa lere de, Faraón a nga bane naa be ke ñong moan Hébreu José a mbe a mbokh, ye zu nye avôô naa a ve nye ayilgha ye biyeyem bia ve nye wong. Abong té abuiñ mimbu mi lôran ave étong Hébreu José a tobe mimbokh. Mben nluène Faraón ô mbe avôô, José a nga ñong éyong naa a keng zee. (Atarga 39:20-23 ; 41:1, 14) Afang bo naa, é dzam a nga bo déé mbe ki môra dzam, betsili be nga furu moan dzam té naa ba kômô lere naa José a mbe éé bira yem mimboan mam boan beégyptien nge ki beegipcios.

Ébe abuiñ meyong me y’ôkwa, a lang fe été, Behébreu, éé mbe fulu naa befam ba baghle zee. A too naa, « Égypte nge ki Egipto y’ôkwa éé mbe ayong dèè ye meyong me y’Orient nge ki Oriente be mbe béé vini dzam y’a baghle zee », aval ane Encyclopédie zing aa dzô (McClintock ye Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature.)

Ye nkenghane té ô mbe wéé sughu fave ô zee ? Abakh Biblical Archaeology Review a lere naa abim mefet Beegypcien nge ki Beegipcios me mbe méé sili naa, kaa naa môr a ke tebe asu Faraón, môr té a tare kômane aval ane aa bo de éyong a kômô nyî ô temple nge ki templo. Nge déé mbe aval té, Joseph a nga yiène mane keng nlô ye ñuu ngura.

(Atarga 41:33) « Abong di, Faraón a dzenghe é môr ane n’yeman ye yem mam, ye tele nye ane ndjiè Égypte.

w09 11/15 28 étun 14

Be-bo bisèñ Nzame be ne ngang

¹⁴ Metam me ya Bible, Bebyèñ be mbe béé sèane Nzame be mbe béé daghe naa ba yeghle é boan beba é boan bemam ma daghe ngang a nda-bôt été. Daghane é ngang Abraham y’é moan wèñ Isaac ba lerane nten Atarga 22:7. Éfônan té da lere naa Joseph ny’a fe, bebyèñ bèñ, be nga yiène yeghle. Éyong a mbe a mbokh, a nga lere é boan mimbokh mivoo, ngang. (Atar. 40:8, 14) Bifiè a nga belane bie asu Faraón, bia lere naa a mbe éé yem aval ba kobe ye ndjiè.—Atar. 41:16, 33, 34.

Nlanghan ya Bible

(Atarga 40:1-23) A kôre ye vèè, ndjiè beseng meyokh keza y’Égypte nge ki Egipto ye ndjiè beyam minfem be nga bo nsem asu nti wôba, keza y’Égypte. ² Faraón a nga wokh ôlun étom bedjiè bebèñ ye nsama bedjiè bèñ, ndjiè beseng meyokh ye ndjiè beyam minfem, ³ a dzô naa be wua be a nda mimbokh, é vôm José a mbe mbokh. ⁴ Ndjiè be baghlé mimbokh a dzô José naa a lighe ye bo, ye sèñ akal deba. Be nga tobe a mbokh ôyôm tam. ⁵ A nda mimbokh, ndjiè beseng meyokh ye ndjiè beyam minfem keza y’Égypte be nga yen biyeyem alu daa. Kada biyeyem bii mbe bi bele ayilgha dèñ. ⁶ Kikiri, a too naa José a mbe é zu be daghe, be mbe biwiñ. ⁷ Éd’a nga sili be naa : « Amu dzé mesu menan me ne biwiñ ému ? » ⁸ Be yalane nye naa : « Kada môr y’ébe bia a va yen biyeyem, ve kaa é môr a ne bia ve ayilgha biyeyem bité. » José a dzô be naa : « Ye se Nzame ény’a ve meyilgha ye biyeyem ? Kanghlane me bie, éngôngol. » ⁹ Ane ndjiè beseng meyokh a nga kanghle José biyeyem bièñ : « Biyeyem biam été, élé vino é mbe m’ôsu. ¹⁰ Élé té, é mbe é bele mintem milal. A nga sam, mesam me nga kuiñ, éde bibuma bi nga kuiñ ye mane véñ. ¹¹ Me mbe me bele élas ma seng de vino akal Faraón é wo wam été. Me toa ayôm bibuma bi vino, me mane bi ñoat élas ayô. Éde me nga kee Faraón élas. » ¹² José a dzô nye naa : « Ayilgha ye biyeyem bwiè éé di : Mintem milal mi ne môs melal. ¹³ Éyong môs melal ma ye lôt, Faraón a ye wô kulu, ye bera wô tuè éto dwiè. Wa ye bera kee Faraón élas meyokh, ane melu mvus, éyong ô mba wéé nseng meyokh wéñ. ¹⁴ Ve, éyong mam ma ye wô wulu mbeng, simeghane ma. Éngôngol, lereghe ényeghe é ne mbèmbè akal dam, wéé tiè adzô dam ébe Faraón naa me kuiñ é vôm wi. ¹⁵ A ne naa, be nga vèè ma é si Behébreu nge ki Behebreos, méé dzi ki bo dzam ézing é ne abé da yiène mimbokh. » ¹⁶ Éyong ndjiè beyam minfem a nga yen naa ayilgha José a nga ve, é mbe mbemba dzam, a dzô naa : « Ma fe me va yen biyeyem, éde biyeyem été, boan bikat bi nfem bilal bii mbe bii bere ma nlô, ¹⁷ é kat é mbe ôyô, abuiñ biôm bii mbe été akal Faraón. Éd’anoan é nga dzi é biôm bii mbe ékat é mbe é bere ma nlô. » ¹⁸ José a yalane nye naa : « Ayilgha ye biyeyem bwiè éé di : Bikat bilal bité bi ne môs melal. ¹⁹ Éyong môs melal ma ye lôt, Faraón a ye wô kikh nlô ye kele wa élé, éde anoan da ye dzi minsôn mwiè. » ²⁰ Melu melal ôsu vèè, a mbe ésesang abyale Faraón. A boo môra fet akal be-bo bisèñ bèñ, nté be mbe vèè, a kulu ndjiè beseng meyokh ye ndjiè beyam minfem. ²¹ A bera tuè ndjiè beseng meyokh éto dèñ, a nga tsini naa a kee nye élas vino. ²² Ve, a tsini ndjiè beyam minfem nkoo ô king, aval ayilgha ye biyeyem José a nga ve. ²³ Ve, ndjiè beseng meyokh éé dzi ki simane José.

25-31 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | ATARGA 42-43

« Joseph a nga bele môra ndjiène n’nem »

(Atarga 42:5-7) Bendôma Israël be kui afan tam daa ye bôr befe be nga zu kus bidzi akal naa zèñ é nga mane yabane yakekuiñ Canaan. ⁶ Joseph ény’a mbe éé djiè si, énye fe a mbe é kuane mefes ébe é bôr besese be mbe béé so mesi mevoo. Éde bobenyang Joseph be nga kuiñ ye kure mebong asu dèñ, asu é beme ôsi. ⁷ Éyong Joseph a nga yen bobenyang, ane a nga yem be éto t’ébién. Ve, a nga sole be é môr a mbe ye kobe be sang. A nga sili be naa : « Mina so vé ? » Be yalane naa : « Bia so afan si Canaan. Bi va zu va naa bi zu kus bidzi. »

w15 5/1 13 étun 5

« Ye ma me ne Nzame ? »

Édi da daghe Joseph ki ? A nga yem bobenyang étéñ bièn a nga yen be ! Ye fe naa, éyong a nga yen ba kure nye mebong asu, mesimane mèñ me ve nye naa a bulane éyong a mbe étong. Nlang wa dzô bia naa « étéñ bièn, Joseph a nga simane biyeyem » Jehôva a nga ve nye naa a yen éyong a mbe moan mong, biyeyem bi mbe bii lere é tam bobenyang ba ye kure mebong asu dèñ—faa, aval da bobane abong di ! (Atarga 37:2, 5-9 ; 42:7, 9) Joseph a ye bo ya ? Y’a ke wubane be ? Y’a ye kun émién ?

w15 5/1 14 étun 1

« Ye ma me ne Nzame ? »

Ndé zing mina ye ki tebe aval étéñ té môs ézing. Ve, mewômane ye minkanane mia bira bobane menda me-bôr été ému. Éyong bia tubane aval mam meté, bi wula dzeng naa, bi bèè é dzam n’nem wèè wa dzô bia, ye bo mam aval môr nsem bi ne. É ne mbeng naa bi vu é fulu Joseph ye dzeng naa bia yem aval Jehôva a kômô naa bi bo mam. (Minkana 14:12) Simeghane naa : Ng’é ne éban naa bi kôm mvoa ye bôr be y’é nda bôr dzèè, a bele mvoa ézizang Nzame y’é moan wèñ éde da dang éban.—Matthieu 10:37.

(Atarga 42:14-17) Joseph a bera dzô naa : « Éde me mbaa méé dzô : « Mi ne bedong-si ! » ¹⁵ Ma ye daghe nge mina kobe bebela : Nté sese Faraón a ne ntetèè, mina ye ki bulane, nté étong moanyong wônan éé be ki zu va. ¹⁶ Lômghane môr mboo y’ébe mina naa a ke ñong moanyong. Éba bevoo ba ye lighi va ane mimbokh. Aval té, éde ma ye yen nge mine va kobe bebela. Nge se de, nté sese Faraón a ne ntetèè, da lere naa mi ne bedong-si. » ¹⁷ Éde a nga mane be wua a mbokh tang môs melal.

w15 5/1 14 étun 2

« Ye ma me ne Nzame ? »

Joseph a nga vakh bobenyang y’ayôm mam naa a yem é mam me ne be min’nem été. A nga sum ye kobe be sang ngalane nkalane mam, éé tsini be naa be ne bedong-si ba so si fe. Naa be kame bebién, be kobe adzô é nda bôr dzeba, béé tugha dzô naa be bele moanyang a va lighi ébe be. Joseph a dzeng ye ngu’u naa a chale é dzam aa wôrane. Ye moanyang a ngen faa a tèè ? Abong di, Joseph a nga yemang é dzam a yiène bo. A dzô be naa : « Aval té, éde ma ye yen nge mine va kobe bebela », kaa naa a sili be naa a kômô yen étong moanyang wôba. Asulghane y’été, a yebe naa be bulane a ke ñong moanyang wôba nté mbo y’ébe be a lighe a mbokh.—Atarga 42:9-20.

(Atarga 42:21, 22) Be nga dzôhane bevoo-bevoo naa : « É n’été naa nge ba suru bia aval di, a n’étom é dzam bi nga bo moanyang wèè. Bi nga yen nzukh wèñ éyong a mbe éé dzaa bia naa bi yen ny’éngôngol, ve bii dzi ki nye bèè. Akal té, éde bia fe bii ntele minzukh été ému. » ²² Ruben a koghle naa : « Me nga dzô mina naa mine ta’a bo moan mbia dzam. Ve, mii dzi ki me bèè. Abong di, bi nga tang-hang akal mekî bi va chii. »

it-2 108 étun 4

Joseph nge ki José

Aval mam ma wulu bobenyang José da ve naa be simane naa Nzame aa mbe éé suru be, akal be nga kuane moanyang wôba ane nkôm mimbu ô mvus. A too naa be mbe be tele José ôsu, kaa naa be yem é môr a mbe, be nga ve bebién bidzô. Éyong a nga wokh é mam be mbe béé tiè, naa be mbe béé dzôban y’é dzam be nga bo, n’nem ô nga bo José édeda mintèñ, a kôr vôm té naa a ke yi. Éyong a nga bera so, a vee naa be mane ka Siméon, y’akekuiñ bobenyang be nga bera so y’étong moanyang wôba.—Atar. 42:21-24.

Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim

(Atarga 42:22) Ruben a koghle naa : « Me nga dzô mina naa mine ta’a bo moan mbia dzam. Ve, mii dzi ki me bèè. Abong di, bi nga tang-hang akal mekî bi va chii. »

(Atarga 42:37) Ve, Ruben a dzô ésaa naa : « Ô ne ve naa bendôma bebèñ bam be wu. Nge me boo kaa bera so é moan wiè. Kee me nye éyong té ma ye bera soo nye. »

it-2 795

Ruben

Ayôm mefulu Ruben me nga lereban éyong a nga dzeng naa bobenyang be wua Joseph étam éé mbe nkôt ndaane naa ba wiñ nye, y’ôsiman ye naa, a ye nye zu kulu naa a kôre nye. (Atar. 37:18-30) Mimbu 20 mi lôrang, a too naa bobenyang beté be nga sighi Egipto nge ki Égypte béé dzô naa, nge ba tsini be naa be ne bedong-si, éé mbe akal be nga tsibele Joseph, Ruben ny’a simane be naa éé dzi ki kômane akal awu Joseph ya bo. (Atar. 42:9-14, 21, 22) A bera bo naa, éyong a nga tep naa Benjamin a ta’a ke ye bobenyang ékena bèè deba afan Egipto nge ki Égypte, Ruben mboo-mboo té ény’a nga kee é boan bebèñ bèñ ane ékôla, éé dzô naa : « Ô ne ve naa bendôma bebèñ bam be wu. Nge me boo kaa bera so é moan wiè [Benjamin]. »—Atar. 42:37.

(Atarga 43:32) Be nga seng Joseph étam, be seng bobenyang étam, Beégyptien nge ki Beegipcios baa fe be ke dzi é vôm wôba. Akal naa Beegipcios béé se ki dzi ye Behébreu amu a ne é dzam é ne angônô ébe bo.

w04 1/15 29 étun 1

É mam ma dang éban é kalare Atarga—II

43:32—Amu dzé éé mbe angônô ébe beégyptien nge ki Beegipcios naa be dzi ye Behébreu ? Ngeng ézing éé mbe fave akal béé mbe ki n’yebe mboo nge ki ayong dèè. Ye fe naa, Beegipcios ba vini bebaghlé mintôma (Atarga 46:34) Amu dzé ? Ane bo naa bebaghlé mintôma be mbe nsama é bôr ba dang avitsang Égypte, nge ki naa akal mesi ba béñ me mbe avitsang, Beegipcios be mbe béé vini é bôr ba dzeng mevôm biyem bia dzi.

Nlanghan ya Bible

(Atarga 42:1-20) Éyong Jacob a nga wokh naa mefes me mbe Égypte nge ki Egipto, a dzô bendôma bèñ naa : « Amu dzé mine too va, mii daghane bevoo ye bevoo ? » ² A bera dzô naa : « Me va wokh naa mefes me ne afan Egipto, Kenghane bii kus. Aval té, bia ye ki wu ye zèñ, ndamben bi ne ning. » ³ Ane awôm bobenyang Joseph nge ki José be nga sighi afan Egypto naa ba ke kus mefes. ⁴ Ve, Jacob éé dzi ki lôm Benjamin, moanyang Joseph, y’é bobenyang bèñ, akal a mbe éé dzô naa : « Ébubua dzam da wiñ, é ne nye bo. » ⁵ Bendôma Israël be kui afan éyong dèè ye bôr befe be nga zu kus bidzi akal naa zèñ é nga mane yabane yakekuiñ Canaan. ⁶ Joseph ény’a mbe éé djiè si, énye f’a mbe é kuane mefes ébe é bôr besese be mbe béé so mesi mevoo. Éde bobenyang Joseph be nga kuiñ ye kure mebong asu dèñ, asu é beme ôsi. ⁷ Éyong Joseph a nga yen bobenyang, ane a nga yem be éto t’ébién. Ve, a nga sole be é môr a mbe, ye kobe be sang. A nga sili be naa : « Mina so vé ? » Be yalane naa : « Bia so afan-si Canaan. Bi va zu va naa bi zu kus bidzi. » ⁸ Ane Joseph a nga yem bobenyang, ve, baa béé dzi ki nye bera yem. ⁹ Éd’a nga simane biyeyem a nga bo bii daghe be. Joseph a bera dzô naa : « Mi ne bedong-si ! Mi va zu daghe minfa mi ne ébubu a nyî y’é si dèè ! » ¹⁰ Be dzô nye naa : « Kaa dzôm, a nti wèè ! A ne akal a kus bidzi éde bi ne va. ¹¹ Bia bese bia so ébe ésaa mboo. Bi ne besôsôe be-bôt. Bii se ki bedong-si, a nti wèè. » ¹² Ve ny’a dzô be naa : « É ne minèè ! Mi va zu daghe minfa mi ne ébubu a nyî y’é si dèè. » ¹³ Be yalane nye naa : « A nti wèè, bi ne bobenyang 12. Bi bele ésaa mboo ; a tobe afan-si Canaan. Mesughla a ne y’ésaa wèè, ényi mboo é se fe. » ¹⁴ Joseph a bera dzô naa : « Éde me mbaa méé dzô : « Mi ne bedong-si ! » ¹⁵ Ma ye daghe nge mina kobe bebela : nté sese Faraón a ne ntetèè, mina ye ki bulane, nté étong moanyong wônan éé be ki zu va. ¹⁶ Lômghane môr mboo y’ébe mina, naa a ke ñong moanyong. Éba bevoo, ba ye lighi va ane mimbokh. Aval té, éde ma ye yen nge mine va kobe bebela. Nge se de, nté sese Faraón a ne ntetèè, da lere naa mi ne bedong-si. » ¹⁷ Éd’a nga mane be wua a mbokh tang môs melal. ¹⁸ Ane Joseph a nga dzô be é môs lal naa : « Ma ko Nzame wong. Mi ne ning fave nge mine bo é dzam di : ¹⁹ Nge mi ne besôsôe be-bôt, môr mboo y’ébe mina a lighe a tsii a mbokh. Éba bevoo, be ne ke ye mefes. Aval té, menda me bôt menan maa ye ki dzukh ye zéñ. ²⁰ Za’ane me lere étong moanyong wônan. Éyong té ma ye yem nge mi va kobe bebela, éde mina ye ki wu. » Ane be nga yebe.