Boghe avôô naa ô duban

1. Mbemba mekalgha mevé mézing bi bele naa bi duban ?

YE WA dzing Jehôva Nzame, éñi a nga ve wa mbemba bedas besese, amben éning ? Ye wa kômô lere édzing ô bele akal dèñ ? Aval évoo da dang mbeng ô ne de bo, a ne éyong wa ve ñe éning duè meyaghlan été, ye duban mendzim été. Mam meté éme ma ve wô naa, ô bo môr mboo ye nda-bôr Jehôva. Asughlan, Ésua, ye é mvuiñ duè a ye wô lere zen ye kale wa amu naa, ô ne é môr wèñ (Bya 73:24 ; Esaïe 43:1, 2). Éyong wa ve Nzame éning duè meyaghlan été ye duban, wa ye bele ôyane ye a ning mbèmbèè (1 Pierre 3:21).

2. Za dzam bia ye yen ayeghle di été ?

² Ye dzam ézing da biñ wô naa ô taa duban ? Nge é ne aval té, wéé se ki étam. Baakuru be-bôr baa fe be nga tsen abuiñ mam nfa abo-dulu deba ye aval ba tem, naa be tobe nkoghan akal nduban. Éndagha, be nga sèhaneyang Jehôva ya mevakh, ye fe ayông. Za ayeghle ézing ô ne ñong ébe bôr bézing be nga duban ntet mimbu ôsua ? N’yeneghan é mam mézing be nga yiène dang ye yen ayeghle bi ne ñong ébe bifônane bieba.

BESAMARITANOS BE NGA DUBAN

3. Za mam Besamaritanos bézing be nga yiène dang naa be duban ?

³ Besamaritanos be mbe bôr be ye ngura aval n’yebe ézing metam Yésu. Abuiñ ye été é mbe é too bébéñ kisoan Siquem nge ki Sichem ye Samaria, be ne nfa ôkuiñ ya Judea. É mbe éban naa, Besamaritanos be tare tugha yem Éfiè Nzame kaa naa be duban. Besamaritanos be nga yebe naa, fave mebakh metan ma tare a Biblia été, éme ma so ébe Nzame, atéé ye Atarga ya ke kuiñ Deutéronome, éyong ézing, ye fe abakh Josué. Vedaa, Besamaritanos be mbe bé yane Mesías aval ane é ngiagh Nzame bia yen nten Deutéronome 18:18, 19 é nga kiagh de (Jean 4:25). Nfa ye naa be duban, be nga yiène yebe naa Yésu éñe a mbe é Mesías a nga yiène so. Dzam té faa, éde « abuiñ Besamaritanos » be nga bo (Jean 4:39). Ye fe naa, abuiñ Besamaritanos be nga yiène tsen ôtemgha wôba nfa Bejudíos, amu abuiñ bekristen be ye ntet mimbu ôsua, be mbe Bejudíos (Luc 9:52-54).

4. Aval ane bia lang de nten Bisè mintôl 8:5, 6, 14, za aval Besamaritanos bézing be nga ñong é fuèñ Felipe a nga kanghle be ?

⁴ Dzé é nga vole Besamaritanos naa be duban ? Éyong nkare fuèñ Felipe a nga kanghle « be adzô Krist », Besamaritanos bézing be « nga yebe Éfiè Nzame » (a lang Bisè mintôl 8:5, 6, 14). Béé dzi ki tep naa, ba bèè Felipe afiang faa bo naa, a mbe moan Judío. Éyong ézing, be nga simane bifus bizing bi ya Pentateuco bi mbe bi lere naa Nzame éé se ki ôbangam (Deut. 10:17-19). É dzam ésese é ne bo, be nga « tugha bèè é mam mesese Felipe a nga dzô » be nfa Krist. Éyong té be nga yebe naa Nzame éñe a nga lôm Felipe ye naa a mbe é sukh ñe asi. Felipe a mbe fe é bo abuiñ mekengha ane, a sèñ minkôkoan ye tsirane mbia minsisim (Bisè mintôl 8:7).

5. Za meyeghle ô ne ñong ya éfônane Besamaritanos ?

⁵ Besamaritanos beté be mbe tep a bèè é mam Felipe a mbe é yeghle be, amu naa a mbe moan Judío nge ki, amu a ke kuane naa, baa be ki tare bèè aval meyeghle meté. Vedaa, béé dzi ki de bo. Besamaritanos béé dzi yane ayap naa be duban, niène be nga tobe ndzi-n’nem naa, é mam Felipe a mbe é yeghle be me mbe bebela. Biblia a dzô naa : « Éyong be nga bunu Felipe, éñi a mbe é kanghle mbemba fuèñ ye Édjié Nzame, ye éyôla Yésu Krist, befam ye binenga be mbe bé duban » (Bisè mintôl 8:12). Ye ô bele ndzi-n’nem naa Éfiè Nzame é ne bebela ? Ye wa yebe naa, Bengaa Jehôva be dang-yang mbia mesimane be mbe be bele nfa é bôr bevoo, ye naa, ba ve mengu’u naa be lerane bevoo ya éba bevoo édzing é ne kaa yane dzam ayat, édi é ne ndem da lere naa be ne beña bekristen ? (Jean 13:35). Éde, ô taa ko wong naa ô duban, tobeghe ndzi-n’nem naa Jehôva a ye borane wa.

6. Aval avé éfônane Ruben é ne wô vole ?

⁶ Ruben, moan Dzaman, a nga vem é nda-bôr Bengaa. Vedaa, éyong a mbe étong, éde a nga sum naa a sôhane naa, Jehôva a ne faa. Za dzam a nga bo nfa ye naa, a dang bisô bièñ ? A nga yen naa, éé mbe ki a bele abuiñ n’yeman nfa té. Éde, a nga ñong nkighane ye naa, a yeghe abuiñ mam nfa té. A nga dzô naa : « Éyong me mbe mé bo ayeghe dam mamién, me mbe mé dzeng naa, me yem é dzam é ne bebela ye édi é ne minaa. Éde, ébe abuiñ biyong, me nga yiène yeghe minlô medzô mia tsinan evolución. » A nga lang abakh ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? Nge ki Y a-​t-​il un Créateur qui se soucie de vous ? Abakh té é nga bira vole Ruben naa, a wône mebun mèñ ébe Nzame. N’nem wèñ été, a nga dzô naa : « Kié ! É ne bebela naa Jehôva a ne faa ». Éyong ki a nga ke fep é Tsîn étabgha Bengaa Jehôva, Ruben a nga sum naa a bira dzing Ékôan Bengaa daa é ne si ése ngura. Éyong a nga bulan é si Dzaman, éde Ruben a nga duban a bele mimbu 17. Nge ô bele bisô nfa é mam ô va yeghe, boghe mindzeng mebakh maa été. Ô ne vaa bisô bité ya « ña n’yeman » (Beéph. 4:13, 14). Nge ô yen édzing é ne ézizang bebo-bisèñ Jehôva ye mesi mese, ye fe ékôan duè été, édzing ô bele akal bobeñong be ye si ése ngura, da ye tugha vem.

SAULO YA TARSO A NGA DUBAN

7. Za ôtemgha Saulo a nga yiène songhane ?

⁷ N’yeneghan éfônan Saulo ya Tarso. A nga tugha yeghe Atsing Bejudíos, ye naa, ôtetekh-ôtetekh a mbe é venghane môra môt ézizang Bejudíos (Begal. 1:13, 14 ; Beph. 3:5). Ya tam, éyong abuiñ Bejudíos be mbe bé yen bekristen ane Bapóstatas, Saulo a nga bira be tsible ye ngu’u ésese. A mbe é tem naa, é dzam a mbe é bo, é mbe nkômane Nzame (Bisè mintôl 8:3 ; 9:1, 2 ; 26:9-11). Naa a yebe Yésu ye duban ane moan kristen, Saulo a nga yiène tobe nkoghane naa, baa be tsible fe ñe.

8. (a) Dzé é nga vole Saulo naa a duban ? (b) Aval ane bia lang de nten Bisè mintôl 22:12-16, za aval Ananías a nga vole Saulo ? (A daghe fe évaghle).

⁸ Dzé é nga vole Saulo naa a duban ? Éyong Nti Yésu, a nga lereban ébe Saulo, éde Saulo a nga ku ndzim (Bisè mintôl 9:3-9). Tang melu melal, Saulo a nga kî bidzi ye binan nfa é mam a nga yen alé. Ôwé, Saulo a nga bele ndzi-n’nem naa, Yésu éñe a mbe Mesías, ye naa, beyeghe bèñ ébe be mbe bé béé n’yebe ô ne bebela. Saulo a nga yiène ve émién bidzô amu a nga ñong ngap awu Esteban nge ki Étienne ! (Bisè mintôl 22:20). Amanegha ye melu melal meté, n’yeghe Yésu a mbe éyôla naa Ananías, a nga yir Saulo bébéñ ya mbemba n’nem, éde a nga ve ñe naa a bera yen, ye saghe ñe naa, a duban kaa yane (a lang Bisè mintôl 22:12-16). Ye asili ñuu, Saulo a nga yebe avole Ananías a nga ve ñe, éde a nga tsen aval a mbe é ning ye duban (Bisè mintôl 9:17, 18).

9. Za meyeghle ô ne ñong éfônane Saulo ?

⁹ Bi ne ñong abuiñ meyeghle ébe éfônane Saulo. A mbe likh naa, éngung nge ki wong akal moan môr, bi ve ñe naa, a taa duban. Ve, éé dzi ki likh naa, dzam té é boban. Ye asili ñuu, Saulo a nga tsen aval a mbe é ning éyong a nga yebe é bebela a daghe Krist (Bisè mintôl 26:14, 19). Saulo a mbe asili ñuu ye nkoghane naa, a tsen éning dèñ naa, a bo moan kristen amben a mbe é yem naa dzam té é nga ye ve naa, be tsible ñe (Bisè mintôl 9:15, 16 ; 20:22, 23). Niène a nga duban, a nga tsini naa a yagbe ébe Jehôva, naa a vole ñe a zômô abuiñ meboblan (2 Becor. 4:7-10). Nge ô yebe naa wa duban ane moan Bengaa Jehôva, dzam té é ne ve naa, mebun muè me tubane meveghle, nge ki naa, ô tubane meboblan. Ve, wa ye bele avole. Ô ne tobe ndzi-n’nem naa, Nzame ba Yésu Krist baa ye ki wô lame (Beph. 4:13).

10. Za aval, éfônan Anna é ne wô vole ?

¹⁰ Anna a nga vem é nda-bôr Bekurdos Europa del Este nge ki Europe de l’Est. Niène ñiè a nga duban, éde Anna a nga sum yeghe Biblia a bele mimbu 9 amu naa ésaa a nga yebe naa a bo de. Vedaa, éyong bôr be ye é mvong bôr deba ba be-be be mbe be too nda dzaa, be nga yem naa a yeghe Biblia ya Bengaa Jehôva, éde be nga tebe ñe é ngam ayat. Be mbe bé yen dzam té ôsoan naa, môr ye é mvong bôr deba a likh n’yebe mimvemvam mieba. Éyong Anna a mbe a bele mimbu 12, éde a nga sili ésaa naa a kômô duban. Ésaa a mbe é kômô yem nge nkômane té ô mbe wé so ñe a n’nem été, nge ki, nge môr ézing éñe a mbe é tsini ñe naa a kômô de bo. Éde Anna a nga yalane ñe naa : « Ma dzing Jehôva ». Ane ésaa a nga yebe naa a duban. Niène a nga duban, bôr be ye é mvong bôr dzèñ be nga tsini naa, ba tsible ñe ye belane ñe abé. Mboo ye été a nga dzô Anna naa : « Bia bam yebe naa, ô bele mbia abo-dulu ye ñu tagha ndaane naa, ô bo moan Bengaa Jehôva. » Za aval Anna a nga dang dzam té ? A nga dzô naa : « Jehôva a nga ve me ngu’u, ye fe naa, nane ye tare be nga bira me sukh asi. » Anna a baghle tam té ôsiman ane, éyong a nga wôran é wo Jehôva éning dèñ. Anna a bo é tsiè dzam té kada tam nfa ye naa, a taa vaghle vuèn aval Jehôva a nga vole ñe. Nge wa ko wong naa be tebe wa é ngam ayat, simane naa Jehôva a ye fe wô vole (Behéb. 13:6).

CORNELIO A NGA DUBAN

11. Mam mevé me mbe ve Cornelio naa a ko wong naa a duban ?

¹¹ Biblia a ve fe bia éfônane Cornelio. A mbe « centurión » da yili naa, a mbe é djié bizima 100 ye nsama bizima Beromanos (Bisè mintôl 10:1, atoan). Dzam té da yili naa, a mbe môra môt, a too fe mura moan bizima. Amu a mbe n’nem éngongôô, « a nga ve ayong abuiñ bedas » (Bisè mintôl 10:2). Jehôva a nga lôm ntôô Pedro naa a ke ñe kanghle mbemba fuèñ. Ye éto Cornelio a mbe a bele é nga ve ñe naa a taa dzigha duban ?

12. Za dzam é nga vole Cornelio naa a duban ?

¹² Za dzam é nga vole Cornelio naa a duban ? A Biblia été, bia lang naa « éñe, ya é nda-bôr dzèñ, be mbe bé ko Nzame wong ». Cornelio a mbe mban a bo Nzame meyaghlane me ndzaane (Bisè mintôl 10:2). Éyong Pedro a nga kanghle Cornelio mbemba fuèñ, éñe ya é nda-bôr dzèñ be nga yebe Krist, ye duban étéñ té ébién (Bisè mintôl 10:47, 48). Cornelio a mbe nkoghane naa, a tsen é dzam ésese be mbe ñe sili, nfa ye naa a sèhane Jehôva ya é nda-bôr dzèñ (Jos. 24:15 ; Bisè mintôl 10:24, 33).

13. Za meyeghle ô ne ñong ébe éfônane Cornelio ?

¹³ Ane Saulo, Cornelio ñe a mbe fe likh naa, éto dèñ é ve naa, a taa bo moan kristen. Vedaa, éé dzi ki likh naa dzam té é boban. Nfa ye naa ô yebe bebela, ye da sili wô naa, ô bo bura mintsenane mizing éning duè ? Nge éñe é ne nèè, Jehôva a ye wô vole. A ye boran é mbemba nkôman ô bele naa wa sèhane ñe wé béé metsin metsing me ya Biblia.

14. Aval avé ô ne buan éfônane Tsuyoshi ?

¹⁴ Tsuyoshi, moan Japonés, a nga tsen ésèñ dèñ nfa ye naa a duban. A mbe é sèñ ane mvole akal ntebe ôsu ye sikôlô ézing a mbe é yeghle bôr aval ba kôm mesam akal mewu. Ntebe ôsu té a mbe é kôm mesam akal mewu, ye bo mam mézing akal n’yebe Bebudistas me mbe mé bobane wéñ. Ve, éyong éé mbe ki ke awu ézing, Tsuyoshi a mbe é ke évang dèñ ye bo mam meté. Vedèè, éyong Tsuyoshi a nga yeghe bebela nfa awu, éde a nga wokh naa mboane té wéé mbe ki ñe ve naa a duban. Éde émién a nga ñong nkighane naa, aa bera ki fe bo é mam mesese me mbe mé tsinane n’yebe Bebudistas (2 Becor. 6:15, 16). Ane Tsuyoshi a nga kobe ya é masa wèñ nfa dzam té. Asughlan é mbe ya ? Tsuyoshi a nga baghle ésèñ ve, kaa fe vaghle bera ñong ngap ébe é mam mesese me mbe mé tsinane n’yebe Bebudistas. Tsuyoshi a nga duban a kuane naa, é ntoo bébéñ mbu mboo ave a sum yeghe Bibliaa. Nge wa yiène songhane mam mézing ésèñ duè nfa ye naa ô ve Nzame n’nem mbeng, tobeghe ndzi-n’nem naa, a ye wô ve, wa ye é nda-bôr duè é dzôm mia yi (Bya 127:2 ; Mat. 6:33).

BECORINTIOS BE NGA DUBAN

15. Za mam me mbe ve naa, Becorintios be taa duban ?

¹⁵ É bôr be mbe bé ning n’nôm kisoan Corinto, be mbe ôzang akum, be mbe fe be bele mbia abo dulu. Abuiñ ye été, é mbe dé bo é mam Nzame a fem. A ning aval vôm té, é mbe bo ndzukh akal é môr a nga kômô yebe mbemba fuèñ. Éyong ntôô Pablo a nga ke kisoan té, naa a ke kanghle é mbemba fuèñ a daghe Krist, « abuiñ Becorintios be nga wokh, be nga bunu ye duban » (Bisè mintôl 18:7-11). Éde, Nti Yésu Krist a nga lereban ébe Pablo biyeyem été ye dzô ñe naa : « Me bele abuiñ bôr é kisoan ñi été ». Ya dzam té, éde Pablo a nga tsini naa a kanghle wéñ tang ngura mbu ya étun.

16. Dzé é nga vole Becorintios bézing naa be dang é mam me mbe be ve naa, be taa duban ? (2 Becorinthien 10:4, 5).

¹⁶ Dzé é nga vole Becorintios naa, be duban ? (A lang 2 Becorinthien 10:4, 5). Éfiè Nzame ye nfufup nsisim wèñ, be nga vole be naa, be bira mane tsen bining bieba (Behéb. 4:12). Becorintios be nga yebe mbemba fuèñ nfa Krist, be nga likh mbia mefulu ye mbia mimboan ane, a bira ñu meyokh, a wup, ye a ke binong befam-befam nge ki binenga-binengab (1 Becor. 6:9-11).

17. Za ayeghle ô ne ñong ya éfônane Becorintios ?

¹⁷ Amben Becorintios bézing be nga yiène bo bura mintsenan, ve, béé mbe ki bé simane naa, dzam té é mbe be édedaa ndzukh a bo, nfa ye naa be bo bekristen. Be nga sèñ ngu’u naa be wulu zen ye éning é ne mbèmbèè (Mat. 7:13, 14). Ye mbia fulu ézing, nge ki mbia mboan ézing da ve naa, é bo wa ndzukh naa ô duban ? Ô taa vaghle sili mo ôsi ! Dzaaghe Jehôva naa a ve wa nfufup nsisim wèñ nfa ye naa, ô lumane nkômane ya bo é dzam é ne abé.

18. Za abuane bi ne ñong ya éfônane Monika ?

¹⁸ Monika, kal dzaa ya Georgia, a nga sèñ ngu’u naa a taa bera kulu bifiè bi ne mvîn anu dèñ été, nge ki a daghe bingengeng biaa yiène ki, nfa ye naa a vem ya ke kuiñ nduban. A nga dzô naa : « Éyong me mbe étong, meyaghlan éme me mbe mé ve me ngu’u. Amu naa Jehôva a mbe é yem naa me mbe mé kômô bo é mam me ne sôsôe, éde a mbe é vole ma ye lere me zen éyong ésese. » Monika a nga duban, a bele mimbu 16. Ye wa yiène likh mbia mimboane mizing naa ô sèhane Jehôva aval a yebe ? Keng ôsu ye dzaa ñe naa, a vole wa naa ô tsen. Ya akap ésese, Jehôva a ye wô ve nfufup nsisim wèñ (Jean 3:34).

MEBUN MUÈ ME NE FOGHE MINKÔÔ

19. Dzé é ne wô vole naa ô dang mindzukh mi ne ane minkôô ? (A daghe fe évaghle).

¹⁹ Tobeghe ndzi-n’nem naa, Jehôva a dzing wa, ye naa, a kômô naa, ô bo môr mboo ye é nda-bôr dzèñ. Dzam té é ne bebela amben éyong wa tubane mindzukh mi ne wô ve naa, ô taa duban. Yésu a nga dzô nsama ézing ye beyeghe bèñ be ye ntet mimbu ôsua naa : « Nge mebun menan me ne ane fes mostaza nge ki moutarde, mia ye dzô nkôô wi naa, “kôreghe va ô ke ô lu”, éyong té wa ye fonghane, ye naa, miaa ye ki voar bo dzam ézing » (Mat. 17:20). A ke kuane naa, é bôr be nga wokh bifiè Yésu bité, be tobeyang ye ñe fave ayôm mimbu. Da yili naa, a ke kuane naa, mebun meba me ngen ma vem. Ve, Yésu a nga ban be naa, nge be dzeng naa be bele mebun me ne ngu’u, Jehôva a nga ye be vole a dang mindzukh mia fônane minkôô. Jehôva a ye fe wô vole aval dèè !

20. Aval avé bifônane bekristen be ye ntet mimbu ôsua, ye ébi bekristen be ye melu mèè, bi va yen ayeghle di été, bi va vole wô naa, wa fe ô kômô duban ?

²⁰ Nge ô tugha yem é mam ma ve wô naa, ô taa duban, vakh mengu’u naa ô dang mam meté avôô. Ñonghe afôlô ye ngu’u ébe bifônane bekristen be ye ntet mimbu ôsua, ye fe bifônane bekristen be ye melu mèè. Bifônane bité bi vakh wô ngu’u ye tsini wô naa, ô ve Jehôva éning duè meyaghlan été, ye duban. A ne nkighane wa dang éban ye minkighane misese ô ne ñong !