A bitong bi bobedzang, vughane Marcos ye Timoteo

1-2. Mindzukh mivé mi mbe ve naa Marcos ye Timoteo be bo kaa tugha sèhan é bôr bevoo ?

A BITONG bi bobedzang, ye mia kômô bo abuiñ, ésèñ Jehôva ye bo édedèè éban akal bôr be ye ékôan denan été ? Kaa bisô naa, mia komô de bo. A yen abim bitong bi bobedzang be ne nkoghane naa ba sèhane é bôr bevoo, da bira name n’nem ! (Bya 110:3). Ve, mi ne tubane mindzukh. Ye mia ko wong naa mi veme ésèñ minkanghle amu miaa yem ki é dzam da yane mia ôsu ? Ye é bohang mia ndzukh naa, mi yebe ésèñ ba kômô mia kee amu mii bele ki mebun ye mina bebién ? Nge éñe é ne aval té, se ki mina étam, mia tare wôran aval dzam té.

² Marcos ya Timoteo, baa fe, be nga tuban aval mindzukh mité. Ve, amben béé nga yem ki aval éning deba é nga ye tsen, nge ki a tem naa béé mbe ki bo é mam be nga sili be, be nga yebe naa be bira sèñ akal Jehôva. É ne bo naa, Marcos a mbe é ning ba ñia, é mbemba nda, éyong be nga bane ñe naa a ke ékena ye ntôô Pablo ba Bernabé, ékena minlôman ôsua deba (Bisè mintôl 12:12, 13, 25). Marcos a nga likh é mbemba vôm a mbe é yem, naa a veme ésèñ minkanghle dèñ. Ôsusua, a nga ke Antioquía nge ki Antioche. Éyong té a nga ke lerane Pablo ye Bernabé mevôm mefe me mbe ôyap (Bisè mintôl 13:1-5). Aval té évoo, Timoteo a mbe é ning ye bebyèñ bèñ, éyong Pablo a nga bane ñe naa, a zu kuane ñe ésèñ minkanghle. Amu a mbe étong ye kaa abuiñ n’yeman, Timoteo a mbe likh naa dzam té é bo ñe naa a taa ke lerane Pablo (a vaghane 1 Becorinthien 16:10, 11 ye 1 Timothée 4:12). Ve, a nga yebe nluène Pablo ye buan abuiñ biboran akal té (Bisè mintôl 16:3-5).

3. (a) Aval avé bia yem naa Pablo a mbe é bira dzing Marcos ye Timoteo ? (2 Timothée 4:6, 9, 11). (A daghe fe évaghle). (b) Za minsili bia ye yalane mio ayeghle di été ?

³ Marcos ba Timoteo be nga yeghe aval be mbe dzale abuiñ meyem ékôan été éyong be mbe bitong. Pablo a mbe é bira dzing bitong befam beté. Dzam té é nga ve naa ôsu vèè, a kômô tobe ya be éyong a nga yem naa, a nkuna wu (a lang 2 Timothée 4:6, 9, 11). Mefulu mevé me nga ve Pablo naa a dzing a tèè Marcos ye Timoteo ? Za aval bitong bi bobedzang be ne vu mefulu meba ? Ye naa, za aval bitong bi-bôr be ne buane melepgha Pablo ?

BOGHE ANE MARCOS WÉ SÈÑ NGU’U AKAL JEHÔVA YE É BÔR BEVOO

4-5. Za aval Marcos a nga lere naa a mbe nkoghane naa a sèhane é bôr bevoo ?

⁴ Aval ane abakh ézing da lere de, a sèhane é bôr bevoo é ne yili naa, « a sèñ ngu’u nfa ya vole be ye tsini ye avole té, amben é ne dzukh a bo de. » Marcos a nga likh mbemba éfônane nfa té. Éyong Pablo a nga tep naa a ke lerane be ékena minlômane bèè deba, éyong ézing dzam té é nga bo Marcos mintèñ a n’nem ye sulu ñe (Bisè mintôl 15:37, 38). Ve, dzam té déé dzi ki ve naa Marcos a sim naa, a sèhane bobeñang ye bekal bèñ.

⁵ Marcos a nga yebe naa a ke ye Bernabé, é moan ésang akal ayem éfe. Bébéñ mimbu 11 ôsu vèè, Marcos a mbe môr mboo ye nsama bôr ô nga sukh Pablo éyong ôsua be nga fer ñe a mbokh a Roma (Philm. 23, 24). Bebela a ne naa, Pablo a nga bira dzing nsukghane wèñ, éde a nga dzô naa Marcos a ne « môra avole da ve ngu’u » (Becol. 4:10, 11).

6. Za mbemba be-mam me nga lôran Marcos amu a nga sèñ nsama ye bekristen be mbe biwôlô a nsisim été ? (A daghe atoan).

⁶ Abuiñ mbemba be-mam be nga lôran Marcos amu a nga sèñ nsama ye bekristen be mbe biwôlô a nsisim été. Niène a nga lôr ôyôm tam ye Pablo a Roma, ane Marcos a nga ke kuane ntôô Pedro a Babilonia. Ba ñe, be nga bele aval élar é nga ve naa, Pedro a luè ñe naa « Marcos, é ndôma dzam » (1 Pierre 5:13). Nté be mbe bé sèñ nsama, éyong ézing Pedro a nga yiène kane étong mvuiñ dzèñ abuiñ mbemba be-mam nfa éning ye ésèñ minkanghle Yésu. Mam meté éme Marcos a nga sughlane tsili abakh dèñ étéa.

7. Za aval étong moadzang a too éyôla naa Seung-Woo, a nga vu éfônane Marcos ? (A daghe fe évaghle).

⁷ Marcos a nga tsini naa a bira sèhane Jehôva ye tobe élar ye bekristen be mbe biwôlô a nsisim été. Za aval ô ne ñe vu ? Éyong ézing, wa kômô bira sèñ akal Jehôva, ngeng ézing ane amvene nge ki mvene, ve wéé be ki bele mefulu ma ve naa ô bo de. Nge éñe é ne aval té, ô taa sili mo ôsi. Ndaane de, tsinighe naa wa dzeng é mam ô ne bo akal Jehôva ye bôr be ye ékôan duè. N’ñonghan éfônane Seung-Woo, éñi a nga sèhaneyang éndagha ane mvene. Éyong a mbe étong, a mbe é vaghan émièn ya bitong bi bobedzang bevoo. Bemvene be nga ve bitong bivoo be ye été abuiñ bisèñ ékôan été, ve, be kaa ñe bia ve. Dzam té é nga ve naa, Seung-Woo a wôrane naa baa bis ki ñe. Éde a nga sughlane dzô bemvene é dzam a mbe é wôran. Mvene mboo a nga lep ñe naa, a bo é dzam a mbe bo naa a sèhane é bôr bevoo, amben biyong bizing baa yen ki é mam a bo. Melepgha meté me nga tsini Seung-Woo naa a tobe nkoghane naa, a vole é bobedzang be ntoo beñabôrô, ye fe éba be nga yi avole naa be tobe bisulan. Éyong a daghe ô mvus, a dzô naa : « Me nga sughlane wokh é dzam a tugha sèhan é bôr bevoo da yili. Me nga wokh mevakh ma so éyong wa ve é bôr bevoo avole da yiène. »

BOGHE ANE TIMOTEO, WÉ LERE É BÔR BEVOO ÉDZING

8. Amu dzé Pablo a nga top Timoteo naa a ke a lerane ñe bikena ? (Bephilippien 2:19-22).

⁸ Pablo a nga yi naa é bobeñang bèñ be mbe ayokh, ébe be ke ba lerane ñe bikena a mbe é bo, éyong a mbe é bulane bekisoan bôr be nga tebe ñe é ngam ayat. A nga tare top é kristen a ne éwôlô ba luè naa Silas, naa a ke a lerane ñe (Bisè mintôl 15:22, 40). Ôsu vèè, Pablo a nga top fe Timoteo naa a zu kuane ñe. Amu dzé Pablo a nga top Timoteo ? A nga top ñe amu naa, Timoteo a mbe a bele mbemba éwogha (Bisè mintôl 16:1, 2). Ye fe naa, a mbe fe é bira bis bôt (a lang Bephilippien 2:19-22).

9. Za aval Timoteo a nga lere naa a mbe é bira bis bobeñang ye bekal bèñ ?

⁹ Atéé ye é tam a nga sum ésèñ minkanghle dèñ ya Pablo, Timoteo a nga lere naa, a mbe é bira bis é bôr bevoo ndaane émièn. Akal dzam té, éde Pablo a mbe ñe likh a Berea nge ki Bérée ye mebun mesese naa, a ye saghe minféféñ bekristen be mbe vèè (Bisè mintôl 17:13, 14). Tam té, kaa bisô naa, Timoteo a nga ñong abuan ébe éfônane Silas, éñi a nga lighe fe a Berea. Ve, ôsu vèè, Pablo a nga lôm Timoteo étam a Tesalónica nge ki Thessalonique naa, a ke wône bekristen be ye kisoan té (1 Beth. 3:2, atoan). Mimbu 15 mi nga zu ôsu vèè, Timoteo a nga yeghe « a yi ye é bôr be nga [yi] », é lere vèè naa, a mbe é wokh é dzam é bôr ba dzukh ba wôran (Bero. 12:15 ; 2 Tim. 1:4). Za aval bitong bi bobedzang be ne vu Timoteo ?

10. Aval avé moadzang a too éyôla naa, Woo Jae a nga yeghe a lere naa a bis é bôr bevoo ?

¹⁰ Moadzang a too éyôla naa, Woo Jae, a nga yeghe a lere naa a bis é bôr bevoo. Nté a nga ke a vem, Woo Jae a nga yen ndzukh naa a sum minlang ya bobeñang ye bekal bèñ be ne beñabôrô. Éde a mbe é sughu fave naa, a ve be mbôlô a Nda ékôan ye ke. Mvene ézing a nga lep ñe naa, a sum minlang ye bekristen bevoo, é dzô be é dzam a mbe é dzing a tèè ébe be. Mvene té a nga saghe fe ñe naa, a tem é dzam é môr mboo a ne dzing a bo nge ki a tsiè. Woo Jae a nga dzale melepgha meté éyong a mbe é kobe ya é bôr bevoo. Éndagha, Woo Jae a ntoo mvene. A dzô naa : « Éndagha, é ntoo ma ébubu a sum mbemba minlang ye bôr be ye memiè mese. A yem naa, ma tugha wokh é mam ma ve é bôr bevoo meyep a n’nem, da ve naa me wôrane mvèñ. Dzam té é nga vole ma a yem é dzam bobedzang ye bekal bam ba yi, ya é dzam me ne bo naa me vole be. »

11. Za aval bitong bi bobedzang be ne bis bôr be ye ékôan deba ye n’nem ôse ? (A daghe fe évaghle).

¹¹ Aval dèè fe, mina, bitong bi bobedzang, mi ne yeghe a bis é bôr bevoo ya n’nem ôse. Éyong mi ne bisulan, bisghane bôr be ye memiè mise ye mevôm mese. Silighane be nge be ne mvoa, éyong té mia bèè be. Ya tam, éyong ézing mia ye yen nté mbé mi ne be vole. Éyong ézing, mia ye yem naa, minlughane mizing mi ntoo min’nôm, mia kômô naa môr a vole be a belan évole JW Library^®. É ne fe kuiñ naa, béé bele ki é môr ba be-be ba ke minkanghle. Ye mi ne be vole a belane baparatos beba, nge ki a ke minkanghle ya be ? Éyong mia tebe ôsu nfa ye a vole é bôr bevoo, mia ve mbemba éfônan.

MELEPGHA PABLO ME NE MIA VOLE

12. Za aval bitong bi bobedzang be ne buane melepgha Pablo a nga ve Timoteo ?

¹² Pablo a nga ve Timoteo mbemba melepgha naa a vole ñe éning, ya fe ésèñ minkanghle dèñ (1 Tim. 1:18 ; 2 Tim. 4:5). Mina bitong bi bobedzang, mi ne fe ñong abuan ébe melepgha Pablo a nga ve. Za aval ? Mi lang bekalare bebèñ Pablo a nga tsili Timoteo fave ane mina be nga tsili bekalare beté, ye yen melepgha mi ne dzale bining bienan été. N’ñonghan ayôm bifônan.

13. Dzé da ye mina vole naa mi tugha tobe sôsôe ya Jehôva ?

¹³ « A yeghle wamièn ya nsonghane ye a kang Nzame ya n’nem ôse » (1 Tim. 4:7b). A kang Nzame ya n’nem ôse da yili za dzam ? A ne a bele élar é ne ngu’u ya Jehôva ye nkômane ye a bo é dzam da ve ñe n’nem mevakh. Bia yiène dzeng naa bi bele fulu té, amu biaa byale ki ya de. Za aval ? Éfiè griego ba konghlane naa « a yeghle wamièn », be nga be-belane de naa, be lere aval é bôr be mbe bé kôman akal nkar-bivuiñ be mbe bé bira sèñ ngu’u. Bôr beté be nga yiène bele mbemba mefulu me nga ye be vole, a wun nkar-bivuiñ té. Bia fe, bia yiène djiè bia bebién naa, bi bele mefulu ma ye ve naa bi yir Jehôva bébéñ.

14. Za dzam bia yiène song éyong bia lang Biblia ? Vakh éfônan.

¹⁴ Nté mia yeghe a bele mbemba mefulu nfa nlanghane Biblia, baghlan ôtemgha naa, nsonghane wônan ô ne, a yir Jehôva bébéñ. Éfônan, za ayeghle mi ne ñong ébe atubane Yésu ye étong môr é mbe kuma ? (Marc 10:17-22). Étong môr té é nga tem naa, Yésu a mbe Mesías, ve, éé mbe ki a bele mebun me ne ngu’u naa a bo n’yeghe wéñ. Amben aval té, Yésu a nga « wôran édzing akal dèñ ». Ye aval Yésu a nga kobe ya étong môr té da name mina ? Bebela a ne naa, Yésu a mbe é kômô naa, étong môr té é ñong nkighan ô mbe fakh. Yésu a mbe fe é lere vèè, édzing Jehôva akal étong môr té (Jean 14:9). Nté mia fas nlang té ye étéñ denan, silighane mina bebièn naa, ‘Za dzam é ne éban naa me bo naa, me yir Jehôva bébéñ ye tugha yem sèhan é bôr bevoo ?’

15. Amu dzé é moadzang a ne étong a yiène bo nkee ya éfônan a lere ? Vakh éfônan. (1 Timothée 4:12, 13).

¹⁵ « Boghe éfônan akal besôsôe be-bôt » (a lang 1 Timothée 4:12, 13). Pablo a nga saghe Timoteo se fave naa, a yeghe a yem lang ye yeghle, ve ye fe naa, a bele mefulu ane édzing, mebun, ye kaa bembe ébe mekômgha me ya nsôn. Amu dzé ? Amu naa, a ve mbemba éfônane, da dang bira name a lôr bifiè. Tame simane naa, ba sili wô naa ô tebe ntun nfa aval môr a ne veme ayông dèñ ésèñ minkanghle. Wa ye kobe nlô-adzô té ya ndzi-n’nem nge wamièn wa ve mengu’u mese muè ésèñ minkanghle. Éfônane duè da ye ve ngu’u é dzam wa dzô (1 Tim. 3:13).

16. (a) Ébe mam metan mevé bitong bi bobedzang be ne bo mbemba bifônan ? (b) Za aval étong moadzang a ne lere mbemba éfônane nfa « nkobe » ?

¹⁶ Aval bia lang de nten 1 Timothée 4:12, Pablo a tu mam metan étong moadzang a ne bo naa a bo mbemba éfônan. Nté wa bo ayeghe duè wamièn, amu dzé waa fa ki kada dzam ye été ? Éfônan, éyong ézing wa kômô lere mbemba éfônane nfa « nkobe ». Fasghe aval ô ne wône é bôr bevoo ya bifiè buè. Nge ô ngen ô too ye bebyèñ buè, ye ô ne bo wé lere be naa, wa yem mbeng akal é mam mese ba bo wa ? Niène ésulan da man, ye ô ne dzô é môr a va bele ngap ébe ésulan té naa, ô va dzing ésèñ a va bo ? Ô ne fe dzeng naa ô ve éyalan ya bifiè buè bisulan. Mengu’u wa ve naa ô lere mbemba éfônane nfa nkobe da ye lere naa wa vem nfa ya nsisim (1 Tim. 4:15).

17. Dzé da ye vole étong moadzang naa a dzale minsonghane mi ya nsisim mièñ ? (2 Timothée 2:22).

¹⁷ « Tubeghe minkômane ye éyong môr a ngen étong, ve bééghe sôsôe » (a lang 2 Timothée 2:22). Pablo a nga saghe Timoteo naa a lumane minkômane mi ne ve naa a taa dzale minsonghane mi ya nsisim mièñ ye ndaman élar dèñ ye Jehôva. Mi ne fe yen naa, bisèñ bizing, afang bo naa bi se ki abé, bi ne ve naa mi taa bele abuiñ tam akal minsonghane mi ya nsisim. Éfônan, temghane abim tam mia lôr naa mia bo deporte nge ki sport, a bo mindzeng a nden, a tsap ya bevideojuegos nge ki bejeu vidéo. Ye mi ne belan abim tam ye été akal bisèñ bi ya nsisim ? Éyong ézing, mi ne ve avole denan akal a ve Nda ékôan nfuban nge ki, a sukh ésèñ minkanghle da boban ya bikalikh minkanghle. Nge mi bo aval bisèñ bité, éyong ézing, mia ye bele minféféñ memvuiñ ma ye mia vole a bele ye dzale minsonghane mi ya nsisim.

A SÈHAN É BÔR BEVOO DA SO BIBORAN

18. Amu dzé bi ne dzô naa, Marcos ba Timoteo be nga bele bining bi mbe ndzalane ye mbeng ?

¹⁸ Marcos ba Timoteo be nga yebe naa, be nga tsen abuiñ mam bining bieba naa be bira sèhan é bôr bevoo, ye bele bining bi mbe ndzalane, bi too fe mvèñ (Bisè mintôl 20:35). Naa a sèhane bekristen bevoo, Marcos a nga ke bikena abuiñ mevôm a si va. A nga tsili mbemba nlang wa tsinan éning ye ésèñ minkanghle Yésu. Timoteo a nga vole Pablo a tele bikôan ye wône bobeñang ye bekal bèñ. Da yene naa, Jehôva a mbe mevakh ya étéñ ye a nsisim Marcos ba Timoteo nfa é mam be nga yebe naa ba dzimle.

19. Amu dzé bitong bi bobedzang ba yiène tugha bili melepgha Pablo a nga ve Timoteo, ye naa, asughlane da ye bo yè ?

¹⁹ Édzing Pablo a mbe a bele akal Timoteo da tugha lereban bekalare a nga tsili étong mvuiñ dzèñ. Bekalare beté be nga tobe ntsilane ye nsisim Nzame, ba lere naa, Jehôva a bira dzing bitong befam. A kômô naa mam me wulu mina mvèñ. Éde vaane mengu’u mese menan naa, mi dzale melepgha Pablo ye veme nkôman mi bele naa mia kômô sèhan é bôr bevoo. Nge mi bo de, mia ye buane mbemba éning éndagha ye « biñ é ña éning » da zu (1 Tim. 6:18, 19).