Biyalan bia daghe kalare akal ésulan Éning moan kristen ye ésèñ minkanghle
7-13 YE NGOAN ÉBUU
AKUM YA KALARE NZAME | AKÔRE 23-24
« Mine ta’a béé minsama mi-bôt »
(Akôre 23:1) « Wa yiène ki ke wa kane é fuèñ é ne minèè. Ô ta’a vole mbia môt wéé venghane é nganyè a ne abé-n’nem.
w18.08 4 bitun 7-8
Ye wa tugha yem é mam mese ma tsinane ntiè té ?
7 Ye wa nyeghe wa lôm memvuiñ mwiè ye é bôr wa yem, mefuèñ ye mimbana a nden ? Nge éyalane dwiè é ne ôwé, kaa naa ô lôm fuèñ nge ki mbana a nden, silighe wamién naa : « ye fuèñ té é ne faa bebela ? Ye ma tugha yem é mam ma tsinane ntiè té ? » Nge biyalane minsili mité mi ne kaa, a ne bo naa ô nga kanghleyang minèè ézizang bobedzang. Nfa fuèñ té, nge bisô bia biñ wa, ô ta’a de lôm, tsameghe de.
8 Mbia dzam afe da dong bia éyong bia lôm mimbana nge mefuèñ kaa tare fas. Mesi mézing, mevôm ba kame biè naa bi bo ésèñ minkanghle, nge ki naa ba kili de, é bôr be tele biè é ngam ayat be ne lôm mefuèñ me ne minèè naa bi ko-wong, nge ki faa naa bi sôhane bevoo-bevoo. Dzam té éde é nga bobane abeng-si ya Ex-Union Soviétique nge ki Unión Soviética éyong KGB (la police secrète nge ki policía secreta) a nga miaman é fuèñ déé mbe ki bebela, éé dzô naa, be bele ayem y’ésèñ Bengaa Jehôva bezing, be nga kuane é bobenyang beba. Abuiñ be nga bunu minèè mité, éde be nga kaneban y’Ékôan Jehôva. Za éngôngol dzam ! Abim bôr y’été, be nga bera zu nyî Ékôan, ve se ki bese. Be nga dzimlé mebun meba. (1 Tim. 1:19) Aval avé ô ne saalé aval mbia dzam té ? Éyong wa tep naa wa lôm, nge ki a kap mbia mefuèñ, nge ki éma maa yiène ki. Ô ta’a bunu é mam mese wa wokh. Tareghe dzeng naa wa yem é mam mese ma tsinane ntiè té.
(Akôre 23:2) Wa yiène ki béé nsama naa mii bo mbia dzam, ye naa wa yiène ki kanghle minèè naa wa saalé sôsôe, akal wa kômô ve nsama n’nem mbeng.
it-1 11 étun 3
Aaron
Baghle naa, afang bo naa Aaron a nga vu zen tang biyong bilal, baa dzô ki naa énye a mbe a tele ôsu nfa mbia abo dulu té, ve, a nga likh naa nsama ô ve naa a vus zen ya sôsôe, akal be nga yemle nye. A too naa, éyong ôsua a nga tare kop, a mbe dzale é tsin atsing da so atsing di : « Waa yiène ki béé nsama naa mii bo mbia dzam. » (Akô. 23:2) Ve, ba ve éyôla dèñ ngang ôsu a Bible été, ye naa é Moan Nzame, éyong a mbe a si, a nga lere naa a yem é prêtrise aaronique nge ki sacerdocio aarónico.—Bya 115:10, 12 ; 118:3 ; 133:1, 2 ; 135:19 ; Mat. 5:17-19 ; 8:4.
(Akôre 23:3) Waa yiène ki bo ôbangam éyong wa tsiè adzô da larane é môr a ne ajèñ.
it-1 343 étun 5
Dzim
Dzim éé mbe éfônan a saalé sôsôe étom ébuale zee asu nkikh minsang, éde abuiñ metsing me ne a Bible été, ma dzô naa bi bo nkee ye bibuale zee, bedas nge ki a kikh môr nsang akal é vôm aa so nge aval môr a ne, akal naa, mam meté me ne ve naa nkikh minsang a bo ôbangam nfa ya kikh minsang mi ne sôsôe. « Ébuale zee da ve é bôr ba yem yen mam dzim. » (Akô. 23:8) « Ébuale zee da ve é bôr be ne nkee dzim. » (Deut. 16:19) Nkikh minsang ézing, a fang fas nge ki naa a ne tetele, a ne vus nsang a kikh, abo naa émyén a té de, nge ki faa naa a yem ki naa a nga vusang étom é das é bôr be lare adzô a tiè, be va ve nye. Atsing Nzame é mbe déé vole bôr naa be ta’a bo dzim nfa ye nkikghane nsang étom é das be va kee nye, nge akal é dzam a wôrane, amu aa dzô naa : « Waa yiène ki bo kaa sôsôe éyong wa tiè adzô. Waa yiène ki bo ôbangam éyông wa tiè a dzô njéjèñ nge ki a lere naa wa kame é môr a ne kuma. » (Lév. 19:15) Édeeng, abo akal é dzam a wôrane nge akal a kômô ve nsama n’nem mbeng, nkikh minsang aa yiène ki dzime kikh nkukuma nsang akal naa a ne nkukuma.—Akô. 23:2, 3.
Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim
(Akôre 23:9) « Waa yiène ki ndaghle n’neng. Mina tugha yem é dzam n’neng a wôran, akal naa mina fe mine mbe beyeng abeng-si Égypte nge ki Egipto.
w16.10 9 étun 4
« Ô ta’a vuène naa wa bo beyeng mbeng »
4 A lighe dzô be Bisraélite nge ki Israélitas naa be kang beyeng, Jehôva a nga ve naa be yen é bôr bevoo engôngol. (A lang Akôre 23:9.) Bisraélite be mbe béé yem é dzam : « éning n’neng » da yili. Édeeng, kaa naa Behébreu nge ki Hebreos be ke mimkôm, a ne bo naa Bégyptien nge ki be Egipcios be nga saalé be akal éngung da tsinane ékôp, nge ki n’yebe. (Atar. 43:32 ; 46:34 ; Akô. 1:11-14) Bisraélite be nga ning éning minzukh éyong be mbe beyeng, ve Jehôva a mbe éé yane naa be yem belane n’neng « ane é môr wôba » ézizang deba.—Lév. 19:33, 34.
(Akôre 23:20, 21) « Ma lôm wa é angele wom, ôsu naa a kame wa nté sese wa ye wulu ye ve naa wô nyî é vôm me va top. 21 Bèèghe nye ye bo nye mewokh. Ô taa nye bo melo, akal naa a ye ki dzame minsem mina ye bo, akal a baghe éwôla dam.
it-2 393
Michel nge ki Miguel
1. É angele étam a ne nfufup, kaa lang Gabriel, Bible a tu, ye ényi étam ba luè naa « archange nge ki arcángel. » (Jude 9) Éyong ôsua ba tare wokh éyôla té, é ne abong bèè ye é kalare Daniel, vèè ba kobe adzô Michel nge ki Miguel ane « é môr a tele ôsu asu bedjiè » ; a nga zu vole angele fe é mbe ki édedaa ngu’u « ndjiè édjié be Perse nge ki Persia » a mbe éé yè zen. Be nga luè Michel naa « ndjiè ayong denan (Daniel) », « ndjiè n’nen a kè akal boan ayong (Daniel). » (Dan. 10:13, 20, 21 ; 12:1) Mam meté ma lere naa Michael nge ki Miguel a ne é angele a nga lerane Bisraélite be Israélitas éyang été. (Akô. 23:20, 21, 23 ; 32:34 ; 33:2) Bebela té a yenebane ye « ntiè Michael l’archange nge ki nge ki Miguel arcángel a nga bele ye Debele étom mbim Moises. »—Jude 9.
Nlanghan ya Bible
(Akôre 23:1-19) « Waa yiène ki ke wa kane é fuèñ é ne minèè. Ô ta’a vole mbia môt wéé venghane é nganyè a ne abé-n’nem. 2 Waa yiène ki béé nsama naa mii bo mbia dzam, ye naa waa yiène ki kanghle minèè naa wa saalé sôsôe, akal wa kômô ve nsama n’nem mbeng. 3 Waa yiène ki bo ôbangam éyong wa tsiè adzô da larane n’jijèñ. 4 « Nge ñat nge édzakas n’zizing wiè é va dzime ye naa wa yen wô, wa yiène nye ke bulan. 5 Nge wa yen édzakas é môr a vine wa é sughlane-yang mbaghe asi, waa yiène ki bo ane wé dzi ki yen dzam ézing ye ke. Wa yiène nye vole naa a vèè éyem mbaghe asi. 6 « Waa yiène ki kikh n’jijèñ nsang wéé se ki sôsôe abèè medzô. 7 « Vineghe mitsinan mi se ki sôsôe, ô taa ki wiñ myômyô ye fe sôsôe a môr, akal ma ye ki dzô naa mbia môr a ne sôsôe. 8 « Waa yiène ki yebe ébuale zee, akal ébuale zee da ve é bôr ba yem yen mam dzim ye ve é môr a ne sôsôe naa a kulu bifiè bi se ki bebela. 9 « Waa yiène ki ndaghle n’neng. Mina tugha yem é dzam n’neng a wôran, akal naa mina fe mine mbe beyeng abeng-si Égypte nge ki Egipto. 10 « Wa ye béñ ye sap afup dwiè tang mimbu misaman. 11 Ve, mbu zangbwa, waa yiène ki béñ été, naa afup é waghan. Min’jijèñ mi ye ayong dwiè ba ye dzi é dzôm da ye fèè, é dzôm ba ye likh, éde betsit be y’afan ba ye dzi. Dzam té éde fe mina ye bo akal afup vino ye afup olive denan. 12 « Tang melu mesaman wa ye sèñ, ve alu zangbwa wa ye sim ésèñ ése, naa ñat ye édzakas dwiè be waghan ye naa é moan nkôm wiè ye n’neng be bera ñong ngu’u. 13 «Mina yiène bo nkee naa mine bo é dzam sese me va dzô mina, ye kaa tu biyôla benzame bevoo ; bia yiène ki kuiñ menu menan. 14 « Biyong bilal ébe mbu, wa ye bo ésesang akal dam. 15 Wa ye bo ésesang minfem mi ne kaa levain nge ki levadura. Wa ye dzi minfem mi ne ne kaa levain nge ki levadura tang melu zangbwa, aval me va dzô de, éyong tam da ye kuiñ é ngoan Abib, amu a ne éyong té éde mine nga kuiñ Égypte nge ki Egipto. Môr a môr a yiène ki zu asu dam kaa dzôm ô mo. 16 Wa ye fe bo fet Mesap akal bibuma ô va tare sap ésèñ dwiè, akal é biôm wa bèñ mefup ; ye fe bo fet akal a béñ, amanegha mbu, éyong wa ye so ye é biôm ô va béñ afup. 17 Biyong bilal ébe mbu, befam bese ye é nda dwiè ba ye zu tebe asu nya Nti, Jehôva. 18 « Waa yiène ki ve mekî me ye atunegha dam ye é dzôm ésese é bele levain nge ki levadura. Avong ba ve metunegha éyong mina bo mefet mam, daa yiène ki tobe yakekuiñ kikiri. 19 « Wa ye so a nda Jehôva é Nzame wuè ye é biôm ô va tare béñ afup dwiè bia dang mvèñ. « Wa yiène ki yam étong ékela meñang nyiè été.
14-20 YE NGOAN ÉBUU
AKUM YA KALARE NZAME | AKÔRE 25-26
« É dzôm da dang éban a Tabernáculo nge ki Tabernacle été »
(Akôre 25:9) Mina ye bo tabernáculo nge ki tabernacle ye é biôm bisese bièñ ye tugha tong évaghle ma lere wa.
it-1 165
Arca nge ki Arche y’élat
Évaghle dèñ ye mboane wèñ. É dzôm ôsua Jehôva a nga sili Moises, éyong a nga dzô nye naa a long tabernáculo nge ki tabernacle, a mbe évaghle ye mboane arca nge ki arche, akal a nga ye tobe é dzôm é nga ye dang éban a tabernáculo ye nsama Israël été. Arca té a mbe ayap, tang be codos nge ki coudé 2.5 ndam, tang be coudé 1.5, ôyap ôyô tang be codos nge ki coudé 1.5 (bebéñ. 111 × 67 × 67 cm ; 44 × 26 × 26 in.). A mbe mboane ye élé acacia, nduane ye nya kông, été ye atan. « Angergha é ne mboane ye nya kông » daa, éé mbe mboane aval da ve naa bibuma bii mbe bii ndeng minfeng, mii mbe mii « kighane nye ». Étun bèè ye arca nge ki arche, éburgha dèñ, é mbe mboane ye nya kông, se ki fave ye élé be va mane du kông ; a mbe éé buru arca nge ki arche ngura. Be querubines nge ki bechérubin bebèñ be mbe mboane ya kông be mbe be tele éburgha té ayô, mboane ane éyong ba bime ékèñ, béé daghane a kada ngergha y’éburgha, nlô ô lui, mefap me too n’samane étun ôyô, méé buru Arca nge ki Arche. (Akô. 25:10, 11, 17-22 ; 37:6-9) Be mbe fe béé luè éburgha té naa « vôm éngôngol » nge ki « é dzôm da buru. »—Akô. 25:17 ; Behéb. 9:5, atoan ; a daghe CUBIERTA PROPICIATORIA nge ki PROPITIATOIRE.
(Akôre 25:21) Wa ye ve éburgha a Arca nge ki Arche ayô, ye ve a Arca été é fuèñ ma ye wô kee.
it-1 166 étun 2
Arca nge ki Arche y’élat
Be mbe fe béé niè bekalare be bele min’fufup melepgha nge ki nganyè ; é dzôm ôsua éé mbe été a ne be tablas del testimonio nge ki tablette du témoignage bebèñ nge ki awôm Metsing. (Akô. 25:16) Be nga furu fe « ndak é mbe mboane ye kông é bele maná nge ki manne été, ye ntum Aaron ô nga kule mekèñ » ve be nga vèè bio a Arca nge ki Arche été kaa naa be mane long é templo nge ki temple Salomon. (Behéb. 9:4 ; Akô. 16:32-34 ; Nla. 17:10 ; 1Bed. 8:9 ; 2Mila. 5:10) Ôyôm tam kaa naa a wu, Moises a nga kee be Levitas nge ki Belévite be mbe be sacerdote nge ki be prêtre « abakh ye atsing » naa be baghle de se ki a arca nge ki arche été, ve ‘a arca nge ki arche ye élat Jehôva Nzame nfeng,’ [. . .] « é vôm a nga ye tobe nganyè asu dwiè. »—Deut. 31:24-26.
(Akôre 25:22) Ma ye lereban ébe wa éburgha ayô, a ne vôm té énye ma ye kobe ye wa. Ézizang bechérubin bebèñ be ne a arca Nganyè ayô, ma ye wô lere metsing mese wa yiène kalane Bisraélite.
it-1 166 étun 3
Arca nge ki Arche y’élat
É dzôm da lere naa Nzame a ne vèè. Abuiñ tam melu mvus, Arche a mbe é dzôm é mbe déé lere naa Nzame a ne vèè. Jehôva a nga kiagh naa : « vôm té éwô ma ye lereban asu dwiè ye kobe ya wa, éburgha ayô, ézizang bechérubin bebèñ be tele a arche nganyè ayô. » « Ma ye lereban nkut ô ne éburgha ayô. » (Akô. 25:22 ; Lév. 16:2) Samuel a nga tsili naa Jehôva « a too be chérubin ayô » (1 Sam. 4:4) ; be cherubin be mbe « éfônan metua aluman » Jehôva. (1 Mila. 28:18) Édeeng, « éyong Moises a nga nyî ébem ésulan été naa a kobe ya [Jehôva], ane a nga wokh é king é mbe déé kobe ya nye éburgha é mbe a arche nganyè ayô, ézizang be chérubin bebèñ ; a mbe éé kobe nye. » (Nla. 7:89) Ôsu vèè, Josué ye Phinéas nge ki Finehás é sacerdoté n’nen be nga sili Jehôva minsili a arche ôsu. (Jos. 7:6-10 ; Bekô. 20:27, 28) Ve, fave é sacerdote n’nen a mbe nyî nfa ô mbe édedaa nfuban ye arche, éyong daa ébe mbu, se ki akal a ke kobe ye Jehôva, ve naa a kang ésesang be nga yiène bo é môs ba buru minsem.—Lév. 16:2, 3, 13, 15, 17 ; Behéb. 9:7.
Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim
(Akôre 25:20) Be querubines nge ki bechérubin ba yiène bere mefap mebèñ meba ôyôp, naa mefap me bure éburgha, éma me ne nfa wi ma daghe éma me ne nfa ayat. Mesu be querubines ma ye daghe éfè éburgha.
it-1 432 étun 1
Be querubines nge ki bechérubin
Be nga sum vaghlé be querubines nge ki bechérubin é biôm be mbe béé belane bio a tabernáculo nge ki tabernacle be nga long éyang été. Be querubines bebèñ be too mboane ye kông, be mbe be tele ébugha arche ayô. Be mbe béé daghane, ye lui asu ôsi étun éburgha, étéñ be bele éyong ba ve ékang. Kada querubines a mbe a bele mefap me too nsamane, étun ôyô méé buru éburgha ane ba kale nge ki a kame wô. (Akô. 25:10-21 ; 37:7-9) Aval daa fe, biburgha bi y’été bii mbe akal tabernáculo ye é cortina nge ki rideau a mbe éé kane Nfufup ye Édedaa nfufup a mbe a bele bivaghlé boan be querubines be nga tsing.—Akô. 26:1, 31 ; 36:8, 35.
(Akôre 25:30) Étebele ayô, wa ye ve nfem éngôngol asu dam éyong ése.
it-2 936
Pan de la proposición nge ki Pain de proposition
Minfem awôm ye bebèñ be mbe béé bui édzina é ne nfufup a tabernáculo nge ki tenernacle été, nge ki temple nge ki templo be mbe béé tsen mio ye minféféñ kada Sabbat nge ki Sábado. (Akô. 35:13 ; 39:36 ; 1 Bed. 7:48 ; 2 Mila. 13:11 ; Nla. 10:32, 33) Nkobe Hébreu, ba luè fe nfem ba ve naa « nfem asu ». Éfiè « asu » éwôla bele élat ye « môr a ne vèè » (2 Bed. 13:23), ye naa, nfem ba lere ô mbe asu Jehôva, ane atunegha ba ve tam ésese asu dèñ. (Akô. 25:30, atoan) Nfem ba ve ô ne fe éyôla naa ‘nfem ba takh mengôs nge ki bibang’ (2 Mila. 2:4), « Nfem ba lere » (Marc 2:26), nge ki faa naa « nfem » (Behéb. 9:2).
Nlanghan ya Bible
(Akôre 25:23-40) « Wa ye bo tebele ye élé acacia ayap a ne be codos nge ki becoudée bebèñ, a too ndam codo nge ki coudée mboo, a too ki ntéñ codo nge ki coudée mboo ye étun. 24 Wa ye nye du kông ye du fe nye kông minfeng. 25 Wa ye de bo minfeng, é too ntéñ palmo nge palme mboo, nfaa ô ne ayap, minfeng, é too mboan ya kông. 26 Wa ye bo akal tebele, mekena me kông menii, ye tuè me minfa minii minfeng ma tubane, é vôm ba tuè mebo menii. 27 Mekena ma ye tobe bebéñ minfeng, ane é dzôm da ye biñ mintsim ba ye beghe mie tebele. 28 Wa ye bo mintsim ye élé acacia, ye du mio ye kông, ba ye beghe tebele ye mie. 29 « Wa ye fe bo bisua ye bilas bièñ, ye fe mendakh, ye mecop mèñ é vôm ba ye bo béé chii metunegha vino. Wa ye me bo ye kông. 30 A tebele ayô, wa ye ve nfem ba buru asu dam, éyong ése. 31 « Wa ye bo éberegha-bilam mboo ye kông. Ba ye nye bo ane ba bime ékèñ. Abo dèñ, ntong wèñ, mintem mièñ, mekop mèñ, bibuma bièñ ye mesam, ma ye tobe dzôm daa. 32 Mintem misaman mia kuiñ ntong ô ne éberegha-bilam : mintem milal nfa wi ye mintem milal nfa avoo. 33 Nsama mintem ayô, ba ye ve mecop melal ma fônane mesam me ye almendro nge ki amandier, bibuma ye mesam me too minkanan, nsama mintem mivoo, ba ye ve mecop melal ma fônan mesam almendro, bibuma ye mesam me too minkanan. Aval té, éde ba ye bo mintem misaman mia kuiñ ntong éberegha-bilam. 34 Ntong éberegha-bilam ayô, ba ye bo mecop menii ma fônan mesam almendro, bibuma ye mesam me too minkanan. 35 Mintem mibèñ mia tare mia kuiñ ntong, ba ye ve ébuma daa asi, mintem mibèñ mi bere ba ye ve ébuma daa asi, ye mintem mibèñ mia sughlan ba ye ve ébuma daa asi. Aval té, éde ba ye bo mintem misaman mia kuiñ ntong. 36 Bibuma, mintem ye éberegha-bilam ba ye bi bo dzôm daa, ba ye de bo ye kông. 37 Wa ye nye bo bilam zangbwa, éyong ba ye bwa bilam, bia ye ve éyè ôsu. 38 É biôm ba biñ bio ye biôm akal nduan ba ve mendzim été ba ye bi bo ye kông. 39 Ba ye nye bo, énye ye é biôm bièñ, ye talento nge ki talent kông mboo. 40 Dzenghe naa wa bo bie aval éveghle me va lere wa nkôô.
21-27 YE NGOAN ÉBUU
AKUM YA KALARE NZAME | AKÔRE 27-28
« Za mam bi ne yeghe nfa bitô Beprêtre nge ki Sacerdotes ? »
(Akôre 28:30) Nkoo akal n’kighane nsang ba ve a tuiñ, wa yiène ve Urim ye Thummim été, ba yiène tobe bebéñ n’nem Aaron éyong a ye nyî asu Jehôva ; Aaron a yiène baghe é biôm ba kikh bie Bisraélite nge ki be Israelitas minsang bebéñ nlem wèñ, asu Jehôva éyong ése.
it-2 1143
Urim ye Thummim
Abim beyem mam ba tiè mam me ya Bible ba bunu naa Urim ye Thummim be mbe mengap. Abim be Bible bézing été, Akôre 28:30 a luè fe nye naa « minfufup mengap ». Abim bôr bezing ba simane naa a mbe mebong melal : bi mbe bi bele éfiè « ôwé, » mboo ayô, édi avoo daa é bele éfiè « kaa, » édi lal daa é mbe nfum. Éyong be mbe béé wuè bie, be mbe béé bele biyalane nsili be va sili, ve nge abong éé mbe déé kuiñ éé mbe nfum, éyalane éé mbe ki. Bevoo ba simane naa ngeng ézing a mbe bibap mekok bibèñ, nfum ngura nfa, nfa mboo wa nsut. Éyong be mbe béé wuè bie, nge minfa mibèñ mi ne nfum émie mii mbe ôyô, éé mbe déé yili naa, éyalane éé mbe « ôwé », nge minfa minbèñ mii mbe nsut, éyalane éé mbe « kaa ». Nge nfa mboo ô mbe nfum, éwi mboo nsut, é nga yili naa éyalane éé mbe ki. Éyong ézing, Saül a nga sili ngalane beprètre be sacerdotes nge a nga yiène ke lumane be Philistin nge ki Filisteos, éé dzi ki bele éyalane. Éé bunu naa ézima dèè dèñ é nga bo nsem, a nga sili naa : « A Nzame ya Israël, vaa Thoummim ! » Nsama é bôr be mbe vèè be nga top Saül ye Jonathan ; a kôre ye vèè, be nga yiène top ézizang bebèñ. Nlang té été, nsili ô mbe « Vaa Thoummim » éé mbe élat ye n’tobane, ve, a mbe fe lere naa élat éé mbe ézizang bebèñ.—1 Sam. 14:36-42.
(Akôre 28:36) « Wa yiène bo éngông da fèñ daa ye kông, ye tsile de ayôp, ane ba ve atoa, naa : « N’fufup ô ne akal Jehôva. »
it-1 849 étun 3
Asu
Prêtre nge ki Sacerdote n’nen ya Israël. Abeng-si ya Israël, éya é prêtre nge ki sacerdote n’nen a mbe a bele asu ayô, éngông daa é ne mboane ye kông, « n’fufup ndem n’tobane, » ayô bifiè bi, bi mbe ntsilane « ye atoa » bifiè « N’fufup ô ne akal Jehôva. » (Akô. 28:36-38 ; 39:30) Akal a mbe a tele ôsu nfa ékang ba ve Jehôva abeng-si ya Israël, a mbe éé yiène naa prêtre n’nen a ve naa ésèñ déñ é tobe n’fufup, ye naa , bifiè bité bi mbe bii simane Israël ngura naa é mbe éban naa be tobe nfuban nfa ésèñ ba bo akal Jehôva. Ndem té, éé mbe fe déé tugha lere éfônan é Prêtre N’nen, Yésu Christ, ye naa Jehôva a ye nye top akal ésèñ prêtre nge sacerdote a ye sukh n’fufup Nzame.—Behéb. 7:26.
(Akôre 28:42, 43) Lareghe fe be becaleçon ye lin nge ki calzoncillos de lino naa be chale é chichèñ deba. Ba ye kôre angereghe yakekuiñ mebéñ. 43 Aaron ye bendôma bèñ ba yiène be boat éyong ba nyî ébem ba tubane été nge ki éyong a yir autel nge ki tienda bebéñ naa a sèñ é vôm ô ne n’fufup, akal naa a ta’a bo ékôp ye wu. A ne atsing é ne mbèmbèè akal énye ye é mvong dzèñ.
w08 8/15 15 étun 17
Bia yiène tobe édzidzin éyong bia ve Jehôva nya ékang
17 Bia yiène bo dzidzin dangdang éyong bia wumu Jehôva. Bia lang nten Ecclésiate 5:1 naa : « Baghle mebo mwiè éyong wa ke é nda Nya Nzame, » Moises ye Josué be nga yiène boat mengôp éyong be mbe n’fufup vôm té. (Akô. 3:5 ; Josué 5:15) Be mbe béé sili de akal ngang ye ékang. Be prêtre nge ki be sacerdote be ya Israël be nga yiène boat becalecon be lin nge ki calzoncillos de lino « naa be chale é chichèñ deba. » (Akô. 28:42, 43) Dzam té é mbe déé boban naa é dzam é ne ôson é ta’a boban nté ba sèñ altar nfeng. Ye naa, menda mebôr mese meba été, môr ase a nga yiène yeghe metsin metsing me ne édzidzin Jehôva a nga ve.
Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim
(Akôre 28:15-21) « Wa ye ve naa é môr a tsing, énye a bo nkoo akal n’kighane nsang. Ba ye wô bo ane éphod nge ki efod, ye kông, nkoo-ñong ô ne bleu nge ki azul, nkoo-ñong ba bo ye zeng ntôma ô ne pourpre nge ki púrpura, nkoo-ñong ô ne évele ye fin lin retors nge ki lino fino retorcido. 16 Éyong be nik-hang nye zang ébèñ, a ye tobe carré nge ki cuadrado ye tobe ayap tang empan nge ki palmo daa ye fe tobe ndam tang empan daa. 17 Wa yiène fane mekok ayô. Ba yiène bo minlong mekok menii. Nlong ôsua : rubis, topaze nge ki topacio ye émeraude nge ki esmeralda. 18 Nlong bèè : turquoise nge ki turquesa, saphir nge ki zafiro ye jaspe. 19 Nlong lal : léshem, agate nge ki ágata ye améthyste nge ki amatista. 20 Nlong nii : chrysolithe nge ki crisólito, onyx nge ki ónice ye jade. É vôm ba ye fane mekok mete été da yiène tobe kông. 21 Mekok ma ye baghe biyôla bendôma 12 be ya Israël. Kada akok da ye tobe ane atoa ye baghe kada éyôla ye meyong 12.
w12 8/1 26 bitun 1-3
Ye mine va yem de ?
Vôm mbe Bisraélite nge ki be Israélitas be nga yen minfang mekok me mbe étô e prêtre nge ki sacerdote n’nen nfa nkuk ?
Niène Bisraélite nge ki be Israélitas be nga kôre Egypte nge ki Egipto naa ba ke éyang, Nzame a nga kee be melepgha ma daghe aval ba ye bo pectoral é prêtre nge ki sacerdote n’nen. (Akôre 28:15-21) Pectoral a nga yiène bele nlong mekok ma : rubis, topaz nge ki topacio, émeraude nge ki esmeralda, turquoise nge ki turquesa, saphir nge ki zafiro, jaspe, léshem, agate nge ki agata, améthyste nge ki amatista, chrysolite nge ki crisólito, onyx nge ki ónice, ye jade. Bisraélite be mbe béé yen minfang mekok meté vé ?
Metam me ya Bible, bôr be mbe béé bira nyeghe minfang mekok, ye naa be mbe fe béé belane mo ane é dzôm be ne kus de biôm. Éfônan, Bégyptien nge be Egipcios be mbéé ve naa be soo be mekok meté mesi me mbe ôyap, émuu bi ne dzô naa bekisoan beté be mbe Iran, Afghanistan ye fe Inde nge ki India. Abim mekok mézing me mbe fe méé so mevôm ba fakh mekok Egypte nge ki Egipto. Abuiñ mevôm meté me mbe akal bura bedjiè be ya Egypte. Job a nga lere naa bôr be ya metam mèñ be mbe béé fakh bitam ye mezen a si été naa ba ke ba dzeng mengôs. Nsama mengôs meté, Job a tu, saphir ye topaze nge ki zafiros ye topacio.—Job 28:1-11, 19.
Nlang ye Akôre wa yeghe bia naa, éyong be nga kôre Egypte nge Egipto, Bisraélite nge ki be Israélitas be nga mane ñong bôr be ye abeng-si té abuiñ biôm bii mbe tang n’den. (Akôre 12:35, 36) É ne fe bo naa, a mbe si té éde mekok me mbe é pectoral é prêtre nge ki sacerdote n’nen me mbe méé so.
(Akôre 28:38) Da ye tobe asu Aaron ; Aaron a ye baghe ébiran môr a ye bo é biôm bise bi ne n’fufup, é biôm Bisraélite ba ve n’fuban éyong ba ye bi ve bivevee ane é das é ne n’fuban. Da yiène tobe asu dzèñ éyong ése, naa Jehôva a yebe nye.
it-1 1130 étun 2
N’fufup
Betsit ye bidzi. Mintô’ô min’nôm biña, be kabane, ye bikela bii mbe é biôm bi ne n’fufup akal Jehôva, ye naa béé nga yiène ki bi kôre. Be nga yiène bi ve ane atunegha, ngap daa déé ke ébe n’fufup beprêtre nge ki be sacerdotes. (Nla. 18:17-19) Bidzi bi nga tare fèè ye bibevee, bi mbe n’fufup, aval dèè ane metungha mese ye bivevee bise bi mbe akal santuaire nge ki santuario. (Akô. 28:38) É biôm bisese bi mbe n’fufup akal Jehôva bi mbe ékî, éde béé nga yiène ki bi ñong a zeze, nge ki a belane bio akal mam mefe. Dzam té éde atsing akal bivevee da lere. Nge môr ézing a nga ñiè ngum ngap naa a ye wô ve ane évevee, éfônane, a ne bo ane mesap me blé nge ki trigo, ye naa énye nge ki môr ye é nda bôt dzèñ a sia de name akal mam me ya nda, kaa naa a va yem, ane a kisine, môr té a mbe nkighane nsang naa nga vus atsing Nzame akal é mam me ne n’fufup. Atsing é mbe déé dzô naa, môr té a yiène tang a bim a nga name, a bera fe koghle 20%, ye fe naa a yiène ve ane atungha n’nôm ntôma a ne kaa ékop ézing. Dzam té, é mbe déé lere naa ba yiène bele ye môra ngang é biôm Jehôva—Lév. 5:14-16.
Nlanghan ya Bible
(Akôre 27:1-21) « Wa ye bo autel nge ki altar ye élé acacia ; a ye tobe ayap tang becoudé nge ki be codos betan yen dam tang becoudé betan. Autel nge ki altar a ye tobe carré nge ki cuadrado ye bele ntéñ becoudé nge ki be codos belal. 2 Mevôm menii bilé bia tubane, wa ye bo minlakh ; minlakh mité mi ne ye autel ng ki altar, autel té, wa ye nye du cuivre nge ki cobre. 3 Wa ye bo alôm akal a vè asup, ye fe bibakh, mekop, alum ye mekop akal nduan ; wa ye bo biôm bité bisese ye cobre. 4 Wa ye bo akal altar grille nge ki rejilla daa, treillis nge ki cobre. A cobre a yôp, wa ye bo mekena menii me ne cobre, ye ve mie minfa minii mièñ. 5 Wa ye ve treillis nge ki red altar asi, ézizang ntéñ altar. 6 Wa ye bo mebong bilé ye élé acacia, akal autel nge ki altar ye du me ye cuivre nge ki cobre. 7 Mebong bilé meté, ba ye me som mekena été, naa me tobe minfa mebèñ éyong ba ye baghe autel nge ki altar. 8 Autel nge ki altar a ye tobe éyina éwala é ne édokh, mboan ye mintsim. Ba ye de tugha yem bo aval be va lere wô de nkôô ôyôp. 9 « Wa ye bo nseng tabernacle nge ki a bernáculo. Éfè nkiéñ, nseng da ye bele bitô bi ne mboan ye fin lin retors nge ki lino fino retorcido, é too ayap becoudé nge ki be codos 100 nfa té. 10 Nseng da ye bele mekôn 20 ye 20 be ne socles mortaisés en cuivre nge ki bases de cobre. Mevôm ba kakh mekôn ye minkoo mieba ba ye mie bo ye miang. 11 Bitô bi ne ôkuiñ bia ye fe tobe ayap becoudé nge ki be codos 100, ye bele mekôn 20 ye 20 be ne socles mortaisés en cuivre nge ki bases de cobre, ye fe mevôm ba kakh ye minkoo akal mekôn me ne mboan ye miang. 12 Nfa ouest nge ki oeste, é vôm ô ne ndam, bitô bia ye tobe becoudé nge be codos 50, ye mekôn 10 ye besocle mortaisés nge ki bases 10. 13 Éfè ndam ô ne éfè nlô dzôp wa tebe, da ye bele becoudé nge ki be codos 50. 14 Ba ye ve bitô bi ne becoudé nge ki be codos 15 nfa wi, ye mekôn melal ye besocle mortaisés nge bases belal. 15 Nfa avoo, ba ye ve bitô bi ne becoudé nge ki codos 15, ye mekôn melal ye besocle mortaisés nge ki be bases belal. 16 « Évôm ba nyi nseng, ba ye ve étô ba buru é too ayap becoudé nge ki be codos 20, ye bo wô ye nkoo-ñong ô ne bleu nge ki azul, nkoo-ñong ba bo ye zeng ntôma ô ne pourpre nge ki púrpura, nkoo-ñong ô ne évele ye fin lin retors nge ki lino fino retorcido, bese be too nlaran éba daa, be bo fe mekôn menii ye besocle mortaisés nge ki be bases benii mieba. 17 Mekôn mese me tele minfeng a nseng ma ye bele minkoo ye mevôm ba kakh me ne mboan ye miang, ve besocle mortaisés nge ki be bases ba ye mie bo ye cobre. 18 Ôngôô ya nseng mia ye tobe ayap becoudé 100, ndam becoudé nge ki codos 50 ye ntéñ becoudé 5 ; ba ye nye bo ye be fin lin retors nge ki lino fino retorcido ye be besocle mortaisés nge ki be bases be ne mboan ye cobre. 19 É biôm bise ba belane bie akal ésèñ ô tabernacle nge ki tabernáculo, ye fe bepiquet nge ki estacas bèñ ye bepiquet nge ki estacas ôngôô bia ye be bo ye cobre. 20 « Akal bilam, wa ye dzô Bisraélite nge ki be Israélitas naa be zu ke mboan olive nge ki oliva be va tsa, amu bilam bia yiène yông éyong ése. 21 Ébem ba tubane été, é vôm rideau nge ki cortina a ne, ôsu, bebéñ Nganya, Aaron ye bendôma bèñ béé bo nkee naa bilam bi bo kaa dzim asu Jehôva, a téé ya ngoghe yakekuiñ kikiri. Ane atsing é ne mbèmbèè akal Bisraélites nge ki be Israélitas. Memvông meba mesese ma yiène me dzale.
28 YE NGOAN ÉBUU–4 YE NGOAN AWÔM
AKUM YA KALARE NZAME | AKÔRE 29-30
« Évevee akal Jehôva »
(Akôre 30:11, 12) Jehôva a nga bera dzô Moise naa : 12 « Éyong wa ye lang Isrealitas nge ki Bisraélite, kada môr a yiène kee Jehôva ntang akal éning dèñ éyong tam da ye kuiñ naa ba lang bo. Ba ye de bo akal naa ébubua dzam é ta’a be bo éyong ba ye be lang.
it-2 764-765
Nlanghan bôr
Nkôô Sinai. Amu Jehôva a nga sili do, be nga bo nlanghane bôr ôsua, éyong be Israelitas nge ki Bisraélite be mbe be too nkôô Sinaï asi, é ngoan bèè ye mbu bèè a kuane naa Akôre ye Egipto nge ki Egypte é bobaneyang. Naa be vole Moises ésèñ té été, be nga top a kada mvok ndjié mboo be nga ve ayem naa a daghe nlanghane ye nsama wèñ. Be nga tsili befam bese, a té ye mimbu 20 ye dang (be mbe ke aluman) ; ve, Atsing éé mbe déé ve naa é bôr be nga lang be nga yiène yaane nfong-si étun sicle (1,10 $) akal ésèñ da bobane a tabernáculo nge ki tabernacle. (Akô. 30:11-16 ; Nla. 1:1-16, 18, 19) Abim bôr be nga lang be mbe 603,550, kaa lang be Levitas nge ki Belévite, béé nga yiène ki bele élikh abeng-si té. Béé mbe ki béé yaane nfong-si akal tabernacle tabernáculo nge ki kaa ki ke aluman.—Nla. 1:44-47 ; 2:32, 33 ; 18:20, 24.
(Akôre 30:13-15) É biôm ba ye kee éyong ba ye be lang éé bi : Étun siclo nge ki sicle, abim siclo da yiène é vôm ô ne n’fufup. Be gueras nge ki guéra mewôm mebèñ ma bo siclo mboo. Étun siclo éde ba ye ve Jehôva évevee. 14 É fam ése ba ye lang, a too mimbu 20 ye dang, a ye ve Jehôva évevee. 15 Nkukuma wa ye ki dang kee, ye naa n’jijèñ ny’a ye kee ane évevee étun siclo nge ki sicle akal Jehôva, nfa ye naa a kôre éning dzèñ.
it-1 502
Évevee
Atsing éé mbe déé sili bivevee bizing. Éyong Moises a nga lang ayong Israël, kada fam é mbe é bele mimbu 20 ye dang, é nga yiène kee ntang akal éning dèñ, « étun siclo nge ki sicle [ngeng ézing 1,10 $] abim da yiène é siclo ba belane de é vôm ô ne n’fufup. » A mbe « évevee akal Jehôva » naa ba kôre bining bieba ye « akal ésèñ da bobane ébem ba tubane été. » (Akô. 30:11-16) Josefo nge ki Josèphe moan Judio nge ki Juif a tiè mam nlang be judios nge ki bejuif a dzô abakh dèñ été naa, be nga sughlane yaane « n’fufup nfong-si » té kada mbu. (The Jewish War, VII, 218 [vi, 6]).—2 Mila. 24:6-10 ; Mat. 17:24 ; a daghe fe IMPUESTOS nge ki IMPÔT.
(Akôre 30:16) Wa ye ñong mono akal a kôre da so ébe be Israelitas nge ki bisraélite ye kee de akal ésèñ ba bo ébem ba tubane, akal da ve naa Israelitas nge ki Bisraélite be bo bé simane asu Jehôva, ane ntang akal éning deba. »
w11 11/1 12 bitun 1-2
Ye mine va yem de ?
É mono be mbe béé belane nye akal ésèñ é nga bobane a templo nge ki temple Jehôva a Jérusalem a nga bo é so vé ?
Abuiñ bisèñ bi ye temple bi mbe bii bobane ngalane nfong-si, dang-dang ye diezmo nge ki dîme. Ve, mam mefe me mbe fe. Éfônan, nté be mbe béé long tabernáculo nge ki tabernacle, Jehôva a nga sili Moises naa a ñong ébe kada Israélita nge ki israélite be nga lang « évevee akal Jehôva » wéé bo étun siclo nge ki sicle miang daa.—Akôre 30:12-16.
A ne bo naa be Judios nge ki Bejuif be nga ñong fulu naa ba yaane nfong-si tang té kada mbu akal templo nge ki temple. Nfong-si té éwô Yésu a nga sili Pierre naa a yaane ye nsang mono be nga kuane wô anu koas été.—Matthieu 17:24-27.
Ndzenghane mimbeng mi-mam mi ya nsisim
(Akôre 29:10) « Wa ye zu lere ñat ébem ba tubane ôsu, Aaron ye bendôma bèñ ba ye bui mo ô nlô ñat ayô.
it-1 1029 étun 4
Wo
A bere môr mo. Wo, wéé mbe ki fave akal a biñ biôm, be mbe béé bere bôr mo nge ki biôm ayô akal abuiñ mam mefe. Ve, ayilgha ye mboane té ô mbe akal a top, a lere, naa môr nge ki dzôm té ba yebe de, ba yem de, akal ésèñ ézing. Nté ésesang ntuène akal be sacerdotes nge ki beprêtre éé mbe déé lôt, Aaron ye bendôma bèñ be nga bere é mo meba nlô ñat ayô, ye minlô beyôm mintôma ba ye ve ane atunegha, béé lere ye dzam té naa, ba ve betsit beté akal deba naa be bo be sacerdotes nge ki beprêtre Jehôva. (Akô. 29:10, 15, 19 ; Lév. 8:14, 18, 22) Éyong Jehôva a nga dzô Moises naa a top Josué ane é môr a ye nye sanghle, a nga bere nye mo ô ñuu, a kôre ye vèè, Josué a nga tobe « ndzalane ye nsisim n’yeman », ô nga ve naa a tobe nkoghane naa a tugha lere Israël zen. (Deut. 34:9) Be mbe béé bere bôr mo ô ñuu éyong be mbe béé lere é bôr ba ye bele biborane. (Atar. 48:14 ; Marc 10:16) Yésu Christ a nga name nge ki a bere bôr mo ô ñuu naa a lere be. (Mat. 8:3 ; Marc 6:5 ; Luc 13:13) Biyong bizing, mintôl mii mbe mii bere bôr mo ô ñuu, naa bôr beté be bele nsisim Nzame.—Bisè m. 8:14-20 ; 19:6.
(Akôre 30:31-33) « Wa ye dzô be Israélitas nge ki Bisraélite naa : “Da ye tobe n’fufup mboan akal ntopbane akal dam, memvông a memvông. 32 Baa ye ki wô woa môr ô ñuu, mina yiène ki yam mboan ézing wa fônan wil té. A ne é dzôm é ne n’fufup. Da ye mina tobe é dzôm é ne n’fufup. 33 É môr a ye yam aval mboan té ye ve we ébe é môr a yiène ki ô nuu, ba yiène nye vèè ayong été.”»
it-1 114 étun 1
N’waone mboan, A woa mboan
Atsing Jéhôva a nga kee Moises, é nga lere aval ba yiène yam mboan ba ye belane wô akal minwoan mimboan. A mbe n’yaman ngura aval ézing, ô mbe n’boane ye—myrrhe, cinnamome, é roseau a num, cassa ye mboan olive nge ki mirra, canela aromática, cálamo aromático, casia y aceite de oliva. (Akô. 30:22-25) A mbe éki ye mbia nsem naa môr a yam aval m’boan té naa a belane wô. (Akô. 30:31-33) Éyong be mbe béé belane mboane té naa be tuè môr akal ésèñ ézing éé mbe éban ye n’fufup.
Nlanghan ya Bible
(Akôre 29:31-46) « Wa ye ñong n’nôm ntôma akal a twiè éto ye yam minsôn é vôm ô ne n’fufup. 32 Aaron ye bendôma bèñ ba ye dzi minsôn mi n’nôm ntôma, ye mfem ô ne a dzat été, anyî y’ébem ba tubane. 33 Ba ye dzi é biôm bi va ve naa, ngalane ébie, be buru minsem mieba akal naa ba ye be twiè ane be sacerdotes nge ki beprêtre ye ve be n’fufup. Ve, é môr béé dzi ki yebe, é se ki bi dzi, akal biôm bité bi ne n’fufup. 34 Nge kikiri é kuiñ, ye naa minsôn metunegha akal a tuè ye mfem mi va bughe, wa yiène dzighe é dzôm é va bughe. Ba yiène ki bi dzi, akal a ne é dzôm é ne n’fufup. 35 « Wa ye de bo akal Aaron ye bendôma bèñ, aval me va lep wa. Wa ye ñong melu zangbwa naa wa tuè be ane beprêtre. 36 Kada môs, wa ye ve ñat atunegha akal nsem, akal a buru minsem ; altar ki, wa ye nye ve n’fufup naa a bo kaa bele nsem éyong wa ye ve atunegha té naa é buru minsem, wa yiène nye woa mboan naa a tobe n’fufup. 37 Tang melu zangbwa, wa ye ve altar n’fufup é ngeng wa ve metunegha akal a buru minsem, ye ve nye n’fufup naa a tobe altar a dang n’fufup. É môr ase a name altar a yiène tobe n’fufup. 38 « É biôm bi, ébie wa ye ve altar ayô : kada môs, beyôm mintôma bebèñ be bele mbu mboo, da ye tobe mbèmbèè. 39 Va étong n’nôm ntôma kikiri, ényi mboo, va nye éyong dzibe da ku. 40 Akal étong n’nôm ntôma ôsua, ba ye so efá de harina nge ki épha de farine daa ébe awôm, ba ye fulane ye hîn mboan olive daa ébe nii, olive be va tsa, ye fe évevee vino, hîn daa ébe nii. 41 Wa ye ve étong n’nôm ntôma bèè, éyong dzibe da ku, y’aval évevee mefes ye évevee vino ô va ve kikiri. A ne évevee da yem num, atunegha ba ve a nduan akal Jehôva. 42 A ye tobe atunegha ba dzighe ngura éyong ése, ba ye nye ve memvông memvong, anyî ébem ba tuban asu Jehôva, é vôm ma ye lereban ébe mina naa me kobe ye wa. 43 « Vôm té, éwô ma ye lereban ébe be Israélitas nge ki Bisraélite, dzam té da ye bo n’fufup y’é duma dam. 44 Ma ye ve ébem ba tuban ye altar n’fufup, ma ye fe ve Aaron ye bendôma bèñ n’fufup naa be sèhane ma ane beprêtre. 45 Ma ye tobe ézizang ayong Israël, ye tobe é Nzame wôba. 46 Owé, ba ye yem naa me ne Jehôva é Nzame wôba, é Môr a nga kôre be Egipto nge ki Égypte naa me tobe ézizang deba. Me ne Jehôva é Nzame wôba.