VAKATEKIVU

1 Ena ivakatekivu, e bulia na lomalagi kei na vuravura+ na Kalou.

2 Ena gauna qo e se bera ni vakarautaki o vuravura, e laladidi, e butobuto tale ga na delaniwai titobu,*+ qai yavavala voli ena delaniwai+ na igu kaukaua ni Kalou.*+

3 E qai kaya na Kalou: “Me rarama mai.” Mani rarama+ sara.

4 Oti ya e raica na Kalou ni vinaka na rarama, sa qai tekivu wasea na Kalou na rarama mai na butobuto. 5 E vakatoka na Kalou na rarama me Siga, na butobuto me Bogi.+ Na yakavi kei na mataka, qo na imatai ni siga.

6 E qai kaya na Kalou: “Me dua na maliwalala+ ena kedrau veimama na wai, me wasea na wai kei na wai.”+ 7 E qai cakava na Kalou na maliwalala qai wasea na wai me tiko e ruku ni maliwalala mai na wai me tiko ena dela ni maliwalala.+ Qori sara ga na ka e yaco. 8 E vakatoka na Kalou na maliwalala me Lomalagi.* Na yakavi kei na mataka, qo na ikarua ni siga.

9 E qai kaya na Kalou: “Me soqoni na wai e ruku i lomalagi ena dua na yasana, me votu mai na vanua mamaca.”+ Qori sara ga na ka e yaco. 10 E vakatoka na Kalou na vanua mamaca me Vuravura,+ ia e vakatoka na wai era soqoni vata me Wasawasa.+ E qai raica na Kalou ni sa vinaka.+ 11 E qai kaya na Kalou: “Me kadre mai vuravura na co, na kau vakasorena, kei na veimataqali kauvuata e dela i vuravura era dau vua qai vakasorena.” Qori sara ga na ka e yaco. 12 E qai tekivu tubu e vuravura na co, na veimataqali kau vakasorena,+ kei na veimataqali kauvuata era dau vua qai vakasorena. E qai raica na Kalou ni sa vinaka. 13 Na yakavi kei na mataka, qo na ikatolu ni siga.

14 E qai kaya na Kalou: “Mera tu ena maliwalala kei lomalagi na vunirarama+ mera wasea na siga mai na bogi,+ mera ivakatakilakila tale ga ni veigauna, veisiga, kei na veiyabaki.+ 15 Era na tu mera vunirarama ena maliwalala kei lomalagi, mera vakararamataki vuravura.” Qori sara ga na ka e yaco. 16 E qai cakava na Kalou na rua na vunirarama levu, na vunirarama levu me lewa na siga+ kei na vunirarama lailai me lewa na bogi, na kalokalo+ tale ga. 17 E biuti ira gona na Kalou ena maliwalala kei lomalagi mera vakararamataki vuravura 18 mera lewa na siga kei na bogi, mera wasea na rarama kei na butobuto.+ E qai raica na Kalou ni sa vinaka. 19 Na yakavi kei na mataka, qo na ikava ni siga.

20 E qai kaya na Kalou: “Mera bini e wai na veikabula, mera vuka ena maliwalala* ena dela i vuravura na manumanuvuka.”+ 21 E qai bulia na Kalou na manumanu lelevu* ni wasawasa, kei na veimataqali kabula kece ga era veitosoyaki, era qeleni vakamataqali vata e wai, kei na veimataqali manumanuvuka vakatabana kece. E qai raica na Kalou ni sa vinaka. 22 E vosa vakalougatataki ira na Kalou, e kaya: “Moni vakawa, moni le levu mai, ni vakasinaita na wasawasa,+ mera levu tale ga e vuravura na manumanuvuka.” 23 Na yakavi kei na mataka, qo na ikalima ni siga.

24 E qai kaya na Kalou: “Me solia mai o vuravura na veimataqali kabula, na manumanu manoa kei na manumanu dau qasi* kei na veimataqali+ manumanu kila ni vuravura.” Qori sara ga na ka e yaco. 25 E qai cakava na Kalou na veimataqali manumanu kila e vuravura kei na veimataqali manumanu manoa kei na veimataqali manumanu kece ni vanua era dau qasi. E qai raica na Kalou ni sa vinaka.

26 E qai kaya na Kalou: “Daru*+ cakava na tamata me ucui+ kedaru, me vakataki+ kedaru, me qai lewa na ika ni wasawasa kei na manumanuvuka ni lomalagi kei na manumanu manoa, me lewai vuravura kece kei na manumanu dau qasi kece era veitosoyaki voli e vuravura.”+ 27 E qai bulia na tamata na Kalou me rau veiucui, e bulia me ucuya na Kalou, e bulia+ na tagane kei na yalewa. 28 E qai vosa vakalougatataki rau na Kalou, e kaya vei rau: “Drau vakawa, mera le levu mai, drau vakasinaiti vuravura,+ drau vakamalumalumutaka,+ drau lewa+ tale ga na ika ni waitui kei na manumanuvuka ni lomalagi kei na kabula kece ga era veitosoyaki voli e vuravura.”

29 E qai kaya na Kalou: “Au sa solia qo vei kemudrau na kau kece ga e vakasorena era tu ena dela i vuravura taucoko kei na kauvuata kece ga e vakasorena. Me kemudrau kakana.+ 30 Au sa solia tale ga na kau drokadroka kece me kedra+ na manumanu kila e vuravura kei na manumanuvuka ni lomalagi kei na kabula kece era veitosoyaki voli e vuravura.” Qori sara ga na ka e yaco.

31 Ni raica lesu na Kalou na ka kece e cakava, raica! sa bau totoka dina.+ Na yakavi kei na mataka, qo na ikaono ni siga.

2 Sa mani vakacavari+ na buli ni lomalagi kei na vuravura, kei na ka kece* e tu kina. 2 E vakacavara na Kalou na veika a cakava tiko ni bera na ikavitu ni siga, mani tekivu vakacegu ena ikavitu ni siga mai na ka kece e cakava.+ 3 E qai vakalougatataka na ikavitu ni siga na Kalou qai vakatabuya, ni siga qori e vakacegu kina na Kalou mai na ka kece e bulia, na ka kece a nakita me cakava.

4 Qo na itukutuku ni lomalagi kei na vuravura ena gauna e buli kina, ena siga e bulia kina na vuravura kei na lomalagi+ na Kalou o Jiova.*

5 Se sega na kau e dela i vuravura, se bera tale ga ni kadre na co, ni se sega ni vakatauca na uca e dela i vuravura na Kalou o Jiova, qai sega na tamata me teivaka na qele. 6 Ia e dau tubu cake na kabu mai vuravura qai vakasuasuataka na delaniqele taucoko.

7 E qai bulia na tamata na Kalou o Jiova mai na kuvuniqele+ qai uvuca i ucuna na icegu ni bula,+ sa qai yaco o koya me tamata bula.+ 8 Oti oya e tea e dua na were na Kalou o Jiova mai Iteni,+ ena yasana vaka ina tokalau, qai biuta kina na tamata e bulia.+ 9 E vakatubura na Kalou o Jiova mai na qele na vunikau kece ga e totoka na kena irairai qai vinaka me laukana, kei na vunikau ni bula+ e tiko ena lomadonu ni were, kei na vunikau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca.+

10 E dua na uciwai e drodro tani mai Iteni me vakasuasuataka na were, e tawase e kea na uciwai* qai basogaiva. 11 Na yaca ni kena imatai o Paisoni, qo e wavolita na vanua kece o Avila, e tiko kina na koula. 12 E vinaka na koula ni vanua oya. E tiko tale ga kina na drega ni deliamo* kei na vatu onikisa. 13 Na yaca ni ikarua ni uciwai o Kioni, qo e wavolita na vanua kece o Kusi. 14 Na yaca ni ikatolu ni uciwai o Itikeli,*+ qo e gole vaka ina tokalau kei Asiria.+ Na ikava ni uciwai o Uferetisi.+

15 E kauta na tagane na Kalou o Jiova qai biuti koya ena were o Iteni, me teivaka me qarava tale ga.+ 16 E vakarota tale ga vua na tagane na Kalou o Jiova: “E rawa ni o kana mai na vunikau kece ga e tu ena were, mo mamau kina.+ 17 Ia mo kua ni kana mai na vunikau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca, ni o na mate+ dina ena siga o kania kina.”

18 E qai kaya na Kalou o Jiova: “E sega ni vinaka vua na tagane me tiko taudua. Au na vakarautaka e dua na nona ivukevuke, me kena isa vinaka.”+ 19 A bulia mai na qele na Kalou o Jiova na manumanu kila kece ni vanua kei na manumanuvuka kece ni lomalagi, e qai kauti ira vua na tagane me raica se yaca cava ena vakatoka vei ira yadua, ia na yaca ga e vakatoka na tagane vua na kabula yadua, qori sara ga sa yacana.+ 20 E mani vakayacana na tagane na manumanu manoa kece kei na manumanuvuka ni lomalagi kei na manumanu kila kece ni vanua, e sega ga na nona ivukevuke na tagane me kena isa vinaka. 21 Mani vakavuna na Kalou o Jiova me mocelutu o tagane. Ni se moce tu, e ucuna mai e dua na suinisarisarina, oti e sema tale na lewe ena tikina oya. 22 E qai bulia na yalewa na Kalou o Jiova mai na suinisarisari a ucuna mai vei tagane, e mani kauti koya vei tagane.+

23 E kaya sara o tagane:

24 Oya na vuna ena biuti tamana kina kei tinana o tagane, ena kabiti* watina, erau na lewe dua ga.+ 25 Erau luvawale+ ruarua voli o tagane kei watina, ia erau sega ni madua.

3 Vei ira kece na manumanu kila ni vanua e bulia na Kalou o Jiova, e qaseqase duadua* na gata.+ Mani kaya vua na yalewa: “E kaya sara ga na Kalou mo drau kua ni kana mai na vunikau kece e tu ena were?”+ 2 E qai kaya na yalewa vua na gata: “E rawa ni keirau kania na vuata mai na vunikau ena were.+ 3 Ia e kaya na Kalou me baleta na vuata mai na vunikau e tu ena lomadonu ni were:+ ‘Drau kua ni kana mai kina, kua, drau kua ni tara, de drau mate.’” 4 E qai kaya na gata vua na yalewa: “Drau na sega dina ni mate.+ 5 E kila na Kalou ni siga ga drau kana kina, ena rai na matamudrau, drau na vaka na Kalou, drau na kila na ka vinaka kei na ka ca.”+

6 Mani raica na yalewa ni vinaka me laukana na vuata mai na vunikau oya, qai ka e garova na mata, io, sa vunikau rairai vinaka ni wanonovi. E mani betia na vuana qai kania sara.+ Oti ni tiko tale ga o watina, e solia eso vua, mani kania o koya.+ 7 E qai rai na matadrau, rau liaca tale ga ni rau luvawale. Rau mani cula vata na draunilolo me ubia na yagodrau tabu.+

8 Erau qai rogoca na domo ni Kalou o Jiova ni lako voli ena were donuya ni mudre toka na cagi, rau mani vunitaki rau ena veikau e loma ni were na tagane kei watina mai na mata ni Kalou o Jiova. 9 E kacivi tagane tiko ga na Kalou o Jiova, e kaya vua: “I vei o iko?” 10 E qai sauma o tagane: “Au rogoca na domomuni ena were, au rere niu luvawale tu, au mani vuni.” 11 E kaya sara o koya: “O cei e tukuna vei iko ni o luvawale?+ O sa kana mai na vunikau au a vakarota vei iko mo kua ni kania?”+ 12 E kaya na tagane: “Na yalewa ga oni solia me tiko vata kei au, e solia vei au na vuata mai na vunikau, au mani kania.” 13 E qai kaya na Kalou o Jiova vua na yalewa: “Na cava o sa cakava qo?” E sauma na yalewa: “E lawakitaki au na gata, au mani kania.”+

14 E qai kaya na Kalou o Jiova vua na gata:+ “Ni o cakava qo, o sa cudruvi vei ira na manumanu manoa kece kei na manumanu kila kece ni vanua. O na dolo e ketemu, o na kania tale ga na kuvuniqele ena nomu bula taucoko. 15 Au na vakaveimecakitaki*+ iko+ kei na yalewa+ na nomu kawa+ kei na nona kawa.+ Ena qaqia* na ulumu+ o koya, o na qai mokuti* koya ena bukubukuniyavana.”+

16 E tukuna na Kalou vua na yalewa: “Au na vakalevutaka nomu rarawa ni o bukete, o na mosi ni o vakasucugone, o na dau gadrevi watimu tu ga, ena lewai iko tale ga o koya.”

17 E qai kaya vei Atama:* “Ni o rogoca na domo i watimu o qai kana mai na vunikau au a vakarota,+ ‘Mo kua ni kana mai kina,’ sa cudruvi na qele ena vukumu.+ O na kania ena rarawa na vuaniqele ena siga kece ni nomu bula.+ 18 Ena vakatubura na qele na wavakavotona kei na soni, mo kania tale ga na co ni vanua. 19 O na kania na kemu madrai* mai na buno ni matamu me yacova ni o suka ina qele, ni o vu ga mai kina.+ Ni o kuvuniqele ga, o na suka mo kuvuniqele tale.”+

20 Sa qai vakatokai watina o Atama me o Ivi,* ni na tinadra kece na bula.+ 21 E qai cakava na Kalou o Jiova na isulu balavu mai na kulinimanumanu me nei Atama kei watina, me vakaisulutaki rau kina.+ 22 E qai kaya na Kalou o Jiova: “Qo sa vakataki kedaru* na tamata ni sa kila na ka vinaka kei na ka ca.+ Ia qo me kua ni dodoka na ligana me tauca na vuata mai na vunikau ni bula,+ me kania, me bula tawamudu,—” 23 E qai vakatalai koya tani na Kalou o Jiova mai na were o Iteni+ me teivaka na qele a buli mai kina.+ 24 E mani vakatala na tamata, qai biuta na jerupi+ kei na iseleiwau yame caudre cocowiriwiri ena tokalau ni were o Iteni me yadrava na sala ina vunikau ni bula.

4 E veiyacovi o Atama kei na watina o Ivi, e mani bukete+ o watina. Ni vakasucumi Keni+ o Ivi, e kaya: “Au sa vakasucuma e dua na gonetagane ena veivuke i Jiova.” 2 Oti ya e vakasucu tale, sucu kina na tacina o Epeli.+

E dau vakatawa na qelenimanumanu o Epeli, ia o Keni e dau teivaka na qele. 3 Oti e dua na gauna, sa qai kauta mai o Keni eso na vuaniqele me lai cabora vei Jiova. 4 Ia e kauta mai o Epeli eso na imatai ni nona sipi+ e sucu kei na kedra uro. E vakadonui Epeli o Jiova kei na nona isoro,+ 5 a sega ni vakadonui Keni kei na nona isoro. E qai tuburi Keni na cudru, e matararawa sara ga. 6 Mani tarogi Keni o Jiova: “Na cava o sa rui cudru kina o qai matararawa? 7 Ke o veisau mo caka vinaka, o na ciqomi tale, se vakacava? Ia ke o sega ni veisau mo caka vinaka, sa toka e katuba na ivalavala ca me rawai iko, ia vakaevei o na lewai koya?”

8 Oti ya e kaya o Keni vei Epeli na tacina: “Daru gole mada i lomanivanua.” Ni rau tiko voli e lomanivanua, e qai mokuti Epeli na tacina o Keni, e vakamatei koya.+ 9 E muri e qai kaya vei Keni o Jiova: “I vei o Epeli na tacimu?” e kaya o koya: “Esi. O yau na ivakatawa i taciqu?” 10 E qai kaya na Kalou: “Na cava o sa cakava? Rogoca! Sa tagici au mai na qele na dra i tacimu.+ 11 Ia qo o sa cudruvi mo lako tani mai na qele e dalaga tu na gusuna me gunuva na dra i tacimu mai na ligamu.+ 12 Ni o teivaka na qele, ena sega ni solia vei iko na ka e vuataka. O na veilakoyaki, o na veidroyaki tale ga e vuravura.” 13 E qai kaya o Keni vei Jiova: “Sa rui tarabi na itotogi ni noqu cala. 14 Oni sa vakatalai au nikua mai na vanua, au na tabonaki mai matamuni, au sa na veilakoyaki qai veidroyaki voli e vuravura, ia ke dua e kunei au ena vakamatei au sara ga.” 15 E mani kaya vua o Jiova: “Ena vuku ni ka qori, ke dua e vakamatei Keni ena saumi vakavitu vei koya na ka e cakava.”

E qai vakarautaka* o Jiova e dua na ivakatakilakila ena vuku i Keni, ke dua e kunei koya, me kua ni mokuta. 16 Mani lako tani o Keni mai na mata i Jiova qai lai vakaitikotiko ena nodra vanua na Vakasavi,* ena tokalau kei Iteni.+

17 Oti oya e veiyacovi o Keni kei watina,+ mani bukete o watina qai vakasucumi Inoki. E qai tara e dua na koro, e vakayacana sara na koro vei Inoki na luvena tagane. 18 Sa qai sucu na luvei Inoki o Irati. O Irati qo e qai tamai Meujeli, o Meujeli e qai tamai Mecuseli, o Mecuseli e qai tamai Lemeki.

19 E vakawatitaka e rua na yalewa o Lemeki. Na imatai na yacana o Eta, na kena ikarua o Sila. 20 E vakasucumi Jepali o Eta. O koya qo e tekivutaka na vakaitikotiko ena valelaca kei na susu manumanu. 21 Na yaca i tacina o Jupali. O koya qo e tekivutaka na qiri api kei na uvu paipi.* 22 E vakasucu tale ga o Sila, e luvena o Tupali-keni, e dau bulia na veimataqali iyaya ni cakacaka kece ga mai na kopa kei na kaukamea. Na ganei Tupali-keni o Neama. 23 Mani bulia na serekali qo o Lemeki ena vukudrau na watina o Eta kei Sila:

25 Mani veiyacovi tale o Atama kei watina, qai vakasucuma o watina e dua na gonetagane. E vakatokai koya me o Seci,*+ na vuna, me vaka e kaya: “Sa lesia vei au na Kalou e dua tale na kawa me isosomi kei Epeli, ni a vakamatei koya o Keni.”+ 26 E sucu tale ga e dua na luvena tagane o Seci, qai vakayacani koya me o Inosi.+ Mai na gauna ya, era sa dau kaciva na tamata na yaca i Jiova.

5 Qo na ivolatukutuku kei Atama. Ena siga e buli Atama kina na Kalou, e bulia me ucui koya.+ 2 E bulia na tagane kei na yalewa.+ Ena siga erau buli+ kina, e vosavakalougatataki rau qai vakatokai rau me Tamata.

3 E bula o Atama me 130 na yabaki sa qai dua na luvena tagane e vakataki koya, e ucui koya, qai vakatoka me o Seci.+ 4 Ni sa sucu o Seci na luvena, e bula tiko o Atama me 800 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 5 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Atama e 930, sa qai mate.+

6 E bula o Seci me 105 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Inosi.+ 7 Ni sa sucu o Inosi, e bula tiko o Seci me 807 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 8 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Seci e 912, sa qai mate.

9 E bula o Inosi me 90 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Keinana. 10 Ni sa sucu o Keinana, e bula tiko o Inosi me 815 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 11 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Inosi e 905, sa qai mate.

12 E bula o Keinana me 70 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Melelieli.+ 13 Ni sa sucu o Melelieli, e bula tiko o Keinana me 840 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 14 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Keinana e 910, sa qai mate.

15 E bula o Melelieli me 65 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Jereti.+ 16 Ni sa sucu o Jereti, e bula tiko o Melelieli me 830 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 17 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Melelieli e 895, sa qai mate.

18 E bula o Jereti me 162 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Inoki.+ 19 Ni sa sucu o Inoki, e bula tiko o Jereti me 800 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 20 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Jereti e 962, sa qai mate.

21 E bula o Inoki me 65 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Mecusela.+ 22 Ni sa sucu o Mecusela, e 300 na yabaki nona dau lako vata voli o Inoki kei na Kalou dina.* E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 23 O koya gona, e 365 na yabaki kece ni bula i Inoki. 24 E dau lako vata kei na Kalou dina+ o Inoki. E qai takali yani ni kauti koya+ na Kalou.

25 E bula o Mecusela me 187 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Lemeki.+ 26 Ni sa sucu o Lemeki, e bula tiko o Mecusela me 782 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 27 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Mecusela e 969, sa qai mate.

28 E bula o Lemeki me 182 na yabaki, sa qai sucu e dua na luvena tagane. 29 E qai vakatokai koya me o Noa,*+ e kaya: “O koya qo ena vakacegui keda mai na noda cakacaka kei na oca ni ligada ena vuku ni qele e cudruva o Jiova.”+ 30 Ni sa sucu na luvena o Noa, e bula tiko o Lemeki me 595 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa. 31 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Lemeki e 777, sa qai mate.

32 Ni sa yabaki 500 o Noa, eratou qai sucu na luvena o Semi,+ o Ame,+ kei Jefeca.+

6 Nira sa le levu mai na tamata e dela i vuravura qai sucu na luvedra yalewa, 2 era raica na luve ni Kalou dina*+ na totoka ni kedra irairai na luvedra yalewa na tamata. Era taura me watidra o koya ga era digitaka. 3 E qai kaya o Jiova: “Na yaloqu ena sega ni vakalaiva+ tiko ga na tamata, ni lewe* wale ga o koya. O koya gona, na nona veisiga sa na yacova ga me 120 na yabaki.”+

4 Mai na gauna qori era sa tiko e vuravura na Nefilimi.* Ena gauna oya era veiyacovi na luve ni Kalou dina kei na luvedra yalewa na tamata, ra qai vakasucuma na yalewa oya na luvedra. Era tamata qaqa ni gauna makawa ra qai tamata rogo.

5 Mani raica o Jiova ni levu sara na ivakarau ca ni tamata e vuravura, qai ca na nanuma ni lomadra ena gauna kece ga.+ 6 E veivutuni* o Jiova ni a bulia na tamata ena vuravura, e rarawa kina na lomana.*+ 7 E mani kaya o Jiova: “Au na vakarusa mai na dela i vuravura na tamata au bulia, na tamata kei na manumanu manoa, na manumanu dau qasi, kei na manumanuvuka ni lomalagi, niu veivutunitaka noqu buli ira.” 8 Ia o Noa e nanumi ena mata i Jiova.

9 Qo na itukutuku kei Noa.

E tamata yalododonu o Noa.+ E duatani vei ira na tabavata* kei koya ni dodonu* na nona ivalavala. E dau lako vata kei na Kalou dina+ o Noa. 10 E qai tolu na luvei Noa tagane, o Semi, o Ame, kei Jefeca.+ 11 Sa qai ca ga o vuravura ena mata ni Kalou dina, e sinai tale ga o vuravura ena itovo kaukaua. 12 Io, e raici vuravura na Kalou ni sa ca+ dina. Sa ca dina na nodra ivalavala na tamata kece ga e vuravura.+

13 Oti oya e kaya na Kalou vei Noa: “Au sa lewa me rusa na tamata kece, ni sa sinai o vuravura ena nodra itovo kaukaua. Au sa na vakarusai ira kei na vuravura.+ 14 Mo cakava e dua na nomu waqa* mai na kau kofera.+ Mo vakarumutaka na lomaniwaqa, mo qai boroya na lomana kei na dagona ena drega loaloa.+ 15 Mo cakava va qo: Me 300 na kiupiti* na balavu ni waqa, me 50 na kiupiti na kena raba qai 30 na kiupiti na kena cere. 16 Me dua na katubaleka,* me dua na kiupiti mai na delaniwaqa me cila mai kina na rarama me vakararamataka na waqa. Mo biuta na katuba ni waqa ena babaniwaqa,+ o na cakava na waqa me tabadua, me tabarua, me tabatolu.

17 “Ia o yau, au na vakavuna me waluvu+ o vuravura me rusa kina na kabula kece e tiko vei ira na icegu ni bula e ruku i lomalagi. Ena mate na ka kece e vuravura.+ 18 Au sa cakava noqu veiyalayalati kei iko, mo vodo i waqa, o iko, o iratou na luvemu tagane, o watimu, kei na watidratou na luvemu tagane.+ 19 Mo kauta i lomaniwaqa na veimataqali kabula kece ga,+ mera yarua, mera vakabulai vata kei iko, me dua na ka tagane, dua na ka yalewa,+ 20 mera yarua na veimataqali manumanuvuka, na veimataqali manumanu manoa, na veimataqali manumanu kece era dau qasi ena qele, mera vodo vata kei iko i waqa mera vakabulai kina.+ 21 Mo kumuna qai kauta vata kei iko na veimataqali kakana e dau laukana,+ me kemu, me kedra tale ga na manumanu.”

22 E qai cakava o Noa na ka kece e vakaroti koya kina na Kalou. E cakava sara ga na ka e tukuni vua.+

7 Oti oya e kaya vei Noa o Jiova: “Mo vodo i waqa o iko kei na nomu vuvale kece, ni o iko duadua au raica ni yalododonu ena itabatamata+ qo. 2 Mo kauta vata kei iko na veimataqali manumanu savasava kece, mera yavitu*+ na ka tagane kei na ka yalewa, ra qai yarua na veimataqali manumanu kece era sega ni savasava, me dua na ka tagane dua na ka yalewa, 3 me yavitu* tale ga na manumanuvuka ni macawa, na ka tagane kei na ka yalewa, mera kua kina ni kawaboko mai na dela i vuravura taucoko.+ 4 Ni sa vo ga e vitu na siga meu vakatauca kina na uca+ e vuravura me 40 na siga me 40 na bogi,+ au na qai vakarusa mai na dela i vuravura na kabula kece au bulia.”+ 5 E qai cakava o Noa na ka kece e vakaroti koya kina o Jiova.

6 E yabaki 600 o Noa ena gauna e luvuci vuravura kina na waluvu.+ 7 Ni se bera na waluvu, sa vodo i waqa o Noa kei ratou na luvena tagane, o watina, kei na watidratou na luvena tagane.+ 8 Na ka kece e veitosoyaki voli ena delanivanua,+ na manumanu savasava kece, na manumanu kece e sega ni savasava, na manumanuvuka, 9 era lako yarua i lomaniwaqa vei Noa, na ka tagane kei na ka yalewa, me vaka ga e vakaroti Noa kina na Kalou. 10 Ni oti e vitu na siga, sa qai tekivu na waluvu e vuravura.

11 Ena ika600 ni yabaki ni bula i Noa, ena ikarua ni vula, ena ika17 ni siga ni vula, e qai kacabote ena siga oya na ivurevure kece ni wai vakaitamera qai dolavi na matamata ni lomalagi.+ 12 E bisa tiko na uca e vuravura me 40 na siga, 40 na bogi. 13 Ena siga sara ga oya e vodo kina i waqa o Noa kei ratou na luvena tagane, o Semi, o Ame, kei Jefeca,+ o wati Noa kei na watidratou na luvena tagane.+ 14 Eratou vodo vata kei na veimataqali manumanu kila kece, na veimataqali manumanu manoa, na veimataqali manumanu dau qasi e vuravura, na veimataqali manumanuvuka, kei na manumanu vakatabana kece. 15 Era curu yarua tiko ga i lomaniwaqa vei Noa na veimataqali kabula kece e tiko vei ira na icegu ni bula. 16 Era curu i loma na veimataqali manumanu kece, na ka tagane kei na ka yalewa me vaka ga e vakaroti koya kina na Kalou. Oti oya e qai sogota na katuba o Jiova.

17 E waluvu tiko o vuravura me 40 na siga, e tubu tiko ga na wai qai kauta na waqa, e nawa tu i cake na waqa ena dela i vuravura. 18 E sega ni tarovi rawa na levu ni wai e vuravura ni sa tubu tiko ga, e nawa tu ga e delaniwai na waqa. 19 E sega ni tarovi rawa na levu ni wai e vuravura nira dromu+ kina na ulunivanua cecere kece ena ruku i lomalagi. 20 Na cere ni wai ena dela ni veiulunivanua e 15 na kiupiti.*

21 Era mate kece na kabula era veitosoyaki voli e vuravura+—na manumanuvuka, na manumanu manoa, na manumanu kila, na qelenimanumanu lalai kece, kei na kawatamata kece.+ 22 Era mate na ka kece e vanua mamaca e tiko e ucudra na icegu ni bula.+ 23 O koya gona, e vakarusa o koya na kabula kece mai na dela i vuravura, wili kina na tamata, na manumanu, na manumanu qasi, kei na manumanuvuka e macawa. Era rusa kece mai vuravura,+ e bula ga o Noa kei ira na tiko vata kei koya e lomaniwaqa.+ 24 E dromu vakadua tu o vuravura ena wai me 150 na siga.+

8 Ia e golevi* Noa na Kalou kei na manumanu kila kece kei na manumanu manoa kece era tiko kei koya ena waqa,+ e qai vakavuna na Kalou me liwavi vuravura e dua na cagi, e tekivu lutu sara na wai. 2 Era sogoti na ivurevure ni wai titobu* kei na matamata ni lomalagi, mani mudu*+ na tau ni uca mai lomalagi. 3 E tekivu suka na wai mai vuravura, e suka yani vakamalua. Ni oti e 150 na siga sa lutu sobu sara na wai. 4 Ena ikavitu ni vula, ena ika17 ni siga ni vula, sa qai kasa na waqa ena dela ni ulunivanua kei Ararata. 5 E lutu sobu tiko ga na wai me yacova na ikatini ni vula. Ena ikatini ni vula, ena imatai ni siga, sa votu na dela ni ulunivanua.+

6 Ni oti e 40 na siga e qai dolava o Noa na katubaleka+ a cakava ena waqa 7 qai tala e dua na reveni, e vuka yani e vuka mai, e veivukayaki tiko me yacova ni maca na wai e vuravura.

8 E muri e tala yani e dua na ruve me kila kina se sa lutu na wai ena dela i vuravura. 9 Ia a sega ni kunea na ruve e dua na vanua me ro kina,* mani vuka lesu i waqa vei Noa ni se tu na wai e dela i vuravura taucoko.+ E qai dodoka na ligana i tuba, e taura na ruve qai kauta i lomaniwaqa. 10 Mani wawa tiko o koya me vitu tale na siga, e qai tala tale na ruve mai waqa. 11 Ni lesu yani vua ena yakavi na ruve, sa tokia tu mai e dua na drauniolive vou! E kila sara o Noa ni sa lutu na wai e vuravura.+ 12 Se baci wawa o koya me vitu tale na siga. E qai tala yani na ruve, ia sa sega ni lesu vua.

13 Ena ika601 ni yabaki+ ni bula i Noa, ena imatai ni vula, ena imatai ni siga ni vula, ni sa drodro laivi mai vuravura na wai, e luvata o Noa na iubi ni waqa qai raica ni sa mamaca na dela i vuravura. 14 Ena ikarua ni vula, ena ika27 ni siga ni vula, sa mamaca vakadua na vuravura.

15 E qai kaya vei Noa na Kalou: 16 “Sobu mai waqa, o iko kei watimu, o iratou na luvemu tagane kei na dui watidratou.+ 17 Kauta yani na kabula kece,+ na manumanuvuka, na manumanu kila, na manumanu kece e dau qasi e vuravura, nira na bini e vuravura, era na vakawa, ra qai le levu mai e dela i vuravura.”+

18 E mani lako i tuba o Noa kei ratou na luvena tagane,+ o watina kei na watidratou na luvena tagane. 19 Era biuta na waqa na kabula kece, na manumanu dau qasi kece kei na manumanuvuka kece, na ka kece era veitosoyaki e vuravura ena kedra veimataqali.+ 20 E qai tara e dua na icabocabonisoro+ vei Jiova o Noa, e taura eso na manumanu savasava kei na manumanuvuka savasava,+ qai cabora me isoro kama ena icabocabonisoro.+ 21 E qai boica o Jiova e dua na iboi talei.* E mani kaya e lomana o Jiova: “Au na sega tale vakadua ni cudruva na qele+ ena vuku ni tamata, ni ca na malele ni lomana mai na gauna sara e se gone kina,+ au na sega vakadua ni vakarusa tale na kabula kece me vaka au se qai cakava qo.+ 22 Tekivu qo lako yani, ena sega vakadua ni cegu o vuravura ena kakaburaki kei na tatamusuki ni sorenitei, na batabata kei na katakata, na vulaikatakata kei na vulaililiwa, na siga kei na bogi.”+

9 E qai vosa vakalougatataki Noa kei ratou na luvena tagane na Kalou, e kaya vei ratou: “Dou vakawa, dou le levu mai, dou vakasinaiti vuravura.+ 2 Era na rerevaki kemudou ra qai domobulataki kemudou tiko ga na kabula kece e vuravura, na manumanuvuka kece ni lomalagi, na ka kece e veitosoyaki ena qele, kei na ika kece ni waitui. Era sa soli qo i ligamudou.*+ 3 E rawa ni dou kania na manumanu bula kece era veitosoyaki.+ Au sa solia kece vei kemudou, me vaka ga na noqu solia vei kemudou na kau drokadroka.+ 4 Na lewe ga e tiko kina na bula—na kena dra+—dou kua ni kania.+ 5 Kena ikuri, au na taroga na nomudou dra. Au na taroga vei ira na kabula kece. Au na taroga tale ga vua na tamata yadua na bula i tacina.+ 6 O koya e vakadavea na dra ni tamata, ena vakadavea tale ga na tamata nona dra,+ ni bulia na tamata na Kalou me ucui koya.+ 7 Ia o kemudou, dou vakawa mo dou le levu mai, me roboti vuravura na nomudou kawa, mera le levu mai.”+

8 Mani kaya na Kalou vei Noa kei ratou na luvena tagane eratou tiko kei koya: 9 “Au sa cakava na noqu veiyalayalati kei kemudou+ kei na nomudou kawa era na muri mai, 10 kei na ka kece era tiko kei kemudou, na manumanuvuka, na manumanu manoa, kei na kabula kece ni vuravura era tiko kei kemudou, na ka kece era sobu mai waqa—na kabula kece kei vuravura.+ 11 Io, au sa cakava noqu veiyalayalati kei kemudou: Ena sega tale vakadua ni vakarusai ena wai ni waluvu na kabula kece, ena sega tale ni dua na waluvu me vakacacani vuravura.”+

12 E kaya tale na Kalou: “Qo na ivakatakilakila ni veiyalayalati au cakava kei kemudou kei na kabula kece e tiko kei kemudou me yacova na itabatamata kece e muri mai. 13 Au sa biuta ena o na noqu drodrolagi, ena tu me ivakatakilakila ni noqu veiyalayalati kei vuravura. 14 Keu mani kauta mai na o me vakarurugi vuravura, ena basika dina ena o na drodrolagi. 15 Au na qai nanuma na noqu veiyalayalati au a cakava kei kemudou kei na kabula kece ena kena veimataqali, ena sega vakadua ni vuki tale na wai me waluvu me rusa kina na kabula kece.+ 16 Ena qai laurai ena o na drodrolagi, au na raica sara ga qai nanuma na veiyalayalati tawamudu e cakava na Kalou kei na veimataqali kabula era tu e vuravura.”

17 E tokaruataka na Kalou vei Noa: “Qo na ivakatakilakila ni veiyalayalati au cakava kei na kabula kece e vuravura.”+

18 O iratou na luvei Noa eratou sobu mai waqa o Semi, o Ame, kei Jefeca.+ E qai tamai Kenani+ o Ame. 19 O iratou na le tolu qo eratou luvei Noa, era vu mai vei ratou na lewe i vuravura kece ra qai tete yani.+

20 Tekivu me dauteitei o Noa, e qai tea e dua na loganivaini. 21 Ni gunuva na kena waini, e mateni sara, mani luvaluva e loma ni nona valelaca. 22 E raica na luvawale i tamana o Ame na tamai Kenani, lai tukuna sara vei rau na tuakana e tautuba. 23 Rau mani taura e dua na isulu o Semi kei Jefeca, rau biuta e tabadrau qai lako vakanadaku i loma. Rau ubia na luvawale i tamadrau ni rau rai tani tu, rau sega kina ni raica na luvawale i tamadrau.

24 Ni yadra o Noa mai na nona mateni, e rogoca na ka e cakava vua na luvena gone duadua, 25 e kaya:

“Me cudruvi o Kenani.+

Me nodrau bobula lolovira duadua na tuakana.”+

26 E kaya tale:

Me nona bobula tale ga o Kenani.”

28 Ni oti na Waluvu, e bula tiko o Noa me 350 na yabaki.+ 29 O koya gona, na yabaki kece ni bula i Noa e 950, sa qai mate.

10 Qo na kedratou itukutuku na luvei Noa tagane, o Semi,+ o Ame, kei Jefeca.

Era qai sucu na luvedratou tagane ni oti na Waluvu.+ 2 Na luvei Jefeca tagane o Komera,+ o Mekoki,+ o Metai, o Javana, o Tupali,+ o Meseki,+ kei Tairasa.+

3 Na luvei Komera tagane o Asikenasi,+ o Rifaca, kei Tokama.+

4 Na luvei Javana tagane o Elaisa,+ o Tasisi,+ o Kitimi,+ kei Totenimi.

5 Era vu yani vei ira qo o ira na tawana na veiyanuyanu ena nodra veivanua me vaka na nodra vosa, nodra mataqali, kei na nodra matanitu.

6 O iratou na luvei Ame tagane o Kusa, o Misireimi,+ o Pate,+ kei Kenani.+

7 O iratou na luvei Kusa tagane o Sepa,+ o Avila, o Sapita, o Reama,+ kei Sapiteka.

O rau na luvei Reama tagane o Sepa kei Titana.

8 O Kusa e qai tamai Nimiroti. O koya na imatai ni tamata qaqa e vuravura. 9 E qai dua na dauvakasasa qaqa o koya, e dau saqati Jiova. Qori na vuna e votu kina na ivosavosa: “Me vakataki Nimiroti ga na dauvakasasa qaqa, e dau saqati Jiova.” 10 Na itekivu ni nona matanitu o Pepeli,+ Ireki,+ Akata, kei Kaline, ena vanua o Saina.+ 11 E biubiu mai na vanua oya me gole i Asiria,+ qai lai tara na koro o Ninive,+ o Riopocia, o Kela, 12 o Risini e tiko ena kedrau veimama o Ninive kei Kela: Qo na koro levu.*

13 O Misireimi e qai tamai Lutimi,+ o Anamimi, o Leapimi, o Nafituimi,+ 14 o Pacirusimi,+ o Kasiluimi (era vu mai vua na kai Filisitia),+ kei Kapitorimi.+

15 O Kenani e qai tamai Saitoni+ na nona ulumatua, kei Eci,+ 16 kei ira na Jepusaiti,+ na Amoraiti,+ na Kakesaiti, 17 na Aivaiti,+ na Akaiti, na Sainaiti, 18 na Avataiti,+ na Semaraiti, kei na Amataiti.+ E muri, ra qai veiseyaki na nodra mataqali na kai Kenani. 19 O koya gona, na nodra iyalayala ni vanua na kai Kenani e tekivu mai Saitoni yaco i Kira,+ volekati Kesa,+ lako vaka i Sotoma kei Komora+ me yaco i Atima kei Sepoimi,+ volekati Lesa. 20 Qo o ira na luvei Ame me vaka na nodra vuvale kei na nodra vosa, nodra vanua kei na nodra matanitu.

21 Ratou qai sucu tale ga na luvei Semi, na taci Jefeca na ulumatua,* e tubudra na luvena tagane kece o Iperi.+ 22 O iratou na luvei Semi tagane o Ilama,+ o Asuri,+ o Afakisati,+ o Luti, kei Arame.+

23 O iratou na luvei Arame tagane o Usa, o Uli, o Keceri, kei Masi.

24 O Afakisati e qai tamai Sela,+ o Sela e qai tamai Iperi.

25 E rua na luvena tagane o Iperi. E dua vei rau na yacana o Peleki,*+ ni a tawase o vuravura* ena nona gauna. Na yaca i tacina o Jokitani.+

26 O Jokitani e qai tamai Alimotati, o Selefi, o Esamaveci, o Jera,+ 27 o Atorami, o Usali, o Tikila, 28 o Opali, o Apimeli, o Sipa, 29 o Oferi,+ o Avila, kei Jopapa. O ira kece qo na luvei Jokitani tagane.

30 Na vanua era vakaitikotiko kina e tekivu mai Mesa me yaco sara i Sifari, na ulunivanua ena Tokalau.

31 Qo o ira na luvei Semi tagane me vaka na nodra vuvale kei na nodra vosa, nodra vanua kei na nodra matanitu.+

32 Qo na nodratou vuvale na luvei Noa tagane me vaka na nodratou iyatukawa vakavuvale kei na nodratou matanitu. Era vu yani vei ira qo na veimatanitu era tawani vuravura ni oti na Waluvu.+

11 Ena gauna qo e dua ga nodra vosa e vuravura taucoko, e tautauvata tale ga na levu ni vosa era vakayagataka. 2 Nira lako vaka ina tokalau, era kunea sara e dua na vanua bucabuca ena vanua o Saina,+ era mani vakaitikotiko kina. 3 Era veivosaki sara, era kaya: “Mai! Meda buli biriki, qai vavia ena buka.” Era vakayagataka na biriki me isosomi ni vatu kei na drega loaloa kabikabi me palasita. 4 Era kaya: “Mai! Meda tara e dua noda koro, me dua tale ga na kena valececere me yaco sara i lomalagi na delana, me rogo kina na yacada, meda kua kina ni talabusese e dela i vuravura.”+

5 E qai lako sobu o Jiova me raica na koro kei na kena valececere era tara na luve ni tamata. 6 E kaya sara o Jiova: “Raica! Era dua ga na umatamata qai dua ga na vosa+ era vosataka, qo na ka era sa tekivu cakava. Na ka kece ga era vakasamataka mera cakava, sa na sega tu ga ni dredre vei ira. 7 Mai! Daru*+ lako sobu e kea me daru vakasesea na nodra vosa, me kua kina nira veikilai vosa.” 8 Mani vakavuna o Jiova mera talabusese e dela i vuravura taucoko,+ mai tu yani vakadua nodra tara vale. 9 Qori na vuna e vakatokai kina me o Pepeli,*+ ni a vakasesea mai kea o Jiova na vosa ni vuravura taucoko, qai vakavuna o Jiova mera biubiu mai kea mera talabusese e dela i vuravura taucoko.

10 Qo na itukutuku kei Semi.+

Sa yabaki 100 o Semi sa qai sucu na luvena o Afakisati,+ qo ni oti e rua na yabaki mai na Waluvu. 11 Ni sa sucu o Afakisati, e bula tale tiko o Semi me 500 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.+

12 E bula o Afakisati me 35 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Sela.+ 13 Ni sa sucu na luvena o Sela, e bula tale tiko o Afakisati me 403 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

14 E bula o Sela me 30 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Iperi.+ 15 Ni sa sucu na luvena o Iperi, e bula tale tiko o Sela me 403 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

16 E bula o Iperi me 34 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Peleki.+ 17 Ni sa sucu na luvena o Peleki, e bula tale tiko o Iperi me 430 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

18 E bula o Peleki me 30 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Riu.+ 19 Ni sa sucu na luvena o Riu, e bula tale tiko o Peleki me 209 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

20 E bula o Riu me 32 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Seruke. 21 Ni sa sucu na luvena o Seruke, e bula tale tiko o Riu me 207 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

22 E bula o Seruke me 30 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Neori. 23 Ni sa sucu na luvena o Neori, e bula tale tiko o Seruke me 200 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

24 E bula o Neori me 29 na yabaki, sa qai sucu na luvena o Tira.+ 25 Ni sa sucu o Tira, e bula tale tiko o Neori me 119 na yabaki. E qai so tale na luvena tagane kei na luvena yalewa.

26 E bula o Tira me 70 na yabaki, ratou sa qai sucu o Eparaama,+ o Neori,+ kei Erani.

27 Qo na itukutuku kei Tira.

O Tira na tamai Eparaama, o Neori, kei Erani, ia o Erani e qai tamai Loti.+ 28 E mate o Erani ena vanua e sucu kina mai Uri,+ na nodra vanua na kai Kalitia+ ni se bula tiko o Tira na tamana. 29 Rau qai dui vakawati o Eparaama kei Neori. Na yaca i wati Eparaama o Serai,+ na yaca i wati Neori o Milika,+ na luvei Erani, na tamadrau o Milika kei Isika. 30 Ia a yava+ o Serai, e sega ni vakaluveni.

31 E qai kauti Eparaama na luvena o Tira, kei na makubuna o Loti+ na luvei Erani, kei na vugona o Serai na wati Eparaama na luvena, ratou qai biubiu vata kei koya mai Uri na nodra vanua na kai Kalitia, me ratou gole ina vanua o Kenani.+ Oti eratou yaco i Karana,+ ratou mani vakaitikotiko kina. 32 Na yabaki kece ni bula i Tira e 205, sa qai mate e Karana.

12 E qai kaya vei Eparaama o Jiova: “Mo lako tani mai na nomu vanua, biuti ira na wekamu kei na vale i tamamu, mo lako ina vanua au na vakaraitaka vei iko.+ 2 Au na cakava mo matanitu levu, au na vakalougatataki iko, au na cakava me rogo na yacamu, o na qai vu ni veivakalougatataki.+ 3 Au na vakalougatataki ira era vosa vakalougatataki iko, au na cudruvi koya e rukaki iko,+ era na vakalougatataki* tale ga ena vukumu+ na vuvale kece e vuravura.”

4 E mani lako o Eparaama me vaka e tukuna vua o Jiova, e tomani koya o Loti. E yabaki 75 o Eparaama ena gauna e biuti Karana kina.+ 5 E kauti Serai+ na watina o Eparaama kei Loti na luvei tuakana,+ e kauta tale ga na iyau kece+ kei ira na dauveiqaravi e rawati mai Karana, qai toso sara nodra ilakolako ina vanua o Kenani.+ Nira sa yaco ina vanua o Kenani, 6 e lakova na vanua o Eparaama me yaco sara i Sikemi,+ volekata na vunikau lelevu kei More.+ Era sa tawavanua tu na kai Kenani ena gauna oya. 7 E qai rairai vei Eparaama o Jiova, e kaya: “Au na solia na vanua+ qo vua na nomu kawa.”+ E mani tara e kea e dua na icabocabonisoro vei Jiova, ni a rairai vua. 8 E qai toki mai kea me lako ina ulunivanua ena tokalau kei Peceli,+ qai birika nona valelaca me tiko ena muaira o Peceli, o Ai+ ena tokalau. E tara e kea e dua na icabocabonisoro vei Jiova+ qai kaciva na yaca i Jiova.+ 9 Oti oya e tokitaka nona keba o Eparaama qai veitokiyaki voli mai na dua na keba ina dua tale na keba me lako vaka ina Nikepi.+

10 E qai yaco na dausiga ena vanua, mani gole sobu i Ijipita o Eparaama me lai tiko kina vakalekaleka*+ ni sa tarabi na dausiga ena vanua.+ 11 Ni vakarau curu i Ijipita, e kaya vei Serai na watina: “Yalovinaka, rogoci au! Au kila ni o sa rui marama totoka.+ 12 O koya gona, nira raici iko na kai Ijipita era na kaya sara ga, ‘Qo na watina.’ Era na qai vakamatei au, ia era na vakabulai iko. 13 Yalovinaka mo kaya ni o ganequ, me lako vinaka vei au, au na vakabulai kina.”+

14 Ni curu ga yani i Ijipita o Eparaama, era raica na kai Ijipita ni marama totoka dina o Serai. 15 Nira raici koya na turaga ni vanua nei Fero, dua na ka nodra vakacaucautaki koya vei Fero, mani kau sara na marama qo ina vale i Fero. 16 E qaravi Eparaama vinaka o Fero ena vuku i Serai mani taukena o koya na sipi, na bulumakau, na asa tagane kei na asa yalewa, na tagane kei na yalewa dauveiqaravi, kei na kameli.+ 17 E qai totogitaki Fero kei na nona vuvale o Jiova ena mate ca,* ena vuku i Serai na wati Eparaama.+ 18 Mani kacivi Eparaama o Fero qai kaya: “Na cava o sa cakava qo vei au? Cava o sega kina ni tukuna vei au ni watimu? 19 Na cava o kaya kina, ‘E ganequ o koya,’+ ni voleka sara meu tauri koya me watiqu? Qo na watimu. Tauri koya drau lako!” 20 E mani vakaroti ira nona tamata o Fero mera laivi Eparaama me lako kei watina kei na ka kece e taukena.+

13 E qai biuti Ijipita o Eparaama me lako cake ina Nikepi,+ o koya, o watina, o Loti, kei na ka kece e tu vua. 2 E vutuniyau vakalevu o Eparaama ena qelenimanumanu, na siliva, kei na koula.+ 3 E veitokiyaki voli nona keba ni lako mai na Nikepi i Peceli, me yacova na vanua a tu taumada kina na nona valelaca ena kedrau tadrua o Peceli kei Ai,+ 4 ena vanua a tara mada kina e dua na icabocabonisoro. E qai kaciva e kea o Eparaama na yaca i Jiova.

5 E taukena tale ga o Loti, erau salavata tiko kei Eparaama, na sipi, na bulumakau, kei na valelaca. 6 Sa sega ni veirauti mera tiko kece ena dua ga na vanua, ni sa sivia na nodra iyau, e dredre kina mera vakaitikotiko vata. 7 Era mani veileti na dauvakatawa manumanu i Eparaama kei na dauvakatawa manumanu i Loti. (Ena gauna oya, era tawana tiko na vanua na kai Kenani kei ira na Perisaiti.)+ 8 Mani kaya o Eparaama vei Loti:+ “Yalovinaka sara, daru kua ni veileti, mera kua tale ga ni veileti na noqu ivakatawa ni manumanu kei na nomu ivakatawa ni manumanu, ni daru veitacini. 9 Sa tu qo e matamu na vanua taucoko, se cava? Yalovinaka, daru tawase mada. Ke o lako ina imawi, au na lako ina imatau, ia ke o lako ina imatau, au na lako ina imawi.” 10 E tacake o Loti qai raica na yasayasa taucoko vakaJoritani,+ ni vanua suasua vinaka (ni bera ni vakarusai Sotoma kei Komora o Jiova), e vaka ga na were i Jiova,+ e vaka na vanua o Ijipita me yaco sara i Soa.+ 11 E qai digia o Loti na yasayasa kece vakaJoritani, mani tokia o Loti na nona keba ina tokalau. Erau mani tawase. 12 E vakaitikotiko ena vanua o Kenani o Eparaama, ia o Loti e tiko ena kedra maliwa na koro ni yasayasa oya.+ Mani lai birika sara nona valelaca volekati Sotoma. 13 Era daucaka ca na kai Sotoma, era tamata ivalavala ca torosobu ena mata i Jiova.+

14 E mani kaya vei Eparaama o Jiova ni sa biubiu oti o Loti: “Yalovinaka, mo tacake mai na vanua o tu kina qori rai yani ina vualiku kei na ceva, ina tokalau kei na ra, 15 ni vanua kece o raica tiko qori, au na solia vei iko kei na nomu kawa moni taukena tu ga.+ 16 Au na cakava na nomu kawa me vaka na kuvuniqele kei vuravura, ke dua gona e wilika rawa na kuvuniqele kei vuravura, ena qai wiliki+ rawa na nomu kawa. 17 Mo cavutu mo veilakoyaki ena vanua, lakova na kena balavu kei na kena raba niu na solia vei iko.” 18 E mani vakaitikotiko voli ga ena valelaca o Eparaama. E muri e qai lako me lai vakaitikotiko donuya na vunikau lelevu kei Mamire+ mai Epironi,+ e qai tara mai kea e dua na icabocabonisoro vei Jiova.+

14 Ena gauna i Amirafeli na tui Saina,+ Arioki na tui Elasari, Kitoleoma+ na tui Ilama,+ kei Titali na tui Koimi, 2 eratou a vala kei Pira na tui Sotoma,+ o Pirisa na tui Komora,+ o Sinapa na tui Atima, o Semeperi na tui Sepoimi,+ kei na tui Pela, oya o Soa. 3 Eratou* soqoni yani na ito kece qori ena Buca o Sitimi,+ qo na Wasa Tuituina.*+

4 E yabaki 12 nodra qali tu vei Kitoleoma, era qai vorati koya ena ika13 ni yabaki. 5 Ena ika14 ni yabaki e qai lako mai o Kitoleoma kei ratou na tui eratou nona ito, ratou qai vakadrukai ira na Refeimi mai Aseteroci-karineimi, ira na luvei Susi mai Ame, ira na Emimi+ mai Save-kiriaceimi, 6 kei ira na Oraiti+ ena nodra ulunivanua o Sia+ me yaco sara i Eliperani, ena vanua talasiga. 7 Oti ratou qai lesu i Eni-misipata se o Ketesa,+ ratou qai qaqa ena nodra vanua kece ga na Amalekaiti+ kei na Amoraiti+ era vakaitikotiko e Asesoni-tamari.+

8 Eratou lako yani ena gauna qori o tui Sotoma, o tui Komora, o tui Atima, o tui Sepoimi, kei na tui Pela, oya o Soa, eratou tuvaivalu ena Buca* o Sitimi, me ratou vala 9 kei Kitoleoma na tui Ilama, o Titali na tui Koimi, o Amirafeli na tui Saina, kei Erioki na tui Elasari+—e va na tui e yasana qo e lima mai yasana ya. 10 Era bini tu ena Buca o Sitimi na qara drega loaloa kabikabi, erau qai lutu kina na tui Sotoma kei Komora ni rau saga me rau dro, ia na kena vo era dro ina ulunivanua. 11 Era qai yauta na iyau kece mai Sotoma kei Komora kei na kedra kakana kece o ira na qaqa, ra qai lako.+ 12 Era kauti Loti tale ga na luvei tuakai Eparaama ni a tiko e Sotoma,+ kei na nona iyau, era lako sara yani.

13 A dro bula mai e dua na tagane qai tukutuku vei Eparaama na Iperiu. A vakaitikotiko* o koya ena gauna ya donuya na veikau lelevu nei Mamire na Amoraiti,+ na taci Esikoli kei Aneri.+ O iratou qo eratou tovata kei Eparaama. 14 E mani rogoca o Eparaama ni sa kau vakavesu na wekana.*+ E soqoni ira sara na nona tamata era vakavulici ena vala, era le 318 na dauveiqaravi era sucu e nona vale, e qai cicimuri ira na meca me yaco sara i Tani.+ 15 E wasea nona mataivalu ena bogi, e ravuravu kei ira nona dauveiqaravi qai vakadrukai ira. E cicimuri ira tiko ga me yaco sara i Opa, ena vualiku kei Tamasiko. 16 E qai taura lesu na iyau kece, e sereki Loti tale ga na wekana kei na nona iyau, o ira na yalewa, kei na so tale na tamata.

17 Ni lesu mai o Eparaama ena nona vakadrukai Kitoleoma kei ira na tui era nona ito, e lako yani o tui Sotoma me lai tavaki Eparaama ena Buca o Seve, oya na Buca ni Tui.+ 18 E qai kauta mai na madrai kei na waini o Melikiseteki+ na tui Selemi,+ e bete ni Kalou Cecere Duadua.+

19 E qai vosa vakalougatataki koya, e kaya:

E solia sara vua o Eparaama na ikatini ni ka kece ga.+

21 Oti oya e qai kaya vei Eparaama o tui Sotoma: “Soli ira mai na tamata, taura ga na iyau me nomu.” 22 Ia e kaya o Eparaama vua na tui Sotoma: “Au laveta na ligaqu ena bubului vei Jiova na Kalou Cecere Duadua, na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura, 23 niu na sega sara ni kauta e dua na ka e nomuni, se mani wanisulu se wanivava, moni kua kina ni kaya, ‘O yau ga au vakavutuniyautaki Eparaama.’ 24 Au na sega ni kauta e dua na ka vakavo ga na ka era sa kania na cauravou. Ia na nodratou ivotavota na turaga eratou lako vata kei au, o Aneri, o Esikoli, kei Mamire+—me ratou kauta na nodratou ivotavota.”

15 Ni oti ya, a vosa o Jiova vei Eparaama ena raivotu, e kaya: “Kua ni rere+ Eparaama. O yau na nomu isasabai.+ Ena levu sara na kemu isau.”+ 2 E sauma o Eparaama: “Kemuni Jiova na Turaga Cecere Duadua, na cava oni na solia vei au, niu se sega ga ni vakaluveni, ena taukena noqu vale o Eliesa+ na kai Tamasiko?” 3 Kuria o Eparaama: “Oni sega ni solia vei au e dua na kawa,+ qai dua ga noqu lewe ni vuvale* ena taukena noqu iyau.” 4 Ia raica! e qai sauma vua o Jiova ena vosa qo, “Na tagane qo ena sega ni taukena na nomu iyau, o luvemu tagane* ga ena qai taukena na nomu iyau.”+

5 E qai kauti koya i tuba, e kaya: “Yalovinaka dagava mada na lomalagi qai wilika na kalokalo, ke o wilika rawa.” E kaya tale vua: “Ena va tale ga qori na nomu kawa.”+ 6 E vakabauti Jiova,+ qai okati* koya na Kalou me tamata yalododonu.+ 7 E kaya tale ga: “O yau o Jiova, au a kauti iko mai Uri na nodra koro na kai Kalitia, meu solia vei iko na vanua qo mo taukena.”+ 8 E tukuna o koya: “Kemuni Jiova na Turaga Cecere Duadua, au na kila vakacava niu na taukena?” 9 E sauma o koya: “Kauta mai ena vukuqu e dua na bulumakau yalewa yabaki tolu, e dua na me yalewa yabaki tolu, e dua na tamanisipi yabaki tolu, e dua na kukuru kei na dua na ruve gone.” 10 E mani kauta o koya na manumanu kece qo, e musuka rua qai biuta na tikidra yadua mera veibasai,* ia e sega ni musuka na manumanuvuka. 11 Era qai vakaroro mai na manumanu dau vaqara kedra mera kania na lewe ni manumanu, ia e cemuri ira tiko ga o Eparaama.

12 Ni vakarau dromu na matanisiga, e tarai Eparaama e dua na via moce levu, qai solegi koya e dua na butobuto vakaitamera e vakadomobula. 13 E qai kaya na Kalou vei Eparaama: “Mo kila tiko nira na vulagi na nomu kawa ena vanua e sega ni nodra, o ira na tiko e kea era na vakabobulataki ira qai vakararawataki ira me 400 na yabaki.+ 14 Ia au na qai tauca noqu lewa ina matanitu era na bobula kina,+ oti oya era na qai biubiu mai kea kei na iyau levu.+ 15 Ia o iko, o na vakacegu kei ira na nomu qase, o na qai bulu ni o sa qase sara.+ 16 Ia era na lesu mai eke+ ena ikava ni itabatamata, ni se bera ni yacova na kena iyacoyaco na nodra cala na Amoraiti.”+

17 Ni sa dromu na matanisiga qai butobuto vakalevu na vanua, e basika e dua na lovo e kubou tu, qai dua na tikinikau caudre e curuma yani na maliwa ni lewe ni manumanu. 18 Ena siga oya, e cakava e dua na veiyalayalati+ kei Eparaama o Jiova, e kaya: “Au na solia na vanua qo+ vua na nomu kawa, mai na uciwai ni Ijipita me yaco sara ina uciwai levu, na uciwai na Uferetisi:+ 19 na nodra vanua na Kenaiti,+ na Kenisaiti, na Katimonaiti, 20 na Itaiti,+ na Perisaiti,+ na Refeimi,+ 21 na Amoraiti, na kai Kenani, na Kakesaiti, kei na Jepusaiti.”+

16 E sega ni vakaluveni+ o Serai na wati Eparaama, ia e dua nona dauveiqaravi e kai Ijipita, na yacana o Eka.+ 2 Mani kaya vei Eparaama o Serai: “Isa yalovinaka! E sega ni vakatarai au o Jiova meu vakaluveni. Yalovinaka, mo veiyacovi mada kei na noqu dauveiqaravi. De na so kina na luvequ vei koya.”+ E mani rogoca o Eparaama na ka e tukuna o Serai. 3 Oti e tini na yabaki na nona vakaitikotiko voli o Eparaama ena vanua o Kenani, e qai kauti Eka na nona dauveiqaravi ni Ijipita o Serai na wati Eparaama, e soli koya vei Eparaama me watina. 4 E qai veiyacovi kei Eka o koya, e bukete sara. Ni kila ni sa bukete, e mani beci nona marama.

5 E kaya sara vei Eparaama o Serai: “E bale vei iko na noqu vakalolomataki. O yau ga au biuta e ligamu* na noqu dauveiqaravi, ia ni kila ni sa bukete, e beci au sara. Me qai vakatulewa ga vei kedaru o Jiova.” 6 Mani kaya vei Serai o Eparaama: “Raica! O iko ga o lewa na nomu dauveiqaravi. Na ka ga o nanuma ni vinaka me caka vua, cakava sara.” E qai vakamaduataki Eka o Serai, mani dro kina o koya.

7 E muri e kunei koya na agilosi i Jiova ena ivurevure ni wai ena vanua talasiga, qo na ivurevure ni wai ena sala vaka i Suri.+ 8 E qai kaya o koya: “I Eka na dauveiqaravi i Serai, o lako mai vei, o gole tiko i vei?” E sauma o koya: “Au drovaki Serai tiko na noqu marama.” 9 E qai kaya vua na agilosi i Jiova: “Lesu vua na nomu marama, lai vakamalumalumutaki iko e ligana.” 10 E qai kaya na agilosi i Jiova: “Au na vakalevutaka sara na nomu kawa, ena sega ni wiliki rawa na kedra levu.”+ 11 E kaya tale na agilosi i Jiova: “Raica o sa bukete, o na vakasucuma e dua na gonetagane, mo qai vakatokai koya me o Isimeli,* ni sa rogoca o Jiova na nomu rarawa. 12 Ena asa kila* ni tamata o koya. Na ligana ena saqata na tamata kece, ena saqati koya tale ga na liga ni tamata kece, ena toka veibasai kei ira kece na tacina.”*

13 E qai kaciva na yaca i Jiova o Eka, ni a vosa tiko vua: “O kemuni na Kalou oni raica na ka kece,”+ ni kaya o koya: “Au sa raici koya dina e dau vakaraici au?” 14 Oya na vuna e vakatokai kina na toevu oya me o Pierileairoi.* (E tiko ena kedrau tadrua o Ketesa kei Pereti.) 15 E mani vakasucuma o Eka e dua na gonetagane e luvei Eparaama, e qai vakatokai luvena tagane o Eparaama me o Isimeli.+ 16 Sa yabaki 86 o Eparaama ena gauna e vakasucumi Isimeli kina o Eka.

17 Ni sa yabaki 99 o Eparaama, e rairai vua o Jiova qai kaya: “O yau na Kalou Kaukaua Duadua. Mo lako voli e mataqu qai vakaraitaka ni o yalododonu.* 2 Au na vakataudeitaka na noqu veiyalayalati kei iko,+ au na vakalevutaka sara na nomu kawa.”+

3 E mani tekicuva o Eparaama qai vosa tiko ga vua na Kalou, e kaya: 4 “Raica! se tiko ga na noqu veiyalayalati kei iko,+ o na tamadra dina na veimatanitu.+ 5 Sa na sega ni yacamu o Eparaama,* sa na yacamu ga o Eparama,* niu na cakava mo tamadra na veimatanitu. 6 Au na cakava me levu sara na nomu kawa, me cadra tale ga mai vei iko+ na veimatanitu kei na tui.

7 “Au na dina ina noqu veiyalayalati kei iko+ kei na nomu kawa ena muri mai ena nodra itabatamata kece ena vuku ni veiyalayalati tawamudu, meu nomu Kalou kei ira tale ga na nomu kawa ena muri mai. 8 Au na qai solia vei iko kei na nomu kawa ena muri mai na vanua o tiko vulagi kina+—na vanua taucoko o Kenani—mera na taukena me tawamudu, au na qai nodra Kalou.”+

9 E kaya tale vei Eparama na Kalou: “Ia o iko, mo dei tiko ga ena noqu veiyalayalati, o iko kei na nomu kawa ena muri mai ena nodra itabatamata kece. 10 Qo na noqu veiyalayalati kei kemuni, moni dei kina kei ira tale ga na nomu kawa ena muri mai: Mera cilivi na tagane kece era maliwai kemuni.+ 11 Moni ciliva na kuli ni yagomuni vakatagane, me na tu ga qori me ivakatakilakila ni noqu veiyalayalati kei kemuni.+ 12 Mera cilivi na luvemuni tagane kece era se qai siga walu,+ ena nomuni itabatamata kece, o ira kece era sucu e vale kei ira kece era sega ni nomu kawa era voli ena ilavo vei ira na kaitani. 13 Me cili na tagane kece e sucu e nomu vale kei na tagane kece e voli ena nomu ilavo,+ ia na noqu veiyalayalati ena lewemuni ena dei tiko ga. 14 Ke dua na tagane tawacili e sega ni via cili, na tagane oya me muduki laivi* vei ira na wekana. Sa beca na noqu veiyalayalati o koya.”

15 E qai kaya vei Eparama na Kalou: “Mo kua ni vakatokai Serai*+ tale tiko na watimu me o Serai, ni sa na yacana o Sera.* 16 Au na vakalougatataki koya, ena vakasucuma e dua na luvemu tagane,+ au na vakalougatataki koya, ena qai tinadra na veimatanitu, era na cadra mai vei koya na tui ni veimatatamata.” 17 E davo vakatoboicu sara o Eparama, e dredre qai kaya e lomana:+ “Ena vakaluveni rawa e dua na tagane yabaki 100, ena vakasucu rawa o Sera, na marama sa yabaki 90?”+

18 E mani kaya o Eparama vua na Kalou dina: “Isa me sobuti Isimeli mada ga na nomuni veivakalougatataki!”+ 19 E kaya na Kalou: “Ena vakasucuma dina e dua na luvemu tagane o Sera na watimu, mo vakatokai koya me o Aisake.*+ Au na vakataudeitaka na noqu veiyalayalati kei koya me veiyalayalati tawamudu vei ira na nona kawa ena muri mai.+ 20 Au sa rogoci iko ena vuku i Isimeli. Raica! au na vakalougatataki koya, au na vakalevutaka sara na nona kawa. Ena cadra mai vei koya e 12 na turaga, au na cakava tale ga me matanitu levu.+ 21 Ia au na cakava na noqu veiyalayalati kei Aisake,+ ena vakasucumi koya o Sera ena gauna vata qo ena yabaki mai qo.”+

22 Ni vosa oti na Kalou vei Eparama, e biuti koya me lako cake. 23 E qai kauti Isimeli na luvena o Eparama kei ira kece na tagane era sucu e nona vale, kei ira kece a volia o koya ena ilavo, o ira kece na tagane era lewenivuvale i Eparama, e qai ciliva na kuli ni yagodra vakatagane ena siga sara ga oya me vaka e tukuna vua na Kalou.+ 24 E yabaki 99 o Eparama ena gauna e cilivi+ kina na kuli ni yagona vakatagane. 25 E yabaki 13 o Isimeli na luvena, ni cilivi+ na kuli ni yagona vakatagane. 26 Ena siga sara ga qo, e cilivi kina o Eparama kei Isimeli na luvena. 27 Era cilivi vata kei koya na tagane kece ena nona vale, o ira kece na sucu e vale, kei ira kece era voli ena ilavo vei ira na kaitani.

18 Oti oya e qai rairai vua o Jiova+ ena veivunikau lelevu e Mamire,+ ni dabe toka ena icurucuru ni valelaca donuya na gauna e warumisa tu kina na katakata ni siga. 2 Ni rai cake, e raica sara e tolu na turaga eratou duri yawa tu mai.+ Ni raici ratou ga e cici mai na icurucuru ni valelaca me lai tavaki ratou, oti e qai cuva ina qele. 3 E kaya sara: “I Jiova, keu bau nanumi e matamuni, yalovinaka sara moni kua ni tavali e matana na nomuni tamata. 4 Yalovinaka, me kau mai vakalailai na wai me vui kina na yavamudou,+ mo dou qai vakacegu toka ena ruku ni vunikau qo. 5 Ni dou gole mai va qo vua na nomudou tamata, meu vakarautaka mada ga mai e dua na tikinimadrai me vakacegui kemudou.* Oti mo dou qai lako.” Eratou kaya sara: “Sa vinaka. Mo vakayacora na ka o tukuna.”

6 Mani vakusakusa ina valelaca vei Sera o Eparama, e kaya: “Totolo! Kauta mai e tolu na ivakarau* falawa vinaka sara, balia qai bulia kina na madrai.”* 7 E cici o Eparama ina qelenimanumanu qai digia mai e dua na luvenibulumakau tagane, e vinaka e malumu tale ga na lewena. E solia sara vua na dauveiqaravi me vakarautaka vakatotolo. 8 E qai kauta na bata, na sucu, kei na lewe ni luvenibulumakau tagane a vakarautaka mai, qai biuta na kakana e matadratou. E tucake tu ga e yasadratou ni ratou kana toka ena ruku ni vunikau.+

9 Eratou kaya vua: “I vei na watimu o Sera?”+ E sauma: “E tu qo ena valelaca.” 10 E kaya tale e dua vei ratou: “Au na lesu dina mai vei iko ena gauna vata qo ena yabaki mai qo, raica! o Sera na watimu ena dua na luvena tagane.”+ A vakarorogo tiko o Sera ena icurucuru ni valelaca, a vakanadaku tu kina na turaga oya. 11 Erau sa qase o Eparama kei Sera, ni sa dede sara nodrau yabaki.+ Sa sivi na nona gauna ni vakaluveni o Sera.+ 12 E mani dredre lo o Sera, e kaya: “Au sa qase sara, sa qase tale ga o noqu turaga, au na marautaka dina qo?”+ 13 E qai kaya vei Eparama o Jiova: “Na cava e dredre kina o Sera qai kaya, ‘Au na vakasucu dina, niu sa qase tu?’ 14 E dua na ka e dredre vei Jiova?+ Au na lesu mai vei iko ena gauna vata qo ena yabaki mai qo, sa na dua kina na luvei Sera tagane.” 15 Ia e cakitaka o Sera, e kaya, “Au sega ni dredre!” ni a rere o koya. E qai tukuna na Kalou: “Io! O dredre dina.”

16 Ni ratou tucake na turaga me ratou biubiu, eratou qai rai sobu vaka i Sotoma,+ e tomani ratou tiko o Eparama me lai talaci ratou. 17 E kaya o Jiova: “Meu vunitaka vei Eparama na ka au na cakava?+ 18 Me cava tale, ena matanitu levu qai qaqa o Eparama, ena vukuna+ era na vakalougatataki* kina na matanitu kece e vuravura. 19 Niu sa mai kilai koya, au kila ni na vakaroti ira na luvena kei ira kece na nona kawa mera muria na sala i Jiova mera cakadodonu ra qai lewadodonu,+ me vakayacora kina vei Eparama o Jiova na ka sa yalataka vua.”

20 E mani kaya o Jiova: “Sa levu dina+ na domo ni tagi me baleti Sotoma kei Komora, qai rui sivia na nodra ivalavala ca.+ 21 Au na lako sobu meu lai raica ke dina na tagi au sa mai rogoca kei na ka e yaco tiko, ia ke sega, au via kila sara ga.”+

22 Erau mani biubiu mai kea na turaga me rau gole vaka i Sotoma, ia o Jiova+ e tu vata ga kei Eparama. 23 E toso voleka yani o Eparama qai kaya: “Oni na taviraki ira laivi dina na tamata yalododonu kei na daucaka ca?+ 24 Kaya mada ke ra tiko ena lomanikoro e 50 na tamata yalododonu. Oni na taviraki ira laivi ga, moni qai sega ni vosota na vanua qori ena vukudra na le 50 na yalododonu era tiko kina? 25 Ena sega sara ni votu mai na nomuni vakasama moni vakamatea na tamata yalododonu kei na daucaka ca, me tautauvata kina na ka e yaco vua na tamata yalododonu kei na daucaka ca!+ Ena sega sara ni votu mai na nomuni vakasama qori.+ Vakacava ena sega ni cakava na ka e dodonu na Turaganilewa ni vuravura taucoko?”+ 26 E qai kaya o Jiova: “Keu kunea e Sotoma e 50 mada ga na tamata yalododonu ena koro, ena vukudra au na vosota kina na vanua kece.” 27 E kaya tale o Eparama: “Yalovinaka sara, o yau qo na kuvunisoso kei na dravusa, ia au se baci doudou meu vosa tale yani vei kemuni Jiova. 28 Kaya mada ke yali e le lima mai na 50 na tamata yalododonu qori. Oni na vakarusa ga na koro taucoko ena vukudratou na le lima?” E sauma o koya: “Au na sega ni vakarusa keu kunea mada ga kina e 45.”+

29 Ia e baci vosa tale vua qai kaya: “Kaya mada ke kune kina e le 40.” E sauma o koya: “Au na sega ni cakava ena vukudra na le 40.” 30 Ia e kaya tale: “Yalovinaka Jiova, moni kua mada ga ni cudru+ ia moni vakatara meu vosa tiko ga: Kaya mada ke kune e kea e le 30 wale ga.” E sauma o koya: “Au na sega ni cakava keu kunea e kea e le 30.” 31 E kaya tale o Eparama: “Yalovinaka, au se baci doudou meu vosa vei kemuni Jiova: Kaya mada ke kune kina e le 20 wale ga.” E sauma o koya: “Au na sega ni vakarusa ena vukudra na le 20.” 32 Kena itinitini e qai kaya: “Yalovinaka Jiova, moni kua mada ga ni cudru ia moni vakatara meu vosa tale vakadua: Kaya mada ke ratou kune e kea e le tini wale ga.” E sauma o koya: “Au na sega ni vakarusa ena vukudratou na le tini.” 33 E qai lako yani o Jiova ni sa vosa oti vei Eparama, e suka+ tale ga o Eparama ina nona itikotiko.

19 Ni rau yaco yani i Sotoma na agilosi ena yakavi, e dabe voli o Loti ena matamata kei Sotoma. Ni raici rau o Loti e tucake sara me lai tavaki rau, qai cuva ina qele.+ 2 E qai kaya o koya: “Yalovinaka kemudrau noqu turaga, au kerea mo drau bau gole mada ga mai ina vale ni nomudrau tamata mo drau moce, me vui tale ga na yavamudrau. Oti mo drau yadra mo drau qai sou sara yani.” Erau mani kaya: “Sega, keirau na moce ga ena vanua lala ena lomanikoro.” 3 Ia a cikevi rau toka ga, rau mani gole vata kei koya ina nona vale. E qai vakarautaka na kedrau magiti, e vavia na madrai sega ni vakaleveni, erau kana sara.

4 Ia ni bera ni rau davo me rau moce, era tabili yani na tagane ni koro—era tagane ni Sotoma, na gone yaco sara vei ira na qase, o ira kece—ra qai wavokita na vale. 5 Era kacikacivi Loti, era kaya vua: “I vei o rau na tagane erau gole mai vei iko ena bogi qo? Kauti rau mai tuba vei keimami me keimami veiyacovi kei rau.”+

6 E gole sara yani vei ira o Loti ena matanikatuba qai sogota na katuba i dakuna. 7 E kaya: “Yalovinaka kemuni na taciqu, ni kua ni cakava na ka ca qo. 8 Yalovinaka sara, e tiko qo e rua na luvequ yalewa erau se sega ni veiyacovi kei na tagane. Yalovinaka, meu kauti rau yani i tuba vei kemuni. Moni qai cakava vei rau na ka ga e vinaka vei kemuni. Moni kua ga ni cakava e dua na ka vei rau na turaga qo, ni rau sa mai vakaruru ena noqu vale.”+ 9 Era tukuna: “Toso tani!” Era kaya tale: “O koya na vulagi qo e mai vakaitikotiko eke qai via vakatulewa vei keda! Ia qo ena ca sara na ka keimami na cakava vei iko mai vei rau oya.” Era mani sosovi Loti yani, era toso vata yani mera basuka na katuba. 10 Erau qai dodoka yani na ligadrau na turaga oya, rau dreti Loti i lomanivale vei rau, rau qai sogota na katuba. 11 Erau qai vakamatabokotaki ira na tagane era tu ena icurucuru ni vale, tekivu vei ira na gone yaco sara vei ira na qase, nira oca sara ga na vaqara na matanikatuba.

12 Erau qai kaya vei Loti na turaga oya: “Eso tale na wekamu era tiko eke? Na watidrau na luvemu yalewa, na luvemu tagane, na luvemu yalewa, kei ira kece na wekamu ena koro qo, mo kauti ira laivi mai ke! 13 Ni keirau na vakarusa na vanua qo, ni sa rogo levu yani vei Jiova+ na domo ni tagi me baleti ira na lewenikoro qo, mani talai keirau mai o Jiova me keirau vakarusa na koro.” 14 E mani gole i tuba o Loti, e vosa sara vei rau na vugona erau na vakawati kei rau na luvena yalewa, e tukuna vakavica vei rau: “Kusa! Drau lako tani mai na vanua qo, ni na vakarusa na koro qo o Jiova!” Ia vei rau na vugona e vaka ga e veiwali+ tiko o koya.

15 Ni sa kida na mataka, erau qai vakatotolotaki Loti na agilosi, erau kaya: “Kusa! Kauti watimu kei rau na luvemu yalewa erau tiko kei iko eke, mo kua kina ni taviraki laivi ena ivalavala ca ni koro!”+ 16 A vakaberabera tiko ga o Loti, ia ena vuku ni loloma i Jiova vua,+ erau qai taura matua na ligana o rau na turaga oya, na liga i watina kei na ligadrau na luvena yalewa, erau qai kauti koya laivi mai kea qai biuti koya ena taudaku ni koro.+ 17 Ni ratou yaco ga yani ena taudaku ni koro, e tukuna sara e dua vei rau: “Dro mo bula! Kua ni raimuri,+ kua ni cegu ena dua na yasayasa qo!+ Dro sara ina veiulunivanua mo kua kina ni taviraki laivi!”

18 E kaya vei rau o Loti: “Yalovinaka Jiova, kua ni vanua oya! 19 Yalovinaka, sa nanumi e matamuni na nomuni tamata, oni qai vakaraitaka votu ni levu na nomuni yalovinaka* vei au ena nomuni vakabulai au voli mai,+ ia au sega ni rawa ni dro ina veiulunivanua niu rere de na toboki au na leqa, au na qai mate.+ 20 Yalovinaka sara, e dua na tauni e toka voleka ga qo, e rawa niu dro kina, e vanua lailai ga. Kerekere, e rawa niu dro kina? E vanua lailai ga. Au na qai bula.” 21 E qai kaya vua: “Sa vinaka, au na vakaraitaka tale ga niu nanumi iko+ ena noqu sega ni vakarusa na tauni o tukuna mai qori.+ 22 Totolo! Dro i kea, niu na sega ni cakava e dua na ka vakavo ke o sa yaco e kea!”+ Oya na vuna e vakatoka kina o Loti na tauni oya me o Soa.*+

23 Ni yaco yani o Loti e Soa sa tu na matanisiga ena delanivanua. 24 E qai vakavuna o Jiova me tau na sulifure kei na bukawaqa e Sotoma kei Komora—e vakatauca o Jiova mai lomalagi.+ 25 E qai vaqeavutaki rau na koro qo, io na yasayasa taucoko, wili kina o ira na lewenikoro kece kei na kau kece ena delanivanua.+ 26 Ia o wati Loti, a muri koya tiko yani, e railesu, mani vuki me durumasima.+

27 E qai sou vakamataka o Eparama ina vanua a duri tu kina ena mata i Jiova.+ 28 Ni rai sobu vaka i Sotoma kei Komora kei na vanua kece ena yasayasa oya, e raica e dua na ka vakadomobula. E kuvu cake tiko mai na vanua oya na kubou vavaku, vaka na kubou vavaku ni lovo!+ 29 Ni vakarusa na koro ena yasayasa oya na Kalou, e nanumi Eparama na Kalou qai vakatalai Loti mai na koro e vaqeavutaka, na koro a dau vakaitikotiko kina o Loti.+

30 E muri e qai lako cake mai Soa o Loti kei rau na luvena yalewa me ratou lai vakaitikotiko ena veiulunivanua,+ ni a rere o koya na tiko mai Soa.+ E qai lai tiko ena dua na qara kei rau na luvena yalewa. 31 E qai tukuna o koya e ulumatua vei tacina: “E sa qase o tamadaru qai sega ni tu ena vanua qo e dua na tagane me veiyacovi kei kedaru, me vaka na kena ivakarau e vuravura taucoko. 32 Mai, daru solia vei tamadaru na waini me gunuva, daru qai mocevata kei koya me maroroi kina na iyatukawa i tamadaru.”

33 Erau mani solia tiko ga vei tamadrau na waini me gunuva ena bogi oya, e lako yani o koya e ulumatua me mocevata kei tamana, ia a sega ni kila o tamana na nona davo yani kei na nona duri o luvena yalewa. 34 Ena siga e tarava e qai tukuna o koya e ulumatua vei tacina: “Au sa mocevata kei tamaqu ena bogi enanoa. Daru solia tale vua na waini ena bogi nikua me gunuva. Mo qai lako mo lai mocevata kei koya me maroroi kina na kawa i tamadaru.” 35 O koya gona, erau vuki solia vei tamadrau na waini me gunuva ena bogi tale ga oya, e mani tucake o koya e gone qai lai mocevata kei koya, ia a sega ni kila o tamana na nona davo yani kei na nona duri o luvena yalewa. 36 E mani vakabuketetaki rau na luvena yalewa o Loti na tamadrau. 37 E vakasucuma e dua na gonetagane o koya e ulumatua, e qai vakayacani koya me o Moapi.+ E tamadra na kai Moapi ni gauna qo.+ 38 Ia o tacina e vakasucuma tale ga e dua na gonetagane, e qai vakayacani koya me o Peniami. E tamadra na kawa i Amoni+ ni gauna qo.

20 E mani tokia mai kea+ nona keba o Eparaama, e gole ena vanua vaka ina Nikepi me lai vakaitikotiko ena kedrau tadrua o Ketesi+ kei Suri.+ Ni tiko voli* mai Kira,+ 2 se baci kaya o Eparaama me baleti Sera na watina: “E ganequ o koya.”+ E mani talatala o Apimeleki na tui Kira me kau yani o Sera, qai tauri koya.+ 3 Oti oya e rairai yani na Kalou vei Apimeleki ena tadra ena bogi, qai kaya vua: “O vaka ga e dua sa mate ena vuku ni yalewa o kauta mai qo,+ ni vakawati tu o koya qai taukeni koya e dua tale na tagane.”+ 4 Ia e se sega ni toro volekati koya* o Apimeleki. E mani kaya: “I Jiova, oni na vakarusa e dua na matanitu e sega sara ga ni cala?* 5 Vakacava a sega ni kaya vei au, ‘E ganequ o koya,’ a sega tale ga ni kaya o yalewa, ‘E ganequ o koya’? E dodonu tu na lomaqu qai sega ni cala na ligaqu niu cakava qo.” 6 E qai tukuna vua na Kalou dina ena tadra: “Au kila ni o cakava qo ena dodonu ni lomamu, au tarovi iko kina mo kua ni valavala ca vei au. Oya na vuna au sega kina ni vakatara mo tarai koya. 7 Qo mo vakasuka na watina na tagane, ni parofita o koya,+ ena masulaki iko o koya,+ o na qai bula tiko ga. Ia ke o sega ni vakasukai koya, mo kila tiko ni o na mate sara ga, o iko kei ira kece na lewe ni nomu vuvale.”

8 E yadra vakamataka o Apimeleki qai kacivi ira kece na nona dauveiqaravi, mani tukuna vei ira na ka kece qo, era qai rere vakalevu. 9 E qai kacivi Eparama o Apimeleki, e kaya vua: “Na cava o sa cakava vei keimami? Na cava sara mada na noqu cala vei iko mo vakavuna kina na ivalavala ca levu qo vei au kei na noqu matanitu? E sega ni dodonu na ka o cakava vei au.” 10 E kaya tale vei Eparama o Apimeleki: “Na cava na inaki ni nomu cakava na ka qo?”+ 11 E kaya o Eparama: “Au cakava qo niu a kaya e lomaqu, ‘Sa macala tu ga nira sega ni rerevaka na Kalou o ira ena vanua qo, era na vakamatei au ena vuku i watiqu.’+ 12 Kena ikuri, e ganequ dina o koya ni luvei tamaqu, e sega ga ni luvei tinaqu, ia qo sa mai watiqu.+ 13 Ni sa vakavuna na Kalou meu biuta na vale i tamaqu,+ au mani tukuna vua: ‘Me va qo nomu vakaraitaka vei au na loloma e dei: Na vanua kece daru na lakova, mo kaya me baleti au, “E ganequ o koya.”’”+

14 E mani kauta o Apimeleki na sipi, na bulumakau, na tagane kei na yalewa dauveiqaravi, qai solia vei Eparama, e vakasukai Sera tale ga na watina vei koya. 15 E kaya tale ga o Apimeleki: “Raica na noqu qele sa soli tu vei iko. Mo lai vakaitikotiko ena vanua ga o vinakata.” 16 E qai kaya vei Sera: “Raica au sa solia qo vei ganemu+ e 1,000 na tikinisiliva. Qo na ivakatakilakila ni nomu sega ni cala* vei ira kece ga era tiko kei iko, ena matadra tale ga na tamata kece, o sa galala mai na veibeitaki.” 17 E qai vakamamasu o Eparama vua na Kalou dina, mani vakabulai Apimeleki, o watina, kei ira na nona yalewa bobula na Kalou, sa ra qai tekivu vakaluveni, 18 ni a vakavuna o Jiova mera yava* na marama kece ena vale i Apimeleki ena vuku i Sera na wati Eparama.+

21 E qai nanumi Sera o Jiova me vaka ga na nona vosa, e qai cakava vei Sera o Jiova na ka e yalataka.+ 2 E qai bukete+ o Sera, e vakasucuma e dua na gonetagane ena gauna lokuci a yalataka+ na Kalou, ni sa qase sara o Eparama. 3 E vakatoka o Eparama na luvena tagane se qai vakasucuma ga o Sera me o Aisake.+ 4 E qai cilivi Aisake na luvena tagane o Eparama ni se qai siga walu ga, me vaka a vakarota vua+ na Kalou. 5 Sa yabaki 100 o Eparama ena gauna e sucu kina o Aisake na luvena tagane. 6 E qai kaya o Sera: “Sa vakavuna na Kalou meu dredre, era na dredre vata kei au* o ira kece na rogoca na ka qo.” 7 E kaya tale: “O cei e bau kaya tu vei Eparama, ‘Ena vakasucuma na gone o Sera’? Ia au sa vakasucuma e dua na luvena tagane ni sa kenaturaga o koya.”

8 E tubu na gone qai kali, e mani vakarautaka o Eparama e dua na magiti levu ena siga e kali kina o Aisake. 9 Ia e raica tiko ga o Sera ni vakalialiai Aisake+ tiko na luvei Eka+ na kai Ijipita, e luvena vei Eparama. 10 E qai tukuna vei Eparama: “Vakatala na yalewa bobula qo kei na luvena tagane, ni na sega ni itaukei vata kei Aisake na luvequ na luvena tagane na yalewa bobula qo!”+ 11 Ia sa bau rarawataka dina o Eparama+ na ka e tukuna o koya me baleti luvena tagane. 12 E qai kaya na Kalou vei Eparama: “Mo kua ni rarawataka na ka e tukuna tiko o Sera vei iko me baleta na gonetagane kei na nomu yalewa bobula. Mo rogoci koya,* ni na basika mai vei Aisake+ o koya ena qai okati me nomu kawa. 13 Ia au na cakava me dua tale ga na matanitu na luvena+ na yalewa bobula,+ ni nomu kawa o koya.”

14 E mani sou vakamataka o Eparama, e kauta na madrai kei na dua na tavaya wai kulinimanumanu, e solia sara vei Eka. E biuta sara e taba i Eka qai vakatalai koya kei na gonetagane.+ E gole yani o Eka e qai veilakoyaki voli ena vanua talasiga e Pieri-sepa.+ 15 E qai maca na wai ena tavaya kulinimanumanu, sa qai biuta na gonetagane e ruku ni dua na vunikau lailai. 16 E gole yani o koya e lai dabe duadua tu, na vanua e toka kina e vaka na yawa ni vanua e rawa ni vanataki kina e dua na gasau ni dakaititi, ni kaya o koya: “Au sega ni via raica ni mate na gone.” E mani dabe tu mai vakayawa qai tabalaka na tagi.

17 E qai rogoca na domo ni gonetagane+ na Kalou, sa qai kacivi Eka mai lomalagi na agilosi ni Kalou, e kaya vua:+ “Na cava e manati iko Eka? Kua ni rere, ni sa rogoca na Kalou na domo i gonetagane ena vanua e toka mai kina. 18 Mo tucake, vakaduria na gonetagane qai tauri koya e ligamu, niu na cakava me matanitu levu o koya.”+ 19 E qai dolava na Kalou na matana qai raica e dua na ikeli wai, e gole sara yani, tawana na wai ena tavaya kulinimanumanu qai solia vua na gonetagane me gunu. 20 Na Kalou e qai tiko kei na gonetagane+ ni tubu cake tiko. E bula voli ga o koya ena vanua talasiga, qai dauvanataka na dakaititi. 21 E lai vakaitikotiko sara ena vanua talasiga e Perana,+ qai lai kauta mai na vanua o Ijipita o tinana e dua me watina.

22 Ena gauna oya e lako yani vei Eparama o Apimeleki kei Fikoli na iliuliu ni nona mataivalu, e tukuna vei Eparama: “E tiko kei iko na Kalou ena ka kece ga o cakava.+ 23 Ia qo mo bubului vei au eke vua na Kalou, ni o na sega ni cakacaka vakailasu vei au, o ira na luvequ, kei na noqu kawa, ia me vaka ga na dei ni noqu lomani iko, me va qori tale ga na ka o cakava vei au kei na vanua o sa mai tiko voli kina.”+ 24 E qai kaya o Eparama: “Au bubului ena ka qo.”

25 Ia e kudruvaka vei Apimeleki o Eparama na toevu era taura vakaukaua na dauveiqaravi i Apimeleki.+ 26 E tukuna sara o Apimeleki: “Au sega ni kila o cei e cakava na ka qo, o sega tale ga ni mai tukuna vei au, au se qai rogoca sara ga nikua.” 27 E mani kauta o Eparama na sipi kei na bulumakau, e solia vei Apimeleki, erau mani cakava e dua na veiyalayalati. 28 Ni biuta vakatikitiki o Eparama e vitu na lami yalewa mai na qelenimanumanu, 29 e qai tarogi Eparama o Apimeleki: “Na cava o biuta kina vakatikitiki i ke na vitu na lami yalewa qo?” 30 E sauma o koya: “Mo ciqoma mai ligaqu na vitu na lami yalewa qo, mera ivakadinadina niu a kelia na toevu.” 31 Oya na vuna e vakatoka kina na vanua oya me o Pieri-sepa,*+ ni rau a bubului ruarua e kea. 32 Erau mani veiyalayalati+ e Pieri-sepa. Oti ya, e lako sara yani o Apimeleki kei Fikoli na iliuliu ni nona mataivalu, erau lesu ina nodra vanua na kai Filisitia.+ 33 Oti oya e tea o koya e Pieri-sepa e dua na vu ni tamarisi, e qai kaciva e kea na yaca i Jiova,+ na Kalou e sega ni mudu.+ 34 Dua na gauna balavu*+ e tiko voli kina o Eparama ena nodra vanua na kai Filisitia.

22 Oti oya sa qai vakatovolei+ Eparama na Kalou dina, e kaya vua: “Eparama!” e sauma o koya: “O yau qo!” 2 E kaya tale: “Kerekere, kauta mada na luvemu, na luvemu duabau o dau lomana,+ o Aisake,+ drau gole ina vanua o Moraia+ mo qai cabori koya e kea me isoro kama ena ulunivanua au na lesia vei iko.”

3 E mani sou vakamataka o Eparama, e vakarautaka nona idabedabe ena daku ni asa, qai kauta e rua nona dauveiqaravi kei Aisake na luvena. E kolata na buka ni isoro kama qai cavutu me gole yani ina vanua sa vakaraitaka vua na Kalou dina. 4 Ena ikatolu ni siga, e tacake o Eparama qai raica vakayawa tu yani na vanua oya. 5 Sa qai kaya o Eparama vei rau nona dauveiqaravi: “Drau tiko ga i ke kei na asa, ia o yau kei na cauravou keirau na lako i kea me keirau lai sokalou, oti keirau na lesu mai vei kemudrau.”

6 E mani taura na buka ni isoro kama o Eparama qai vakacolata vei Aisake na luvena. E qai taura e ligana na bukawaqa kei na isele,* erau qai gole yani. 7 E kaya sara o Aisake vei Eparama na tamana: “I ta!” E sauma o koya: “Io luvequ!” E kaya tale: “Sa tu qo na bukawaqa, sa tu qo na buka, ia i vei na sipi me isoro kama?” 8 E qai kaya o Eparama: “Luvequ, na Kalou ena vakarautaka na sipi me isoro kama.”+ Erau tomana sara nodrau ilakolako.

9 Erau sa qai yaco yani ena vanua e vakaraitaka vua na Kalou dina, e tara sara e kea o Eparama e dua na icabocabonisoro qai tuvana e delana na kau. E vesuka na liga i Aisake kei na yavana qai vakadavori koya ena icabocabonisoro ena delanikau.+ 10 E qai dodoka na ligana o Eparama, taura na isele* me vakamatea na luvena.+ 11 Ia e qai kacivi koya na agilosi i Jiova mai lomalagi, e kaya: “Eparama, Eparama!” E sauma yani: “O yau qo!” 12 E qai kaya o koya: “Kua ni vakamavoataka na cauravou, kua ni cakava vua e dua na ka, niu sa kila qo ni o rerevaka na Kalou, ni o sega ni bureitaka vei au na luvemu, na luvemu duabau.”+ 13 E qai tacake o Eparama, e raica sara e dua na tamanisipi e tacori tu na kena ileu ena veikau lalai. E mani gole yani o Eparama, kauta mai na tamanisipi qai vakacabora me isoro kama me isosomi kei luvena. 14 Sa qai vakatoka na vanua oya o Eparama me o Jiova jaire.* Qo na vuna e dau tukuni kina ena gauna qo: “Ena vakarautaki ena ulunivanua i Jiova.”+

15 E qai kacivi Eparama ena ikarua ni gauna mai lomalagi na agilosi i Jiova, 16 e kaya: “‘Au sa bubului ga vakataki au,’ e tukuna o Jiova,+ ‘baleta ni o sa cakava na ka qo, o qai sega ni bureitaka vei au na luvemu tagane, na luvemu duabau,+ 17 au na vakalougatataki iko dina, au na vakalevutaka tale ga na nomu kawa me vaka na kalokalo ni lomalagi kei na mataninuku ni matasawa,+ ena qai taukena na nomu kawa na matamata* ni nona meca.+ 18 Ena vuku ni nomu kawa+ era na rawata na veivakalougatataki na matanitu kece kei vuravura ni o vakarorogo ina domoqu.’”+

19 Oti oya sa qai lesu vei rau nona dauveiqaravi o Eparama, eratou cavutu sara me ratou lesu i Pieri-sepa,+ e mani vakaitikotiko voli ga e Pieri-sepa o Eparama.

20 Oti qo, sa qai tukuni vei Eparama: “Sa vakasucu o Milika, eso kina na luvena tagane vei Neori na tacimu:+ 21 E nona ulumatua o Usa, e tarava o Pusa, qai kena ikatolu o Kemueli na tamai Arame, 22 oti sa qai o Kiseti, o Eso, o Pilitasa, o Jetilafi, kei Pecueli.”+ 23 E qai luvei Pecueli o Repeka.+ Na le walu qo e vakasucuma o Milika vei Neori na tuakai Eparama. 24 E tiko na watina lailai na yacana o Reuma qai luvena kina o Tipa, o Keama, o Teasi, kei Meaka.

23 E qai bula tiko o Sera me 127 na yabaki, qori na yabaki ni bula i Sera.+ 2 E qai mate o Sera e Kiriaciaripa,+ oya o Epironi,+ ena vanua o Kenani,+ e mani lolosi qai tagicaki Sera o Eparama. 3 E qai tucake o Eparama, e biuta tu yani na yago i watina, qai kaya vei ira na luvei Eci:+ 4 “O yau na kaitani au sa mai tiko vulagi ena kemuni maliwa.+ Moni solia mada vei au e dua na nomuni qele me ibulubulu ena kemuni maliwa, meu lai buluta kina na noqu mate.” 5 Era mani sauma vei Eparama na luvei Eci: 6 “Ni rogoci keimami mada neimami turaga. Oni iliuliu digitaki ni Kalou ena keimami maliwa.+ Moni buluta na nomuni mate ena neimami ibulubulu vinaka duadua. Sega ni dua vei keimami ena bureitaka na nona ibulubulu vei kemuni moni buluta kina na nomuni mate.”

7 E qai tucake o Eparama, e cuva vei ira na itaukeiniqele, vei ira na luvei Eci,+ 8 e qai tukuna vei ira: “Ke oni vakadonuya meu lai buluta na noqu mate, ni rogoci au mada, ni lai vakamasuti Efironi na luvei Soari, 9 me volitaka vei au na nona qaravatu e Makipila, e tiko ena iyalayala ni nona qele. Me volitaka vei au ena levu taucoko ni siliva+ me saumi kina ni oni rai tu, me dua kina na noqu tikiniqele me ibulubulu.”+

10 Ia a dabe sara tiko ga o Efironi kei ira na luvei Eci. E mani vosa o Efironi na Itaiti vei Eparama nira rogo tu na luvei Eci, kei ira kece na curu yani ena matamata ni nona koro,+ e kaya: 11 “Sega noqu turaga! Rogoci au mada. Au sa solia vei kemuni na qele kei na qaravatu e tiko kina. Au sa solia vei kemuni nira rai tu na luve ni kainoqu. Buluta kina na nomuni mate.” 12 E qai cuva ena matadra na lewenivanua o Eparama 13 qai vosa vei Efironi nira rogo tu na lewenivanua, e kaya: “Ke rawa, mo rogoci au mada! Au na solia taucoko vei iko na levu ni siliva me saumi kina na qele. Mo taura vei au meu rawa ni buluta e kea na noqu mate.”

14 E mani kaya vei Eparama o Efironi: 15 “Noqu turaga, ni rogoci au mada. Na isau ni qele qo e 400 na sikeli siliva,* ia me icavai vei kedaru na ka qo? Ni buluta ga na nomuni mate.” 16 E vakarorogo vei Efironi o Eparama, mani vakarautaka o Eparama vei Efironi na levu ni siliva e tukuna o koya nira vakarorogo tu na luvei Eci, e 400 na sikeli siliva,* me vaka na ivakarau ni bibi era vakadonuya na dauveivoli.+ 17 Na qele nei Efironi mai Makipila donui Mamire—na qele, na kena qaravatu, kei na kau kece ga ena iyalayala ni tikiniqele oya—sa qai vakadeitaki 18 me nei Eparama ni sa volia nira rai tu na luvei Eci, e matadra kece na curu yani ena matamata ni nona koro. 19 E muri sa qai buluti Sera na watina o Eparama ena qaravatu e tiko ena qele o Makipila donui Mamire, oya o Epironi, ena vanua o Kenani. 20 O koya gona, ra qai solia na luvei Eci vei Eparama na tikiniqele kei na kena qaravatu me ibulubulu.+

24 E sa kena qase sara o Eparama, qai dede sara nona yabaki, e vakalougatataki koya o Jiova ena ka kece ga.+ 2 E kaya o Eparama vua na nona dauveiqaravi, e qase duadua ena nona lomanivale qai lewa na ka kece ga e taukena:+ “Yalovinaka, mo biuta na ligamu ena ruku ni sagaqu, 3 au na qai vakavuna mo bubuluitaka vei Jiova na Kalou ni lomalagi kei na Kalou ni vuravura, ni o na sega ni kauta mai me wati luvequ e dua na luvedra yalewa na kai Kenani, au bula maliwai ira tiko.+ 4 Mo lako sara ina noqu vanua vei ira na wekaqu,+ mo lai kauta mai kina na wati Aisake na luvequ.”

5 Ia e qai tarogi koya na dauveiqaravi: “Vakacava ke bese ni tomani au mai na yalewa oya ina vanua qo? Meu na vakasukai luvemu ina vanua o biubiu mai kina?”+ 6 E qai kaya vua o Eparama: “Raica mo kua sara ni kauti luvequ i kea.+ 7 O Jiova na Kalou ni lomalagi a kauti au mai na vale nei tamaqu, mai na nodra vanua na wekaqu,+ e vosa vei au qai bubuluitaka:+ ‘Au na solia na vanua qo+ vua na nomu kawa,’+ ena tala na nona agilosi me liu vei iko,+ ia mo na kauta sara ga mai kea+ na wati luvequ. 8 Ia ke sega ni via gole mai kei iko na yalewa, o sa na sereki mai na bubului qo. Mo kua ga ni kauti luvequ i kea.” 9 E qai biuta na ligana na dauveiqaravi ena ruku ni saga i Eparama na nona turaga qai bubuluitaka vua na ka qo.+

10 E mani kauta na dauveiqaravi e tini na kameli i nona turaga qai biubiu sara, e kauta vata na veimataqali ka vinaka mai vua na nona turaga. E gole sara yani i Mesopotemia ena koro i Neori. 11 E vakatekidurutaki ira na kameli ena dua na toevu e toka ena ibili ni koro. Qo e rauta toka na yakavi nira dau mai takiwai na yalewa. 12 E qai kaya: “Kemuni Jiova na Kalou i Eparama na noqu turaga, kerekere, me tini vinaka mada ga vei au na siga edai, me dei tiko mada ga na nomuni lomani Eparama na noqu turaga. 13 Au sa mai tu qo ena dua na mataniwai, era sa gole mai qo mera mai takiwai na luvedra yalewa na turaga ni koro. 14 Ia na ka me yaco qo, na goneyalewa au na tukuna vua, ‘Kerekere, biuta sobu nomu saqa wai meu gunu mada,’ e qai kaya, ‘Moni gunu, au na vagunuvi ira tale ga na nomuni kameli,’ qo sara ga o koya moni digitaka vei Aisake na nomuni tamata, ia ena ka qo, au na kila kina ni dei na nomuni loloma vua na noqu turaga.”

15 Ni se bera mada ga ni cavuka na nona vosa, sa basika mai kei na nona saqa wai e tabana o Repeka, na luvei Pecueli,+ na luvei Milika,+ na wati Neori+ na taci Eparama. 16 Sa bau totoka dina na goneyalewa qo, se sega ni veiyacovi kei na dua na tagane. E gole sobu ina mataniwai o koya, vakasinaita nona saqa wai, oti e gole cake tale mai. 17 Sega tale ni wawa na dauveiqaravi ni sa cici yani me lai tavaki koya, e kaya: “Kerekere, meu gunu wai mada ga vakalailai mai na nomu saqa.” 18 E qai kaya o koya: “Gunu noqu turaga.” Sega ni bera ni sa biuta sobu na saqa wai a colata tiko me vagunuvi koya. 19 Ni sa vagunuvi koya, e kaya sara: “Au na takia tale ga na medra wai na nomuni kameli me yacova nira gunu oti.” 20 Sega ni bera ni sa vakalala na nona saqa ina igunugunu ni manumanu qai cici vakavica vata ina toevu me lai takiwai, e takiva tiko ga mai na wai me medra kece na kameli. 21 Ena gauna kece qori e vakaraici koya galugalu toka ga ena kurabui na turaga qo, e via kila tiko se sa vakalougatataka o Jiova na nona ilakolako se sega.

22 Nira gunu oti na kameli, e qai solia vua na turaga e dua na sauniucu koula e veimama na sikeli* na kena bibi, kei na rua na qatoniliga koula e tini na sikeli* na kena bibi, 23 e qai kaya: “Yalovinaka, tukuna mada vei au se o luvei cei? Bau lala tu na vale nei tamamu me keitou moce kina?” 24 E sauma o koya: “O yau na luvei Pecueli,+ na luvei Milika tagane vei Neori.”+ 25 E kaya tale: “E levu ruarua tu vei keitou na tolonicovuata madu kei na kedra na manumanu, kei na vanua ni moce.” 26 E cuva sara na turaga qai davo vakatoboicu ena mata i Jiova, 27 e kaya: “Me vakacaucautaki mada ga o Jiova na Kalou i Eparama na noqu turaga, ni vakaraitaka ni dei tiko ga na nona loloma vua na noqu turaga, ni dina tale ga vua. E tuberi au mai o Jiova ina nodratou vale na taci noqu turaga.”

28 E cici yani na goneyalewa ina vale i tinana me lai tukuna na veika qo. 29 E dua tiko na ganei Repeka, na yacana o Lepani.+ E mani cici yani o Lepani vua na turaga e tu mai na mataniwai e tautuba. 30 Ni raica na sauniucu kei na qato ena liga i ganena, ni rogoca tale ga na vosa i Repeka na ganena ni kaya, “Qo na ka e tukuna vei au na turaga oya,” e gole sara o Lepani vua na turaga oya, e raici koya ni se duri vata tu ga kei na kameli ena mataniwai. 31 E kaya sara: “Ni gole mai, sa vakalougatataki kemuni o Jiova. Na cava oni duri tu ga kina i tuba? Au sa vakarautaka oti na vale kei na vanua me baleti ira na kameli.” 32 E qai curu yani i lomanivale na tagane oya, ia o Lepani e luvata na dali mai na kameli, solia na tolonicovuata madu kei na kedra, solia tale ga na wai me vui kina na yavana kei na yavadra na tagane era salavata mai. 33 Ia ni biu e matana eso na ka me kania, e kaya o koya: “Au na sega ni kana, meu vakasavuya mada vei iko na noqu itukutuku.” E kaya sara o Lepani: “Tukuna mai!”

34 E qai tukuna: “O yau na dauveiqaravi i Eparama.+ 35 Sa vakalougatataki noqu turaga vakalevu o Jiova, qai vakavuna me vutuniyau tiko ga ni solia vua na sipi, na bulumakau, na siliva, na koula, na dauveiqaravi tagane, na dauveiqaravi yalewa, na kameli kei na asa.+ 36 Oti oya ni sa kenamarama+ o Sera na wati noqu turaga, sa qai vakasucuma e dua na luvena tagane, ena solia vei luvena na noqu turaga na ka kece e taukena.+ 37 E qai kaya na noqu turaga meu bubului, e kaya: ‘Mo kua ni taura me wati luvequ e dua na luvedra yalewa na kai Kenani, na nodra vanua au vakaitikotiko kina qo.+ 38 Kua sara, ia mo gole ina vale i tamaqu vei ira na wekaqu,+ mo kauta mai e kea na wati luvequ.’+ 39 Ia au mani kaya vua na noqu turaga: ‘Vakacava ke bese ni tomani au mai na yalewa oya?’+ 40 E kaya vei au o koya: ‘O Jiova, o koya au lako voli e matana,+ ena tala mai na nona agilosi+ mo drau salavata, ena vakavuna tale ga me kalougata nomu ilakolako, ia mo lai kauta mai na wati luvequ vei ira na wekaqu mai na vale i tamaqu.+ 41 O sa na sereki mai na nomu bubului vei au ke o lako vei ira na wekaqu ra qai sega ni soli koya vei iko. O sa na galala ena nomu vosa ni bubului.’+

42 “Niu yaco yani nikua ena mataniwai, au kaya: ‘I Jiova na Kalou i Eparama na noqu turaga, ke oni na vakalougatataka na noqu ilakolako, 43 au sa duri tu qo ena mataniwai. Na ka me yaco qo, na goneyalewa+ ena mai takiwai, au na kaya vua, “Kerekere, meu gunu wai mada ga vakalailai mai na nomu saqa,” 44 ena qai kaya vei au o koya, “Moni gunu, au na takia tale ga na medra wai na nomuni kameli.” Oya sara ga na yalewa sa digitaka o Jiova me nona na luvei noqu turaga.’+

45 “Ni bera ni cavuka noqu vosa e lomaqu, sa basika mai o Repeka kei na nona saqa wai e tabana, e gole sobu ina mataniwai, e takiwai sara. Au mani kaya vua: ‘Kerekere, meu gunu mada.’+ 46 Sega ni bera ni sa biuta sobu mai tabana na nona saqa wai qai kaya: ‘Gunu,+ au na vagunuvi ira tale ga na nomuni kameli.’ Au gunu sara, e qai vagunuvi ira tale ga na kameli o koya. 47 Ni oti oya au tarogi koya, ‘O luvei cei?’ e sauma, ‘Na luvei Pecueli, na luvei Neori tagane, e luvena vei Milika.’ Au mani cobara na sauniucu e ucuna kei na qato e ligana.+ 48 Au cuva qai davo vakatoboicu ena mata i Jiova, au qai vakalagilagi Jiova na Kalou i Eparama na noqu turaga,+ o koya e tuberi au mai ena sala dodonu, meu mai kauta na luvena yalewa na taci noqu turaga me wati luvena. 49 Ia qo tukuna mada vei au ke oni via vakaraitaka nomuni loloma dei vua na noqu turaga, ke oni via dina tale ga vua. Ke sega, ni tukuna vei au, meu kila kina na ka meu cakava.”*+

50 Rau sauma o Lepani kei Pecueli: “E vu mai vei Jiova na ka qo. Keirau sega ni rawa ni kaya vei iko na ‘io’ se ‘sega.’* 51 Sa tu qori e matamu o Repeka. Tauri koya drau lako, me lai watina mada ga na luvei nomu turaga, me vaka ga na vosa i Jiova.” 52 Ni rogoca nodrau vosa na dauveiqaravi i Eparama, e cuva ina qele ena mata i Jiova. 53 E qai kauta mai tuba na dauveiqaravi na iyaya siliva, iyaya koula, kei na isulu qai solia vei Repeka, e solia tale ga na iyau talei vei ganena kei tinana. 54 Oti oya, e kana qai gunu kei ira na tagane era salavata mai, era moce e kea ena bogi.

Ni yadra cake ena kena mataka, e kaya: “Dou laivi au meu sa gole vua na noqu turaga.” 55 Erau kaya sara na ganei goneyalewa kei tinana: “Me tiko tale o goneyalewa kei keitou me bau tini mada ga na siga, oti me qai lako.” 56 Ia e kaya vei rau: “Dou kua ni tarovi au, ni sa vakalougatataka noqu ilakolako o Jiova. Laivi au meu sa lako vua na noqu turaga.” 57 Rau mani kaya: “Me kacivi mai o goneyalewa me tarogi sara ga.” 58 Erau kacivi Repeka qai kaya vua: “O na lako vata kei na turaga qo?” E sauma o koya: “Au na lako.”

59 Era mani talaca na ganedra o Repeka+ kei na marama a mei*+ koya, ra talaca tale ga na dauveiqaravi i Eparama kei na nona tamata. 60 Era qai vosa vakalougatataki Repeka nira kaya: “Isa na ganei keimami, mera udolu vakatininaudolu* na luvemu, mera lewa na nomu kawa na nodra matamata* na tamata era cati ira.”+ 61 Sa qai cavutu o Repeka kei ratou nona dauveiqaravi yalewa, ratou vodo ena kameli qai muria na dauveiqaravi. E kauti Repeka na dauveiqaravi e gole sara yani.

62 A lesu tiko mai na sala vaka i Pierilearoi+ o Aisake ni a vakaitikotiko voli ena yasayasa vakaNikepi.+ 63 Ni lutu na yakavi a taubale voli ena were o Aisake me vakasama vakatitobu.+ Ni tacake, na cava tale, e raica sara ni lako tiko yani eso na kameli! 64 Ni tacake o Repeka e raici Aisake sara, e totolo wale ga nona sobu mai na kameli. 65 E tarogi dauveiqaravi sara: “O cei e lako tiko mai qo e loma ni were me tavaki kedatou?” E sauma na dauveiqaravi: “Qori na noqu turaga.” E taura sara o Repeka na nona iubiniulu me ubi koya kina. 66 E qai talanoataka na dauveiqaravi vei Aisake na ka kece a cakava. 67 Oti oya e kauti Repeka o Aisake ina valelaca i Sera na tinana.+ E qai tauri Repeka me watina, e lomani koya sara ga,+ mani seavu yani na rarawa i Aisake ena takali nei tinana.+

25 E qai vakawati tale o Eparama, na yaca i watina o Ketura. 2 Toso na gauna sa qai luvei Ketura vei Eparama o Simirani, o Jokisani, o Mitani,+ o Mitiani, o Isipaki, kei Sua.+

3 Na luvei Jokisani tagane o Sipa kei Titana.

Na luvei Titana tagane o Asuri, Letusi, kei Leumi.

4 Na luvei Mitiani tagane o Ifa, o Iferi, o Enoke, o Apaita, kei Elitea.

O ira kece qo na luvei Ketura tagane.

5 E muri e qai solia vei Aisake o Eparama na ka kece e taukena,+ 6 ia e soli iloloma o Eparama vei ratou na luvena tagane erau vakasucuma na watina lalai. Ni se bula tiko e vakatalai ratou vaka ina tokalau, ena nodra vanua mai na Tokalau me ratou kua ni tiko kei Aisake na luvena.+ 7 E bula voli o Eparama me 175 na yabaki. 8 E mani solia na iotioti ni nona icegu o Eparama qai mate ni sa qase sara, e marautaka na nona bula, mani lai vakadavori vata kei ira na wekana.* 9 Erau buluti koya na luvena o Aisake kei Isimeli ena qaravatu e Makipila ena qele i Efironi, na luvei Soari na Itaiti, e donui Mamire,+ 10 qo na tikiniqele a volia o Eparama vei ira na luvei Eci. E bulu i kea o Eparama kei Sera na watina.+ 11 Ia ni sa mate o Eparama, na Kalou e vakalougatataki Aisake tiko ga na luvena.+ A vakaitikotiko volekati Pieri-learoi+ o Aisake.

12 Qo na itukutuku kei Isimeli+ na luvei Eparama vei Eka+ na yalewa ni Ijipita, na dauveiqaravi nei Sera.

13 Qo na yacadra na luvei Isimeli, na yacadra me vaka na nodra iyatukawa: na ulumatua i Isimeli o Nepeioci,+ tarava o Kitari,+ o Atipieli, o Mipisami,+ 14 o Misima, o Tuma, o Masa, 15 o Etati, o Tima, o Jeturi, o Nefisi, kei Ketema. 16 Qo o ira na luvei Isimeli, qo tale ga na yacadra me vaka na nodra itikotiko kei na nodra keba,* eratou le 12 na turaga me vaka na nodratou mataqali.+ 17 E bula tiko o Isimeli me 137 na yabaki. E solia na iotioti ni nona icegu qai mate, mani lai vakadavori vata kei ira na wekana.* 18 Era vakaitikotiko voli e Avila+ volekati Suri,+ e toka volekati Ijipita, me yaco sara i Asiria. E vakaitikotiko volekati ira kece na wekana.*+

19 Qo na itukutuku kei Aisake na luvei Eparama.+

E tamai Aisake o Eparama. 20 Sa yabaki 40 o Aisake ena gauna e vakawatitaki Repeka kina, na luvei Pecueli+ na turaga ni Arame mai Petanierami, na ganei Lepani na kai Arame. 21 E vakamasuti Jiova tiko ga o Aisake ni yava o watina, e mani rogoca nona vakamamasu o Jiova, sa qai bukete o Repeka na watina. 22 Erau qai veimulomulo e ketena na gone,+ e vakavuna me kaya: “Ke sa va qo, na cava meu bula tiko kina?” Mani tarogi Jiova. 23 E qai tukuna vua o Jiova: “E tiko ena nomu katonigone+ e rua na matanitu, erau na tawase mai ketemu e rua na matatamata,+ e dua ena kaukaua cake vei koya adua,+ o koya e qase ena qaravi koya e gone.”+

24 Ni sa kena gauna me vakasucu kina, raica! sa tu e nona katonigone na drua. 25 E sucu mai na kena imatai, e damudamu taucoko qai vaka e dua na isulu vutivutia,+ erau mani vakatokai koya me o Iso.*+ 26 Oti oya e qai basika mai o tacina, e qumia tiko na bukubukuniyavai Iso,+ mani vakayacani koya o Aisake me o Jekope.*+ E yabaki 60 o Aisake ena gauna e vakasucumi rau kina o watina.

27 Ni rau sa gonetagane lelevu, e kenadau ena vakasasa+ o Iso, e dau lasava na veikau, ia o Jekope e tamata yalododonu e dau tiko voli ga ena valelaca.+ 28 E taleitaki Iso o Aisake ni dau vakani koya ena lewe ni manumanu, ia o Repeka e taleitaki Jekope.+ 29 Dua na gauna ni vakasaqa sitiu tiko o Jekope, e lesu mai veikau o Iso, e oca tu mai. 30 E qai tukuna vei Jekope o Iso: “Totolo yalovinaka, solia mai eso* na sitiu damudamu qori,* niu sa oca sara ga!”* Oya na vuna e yacana kina o Itomi.*+ 31 E kaya sara o Jekope: “Volitaka mada vei au na nomu itutu vakaulumatua!”+ 32 E kaya tale o Iso: “Au sa voleka ni mate! Me icavai vei au na itutu au sucukaya mai?” 33 E kaya tale o Jekope: “Mo bubului mada vei au!” E bubului vei Jekope qai volitaka vua na nona itutu vakaulumatua.+ 34 E mani solia vei Iso o Jekope na madrai kei na sitiu e caka mai na lenitili,* e kana qai gunu, e tucake e lako sara yani. Io e beca o Iso na itutu a sucukaya mai.

26 E qai dausiga na vanua, e duatani qo mai na imatai ni dausiga ena gauna i Eparama,+ ni vakavuna me gole kina i Kira o Aisake vei Apimeleki na nodra tui na kai Filisitia. 2 E mani rairai vua o Jiova qai kaya: “Kua ni lako sobu i Ijipita. Mo vakaitikotiko ena vanua au vakaraitaka vei iko. 3 Mo tiko vulagi ena vanua qo,+ au na qai tiko vata kei iko meu vakalougatataki iko niu na solia vei iko kei na nomu kawa na vanua kece qo,+ au na vakayacora tale ga na noqu bubului au cavuta vei Eparama na tamamu:+ 4 ‘Au na vakalevutaka na nomu kawa me vaka na kalokalo ni lomalagi,+ au na solia vei ira na nomu kawa na vanua kece qo,+ ia ena vuku ni nomu kawa era na rawata kina na veivakalougatataki na matanitu kece kei vuravura,’+ 5 ni a vakarorogo ina domoqu o Eparama qai dei tiko ena ka au vinakata, na noqu ivakaro, na noqu lewa, kei na noqu lawa.”+ 6 A vakaitikotiko voli ga e Kira o Aisake.+

7 Nira vakatataro na tagane ni vanua oya me baleti watina, e dau sauma: “E ganequ o koya.”+ E rere me kaya, “E watiqu,” ni tukuna o koya, “Era na vakamatei au na tagane ni vanua qo ena vuku i Repeka,” ni totoka na kena irairai.+ 8 Ni oti toka e dua na gauna, a rai voli mai katubaleka o Apimeleki na tui Filisitia, e qai raici Aisake ni vakaraitaka tiko nona taleitaki* Repeka na watina.+ 9 Sega ni bera ni sa kacivi Aisake o Apimeleki qai kaya: “Na watimu ga o koya! Na cava o kaya kina, ‘E ganequ’?” E kaya sara vua o Aisake: “Au a tukuna qori niu rere, deu vakamatei ena vukuna.”+ 10 Ia e kaya tale o Apimeleki: “Na cava o sa cakava vei keimami?+ A rawa sara ga ni moce kei watimu e dua vei ira qo, o na qai vakavuna tu me keimami cala!”+ 11 E qai vakaroti ira na lewenivanua o Apimeleki, e kaya: “Ke dua vei kemuni e tara na turaga qo kei na watina, ena vakamatei sara ga!”

12 E tekivu kaburaka na sorenitei o Aisake ena vanua oya, qai tamusuka vaka100 na ka e kaburaka ena yabaki oya, ni vakalougatataki koya tiko o Jiova.+ 13 Sa qai levu mai nona iyau na turaga qo, e rawaka tiko ga me yacova ni sa vutuniyau sara. 14 Era tekivu vuvutaki koya na kai Filisitia ni sa mai taukena na qelenisipi kei na qelenibulumakau qai levu nona dauveiqaravi.+

15 Era mani kauta na qele na kai Filisitia ra qai bonota na toevu kece era kelia na dauveiqaravi i tamana ena gauna i Eparama.+ 16 E qai kaya o Apimeleki vei Aisake: “Mo biuta na neimami yasayasa, ni o sa tubu mo kaukaua sara vei keimami.” 17 Mani toki mai kea o Aisake, e lai keba ena buca* o Kira+ qai vakaitikotiko voli kina. 18 E qai kelia tale o Aisake na toevu era a kelia ena gauna i Eparama na tamana, ia era bonota na kai Filisitia ni sa mate o Eparama.+ E qai vakayacani ira ena yaca vata ga a vakatokai ira kina o tamana.+

19 Nira kelikeli ena buca* oya na dauveiqaravi i Aisake, era kunea sara e dua na toevu waidroka. 20 Era qai veileti na ivakatawa mai Kira kei ira na ivakatawa i Aisake, era kaya: “E neimami na wai!” E mani vakatoka na toevu oya me o Eseki,* nira veileti kei koya. 21 Era kelia e dua tale na toevu, qo tale ga era veiletitaka. E mani vakatoka na toevu oya me o Sitina.* 22 E muri e qai toki laivi mai kea qai kelia e dua tale na toevu, ia era sega ni veiletitaka. E mani vakatoka na toevu oya me o Riopoci,* qai kaya: “Ni sa qai vakalevutaka qo vei keda o Jiova na vanua, e cakava tale ga meda vakawa vakalevu ena vanua.”+

23 Mai kea sa qai lako cake i Pieri-sepa.+ 24 E rairai vua o Jiova ena bogi oya qai kaya: “O yau na Kalou i Eparama na tamamu.+ Mo kua ni rere+ niu tiko vata kei iko, au na vakalougatataki iko, au na vakalevutaka nomu kawa ena vuku i Eparama na noqu tamata.”+ 25 E mani tara e kea e dua na icabocabonisoro, qai kaciva na yaca i Jiova.+ E birika e kea na nona valelaca,+ ra kelia tale ga e kea na dauveiqaravi i Aisake e dua na toevu.

26 Oti sa qai lako yani vua o Apimeleki mai Kira vata kei Ausaci na nona daunivakasala, kei Fikoli na iliuliu ni nona mataivalu.+ 27 E qai kaya vei ratou o Aisake: “Na cava tale dou lako mai kina vei au, ni dou a cati au mada ga dou qai vakatalai au mai na nomudou yasayasa?” 28 Eratou qai kaya: “Keitou sa raica votu ni tiko dina kei iko o Jiova.+ Keitou mani kaya: ‘Yalovinaka, me datou bubului mada, o keitou kei iko, me keitou veiyalayalati tale ga kei iko+ 29 ni o na sega ni cakava e dua na ka ca vei keitou me vaka ga ni keitou a sega ni vakaleqai iko, keitou a cakava ga vei iko na ka vinaka qai talaci iko ena vakacegu. Qo o sa mai tamata kalougata nei Jiova.’” 30 E qai vakarautaka e dua na kedratou magiti, eratou kana ratou gunu tale ga. 31 Ena mataka eratou yadra vakatotolo qai bubului vakataki ratou.+ Oti oya e talaci ratou o Aisake ratou qai gole yani ena vakacegu.

32 Ena siga oya era lako mai vei Aisake na nona dauveiqaravi ra mai tukuna vua me baleta na toevu era kelia,+ era kaya vua: “Keitou sa kunea na wai!” 33 E mani vakatoka me o Sepa. Oya na vuna e vakatokai kina na koro me o Pieri-sepa+ me yacova mai nikua.

34 Ni sa yabaki 40 o Iso, e tauri rau o Jutici na luvei Pieri na Itaiti kei Pasemaca na luvei Eloni na Itaiti+ me rau watina. 35 Erau vakavu rarawa vakalevu* vei Aisake kei Repeka.+

27 Ni sa kenaturaga o Aisake qai buawa vakalevu na matana, e kacivi Iso+ na luvena qase, qai kaya vua: “Luvequ!” E sauma o koya: “O yau qo!” 2 E qai kaya vua: “Au sa qase sara qo. Au sega ni kila na siga au na mate kina. 3 Yalovinaka, qo na gauna mo kauta kina nomu iyaragi, nomu taga ni gasau kei na nomu dakaititi, mo gole i veikau mo lai vakasasataka mai na qau manumanu.+ 4 Mo qai vakarautaka e dua na kakana vakatitiweli au dau taleitaka, oti mo kauta mai vei au. Au na qai kania meu vakalougatataki iko kina niu se bera ni mate.”

5 Ia a vakarorogo voli o Repeka ni vosa tiko o Aisake vei Iso na luvena. E lako sara yani o Iso i veikau me lai vakasasataka na manumanu me kauta lesu mai.+ 6 E qai kaya o Repeka vei Jekope na luvena:+ “Au se qai rogoci tamamu ga ni vosa vei Iso na tuakamu, e kaya, 7 ‘Kauta mai vei au eso na lewe ni manumanu, mo vakarautaka e dua na kakana vakatitiweli vei au. Oti meu kania, meu vosa vakalougatataki iko kina ena mata i Jiova niu se bera ni mate.’+ 8 Ia qo na luvequ, vakarorogo vinaka qai cakava sara na ka au vakaroti iko kina.+ 9 Yalovinaka, lako ina qelenimanumanu, kauta mai vei au e rua na luvenime vinaka duadua, meu vakarautaka kina vei tamamu e dua na kakana vakatitiweli, me vaka ga e dau taleitaka. 10 Mo qai kauta vei tamamu me kania, me vosa vakalougatataki iko kina ni se bera ni mate.”

11 E kaya o Jekope vei Repeka na tinana: “O Iso na tuakaqu e tagane vutivutia,+ ia na kuliqu e dravia. 12 Vakacava ke yamoci au o tamaqu?+ Ena lai nanuma wale niu vakalialiai koya tiko, au na qai cudruvi kina, au na sega ni vosa vakalougatataki.” 13 E qai kaya vua o tinana: “Luvequ, me qai tau vei au na nomu cudruvi. Mo cakava ga na ka au tukuna, lako lai kauta mai vei au.”+ 14 E mani lako o koya me lai kauta mai vei tinana, e qai vakarautaka o tinana e dua na kakana vakatitiweli, me vaka ga e dau taleitaka o tamana. 15 Oti oya e kauta mai vale o Repeka na isulu vinaka duadua nei Iso na luvena ulumatua, qai vakaisulutaki Jekope kina na luvena gone.+ 16 E biuta tale ga na kuli ni luvenime e ligana kei na tikina dravia e domona.+ 17 E qai solia vei Jekope na luvena na kakana vakatitiweli e cakava kei na madrai.+

18 E lako sara i loma vei tamana qai kaya: “Ta!” e sauma o koya: “O yau qo! O cei o iko luvequ?” 19 E kaya o Jekope vei tamana: “O yau o Iso na nomu ulumatua.+ Au sa cakava na ka o tukuna vei au. Yalovinaka mo dabe mada mo kania eso na ka au vakasasataka mai, mo vosa vakalougatataki au kina.”+ 20 E qai kaya o Aisake vei luvena: “Luvequ, cava sa rui totolo kina na nomu kunea qori?” E sauma o koya: “Ni kauta mai vei au o Jiova na nomu Kalou.” 21 E qai kaya vei Jekope o Aisake: “Yalovinaka luvequ, toso mai meu yamoci iko, meu kila kina se o iko dina na luvequ o Iso se sega.”+ 22 E mani toso yani o Jekope vei Aisake na tamana, e qai yamoci koya, oti e kaya: “Na domo sa domo ga i Jekope, ia na liga e liga i Iso.”+ 23 E sega ni kilai koya ni vutivutia na ligana me vaka na liga i Iso na tuakana. Sa mani vosa vakalougatataki koya.+

24 Oti oya e taroga: “O iko dina na luvequ o Iso?” e sauma o koya: “Io.” 25 E qai kaya o Aisake: “Kauta mai vei au eso na ka o vakasasataka luvequ meu kania, au na qai vosa vakalougatataki iko.” E mani kauta yani vua, e kana sara, e kauta tale ga vua na waini, e gunu sara. 26 E qai kaya vua o Aisake na tamana: “Yalovinaka, toso mada mai mo reguci au, luvequ.”+ 27 E mani toso yani qai reguci koya sara, e boica rawa kina na iboi ni nona isulu.+ Sa qai vosa vakalougatataki koya:

“Raica, na iboi kei luvequ e vaka na iboi ni vanua sa vakalougatataka o Jiova. 28 Me solia mada ga vei iko na Kalou dina na tegu ni lomalagi+ kei na qele bula kei vuravura,+ me levu sara na nomu covuata kei na waini vou.+ 29 Mera qaravi iko na veimatatamata, ra qai cuva vei iko na veimatanitu. Mo turaga vei ira na tacimu, mera cuva vei iko+ na luvei tinamu. Me cudruvi o ira kece era vosavakacacataki iko, me vakalougatataki o ira kece era vosa vakalougatataki iko.”+

30 Ni vosa vakalougatataki Jekope oti ga o Aisake, se qai biubiu ga o Jekope mai vei Aisake na tamana, sa lesu mai na vakasasa+ o Iso na tuakana. 31 E vakarautaka tale ga o koya e dua na kakana vakatitiweli, e qai kauta vei tamana, e kaya vua: “Me duri mada o tamaqu, me kania na ka e vakasasataka mai na luvena, mo vosa vakalougatataki au kina.” 32 E qai kaya vua o Aisake na tamana: “O cei o iko?” E sauma: “O yau na luvemu, na nomu ulumatua, o Iso.”+ 33 E sautaninini vakalevu o Aisake mani kaya: “O cei ga a vakasasa manumanu qai kauta mai vei au? Au sa kania oti ni bera ni o yaco mai, au qai vosa vakalougatataki koya—ena vakalougatataki dina o koya!”

34 Ni rogoca ga o Iso na vosa i tamana, e qoqolou ena levu ni nona rarawa, e kaya vei tamana: “I ta vosa vakalougatataki au, o yau tale ga!”+ 35 Ia e kaya: “E lako mai vakailawaki o tacimu me rawata kina na veivakalougatataki a dodonu me nomu.” 36 E kaya: “Sega ni qori ga na vuna e yacana kina o Jekope,* ni sa suguti au vakarua?+ Sa taura mada na itutu au sucukaya mai,+ ia qo sa mai taura tale na veivakalougatataki e dodonu me noqu!”+ E kaya tale: “O sega ni bau vakavoca tu vei au e dua na vosa ni veivakalougatataki?” 37 E sauma vei Iso o Aisake: “Qo au sa lesi koya me nomu turaga,+ au sa soli ira kece na tacina mera nona tamata, au solia tale ga vua na covuata kei na waini vou me kaukaua tiko kina.+ Na cava tale se vo meu cakava vei iko luvequ?”

38 E kaya o Iso vei tamana: “I ta, e dua wale ga na nomu vosa ni veivakalougatataki? Bau vosa vakalougatataki au ta, io o yau tale ga!” E tabalaka na domona o Iso qai sorova na tagi.+ 39 E mani tukuna vua o Aisake na tamana:

“Raica, na nomu itikotiko ena yawa mai na qele bulabula kei vuravura, ena yawaka tale ga na tegu mai lomalagi e cake.+ 40 O na bula ga ena nomu iseleiwau,+ o na qaravi tacimu.+ Ia ni o sa tikotikoca, o na qai musuka dina na nona ivua mai domomu.”+

41 Ia e toka lo ga vei Iso na nona cati Jekope baleta na vosa ni veivakalougatataki a tauca vua o tamana,+ qai kaya tiko ga e lomana o Iso: “Sa voleka mai na siga me caka kina na vakaloloku vei tamaqu.+ Oti oya au na qai vakamatei Jekope na taciqu.” 42 Ni tukuni vei Repeka na vosa a cavuta o Iso na luvena ulumatua, sega ni bera na nona talatala vei Jekope na luvena gone, e kaya vua: “Raica! Na tuakamu o Iso sa bukia na kemu vere me vakamatei iko.* 43 Io qo na luvequ, muria na noqu vosa. Mo cavutu mo dro sara i Karana vei Lepani na ganequ.+ 44 Mo tiko vakalailai kei koya me yacova ni sa malumu na cudruwaqawaqa i tuakamu, 45 me ruru mada na nona cudru o tuakamu qai guilecava na ka o cakava vua. Au na qai talatala yani i kea vei iko. Na cava mo drau yali ruarua kina vei au ena dua ga na siga?”

46 Oti oya e kaya tiko ga vei Aisake o Repeka: “Au sa sevaka dina na noqu bula baleti rau na luvei Eci yalewa.+ Ke mani taura o Jekope me watina e dua vei ira na luvei Eci, me vakataki rau ga na goneyalewa itaukei qo, me icavai na noqu bula?”+

28 E mani kacivi Jekope o Aisake, e vosa vakalougatataki koya, qai vakaroti koya: “Mo kua sara ni taura me watimu e dua vei ira na goneyalewa ni Kenani.+ 2 Mo lako i Petani-erama ina vale i Pecueli na tama i tinamu, mo taura mai kea e dua na luvei Lepani+ na ganei tinamu me watimu. 3 Ena vakalougatataki iko na Kalou Kaukaua Duadua, o na vakawa qai tubu vakalevu, o na yaco sara mo dua na ivavakoso ni veimatatamata.+ 4 Ena qai tauca vei iko kei na nomu kawa na veivakalougatataki i Eparama,+ mo taukena na vanua o tiko vulagi kina, sa solia vei Eparama+ na Kalou.”

5 E qai talai Jekope yani o Aisake, qai gole o koya i Petani-erama vei Lepani, na luvei Pecueli na kai Arame,+ na ganei Repeka,+ na tinai Jekope kei Iso.

6 E raica o Iso ni vosa vakalougatataki Jekope o Aisake qai talai koya i Petani-erama me lai kauta mai kea e dua na watina, ni vosa vakalougatataki koya e qai vakarota, “Mo kua ni taura me watimu e dua vei ira na goneyalewa ni Kenani,”+ 7 e talairawarawa o Jekope vei tamana kei tinana qai gole i Petani-erama.+ 8 E qai liaca o Iso ni sega ni taleitaki ira na goneyalewa ni Kenani na tamana o Aisake,+ 9 mani lako vei Isimeli o Iso qai taura me watina o Melaci na luvena yalewa o Isimeli, na luvena tagane o Eparama na ganei Nepeioci, me ikuri ni watina sa tu rawa.+

10 E biubiu mai Pieri-sepa o Jekope me sasaga yani i Karana.+ 11 E mani yaco sara ena dua na vanua qai vakavakarau me moce e kea ena bogi ni sa dromu na siga. Mani taura e dua na vatu ni vanua oya qai biuta me taqa kina na uluna, e davo sara e kea.+ 12 E qai tadra, raica! e tu e dua na ikabakaba e vuravura, na muanaicake e yaco sara i lomalagi, era sirova qai cabeta tiko na ikabakaba oya na agilosi ni Kalou.+ 13 Raica! e tu mai cake o Jiova, qai kaya:

“O yau o Jiova na Kalou i Eparama na tamamu kei na Kalou i Aisake.+ Na qele o davoca tiko qori au na solia vei iko kei na nomu kawa.+ 14 Na nomu kawa ena yaco dina me vaka na kuvuniqele kei vuravura,+ o na tete tale ga vaka ina ra kei na tokalau, ina vualiku kei na ceva, ia ena vukumu, ena vuku tale ga ni nomu kawa, era na vakalougatataki*+ dina kina na vuvale kece kei vuravura. 15 Au na tiko kei iko, au na maroroi iko ena vanua cava ga o lako kina, au na qai kauti iko lesu mai ina vanua qo.+ Au na sega ni biuti iko me yacova sara niu sa vakayacora na ka au yalataka vei iko.”+

16 Mani yadra mai na moce o Jekope qai kaya: “E tiko dina ena vanua qo o Jiova ia au sega ni bau kila.” 17 E tuburi koya na rere qai kaya tale: “Sa dua dina na vanua vakatubuqoroqoro qo! Qo sara ga na vale ni Kalou,+ qo tale ga na matamata i lomalagi.”+ 18 E yadra vakamataka o Jekope, taura na vatu a taqa tu kina na uluna, tekia me duru qai livia e delana na waiwai.+ 19 E mani vakatoka na vanua oya me o Peceli,* ia a dau yaca tu ni koro oya o Lusa.+

20 E qai bubului o Jekope ni kaya: “Ke tomani au na Kalou, maroroi au ena noqu ilakolako qai solia vei au na kequ madrai kei na isulu meu tokara, 21 meu qai suka ena vakacegu ina vale i tamaqu, sa na qai vakadinadinataka sara ga o Jiova ni noqu Kalou. 22 Na vatu au sa tekia qo me duru, ena yaco me vale ni Kalou,+ ia na ka kece oni solia vei au, au na solia dina ga vei kemuni na kena ikatini.”

29 Oti oya, sa qai tomana o Jekope na nona ilakolako, e gole sara ina nodra vanua na lewenivanua mai na Tokalau. 2 E raica sara o koya e dua na toevu ena lomanivanua kei na tolu na qelenisipi era davo voleka toka kina, ni dau nodra ivakarau na ivakatawa mera vagunuva na qelenisipi mai na toevu oya. E davo tu e dua na vatu levu ena gusu ni toevu. 3 Nira sa kumuni vata e kea na qelenisipi kece, sa ra qai dau vaqiqica laivi na vatu mai na gusu ni toevu, ra vagunuvi na qelenisipi, oti oya sa ra qai vaqiqica lesu na vatu ena vanua ga a toka kina ena gusu ni toevu.

4 E qai kaya vei ira o Jekope: “Kemuni na wekaqu, o kemuni mai vei?” era sauma: “O keimami mai Karana.”+ 5 E kaya vei ira: “Oni kilai Lepani+ na makubui Neori?”+ era sauma: “Keimami kilai koya.” 6 E qai kaya vei ira: “E bula vinaka tiko o koya?” Era sauma: “E bula vinaka tiko. Qo sara o Raijeli+ na luvena yalewa, e lako tiko mai kei na sipi!” 7 E qai kaya o Jekope: “Se qai sigalevu ga, se sega ni kena gauna mera kumuni vata kina na qelenisipi. Ni vagunuva na sipi, qai lai vakani ira.” 8 Era qai kaya: “Keimami sega ni rawa ni cakava qori me yacova ni sa kumuni kece na qelenisipi, qai vaqiqici laivi na vatu mai na gusu ni toevu. Oti keimami na qai vagunuva na sipi.”

9 Ni se vosa tiko ga vei ira, sa gole yani o Raijeli kei na sipi nei tamana, ni yalewa dau vakatawa sipi o koya. 10 Ni raici Raijeli o Jekope na luvei Lepani na ganei tinana, kei na sipi i Lepani, e sega tale ni wawa o Jekope ni toro yani qai vaqiqica laivi na vatu mai na gusu ni toevu qai vagunuva na sipi i Lepani na ganei tinana. 11 Oti e reguci Raijeli o Jekope, e tabalaka na domona qai sorova na tagi. 12 E qai tukuna vei Raijeli o Jekope ni wekai* tamana, e luvei Repeka tagane tale ga. E mani cici yani o Raijeli me tukuna vei tamana.

13 Ni rogoca ga o Lepani+ na itukutuku kei Jekope na luvei ganena, e cici sara yani me lai sotavi koya. E mokoti koya, reguci koya qai kauti koya ina nona vale. E tukuna sara vei Lepani na ka kece qo. 14 E kaya vua o Lepani: “O iko dina na suiqu kei na lewequ.”* Sa qai tiko vata kei koya me dua taucoko na vula.

15 E qai kaya o Lepani vei Jekope: “Baleta ga ni o wekaqu,*+ mo sa na cakacaka wale kina vei au? Tukuna vei au se cava me kemu isau?”+ 16 E rua na luvei Lepani yalewa. Koya e qase na yacana o Lia, o koya e gone o Raijeli.+ 17 E sega ni serau na yalokanimata i Lia, ia o Raijeli e matakamica qai totoka na kena irairai. 18 E domoni Raijeli o Jekope, e mani kaya: “Au sa bolea meu cakacaka vei iko me vitu na yabaki me baleti Raijeli na luvemu yalewa e gone.”+ 19 E qai kaya o Lepani: “E vinaka cake meu soli koya vei iko mai na noqu soli koya vua e dua tale na tagane. Mo tiko vata ga kei au.” 20 E qai cakacaka tiko o Jekope me vitu na yabaki ena vuku i Raijeli,+ ia e matana e vaka ga e vica na siga, ni domoni koya.

21 E qai kaya vei Lepani o Jekope: “Solia mai na watiqu ni sa oti na noqu siga, meu veiyacovi kei koya.” 22 E qai soqoni ira na tamata kece ni vanua oya o Lepani qai vakarautaka e dua na magiti. 23 Ia ena yakavi, e tauri Lia na luvena qai kauti koya vei Jekope me rau veiyacovi. 24 E soli Silipa tale ga nona yalewa dauveiqaravi o Lepani vei Lia na luvena me lai nona dauveiqaravi.+ 25 Ni sa mataka, e qai raica o Jekope ni o Lia! E kaya sara vei Lepani: “Na cava o cakava vei au? Au a sega ni cakacaka vei iko me baleti Raijeli? Na cava o dabui au kina?”+ 26 E sauma o Lepani: “Qo e sega ni kena ivakarau i ke, me soli e liu o koya e gone qai muri o koya e ulumatua. 27 Mo marautaka na macawa qo kei na yalewa qo. Oti oya ena qai soli tale ga vei iko na yalewa adua me isau ni nomu cakacaka tiko vei au me vitu tale na yabaki.”+ 28 E cakava o Jekope qai marautaka na macawa kei na yalewa ya, oti sa qai soli Raijeli na luvena me watina. 29 E solia tale ga o Lepani na nona yalewa dauveiqaravi o Pila+ vei Raijeli na luvena me nona dauveiqaravi.+

30 Oti e veiyacovi tale ga kei Raijeli o Jekope, e domoni Raijeli vakalevu sega so o Lia, e qai cakacaka tiko vei Lepani me vitu tale na yabaki.+ 31 Ni raica o Jiova ni sega ni lomani* o Lia, sa qai vakarawarawataka o koya me bukete,*+ ia a yava voli ga o Raijeli.+ 32 Mani bukete o Lia qai vakasucuma e dua na luvena tagane, e vakayacani koya me o Rupeni,*+ ni kaya: “Baleta sa raica o Jiova na noqu vakaloloma,+ sa na qai tekivu lomani au qo o watiqu.” 33 E bukete tale o koya, e vakasucuma e dua na luvena tagane, e kaya: “Ni sa rogoca o Jiova, niu sega ni lomani, mani soli koya tale ga qo vei au.” E mani vakayacani koya me o Simioni.*+ 34 E bukete tale o koya qai vakasucuma e dua na luvena tagane, e kaya: “Gauna qo, ena galeleti au mai o watiqu niu sa vakasucuma vua e tolu na luvena tagane.” E mani vakayacani me o Livai.*+ 35 Se baci bukete tale o koya qai vakasucuma e dua na luvena tagane, e kaya: “Gauna qo au na vakacaucautaki Jiova.” E qai vakayacani koya me o Juta.*+ Oti e mai cegu toka nona vakasucu.

30 Ni raica o Raijeli ni sega ni vakasucuma e dua na gone vei Jekope, e vuvutaki tuakana qai kaya vei Jekope: “Solia vei au na gone, ke sega au na mate.” 2 E katakatataki Raijeli o Jekope, e kaya: “O yau na isosomi ni Kalou, o koya e tarova nomu vakaluveni?”* 3 E tukuna o Raijeli: “Qo o Pila+ na noqu yalewa bobula. Mo drau veiyacovi me vakasucuma na gone me noqu,* me rawa ni so tale ga kina na luvequ vua.” 4 E mani soli Pila na nona yalewa bobula vua me watina, erau qai veiyacovi kei Jekope.+ 5 E bukete o Pila, vakasucuma sara e dua na luvei Jekope tagane. 6 E qai kaya o Raijeli: “Sa mai noqu turaganilewa na Kalou, sa rogoca tale ga na domoqu, e solia kina vei au e dua na luvequ tagane.” Oya na vuna e vakayacani koya kina me o Tani.*+ 7 E bukete tale o Pila na dauveiqaravi i Raijeli, qai vakasucuma na ikarua ni luvena tagane o Jekope. 8 E qai tukuna o Raijeli: “Sa bau kaukaua dina na noqu veimulomulo kei tuakaqu. Au a qaqa kina!” Mani vakayacani koya me o Nafitalai.*+

9 Ni raica o Lia ni sa cegu nona vakaluveni, e kauti Silipa na nona dauveiqaravi qai soli koya vei Jekope me watina.+ 10 E qai vakasucuma o Silipa, na dauveiqaravi i Lia, e dua na luvei Jekope tagane. 11 E kaya o Lia: “Au kalougata dina!” E vakayacani koya sara me o Kata.*+ 12 Oti oya e qai vakasucuma o Silipa, na dauveiqaravi i Lia, na ikarua ni luvena tagane vei Jekope. 13 E qai tukuna o Lia: “Sa dua na ka marautaki! Nira na tukuna sara ga na goneyalewa niu marau.”+ Mani vakayacani koya me o Aseri.*+

14 E taubale voli o Rupeni+ ena gauna e tamusuki tiko kina na witi, e kunea sara e veikau eso na vua ni medreki.* E kauta vei tinana o Lia. Mani kaya vei Lia o Raijeli: “Yalovinaka, solia mada vei au eso na medreki i luvemu.” 15 E qai kaya vua o Lia: “Se lailai ga vei iko nomu kauta na watiqu?+ O se baci via kauta tale na medreki i luvequ?” E sauma o Raijeli: “Sa vinaka. Ena mocevata kei iko o koya ena bogi nikua me isau ni medreki i luvemu.”

16 Ni lesu tiko mai o Jekope ena yakavi mai na vanua veico, e lako sara yani o Lia me lai tavaki koya, e kaya: “O na mai veiyacovi kei au niu sa voli iko ena medreki i luvequ.” Mani mocevata kei koya ena bogi oya. 17 E rogoci Lia na Kalou qai vakacegui koya, e mani bukete qai vakasucuma na ikalima ni luvena tagane vei Jekope. 18 E qai tukuna o Lia: “Sa solia vei au na Kalou na kequ isau,* niu sa solia na noqu dauveiqaravi vei watiqu.” Mani vakayacani koya me o Isakari.*+ 19 Se baci bukete o Lia e qai vakasucuma na ikaono ni luvena tagane vei Jekope.+ 20 E qai kaya o Lia: “Na Kalou sa lolomataka vei au, io, vei au, na iloloma vinaka. Qo e sa na sega tale ni qai vuturitaki au na watiqu,+ niu sa vakasucuma e ono na luvena tagane.”+ E vakayacani koya sara me o Sepuloni.*+ 21 Oti e vakasucuma e dua na luvena yalewa qai vakayacani koya me o Taina.+

22 Sa qai nanumi Raijeli na Kalou, e rogoci koya na Kalou ni vakarawarawataka me bukete.*+ 23 E bukete qai vakasucuma e dua na luvena tagane, e kaya sara: “Sa vakaotia na noqu beci na Kalou!”+ 24 Mani vakayacani koya me o Josefa,*+ ni kaya: “Sa solia vei au e dua tale na luvequ tagane o Jiova.”

25 Ni vakasucumi Josefa oti ga o Raijeli, sega tale ni wawa o Jekope me tukuna vei Lepani: “Laivi au meu lako, meu gole ina noqu itikotiko, ina noqu vanua.+ 26 Soli rau mai na watiqu kei ratou na luvequ, ena vukudrau au a qaravi iko tu kina, meu sa lako, ni o kila vinaka na noqu veiqaravi vei iko.”+ 27 E qai tukuna o Lepani: “Keu bau nanumi e matamu,—au sa kila mai na itukutuku ni veika e se bera ni yaco* ni vakalougatataki au tiko o Jiova ena vukumu.” 28 E kaya tale: “Vakamatatataka vei au na kemu isau, au na qai solia.”+ 29 E mani kaya vua o Jekope: “O kila na ivakarau ni noqu qaravi iko kei na kena vinaka ni tu vei au na nomu qelenimanumanu,+ 30 e lailai na ka o taukena niu se bera mai, ia sa tubu me levu sara na nomu qelenimanumanu, qai vakalougatataki iko o Jiova niu yaco mai. Meu na qai qarava ninaica na veika ni noqu vale?”+

31 E qai tukuna o koya: “Na cava meu solia vei iko?” E sauma o Jekope: “O na sega ni solia vei au e dua na ka! Ke o cakava vei au e dua na ka qo, au na tomana tale na noqu vakatawa kei na noqu yadrava na nomu qelenisipi.+ 32 Au na curu yani nikua ena kedra maliwa taucoko na nomu qelenimanumanu. Mo biuta vakatikitiki mai kea na sipi kece e tavukadiridiri qai duiroka, na sipi roka damu kata kece ena kedra maliwa na luvenisipi, na ka duiroka qai tavukadiridiri mai na kedra maliwa na me yalewa. Tekivu qo lako yani qori me sa kequ isau.+ 33 Me qai tukuni au ga noqu yalododonu* ena dua na siga mai muri o na lako mai kina mo raica na kequ isau, na ka e sega ni tavukadiridiri qai duiroka ena kedra maliwa na me yalewa, kei na kena e sega ni roka damu kata ena kedra maliwa na luvenisipi tagane, ena wili me ka butakoci ke tu vei au.”

34 E kaya o Lepani: “Sa donu! Me yaco ga me vaka na nomu vosa.”+ 35 E qai biuta vakatikitiki o koya ena siga oya na me tagane oriori qai duiroka, na me yalewa e tavukadiridiri tale ga qai duiroka, na manumanu kece e laurai kina na roka vulavula kei na manumanu kece e damu kata ena kedra maliwa na luvenisipi tagane, e qai solia yani me ratou qarava na luvena tagane. 36 Oti oya sa qai kauta yani na nona qelenimanumanu o Lepani ina dua na vanua e yawa mai vei Jekope, e taura e tolu na siga na kena lakovi. Ia o Jekope a vakatawa tiko na qelenimanumanu i Lepani era vo tu mai.

37 E qai kauta o Jekope eso na tabanikau se qai musu ga mai na vu ni sitoreki, na amodi, kei na vu ni pelani, karia sara eso na tikina me laurai na vulavula ni tabanikau. 38 E biuta sara na tabanikau e karia e matadra na qelenimanumanu ena igunugunu, na vanua era dau mai gunu kina na qelenimanumanu, me rawa nira veiyacovi ena mata ni tabanikau nira mai gunu.

39 Era mani veiyacovi na qelenimanumanu ena mata ni tabanikau, ra qai vakasucuma na qelenimanumanu na ka oriori, na ka tavukadiridiri, kei na ka duiroka. 40 E qai tawasea na luvenisipi tagane o Jekope, oti e cakava me qara yani na matadra na qelenimanumanu vei ira na ka oriori kei na ka roka buto kece ena qelenimanumanu i Lepani. E qai tawasea na nona qelenimanumanu, me kua ni veicurumaki kei na qelenimanumanu i Lepani. 41 Nira sa veiyacovi na manumanu kaukaua, e dau biuta na tabanikau o Jekope ena loma ni igunugunu e matadra na qelenimanumanu, me rawa nira veiyacovi donuya na tabanikau. 42 Ia ke ra malumalumu na manumanu, ena sega ni biuta e kea na tabanikau. Sa qai dau nei Lepani tu ga na ka malumalumu, na ka kaukaua era nei Jekope.+

43 E qai vutuniyau vakalevu sara o Jekope, e taukena e levu na qelenimanumanu, na dauveiqaravi yalewa, na dauveiqaravi tagane, na kameli, kei na asa.+

31 E mani rogoca o koya na ka era kaya voli na luvei Lepani: “Sa taura o Jekope na ka kece e taukena na tamada, na iyau kece sa mai binia tu qo a rawata mai vei tamada.”+ 2 Ni raica na matai Lepani o Jekope, e raica ni sa sega ni vaka na nona dau raici koya e liu.+ 3 E mani kaya o Jiova vei Jekope: “Lesu ina nodra vanua na nomu qase kei ira na wekamu,+ niu na tiko ga kei iko.” 4 E talatala o Jekope vei Raijeli kei Lia me rau gole yani i tuba ina vanua era tu kina na nona qelenimanumanu, 5 e kaya vei rau:

“Au raica ni sa veisau+ na rai nei tamamudrau baleti au, ia na Kalou i tamaqu e tiko vata ga kei au.+ 6 Drau kila vinaka niu dau cakacaka vagumatua+ vei tamamudrau. 7 E via vakaisini au o tamamudrau qai veisautaka vakatini na kequ isau, ia e sega ni vakatarai koya na Kalou me cakava vei au e dua na ka ca. 8 Ena dua na yasana, ke kaya, ‘Me kemu isau na ka tavukadiridiri,’ sa na qai vakaluveni na qelenimanumanu kece mera ka tavukadiridiri, ia ena dua tale na yasana, ke kaya, ‘Me kemu isau na ka oriori,’ ena qai vakaluveni na qelenimanumanu kece mera ka oriori.+ 9 Sa qai kauta tani tiko ga na Kalou vei tamamudrau na nona manumanu qai solia vei au. 10 Dua na gauna nira veiyacovi na manumanu, au tacake au qai raica ena tadra ni o ira na me tagane era veiyacovi tiko kei na me yalewa oriori, tavukadiridiri, qai tavutonotono.+ 11 E kacivi au ena tadra na agilosi ni Kalou dina, ‘Jekope!’ au qai sauma, ‘O yau qo.’ 12 E kaya tale, ‘Yalovinaka tacake mada, qai raica na me tagane kece era veiyacovi tiko kei na me yalewa era ka oriori, era ka tavukadiridiri, era ka tavutonotono, niu sa raica na ka kece e cakava tiko vei iko o Lepani.+ 13 O yau na Kalou dina kei Peceli,+ na vanua o vakatabuya kina e dua na vatu ni ivakananumi o qai bubului kina vei au.+ Qo mo cavutu mo lako tani mai na vanua qo, qai lesu tale ina vanua o sucu kina.’”+

14 Rau sa qai sauma vua o Raijeli kei Lia: “Se bau vo e dua na ivotavota me neirau ena vale i tamai keirau? 15 E sega beka ni raici keirau o koya ni keirau vulagi, ni sa volitaki keirau qai vakayagataka tale na ilavo a soli me baleti keirau?+ 16 Na iyau kece sa kauta laivi na Kalou vei tamai keirau, e neirau kei ira na luvei keirau.+ O koya gona mo cakava na ka kece e kaya vei iko na Kalou.”+

17 E tucake o Jekope qai vakavodoki ira na luvena kei ratou na watina ena kameli,+ 18 e kauta yani nona qelenimanumanu kece kei na iyau kece sa kumuna rawa,+ na nona qelenimanumanu e rawata mai Petani-erama, me gole yani vei Aisake na tamana ena vanua o Kenani.+

19 A gole tu o Lepani me lai kotiva na vuti ni nona sipi, qai butakoca o Raijeli na ivakatakarakara ni terafimi*+ nei tamana.+ 20 E lawakitaki Lepani tale ga na kai Arame o Jekope ni a sega ni tukuna vua ni sa na dro. 21 E dro o koya qai takosova na Uciwai,*+ kei na ka kece e tu vua. Oti e gole yani ina veiulunivanua ena yasayasa o Kiliati.+ 22 Ena ikatolu ni siga, e qai tukuni vei Lepani ni sa dro o Jekope. 23 E mani kauti ira vata mai na wekana qai cicimuri koya ena dua na ilakolako me vitu na siga qai lai toboki koya sara ena yasayasa ni veiulunivanua kei Kiliati. 24 E qai rairai na Kalou vei Lepani na kai Arame+ ena tadra ena bogi,+ e kaya vua: “Qarauna na ka o tukuna vei Jekope, se mani vinaka se ca.”*+

25 E torovi Jekope sara o Lepani, ni birika toka nona valelaca ena ulunivanua o Jekope, ia o Lepani e keba toka kei ira na wekana ena yasayasa ni veiulunivanua kei Kiliati. 26 E kaya o Lepani vei Jekope: “Na cava o cakava? Na cava o lawakitaki au kina o qai kauti rau tu va qo na luvequ yalewa me rau vakataki ira na kau vakavesu ena iseleiwau? 27 Na cava o vakalutu lo qai lawakitaki au kina, o sega mada ga ni tukuna vei au? Ke o tukuna vei au, au rawa sara ga ni talaci iko ena marau kei na sere, ena tibereli kei na api. 28 Ia o sega ni solia vei au e dua na gauna meu reguci ira na makubuqu* kei rau na luvequ yalewa. Dua na ka lialia o sa cakava qo. 29 E tiko sara ga vei au na kaukaua meu vakamavoataki iko, ia e vosa vei au ena bogi na Kalou i tamamu, e kaya, ‘Qarauna na ka o tukuna vei Jekope, se mani vinaka se ca.’+ 30 O gole tiko qo ni o sa via lesu ina vale i tamamu, na cava ga o butakoca kina na noqu kalou?”+

31 E sauma vei Lepani o Jekope: “Baleta niu rere, niu kaya lo, ‘De o na kauti rau tani na luvemu yalewa vei au.’ 32 O koya ga o kunea vua na nomu kalou ena sega ni bula. Ena matadra na wekadaru, mo vakaraica na ka e tu vei au qai kauta na ka e nomu.” Ia a sega ni kila o Jekope ni butakoca o Raijeli. 33 Mani curu yani o Lepani ina valelaca i Jekope, ina valelaca i Lia, kei na nodrau valelaca na yalewa bobula,+ ia e sega ni kunea. Oti e curu tani mai na valelaca i Lia qai curu sara ina valelaca i Raijeli. 34 Ia sa kauta o Raijeli na ivakatakarakara ni terafimi, qai biuta ena idabedabe basikete era dau vakayagataka na yalewa ena daku ni kameli, qai dabeca toka. E vaqaqara yani o Lepani ena loma ni valelaca taucoko, ia e sega ni kunea. 35 E qai kaya vei tamana o koya: “Kua ni cudru noqu turaga, niu sega ni rawa ni tucake e matamuni, ni sa tarai au tu qo na mate ni marama.”+ Mani vaqaqara sara yani vakavinaka o koya, ia a sega ni kunea na ivakatakarakara ni terafimi.+

36 E cudru o Jekope qai vosavosa vei Lepani. E kaya vei Lepani o Jekope: “Na cava noqu cala, na ivalavala ca cava au cakava mo cicimuri au tiko kina ena katakata? 37 Qo ni o sa vaqaqara oti ena iyaya kece au taukena, na iyaya cava soti ni nomu vale o sa bau kunea? Biuta mada i ke ena matadra na taciqu kei na tacimu, mera qai vakatulewa ena kedaru maliwa. 38 Ena loma ni 20 na yabaki au tiko vata kina kei iko, era sega vakadua ni bau lutudole+ na nomu sipi kei na nomu me, au qai sega vakadua ni kania na tamanisipi mai na nomu qelenisipi. 39 Au sega ni kauta yani vei iko e dua na manumanu e basuraka na manumanu kila,+ au dau sosomitaka ga. Ke mani butakoci na manumanu ena siga se butakoci ena bogi, o dau taroga vei au na kena isau. 40 E dau kati au na katakata ena siga, e curumi au na batabata ena bogi, qai vuka vakadua na noqu via moce.+ 41 Qo sa 20 na yabaki noqu tiko ena nomu vale. Au cakacaka vei iko me 14 na yabaki ena vukudrau na luvemu yalewa, 6 na yabaki ena vukudra na nomu qelenimanumanu, ia o veisautaka vakatini na kequ isau.+ 42 Ke a sega ni tu vata kei au na Kalou nei tamaqu,+ na Kalou i Eparama, o koya e rerevaka o Aisake,*+ ke o sa vakatalai au ena ligalala. Sa raica na Kalou na noqu vakaloloma kei na oca ni ligaqu, qori na vuna e vunauci iko kina ena bogi.”+

43 E sauma o Lepani vei Jekope: “O rau na yalewa qo erau luvequ yalewa ga, o ira na gone qo era noqu gone, na qelenimanumanu e noqu qelenimanumanu, na ka kece o raica tu qo e noqu, kei na nodrau na luvequ yalewa. Na cava meu cakava rawa nikua vei rau kei ira na gone rau vakasucuma? 44 Lako mai me daru veiyalayalati mada, o iko kei au, me tu me ivakadinadina vei kedaru.” 45 E mani kauta e dua na vatu o Jekope qai vakaduria me vatu ni ivakananumi.+ 46 E qai tukuna o Jekope vei ira na tacina: “Dou tomi vatu!” Era sa qai kauta na vatu ra qai binia vata. Oti oya era kana sara ena dela ni ibinibini vatu. 47 E qai vakatoka na ibinibini oya o Lepani me o Jikari-saetuca,* ia o Jekope e vakatoka me o Kaleti.*

48 E qai kaya o Lepani: “Na ibinibini vatu qo sa tu me ivakadinadina vei kedaru nikua.” Oya na vuna e vakayacana kina o koya me o Kaleti,+ 49 kei na Valenivakatawa, ni kaya: “Me vakaraici iko tiko kei au o Jiova ni daru sega tu ni veiraici. 50 Ke o vakaleqai rau na luvequ yalewa, ke o taura eso tale mera watimu ni rau sa tu rawa na luvequ, nanuma tiko ke sega mada ga ni raica e dua, na Kalou ga ena raica, ni nodaru ivakadinadina o koya.” 51 E kaya vei Jekope o Lepani: “Qo na ibinibini vatu, qo tale ga na vatu ni ivakananumi au sa vakaduria me baleti iko kei au. 52 Na ibinibini vatu qo e ivakadinadina, e ivakadinadina tale ga na vatu ni ivakananumi,+ niu na sega ni sivita na ibinibini vatu qo meu vakaleqai iko, o iko tale ga o na sega ni sivita na ibinibini vatu qo kei na vatu ni ivakananumi qo mo mai vakaleqai au. 53 Me qai vakatulewa vei kedaru na Kalou i Eparama+ kei na Kalou i Neori, na Kalou i tamadrau.” E qai bubului o Jekope ena vuku i koya e rerevaka o Aisake na tamana.*+

54 Oti oya e qai vakacaboisoro o Jekope ena ulunivanua qai sureti ira na tacina mera kana madrai. Era mani kana ra qai moce ena bogi ena ulunivanua. 55 Ia e yadra vakamataka o Lepani, reguci ira na makubuna*+ kei rau na luvena yalewa qai vosa vakalougatataki ira.+ Oti e biubiu o Lepani qai lesu i vale.+

32 E cavutu o Jekope ena nona ilakolako, era qai sotavi koya na agilosi ni Kalou. 2 Ni raici ira ga o Jekope, e kaya: “Qo sara ga na keba ni Kalou!” Mani vakatoka na vanua oya me o Meneimi.*

3 E tala o Jekope eso na italai me ratou liu vei Iso na tuakana ina vanua o Sia+ ena yasayasa vakaItomi,+ 4 e qai vakaroti ratou: “Qo na ka mo dou tukuna vua na noqu turaga o Iso, ‘Qo na vosa i Jekope na nomuni tamata: “Sa dede sara noqu tiko voli* kei Lepani me yacova mai qo.+ 5 Au sa mai taukena na bulumakau tagane, na asa, na sipi, na tagane dauveiqaravi kei na yalewa dauveiqaravi,+ au via tukutuku yani vua na noqu turaga niu sa yaco mai, meu bau nanumi kina e matamuni.”’”

6 Ni ratou sa lesu yani vei Jekope na nona italai, eratou kaya: “Keitou sa sota kei na tuakamu o Iso, e gole tiko mai qo me tavaki iko, ra qai tomani koya mai e 400 na tamata.”+ 7 E tuburi Jekope na rere levu, e lomaleqa tale ga.+ Mani wasewasea na tamata era tiko kei koya, na sipi kei na me, na bulumakau kei na kameli me rua na iwasewase. 8 E kaya: “Ke mani mokuta o Iso e dua na iwasewase, ena dro bula na iwasewase adua.”

9 Oti oya e qai kaya o Jekope: “Isa na Kalou i Eparama na tamaqu kei na Kalou i Aisake na tamaqu, i Jiova o kemuni oni kaya tiko vei au, ‘Mo lesu ina nomu vanua, vei ira na wekamu, au na qai caka vinaka vei iko,’+ 10 e sega ni ganiti au na dei ni nomuni loloma, kei na nomuni dau dina ena ka kece vua na nomuni tamata,+ ni ka ga a tiko vei au na noqu ititoko ena gauna au takosova kina na Joritani, ia qo sa rua na noqu keba.+ 11 Au masuti kemuni+ moni vakabulai au mai na liga i Iso na tuakaqu, niu rerevaki koya de lako mai qai mokuti au,+ o ira tale ga na tina kei na luvedra. 12 Ni oni kaya: ‘Au na caka vinaka vei iko, au na qai vakalevutaka na nomu kawa me vaka na mataninuku mai wasawasa, na kena levu e sega ni wiliki rawa.’”+

13 E moce e kea ena bogi oya. E qai taura eso na ka e taukena me nona iloloma vei Iso na tuakana:+ 14 e 200 na me yalewa, 20 na me tagane, 200 na sipi yalewa, 20 na tamanisipi, 15 e 30 na kameli yalewa kei na luvedra, 40 na bulumakau yalewa kei na 10 na bulumakau tagane, 20 na asa yalewa kei na 10 na asa tagane.+

16 E solia o koya vei ratou na nona tamata e yadua na qelenimanumanu qai tukuna vei ratou: “Dou liu vei au, dou takoso, me veiyawaki na nomudou qelenimanumanu.” 17 E qai vakarota na kena imatai: “De drau sota kei Iso na tuakaqu mani tarogi iko, ‘O cei e nomu turaga, o lako tiko i vei, e nei cei na qelenimanumanu era liu tiko qo vei kemuni?’ 18 mo qai kaya, ‘E nei Jekope na nomuni tamata. Qo na iloloma e kau mai me nei Iso+ na noqu turaga, raica! o koya tale ga e muri keitou tiko mai.’” 19 E qai vakarota na kena ikarua, na kena ikatolu, kei ira na kena vo era muria tiko na qelenimanumanu: “Qo na vosa mo dou tukuna vei Iso ni dou sotavi koya. 20 Mo dou kaya tale ga, ‘Na nomuni tamata o Jekope sa muri tiko mai qo.’” Ni kaya lo o koya: ‘Keu na vakalomavinakataki koya ena iloloma sa liu tiko vei au,+ niu na raici koya ena rairai kidavaki au ena yalovinaka.’ 21 E mani takosotaki e liu vua na iloloma, ia e moce o koya ena valelaca ena bogi oya.

22 Ena bogi oya sa qai cavutu o koya kei rau na watina+ kei rau na nona yalewa dauveiqaravi+ kei ratou na le 11 na luvena tagane, ratou qai vutokosova na vanua mamatia ni uciwai na Japoki.+ 23 E kauti ratou, eratou qai takosova na uciwai,* kei na ka kece e tu vua.

24 Sa qai tu taudua o Jekope. E qai veimulomulo kei koya e dua na tamata me yacova na kida ni mataka.+ 25 Ni sa raica ni sega ni rawati koya, e tara na sui ni dibina, qai veisivi na sui ni dibi Jekope ni veimulomulo tiko kei koya.+ 26 Oti oya e kaya: “Laivi au meu lako ni sa kida na mataka.” E qai kaya o koya: “Au na sega ni laivi iko mo lako me yacova ni o sa vakalougatataki au.”+ 27 E tarogi koya: “O cei na yacamu?” e sauma: “O Jekope.” 28 E qai kaya: “Sa na sega tale ni yacamu o Jekope, ia o Isireli,*+ ni o sa veimulomulo kei na Kalou+ kei ira na tamata o qai gumatua sara.” 29 E qai taroga o Jekope: “Yalovinaka, tukuna mada vei au na yacamuni.” Ia e sauma: “Na cava o taroga kina na yacaqu?”+ E qai vosa vakalougatataki koya e kea. 30 E qai vakatoka o Jekope na vanua oya me o Penieli,*+ ni tukuna o koya, “Keirau veiraimata kei na Kalou, ia a maroroi noqu bula.”+

31 Ni se qai lakosiviti Penueli* ga sa cadra mai na matanisiga, ia e gera voli baleta na dibina.+ 32 Qori na vuna, me yacova mai nikua era sega ni dau kania na luvei Isireli na ua* ni saga ni manumanu, e toka ena sui donuya na isema ni dibina, baleta ni tara o koya na sui donuya na isema ni dibi Jekope, ena ua ni sagana.

33 E tacake o Jekope qai raica ni sa lako tiko mai o Iso, ra qai tomani koya mai e 400 na tamata.+ E mani wasei ratou na gone vei Lia, Raijeli, kei rau na yalewa dauveiqaravi.+ 2 E biuti rau na yalewa dauveiqaravi kei ratou na dui luvedrau me ratou liu,+ tarava yani o Lia kei ratou na luvena,+ ia o Raijeli+ kei Josefa erau biu sara e muri. 3 E liu sara vei ratou o koya, qai cuva vakavitu ina qele ni volekati tuakana yani.

4 Ia e cici yani o Iso me tavaki koya, e mokoti koya, reguci koya, erau qai tabaka na veitagicaki. 5 Ni tacake o koya qai raici ratou na yalewa kei ira na gone, e kaya: “O cei o ira na tiko qo kei iko?” E sauma o koya: “Na gone e solia vakayalololoma na Kalou vua na nomuni dauveiqaravi.”+ 6 Erau mani toso yani na yalewa dauveiqaravi kei ratou na dui luvedrau, ratou qai cuva, 7 e toso tale ga yani o Lia kei ratou na luvena, eratou cuva sara. Oti e toso yani o Josefa kei Raijeli, erau cuva tale ga.+

8 E tukuna o Iso: “Na cava na inaki ni matailakolako kece au sotava qo?”+ E sauma o koya: “Meu rawa ni bau nanumi ena matai noqu turaga.”+ 9 E qai tukuna o Iso: “E levu sara na ka sa tu vei au, taciqu.+ Na ka e nomu me nomu tiko ga.” 10 Ia e tukuna o Jekope: “Yalovinaka me kua. Keu bau nanumi e matamuni, moni taura na noqu iloloma mai ligaqu niu kauta mai meu raica kina na matamuni. Ia niu raica na matamuni sa vaka ga au raica na mata ni Kalou, ni oni ciqomi au ena marau.+ 11 Yalovinaka, taura na iloloma e salavata yani kei na noqu vakanuinui vinaka vei kemuni,+ ni sa nanumi au na Kalou qai tu vei au na ka kece au gadreva.”+ E cikevi koya tiko ga mani taura sara.

12 E qai kaya o Iso: “Me daru biubiu me daru sa lako, ia meu liu tiko vei iko.” 13 Ia e tukuna vua o koya: “Noqu turaga, oni kila vinaka nira se malumalumu na gone,+ au qarava tale tiko ga na sipi kei na bulumakau era se vakasucuma tiko na luvedra. Ke sa rui totolo tale nodra ilakolako ena dua na siga, era na mate na qelenimanumanu taucoko. 14 Yalovinaka, me liu na noqu turaga vua na nona dauveiqaravi, ia o yau meu qai lako toka yani vakamalua me salavata kei na nodra toso na noqu manumanu kei ira na gone, me yacova niu sa tadu yani vei kemuni na noqu turaga e Sia.”+ 15 E qai tukuna o Iso: “Yalovinaka, meu biuta tu mai vei iko eso na noqu tamata.” E kaya o koya: “Na cava moni cakava kina qori? Meu bau nanumi ga ena matai noqu turaga.” 16 E mani lesu i Sia ena siga oya o Iso.

17 E lako sara o Jekope i Sukoci,+ e qai tara e dua na nona vale, e tara tale ga eso na nodra ivakaruru na nona qelenimanumanu. Oya na vuna e vakatoka kina na vanua oya me o Sukoci.*

18 E qai yaco bula o Jekope ena koro o Sikemi+ ena vanua o Kenani,+ ni a lako mai Petani-erama,+ e qai birika na nona valelaca volekata na koro. 19 E volia tale ga o koya e dua na tikiniqele ena vanua a birika kina na nona valelaca, ena 100 na tikinisiliva+ mai vei ira na luvei Amori na tamai Sikemi. 20 E cakava e kea o koya e dua na icabocabonisoro qai vakatoka me o Kalou, na Kalou ni Isireli.+

34 E matau vei Taina na luvei Jekope vei Lia,+ me lai veimaliwai* kei ira na goneyalewa ni vanua oya.+ 2 Ni raici koya o Sikemi, na luvei Amori na Aivaiti,+ e dua na turaga ni vanua, e kauti koya, davo vata kei koya qai kucuva. 3 E mateci Taina sara ga na luvei Jekope, e domona na goneyalewa qo, qai vosa vakamikamica vua.* 4 E qai kaya o Sikemi vua na tamana o Amori:+ “Kauta mai na goneyalewa qo me watiqu.”

5 Ni rogoca o Jekope ni sa vakacacani Taina na luvena yalewa o koya, eratou se vakatawa tiko na nona qelenimanumanu mai na lomanivanua na luvena tagane. E galu toka ga o Jekope me yacova ni ratou lesu yani. 6 E mani lako yani vei Jekope o Amori na tamai Sikemi me rau lai veivosaki. 7 Ia eratou kusa sara mai lomanivanua na luvei Jekope ni ratou sa rogoca na ka e yaco. Eratou rarawataka qai cudru vakalevu ni sa vakamadualaki Isireli o koya, ni mocevata kei na luvei Jekope yalewa,+ na ka e sega ni dodonu me caka.+

8 E qai vosa vei ratou o Amori, e kaya: “Na luvequ o Sikemi sa mateca dina na luvemuni yalewa. Yalovinaka, moni soli koya mada vua me watina, 9 qai bukia kei keimami e dua na isema ni vakawati.* Solia vei keimami na luvemuni yalewa, qai taura na luvei keimami yalewa mera nomuni.+ 10 Oni rawa ni tiko kei keimami, na vanua tale ga ena soli tu vei kemuni. Ni tawana, ni veivoli, ni vakaitikotiko tale ga kina.” 11 E qai kaya o Sikemi vei tamai yalewa kei ratou na ganena: “Meu bau nanumi e matamuni, au na solia vei kemuni na ka ga oni kerea vei au. 12 Ni lavaka sara i cake na isau ni yalewavou kei na iloloma.+ Au sa tu vakarau meu solia vei kemuni na ka ga oni tukuna vei au. Ni solia ga vei au na goneyalewa me watiqu.”

13 Eratou qai vosa veidabui na luvei Jekope vei Sikemi kei Amori na tamana, ni a vakacacani Taina na ganedratou. 14 Eratou qai kaya vei rau: “Keitou sega ni rawa ni cakava qori, me keitou solia na ganei keitou vua e dua na tagane e sega ni cili,*+ ni ka beci qori vei keitou. 15 Keitou na vakadonuya ga ke oni cakava qo: moni vakataki keitou, mera cili kece na nomuni tagane.+ 16 Keitou na qai solia na luvei keitou yalewa vei kemuni, na luvemuni yalewa keitou na taura me neitou, keitou na qai vakaitikotiko kei kemuni meda dua ga na umatamata. 17 Ia ke oni sega ni rogoci keitou moni cilivi, keitou na kauta na ganei keitou qai lako sara.”

18 E rogo vinaka na nodratou vosa vei Amori+ vei Sikemi tale ga na luvei Amori.+ 19 E sega tale ni wawa na cauravou qo me cakava na ka eratou kerea,+ ni a taleitaka dina na luvei Jekope yalewa, qai tamata rokovi duadua o koya ena vale taucoko i tamana.

20 Erau mani lako o Amori kei na luvena o Sikemi ina matamatanikoro, erau qai vosa vei ira na tagane ni nodrau koro,+ erau kaya: 21 “Era via veiyaloni kei keda o ira na tamata qo. Mera vakaitikotiko ga ena vanua, mera veivoli kina ni rauti ira vinaka na levu ni vanua. Eda na taura na luvedra yalewa me watida, kei na luveda yalewa meda solia vei ira.+ 22 Qo duadua ga na ka era lavaka na tamata mera vakaitikotiko kina kei keda meda dua na umatamata: mera cilivi kece na noda tagane me vaka ga nodra cilivi.+ 23 Ia na veika era taukena, na nodra iyau, kei na nodra qelenimanumanu kece, ena noda se vakaevei? Meda vakadonuya mada ga na ka era vinakata mera vakaitikotiko kina kei keda.” 24 Era rogoci Amori kei Sikemi na luvena tagane o ira kece na kumuni tu ena matamata ni nona koro, sa ra qai cilivi kece na tagane, o ira kece na kumuni tu ena matamatanikoro.

25 Ia ena ikatolu ni siga nira se mosi tu, erau qai lako yani e rua na luvei Jekope, o Simioni kei Livai erau ganei Taina,+ erau dui kauta nodrau iseleiwau qai lako yani ena koro nira wele tu, qai vakamatei ira kece na tagane.+ 26 Erau vakamatei Amori kei Sikemi na luvena tagane ena iseleiwau, rau qai kauti Taina mai na vale i Sikemi, erau lako sara yani. 27 Eratou qai lako mai na vo ni luvei Jekope tagane vei ira na tagane sa vakamatei, eratou qai butakoca na iyau ni koro, nira vakacacana na ganedratou.+ 28 Eratou kauta na nodra sipi, na nodra bulumakau, na nodra asa, na ka kece e tu ena koro kei na vanua. 29 Eratou kauta tale ga na nodra iyau kece, na nodra gone lalai kece kei na nodra yalewa, eratou butakoca na ka kece ena vale yadua.

30 E qai kaya vei Simioni kei Livai+ o Jekope: “Drau sa kauta ga mai vei au na leqa levu* ni drau vakaboicataki au vei ira na lewenivanua, vei ira na kai Kenani kei ira na Perisaiti. Au le lailai ga, era na kumuni dina mai mera buturaki au, au na qai vaqeavutaki, o yau kei na noqu vuvale.” 31 Ia erau kaya: “E sega ni saqamua na ganei keirau, o cei o ira?”

35 Oti oya e kaya na Kalou vei Jekope: “Tu, mo lako cake i Peceli+ mo lai tiko kina, mo cakava e kea e dua na icabocabonisoro vua na Kalou dina, o koya e rairai vei iko ena gauna o drovaki Iso voli kina na tuakamu.”+

2 E qai kaya o Jekope vei ira nona lewenivale kei ira kece na salavata kei koya: “Ni biuta laivi na kalou tani era tiko vei kemuni,+ vakasavasavataki kemuni qai veisautaka na nomuni isulu, 3 meda tu meda lako cake i Peceli. Au na cakava e kea e dua na icabocabonisoro vua na Kalou dina, o koya e rogoci au ena siga au rarawa voli kina, qai tiko vata ga kei au ena vanua cava ga* au lakova.”+ 4 Era mani solia vei Jekope na kalou tani kece e tu vei ira kei na sau e tu e daligadra, e qai buluta* o Jekope ena ruku ni vunikau levu volekati Sikemi.

5 Nira tomana nodra ilakolako, o ira na lewenikoro era toka wavoki era sega ni cemuri ira yani na luvei Jekope, ni sa kani ira na rere e vakavuna na Kalou. 6 Mani yaco o Jekope i Lusa,+ oya o Peceli ena vanua o Kenani, o koya kei ira kece na nona lewenisala. 7 E tara e kea e dua na icabocabonisoro qai vakatoka na vanua oya me o Eli-Peceli,* ni a vakatakilai koya vua e kea na Kalou dina ena gauna a drovaki tuakana kina.+ 8 E qai mate o Tepora,+ na yalewa dauveimei nei Repeka, mani bulu ena ruku ni dua na vu ni oki volekati Peceli. E mani vakatoka o Jekope me o Aloni-pakuci.*

9 Ni lako tiko mai Petani-erama o Jekope e baci rairai vua na Kalou qai vosa vakalougatataki koya. 10 E kaya vua na Kalou: “Na yacamu o Jekope.+ Sa na sega tale ni qai yacamu o Jekope, sa na yacamu o Isireli.” E qai vakayacani koya me o Isireli.+ 11 E tukuna tale vua na Kalou: “O yau na Kalou Kaukaua Duadua.+ Mo vakawa, mera le levu mai. Era na cadra mai vei iko+ na veimatanitu kei na ivavakoso ni veimatanitu, era na basika tale ga mai vei iko* +na tui. 12 Au na solia vei iko na vanua au a solia vei Eparama kei Aisake, au na solia tale ga vei ira na nomu kawa era na muri mai.”+ 13 E mani biuti koya tu yani na Kalou ena vanua e vosa kina vua.

14 Mani vakaduria o Jekope e dua na duru ni ivakananumi ena vanua e vosa kina vua, e duru vatu, qai livia kina na isoro livi, e livia tale ga kina na waiwai.+ 15 E vakatoka tiko ga o Jekope me o Peceli+ na vanua oya a vosa kina vua na Kalou.

16 Era qai biubiu mai Peceli. Nira se yawa toka mai Efiraca, sa taratara o Raijeli qai dredre sara na nona vakasucu. 17 Gauna sara ga e gu tiko kina me vakasucu, e qai tukuna vua na dauveivakasucumi: “Kua ni taqaya, e tagane tale ga o koya.”+ 18 Ni sa malumu tiko ga mai na nona bula (ni sa voleka ni mate o koya) e qai vakayacani koya me o Penioni,* ia o tamana e vakatokai koya me o Penijamini.*+ 19 E mate o Raijeli qai bulu ena sala i Efiraca, oya o Peceliema.+ 20 E vakaduria o Jekope e dua na vatu ni ivakananumi ena dela ni nona ibulubulu, qo na vatu ni ivakananumi kei Raijeli me yacova mai nikua.

21 Oti oya e biubiu o Isireli qai birika na nona valelaca me sivita na valeniyadra kei Eteri. 22 Dua na gauna ni tiko voli ena vanua oya o Isireli, e qai lako o Rupeni me lai mocevata kei Pila na watina lailai o tamana, mani rogoca o Isireli na ka qo.+

E 12 na luvei Jekope tagane. 23 O iratou na luvei Jekope vei Lia o Rupeni na nona ulumatua,+ qai o Simioni, Livai, Juta, Isakari, kei Sepuloni. 24 Erau luvena vei Raijeli o Josefa kei Penijamini. 25 Erau luvena vei Pila na dauveiqaravi i Raijeli o Tani kei Nafitalai. 26 Rau luvena vei Silipa na dauveiqaravi i Lia o Kata kei Aseri. Qo kece o iratou na luvei Jekope tagane eratou sucu e Petani-erama.

27 Sa qai yaco o Jekope vei Aisake na tamana e Mamire+ mai Kiriaciaripa, oya o Epironi, na vanua erau tiko vulagi+ tale ga kina o Eparama kei Aisake. 28 E 180 kece na yabaki+ ni bula i Aisake. 29 E solia na iotioti ni nona icegu o Aisake qai mate ni sa qase sara qai marautaka na nona bula,* mani vakadavori vata kei ira na wekana.* Erau qai buluti koya o Iso kei Jekope na luvena.+

36 Qo na itukutuku kei Iso, oya o Itomi.+

2 O Iso e lai tauri rau na watina vei ira na goneyalewa ni Kenani: O Eta+ na luvei Eloni na Itaiti+ kei Aolipama+ na luvei Ena, e makubui Sipioni na Aivaiti, 3 kei Pasemaca+ na luvei Isimeli, e ganei Nepeioci.+

4 Sa qai luvei Iso vei Eta o Elifasi, ia o Pasemaca e vakasucumi Riueli,

5 qai vakasucumi Jiusi, Jalami, kei Kora+ o Aolipama.

Qo o iratou na tagane eratou luvei Iso, eratou sucu ena vanua o Kenani. 6 Oti oya e kauti ratou na watina o Iso, na luvena tagane kei na luvena yalewa, o ira kece na nona lewenivale, na nona qelenisipi, kei na nona manumanu tale eso, kei na iyau kece e kumuna+ ena vanua o Kenani, e gole yani ina dua tale na vanua e yawa mai vei Jekope na tacina.+ 7 Ni sa rui levu na nodrau iyau, e dredre kina me rau vakaitikotiko vata ga, sa sega kina ni rauti rau na vanua erau tiko* kina ena vuku ni nodrau qelenimanumanu. 8 Mani lai vakaitikotiko o Iso ena veiulunivanua ena yasayasa o Sia.+ O Iso ga o Itomi.+

9 Qo na itukutuku kei Iso, na tamadra na kai Itomi ena veiulunivanua ena yasayasa o Sia.+

10 Qo na yacadra na tagane era luvei Iso: O Elifasi na luvei Eta na wati Iso, o Riueli na luvei Pasemaca na wati Iso.+

11 O iratou na luvei Elifasi o Temani,+ Omari, Sifo, Katami, kei Kinasi.+ 12 O Elifasi na luvei Iso e qai mai watina lailai o Timina. Mani luvena vei Elifasi o Amaleki.+ O iratou qo na luvei Eta, na wati Iso.

13 Qo o iratou na tagane eratou luvei Riueli: O Neaca, Sira, Sama, kei Misa. O iratou qo na luvei Pasemaca+ na wati Iso.

14 Qo o iratou na tagane eratou luvei Iso vei Aolipama: O Jiusi, o Jalami, kei Kora. O Aolipama e wati Iso, e luvei Ena, e makubui Sipioni.

15 Qo o iratou na turaga* eratou kawa i Iso:+ Eratou luvei Elifasi, na ulumatua i Iso: Na Turaga o Temani, na Turaga o Omari, na Turaga o Sifo, na Turaga o Kinasi,+ 16 na Turaga o Kora, na Turaga o Katami, kei na Turaga o Amaleki. O iratou qo na kawa i Elifasi+ eratou turaga ena vanua o Itomi. O iratou qo na luvei Eta.

17 Qo o iratou na tagane eratou luvei Riueli, na luvei Iso tagane: Na Turaga o Neaca, na Turaga o Sira, na Turaga o Sama, kei na Turaga o Misa. O iratou qo na kawa i Riueli eratou turaga ena vanua o Itomi.+ O iratou qo na luvei Pasemaca, na wati Iso.

18 Qo o iratou na tagane eratou luvei Aolipama, na wati Iso: Na Turaga o Jiusi, na Turaga o Jalami, kei na Turaga o Kora. O iratou qo na turaga eratou kawa i Aolipama na wati Iso, na luvei Ena yalewa.

19 Qo o ira na tagane era luvei Iso, qo tale ga na nodra turaga. O koya o Itomi.+

20 Qo o iratou na tagane eratou luvei Sia na Oraiti eratou lewenivanua:+ O Lotani, o Sopali, o Sipioni, o Ena,+ 21 o Tisoni, o Esa, kei Tisani.+ Qo na nodratou turaga na Oraiti eratou kawa i Sia, ena vanua o Itomi.

22 O rau na tagane erau luvei Lotani o Iri kei Emami, ia e ganei Lotani o Timina.+

23 Qo o iratou na tagane eratou luvei Sopali: O Alivani, o Maneaca, o Ipali, o Sifo, kei Onama.

24 Qo o rau na tagane erau luvei Sipioni:+ O Eya kei Ena. O Ena ga qo e kunea na waikatakata mai na vanua talasiga ena gauna e vakatawa tiko kina na asa nei tamana o Sipioni.

25 O rau qo erau luvei Ena: O Tisoni kei Aolipama na luvei Ena yalewa.

26 Qo o iratou na tagane eratou luvei Tisoni: O Emitani, o Esipani, o Icirani, kei Kirani.+

27 Qo o iratou na tagane eratou luvei Esa: O Pilani, o Sevani, kei Akane.

28 Qo o rau na tagane erau luvei Tisani: O Usa kei Erani.+

29 Qo na nodratou turaga na Oraiti: Na Turaga o Latani, na Turaga o Sopali, na Turaga o Sipioni, na Turaga o Ena, 30 na Turaga o Tisoni, na Turaga o Esa, kei na Turaga o Tisani.+ Qo na nodratou turaga na Oraiti e cavuti yadudua na yacadratou, eratou turaga ena vanua o Sia.

31 Qo o iratou na tui eratou veiliutaki ena vanua o Itomi+ ni se sega ni liutaki ira na Isireli*+ e dua na tui. 32 E veiliutaki e Itomi o Pela na luvei Piori, na yaca ni koro e veiliutaki kina o Tinapa. 33 Ni mate o Pela, e qai veiliutaki o Jopapa na luvei Sira mai Posira me kena isosomi. 34 Ni mate o Jopapa, e tekivu veiliutaki o Usami mai na nodra vanua na kai Temani. E sosomitaki Jopapa o koya. 35 Ni mate o Usami, e sosomitaki koya ena veiliutaki o Etati na luvei Pitati. O koya ga qo a vakavuai ira na kai Mitiani+ ena vanua o Moapi, na yaca ni nona koro o Evici. 36 Ni mate o Etati, e qai veiliutaki o Samila mai Masirika me kena isosomi. 37 Ni mate o Samila, e qai veiliutaki o Saula mai Riopoci donuya na Uciwai. E sosomitaki Samila o koya. 38 Ni mate o Saula, e qai veiliutaki o Pealianani na luvei Akipori me kena isosomi. 39 Ni mate o Peali-anani na luvei Akipori, e qai veiliutaki o Etari. E sosomitaki Pealianani o koya, na yaca ni nona koro o Pau, e yaca i watina o Metapeli, na luvei Matireti. O Matireti na luvei Mesapi yalewa.

40 Qo na yacadra na turaga era kawa i Iso me vaka na nodra dui vuvale, me vaka na nodra dui vanua, me vaka na dui yacadra: Na Turaga o Timina, na Turaga o Aliva, na Turaga o Jiceci,+ 41 na Turaga o Aolipama, na Turaga o Ela, na Turaga o Pinoni, 42 na Turaga o Kinasi, na Turaga o Temani, na Turaga o Mipisa, 43 na Turaga o Makitieli, kei na Turaga o Irami. O ira qo na turaga kei Itomi me vaka na nodra itikotiko ena vanua era taukena.+ O ira qo na kawa i Iso, na tamadra na kai Itomi.+

37 E tiko voli ga o Jekope ena vanua a tiko vulagi+ kina o tamana, ena vanua o Kenani.

2 Qo na itukutuku kei Jekope.

Ni sa yabaki 17 o Josefa,+ e vakatawa voli na cauravou qo na qelenimanumanu+ vata kei rau na luvei Pila tagane+ kei rau na luvei Silipa tagane,+ o rau na yalewa qori erau wati tamana. E qai tukutuku o Josefa vei tamana me baleta na veika ca eratou cakava tiko na tuakana. 3 Ia o Isireli e lomani Josefa vakalevu mai vei ratou na vo ni luvena tagane+ ni luvena ena gauna sa qase kina, qai cakava sara ga e dua na nona kote talei.* 4 Ni ratou raica na tuakana ni lomani koya vakalevu o tamadratou mai vei ratou kece, eratou sa qai cati koya, eratou sega kina ni vosa vakayalovinaka vua.

5 Dua na gauna e tadra o Josefa, e tukuna sara vei ratou na tuakana,+ eratou sa qai cati koya ga vakalevu. 6 E kaya vei ratou o koya: “Yalovinaka, dou rogoca mada na noqu tadra. 7 Edatou a vesuka vata tiko eso na covuata ena loma ni iteitei, sa qai tucake na noqu ivesu qai duri tu vakadodonu, ia na nomudou ivesu sa qai wavolita na noqu ivesu eratou qai cuva.”+ 8 Eratou kaya vua na tuakana: “O na buli iko mo neitou tui, mo qai lewai keitou?”+ Eratou sa qai cati koya ga vakalevu baleta na nona tadra kei na ka e tukuna.

9 Oti oya se baci dua tale na nona tadra, e mani tukuna vei ratou na tuakana: “Au baci tadra. Qo sa cuva vei au na matanisiga, na vula, kei na 11 na kalokalo.”+ 10 E qai tukuna vei tamana kei ratou na tuakana, ia e vosataki koya o tamana, e kaya vua: “Na cava na ibalebale ni ka o tadra qori? Vakacava keitou na lako mai me keitou cuva vei iko ina qele, o yau, o tinamu, kei ratou na tuakamu?” 11 Eratou sa qai vuvutaki koya ga na tuakana,+ ia o tamana e nanuma toka ga na nona vosa.

12 Eratou lako volekati Sikemi+ na tuakana me ratou lai vakania na qelenimanumanu i tamadratou. 13 E qai kaya o Isireli vei Josefa: “Vakacava eratou sega ni vakatawa qelenimanumanu tiko volekati Sikemi na tuakamu? Mai meu talai iko mada vei ratou.” E qai kaya vua o koya: “Au sa vakarau tu!” 14 E mani tukuna vua: “Yalovinaka, lako lai raica se ratou bula vinaka tiko na tuakamu se sega. Raica tale ga se ra vakacava tu na qelenimanumanu qai mai tukuna tale vei au.” E talai koya yani mai na buca* kei Epironi,+ mani gole sara o koya vaka i Sikemi. 15 E muri ni lako voli ena lomanivanua o Josefa e sotava sara e dua na turaga. E tarogi koya na turaga oya: “Na cava o vaqara tiko?” 16 E sauma o koya: “Au vaqarai ratou tiko na tuakaqu. Yalovinaka, tukuna mada vei au, eratou vakatawa qelenimanumanu tiko i vei?” 17 E kaya tale na turaga oya: “Eratou sa biubiu oti i ke, niu rogoca ni ratou kaya, ‘Me datou lako i Tocani.’” Mani muri ratou na tuakana o Josefa e qai sotavi ratou e Tocani.

18 Ni se yawa tu yani o Josefa eratou sa raici koya rawa na tuakana. Ni bera ni torovi ratou yani eratou sa bukia na kena vere me vakamatei. 19 Eratou mani veivosakitaka: “Raica! Sa lako mai qo na dautadra.+ 20 Mai, tou vakamatei koya qai kolotaki koya ena dua na ikeli ni wai, tou qai kaya ni sa kani koya e dua na manumanu kila rerevaki. Tou qai raica sara mada se cava ena yaco ena nona tadra.” 21 Ni rogoca na ka qo o Rupeni+ e saga sara me vakabulai koya mai na ligadratou. E kaya: “Tou kua ni mokuti koya mate.”+ 22 E kaya vei ratou o Rupeni: “Dou kua ni vakadavedra.+ Dou kolotaki koya ina ikeli ni wai qo ena vanua talasiga, dou kua ga ni vakamavoataki* koya.”+ E nona inaki me vakabulai koya mai vei ratou, me rawa ni vakasukai koya vei tamana.

23 Ni yaco ga yani o Josefa vei ratou na tuakana, eratou luvata na nona kote balavu, na kote balavu talei e dara tu,+ 24 eratou qai tauri koya eratou kolotaki koya ena ikeli ni wai. Se lala tu na ikeli ena gauna oya ni maca tu na wai.

25 Eratou sa qai dabe me ratou kana. Ni ratou tacake, eratou raica sara e dua na ilawalawa dauveilakoyaki na kawa i Isimeli+ era gole mai Kiliati. E usana tiko na nodra kameli na drega ni kau boivinaka, na kau isaluaki, kei na kulinikau boivinaka,+ era lako sobu tiko i Ijipita. 26 Sa qai kaya o Juta vei ratou na tacina: “Na cava ena rawati ke datou vakamatea na tacidatou tou qai ubia na nona dra?+ 27 Mai, tou volitaki koya+ vei ira na kawa i Isimeli, me kua ni tau vua na ligadatou ni tacidatou ga, edatou dra vata.”* Eratou mani rogoci tacidratou. 28 Nira lako tiko yani na turaga ni Mitiani+ era dauveivoli, eratou sa qai dreti Josefa mai na ikeli ni wai, eratou volitaki koya vei ira na kawa i Isimeli me 20 na tikinisiliva.+ Era kauti Josefa yani o ira qo i Ijipita.

29 Ni lesu yani o Rupeni ina ikeli ni wai qai raica ni sa sega ni tu ena ikeli ni wai o Josefa, e dresulaka na nona isulu. 30 Ni lesu yani vei ratou na tacina, e kaya ena domoilevu: “Sa yali na gone! Ia o yau—na cava meu na cakava?”

31 Eratou mani taura na kote balavu i Josefa, eratou vakamatea e dua na me tagane, oti eratou tonia na kote ena dra. 32 Oti oya eratou sa qai kauta na kote talei vei tamadratou, qai tukuna vua: “Qo na ka keitou kunea. Yalovinaka, raica mada na kote qo, e nei luvemu se sega.”+ 33 E vakaraica qai kaya ena domoilevu: “Qo sara ga na kote balavu i luvequ! Sa kani koya e dua na manumanu kila rerevaki! Isa, sa basubasuraki dina o Josefa!” 34 E mani dresulaka na nona isulu o Jekope qai vauca e tolona na isulutaga, e lolositaki luvena voli me vica vata na siga. 35 Eratou saga na luvena tagane kece kei na luvena yalewa kece me ratou vakacegui koya, ia e sega tiko ga ni vinakata me vakacegui, e kaya: “Au na lako sobu ina iBulubulu*+ niu lolositaki luvequ!” E qai tagicaki koya voli ga o tamana.

36 Era qai volitaki koya na kai Mitiani i Ijipita vei Potifa, e dua na vakailesilesi ena vale i Fero,+ e nodra iliuliu na matayadra.+

38 Ena gauna oya, e biuti ratou na tacina o Juta qai lai birika na nona valelaca ena vanua e tiko kina e dua na kai Etulama, na yacana o Ira. 2 E raica e kea o Juta e dua na yalewa e luvei Sua na turaga ni Kenani.+ E taura me watina qai veiyacovi kei koya, 3 mani bukete. E qai vakasucuma e dua na luvena tagane, mani vakayacani koya me o Eri.+ 4 E bukete tale o koya, qai vakasucuma e dua na luvena tagane, mani vakayacani koya me o Onani. 5 E qai dua tale na luvena tagane e vakayacana me o Sela. A tiko voli e Kisipi+ o Juta ena gauna e vakasucumi luvena kina o watina.

6 Oti sa qai kauta o Juta e dua na yalewa me wati Eri na nona ulumatua, na yacana o Tema.+ 7 Ia o Jiova e sega ni taleitaki Eri na ulumatua i Juta, mani vakamatei koya o Jiova. 8 Ena ka e yaco oya, e kaya kina o Juta vei Onani: “Mo veiyacovi mada kei na wati tuakamu, drau qai vakawati vakaveidakuni, me cadra mai kina na kawa i tuakamu.”+ 9 Ia e kila o Onani ni kawa oya ena sega ni nona.+ Ni rau dau veiyacovi kei na wati tuakana e dau vakamaumautaka na nona wai ina qele, me kua kina ni dua na kawa i tuakana.+ 10 E ca na ka e cakava ena mata i Jiova, e mani vakamatei koya tale ga.+ 11 E qai tukuna o Juta vei Tema na vugona: “Mo lai tiko ga vakayada ena vale i tamamu me yacova ni sa cauravou o Sela na luvequ tagane,” ni kaya lo o koya: ‘De na mate tale ga o koya me vakataki rau na tuakana.’+ E mani lai tiko voli ga o Tema ena vale i tamana.

12 Toso na gauna, sa qai mate na luvei Sua+ na wati Juta. A muria o Juta na gauna ni vakaloloku, e qai lako cake i Timinaca+ vei ira na daukotiva na nona sipi, o koya kei na nona itokani o Ira na kai Etulama.+ 13 A tukuni vei Tema: “O vugomu sa gole cake tiko qo i Timinaca me lai kotiva na nona sipi.” 14 E mani luvata o koya na nona isulu ni yada, e dara sara e dua tale na isulu, e ovici koya ena dua na iovi e qai ubia na matana. Oti e lai dabe ena icurucuru kei Eneima e toka ena gaunisala i Timinaca, ni raica o koya ni sa cauravou o Sela, ia se sega ni soli o koya me wati Sela.+

15 Ni raici koya o Juta e nanuma sara ni dua na saqamua, ni ubia tu na matana. 16 E mani gole vakatikitiki vua ena bati ni gaunisala qai kaya: “Yalovinaka, meu veiyacovi mada kei iko,” ni sega ni kila ni o vugona+ ga qori. Ia e tukuna o Tema: “Na cava o na solia vei au me daru veiyacovi kina?” 17 E qai kaya: “Au na vakauta yani e dua na luvenime mai na noqu qelenime.” E sauma o koya: “O na solia e dua na kena ivakadei me yacova ni sa kau mai?” 18 E kaya tale: “Na ivakadei cava meu solia vei iko?” E sauma o koya: “Na nomu mama ivakadei,+ na kena wa, kei na nomu ititoko e tiko e ligamu.” E qai solia yani vua o koya, erau veiyacovi sara, e mani vakabuketetaki Tema. 19 Oti oya e tucake o Tema me gole yani, e luvata nona iovi qai dara na nona isulu ni yada.

20 E qai tala o Juta na nona itokani kai Etulama+ me kauta na luvenime, me kau lesu mai kina na ivakadei ena liga i yalewa, ia e sega vakadua ni kunei koya. 21 E vakatarogi ira na lewenivanua e kea, e kaya: “I vei na saqamua ni valenisoro e dau duri tu e Eneima ena batinisala?” Ia era kaya: “Se sega vakadua ni dua na saqamua ni valenisoro ena vanua qo.” 22 E mani lesu vei Juta, e kaya: “Au sega sara ga ni kunei koya, era kaya tale ga na lewenivanua e kea, ‘Se sega vakadua ni dua na saqamua ni valenisoro me kune ena vanua qo.’” 23 E mani kaya o Juta: “Me sa taura ga na ka kece oya me nona, me daru kua kina ni vakamaduataki. Na ka ga e bibi ni sa kau yani na luvenime qo, ia o sega ni kunei koya.”

24 Ia ni oti e tolu na vula e qai tukuni vei Juta: “A saqamua voli o Tema na vugomu, sa bukete tale ga ena nona saqamua tiko.” E mani kaya o Juta: “Kauti koya mai tuba me vakamatei qai vakamai.”+ 25 Ni sa kau tiko mai tuba o koya, e talatala sara me tukuni vei vugona: “Na tagane e taukena na ka qo e vakabuketetaki au.” E kaya tale: “Yalovinaka, ni raica mada se o cei e nona qo, na mama ivakadei, na kena wa, kei na ititoko.”+ 26 E mani raica o Juta qai kaya: “E yalododonu sara vei au o koya, niu a sega ni soli koya vei Sela na luvequ tagane.”+ Oti oya e sega tale ni veiyacovi kei koya.

27 Ena gauna me vakasucu kina, e tu e nona katonigone na drua. 28 Ni vakasucu tiko o Tema e qai dodoka mai na ligana e dua, sega ni bera ni sa taura na dauveivakasucumi e dua na tikinisulu damudamu qai vesuka i ligana, e kaya: “O ka qo e basika mai liu.” 29 Ia na gauna ga e lokia tale kina na ligana, sa lako mai tuba o tacina, e mani kaya vakadomoilevu na dauveivakasucumi: “Cava o basuka kina na katonigone?” E mani vakayacani o koya me o Feresi.*+ 30 Oti oya e lako mai tuba na tacina e vesu tu e ligana na tikinisulu damudamu, e mani vakayacani me o Sira.+

39 E kau sobu i Ijipita o Josefa,+ e dua na kai Ijipita na yacana o Potifa,+ e vakailesilesi ena vale i Fero qai nodra iliuliu na matayadra, a voli koya vei ira na kawa i Isimeli+ era kauti koya sobu e kea. 2 Ia e tiko vata kei Josefa o Jiova.+ E mani rawaka kina qai vakacolati ena so na itavi ena vale ni nona turaga, na kai Ijipita. 3 E raica na nona turaga ni tiko kei koya o Jiova, ni vakavuna tale ga o Jiova me tini vinaka na ka kece e cakava.

4 E nanumi tiko ga o Josefa e matana, mani lesi me nona dauveiqaravi. E qai digitaki koya me lewa na nona vale, me lewa tale ga na ka kece e taukena. 5 Mai na gauna e lesi koya kina me lewa na ka kece ena nona vale kei na ka kece e taukena, e vakalougatataka tiko ga o Jiova na vale ni kai Ijipita ena vuku i Josefa, qai vakalougatataka o Jiova na ka kece ena nona vale kei na nona vanua.+ 6 E qai biuta na ka kece e taukena me qarava o Josefa, e sega tale ni qai leqataka e dua na ka vakavo ga na kena. E tubu tiko ga o Josefa me cauravou totoka qai musudonu.

7 Oti oya sa tekivu vakaraici Josefa na wati ni nona turaga, qai kaya: “Daru mocevata mada.” 8 Ia e bese o koya qai kaya vua na wati nona turaga: “E sega sara ga ni kila na noqu turaga na ka e tu vei au e vale, ni sa tataunaka tale ga vei au na ka kece e taukena meu lewa. 9 E sega ni dua ena vale qo e levu cake vei au, e sega tale ga ni bureitaka vei au e dua na ka, vakavo ga o iko ni o watina. Meu qai cakava tu vakacava na ka torosobu qo qai valavala ca kina vua na Kalou?”+

10 E cikevi Josefa e veisiga, ia e sega vakadua ni vakadonuya me rau mocevata se me rau tiko taurua ga. 11 Ia ena dua na siga ni gole yani i vale me lai cakava na nona itavi, e sega ni tu i vale e dua na dauveiqaravi ni vale oya. 12 E qai dreta o wati Potifa na nona isulu me tauri koya qai kaya: “Daru mocevata!” Ia e laiva tu yani e ligana na nona isulu qai gutuwa i tuba. 13 Ni raica ga o wati Potifa ni biuta tu mai ligana o Josefa na nona isulu qai gutuwa i tuba, 14 e qoqolou yani vei ira na tagane ni nona vale qai kaya vei ira: “Raica! E kauta mai vei keda o koya na tagane ni Iperiu qo me tou mai vakalialiai kina. E lako mai vei au me mocevata kei au, ia au qai qolou ni domoqu i cake. 15 Ia ni rogoca ga niu sa tabalaka na domoqu au qai qolou, e biuta tu mai yasaqu na nona isulu qai gutuwa i tuba.” 16 Oti oya e biuta tu ga e yasana na isulu i Josefa me yacova ni lako yani i vale na nona turaga.

17 E qai tukuna vua na italanoa vata ga ya: “Na Iperiu o kauta mai qo me dauveiqaravi e lako mai vei au meu vakalialiai kina. 18 Ia niu sa tabalaka na domoqu, au qai qolou, e biuta tu mai yasaqu na nona isulu qai gutuwa i tuba.” 19 Ni rogoca ga na nona turaga na vosa i watina ni kaya: “Qo na ka e cakava vei au na nomu dauveiqaravi,” e waqa na nona cudru. 20 E qai kauti Josefa na nona turaga, lai biuti koya i valeniveivesu, na vanua era dau bala kina na kaivesu ni tui, e mani tiko voli ga ena valeniveivesu.+

21 Ia e tiko ga kei Josefa o Jiova, e dei tu ga na nona lomani koya qai vakavuna me nanumi tiko ga ena mata i koya na vakailesilesi liu ni valeniveivesu.+ 22 E qai lesi Josefa na vakailesilesi liu ni valeniveivesu me lewai ira kece na kaivesu ena valeniveivesu, na veika kece tale ga era dau cakava e kea, o koya sara ga ena raica me caka.+ 23 E sega tale ni qai vakatulewataka na vakailesilesi liu ni valeniveivesu na ka e soli me qarava o Josefa, ni o Jiova e tiko vata kei Josefa, e qai vakavuna o Jiova me tini vinaka na ka kece e cakava.+

40 Oti na ka kece oya, rau qai valavala ca vua na nodrau turaga na tui Ijipita na nodra iliuliu na dau kauta na mena+ na tui kei na nodra iliuliu na dauvavavi. 2 E katakatataki rau na nona dauveiqaravi o Fero, oya na nodra iliuliu na dau kauta na mena kei na nodra iliuliu na dauvavavi,+ 3 qai lewa me rau vesu ena nona vale na nodra iliuliu na matayadra,+ na vanua e vesu tale tiko ga kina o Josefa.+ 4 E qai lesi Josefa na nodra iliuliu na matayadra me tiko kei rau, me qaravi rau tale ga,+ erau qai tiko ga ena valeniveivesu me dua na gauna.*

5 Erau qai tadra ena dua ga na bogi o koya na dau kauta na mena na tui Ijipita kei na nona dauvavavi erau sogo tu ena valeniveivesu, e duidui na ka erau tadra kei na kena ibalebale. 6 Ni lako yani ena mataka tarava o Josefa me raici rau, erau matararawa tu. 7 E vakatarogi rau na dauveiqaravi i Fero eratou vesu vata ena vale i nona turaga, e kaya: “Na cava drau matararawa kina nikua?” 8 Erau qai tukuna vua: “Keirau a tadra qai sega ni tiko e dua me tukuna na ibalebale ni tadra.” E kaya vei rau o Josefa: “E sega ni Kalou ga e kila na ibalebale ni tadra?+ Yalovinaka, drau tukuna mai vei au.”

9 E qai vakamacalataka vei Josefa nona tadra na nodra iliuliu na dau kauta na mena na tui, e kaya vua: “Au tadra ni tu e mataqu e dua na vunivaini.” 10 E tubu ena vunivaini e tolu na tabana, ni sa tubu mai na tabana vovou, e seraka na sena qai dreu na isoso vuanivaini. 11 Au taura tu na bilo i Fero, au qai kauta na vuanivaini, au lobaka sara ena bilo i Fero. Oti oya au qai solia na bilo ena liga i Fero.” 12 E qai kaya vua o Josefa: “Qo na kena ibalebale: Na tolu na tabana e dusia e tolu na siga. 13 Ena tolu na siga mai qo ena sereki iko* o Fero, ena vakasukai iko ina nomu ilesilesi,+ o na solia ina liga i Fero na nona bilo me vaka e liu ni o dau kauta na mena.+ 14 Ia mo nanumi au ni o sa tiko vinaka tale. Yalovinaka, mo vakaraitaka vei au na loloma e dei qai tukuni au tale ga vei Fero, me kauti au tani ena vanua qo. 15 Niu a kau vakavesu mai na nodra vanua na Iperiu,+ e sega tale ga ni dua na noqu cala eke mera biuti au kina e valeniveivesu.”*+

16 Ni raica na nodra iliuliu na dauvavavi ni vinaka na ibalebale ni ka e tukuna o Josefa, e kaya sara vua: “O yau tale ga au tadra, au raica ni taqa toka e uluqu e tolu na basikete madrai vulavula, 17 ena basikete sara i cake e tu kina na veimataqali kakana vavi me kei Fero, ra qai kana tiko mai na basikete oya na manumanuvuka.” 18 E sauma o Josefa, “Qo na kena ibalebale: Na tolu na basikete e dusia e tolu na siga. 19 Ena tolu na siga mai qo ena tamusuka na ulumu o Fero, ena vakaliligi iko tale ga ena kau, era na qai kania na lewemu na manumanuvuka.”+

20 Ena ikatolu ni siga sa siganisucu i Fero,+ e qai vakarautaka o koya e dua na magiti vei ira kece na nona dauveiqaravi, e sereki rau tale ga na nodra iliuliu na dau kauta na mena kei na nodra iliuliu na dauvavavi. E cakava qo e matadra na nona dauveiqaravi. 21 E mani vakasuka na nodra iliuliu na dau kauta na mena ina nona ilesilesi, qai solia tiko ga o koya na bilo vei Fero. 22 Ia e vakaliliga na nodra iliuliu na dauvavavi, me vaka ga e tukuna vei rau o Josefa.+ 23 Ia e sega ni nanumi Josefa na nodra iliuliu na dau kauta na mena na tui, e guilecavi koya tiko ga.+

41 Oti vinaka e rua na yabaki, e tadra+ o Fero ni duri tu ena batiniuciwai na Naile. 2 E qai cabe mai uciwai e vitu na bulumakau yagovinaka urouro, ratou qai kania na co ena Naile.+ 3 E cabe tale ga mai na uciwai na Naile e vitu na bulumakau yagoca qai suivotu, ratou qai lai duri vata kei na vo ni bulumakau urouro ena batiniuciwai na Naile. 4 Sa qai kania na vitu na bulumakau yagovinaka urouro na bulumakau yagoca suivotu. Oti e yadra sara o Fero.

5 E mani moce tale o koya, e tadra ena ikarua ni gauna. Ia qo e tubu tiko mai ena dua na tolonicovuata e vitu na sola bulabula vuavuaivinaka.+ 6 E tubu tarava e vitu na sola vuavuaica, sa raqosa tu ni liwava na tokalau. 7 E qai tiloma na vitu na sola bulabula vuavuaivinaka na sola vuavuaica. E yadra mai o Fero qai kila ni a tadra ga.

8 Ia ni mataka mai e lomaleqa vakalevu. E mani talatala mera lako kece mai na bete daucakaiba kei Ijipita kei ira kece na kena tamata vuku. E tukuna vei ira o Fero na nona tadra, ia e sega ni dua e tukuna rawa vei Fero.

9 E qai vosa vei Fero na nodra iliuliu na dau kauta na mena, e kaya: “Au sa na vakatusa nikua na noqu cala. 10 A katakatataki rau nona dauveiqaravi o Fero. E mani lewa meu vesu ena nona vale na nodra iliuliu na matayadra, o yau kei na nodra iliuliu na dauvavavi.+ 11 Oti oya keirau tadra ruarua ena dua ga na bogi. A tadra o koya, o yau tale ga, ia e duidui na kedrau ibalebale.+ 12 E tiko kei keirau e kea e dua na cauravou Iperiu, e nona dauveiqaravi na iliuliu ni matayadra.+ Ni keirau talanoataka vua na tadra,+ e qai tukuna vei keirau na ibalebale ni ka keirau dui tadra. 13 E qai yaco sara ga me vaka e tukuna vei keirau o koya. Au mani vakasukai ina noqu ilesilesi, ia o koya adua e qai vakaliligi.”+

14 E mani talatala o Fero me kacivi mai o Josefa,+ era kauti koya vakatotolo mai na valeniveivesu.*+ Mani toro, veisautaka nona isulu qai gole yani vei Fero. 15 E kaya o Fero vei Josefa: “Au a tadra, ia e sega ni tiko e dua me tukuna na kena ibalebale. Au rogoca na kemu itukutuku ni o rawa ni rogoca na tadra qai tukuna na kena ibalebale.”+ 16 E qai sauma vei Fero o Josefa: “Na Kalou ga ena tukuna na tiko vinaka i Fero, sega ni o yau.”+

17 E kaya o Fero vei Josefa: “Au tadra niu tucake tu ena bati ni Uciwai na Naile. 18 E cabe tiko mai na Naile e vitu na bulumakau yagovinaka urouro, ratou qai kania na co ni Naile.+ 19 Oti oya e cabe tarava mai e vitu tale na bulumakau, eratou rairai vakaloloma, yagoca qai suivotu. Na kedratou rairai ca au se sega ni bau raica ena vanua taucoko o Ijipita. 20 Eratou qai kania na imatai ni vitu na bulumakau urouro na bulumakau rairai ca qai suivotu. 21 Ia ni ratou sa kania oti, e sega sara ga ni bau laurai vei ratou baleta na kedratou rairai ca se vaka ga e liu. Oti au yadra sara.

22 “Au raica tale ena noqu tadra ni tubu tiko mai ena dua na tolonicovuata e vitu na sola bulabula vuavuaivinaka.+ 23 E tubu tarava mai e vitu na sola saqoqo vuavuaica sa raqosa tu ni liwava na tokalau. 24 E tekivu tiloma na sola vuavuaivinaka na vitu na sola vuavuaica. Au mani tukuna vei ira na bete daucakaiba,+ ia e sega ni dua e vakamacalataka rawa vei au.”+

25 E qai kaya vei Fero o Josefa: “E tautauvata na tadra i Fero ni dua ga. E tukuna vei Fero na Kalou dina na ka ena cakava.+ 26 Na vitu na bulumakau rairai vinaka e vitu na yabaki. E vaka tale ga kina na vitu na sola vinaka, qori e vitu na yabaki. E dua ga na ibalebale ni tadra. 27 Na vitu na bulumakau rairai ca suivotu e cabe tarava mai oya e vitu na yabaki, ia na vitu na sola lala, e raqosa ni liwava na tokalau, e kena ibalebale ni na vitu na yabaki ni dausiga. 28 Qo sara ga na ka au tukuna vei Fero: Sa vakavuna na Kalou dina me raica o Fero na ka ena cakava.

29 “Ena vitu na yabaki sautu ena vanua taucoko o Ijipita. 30 Ia ni oti qori ena qai vitu na yabaki ni dausiga, ena guilecavi sara ga na sautu ena vanua taucoko o Ijipita, ni na vakalala na vanua na dausiga.+ 31 Ena sega tale ni nanumi na sautu e vakilai e liu ena vanua, ni na ca sara ga na dausiga ena muri mai. 32 A soli vakarua vei Fero na tadra ni sa vakataudeitaka na ka qori na Kalou dina, sa voleka tale ga ni vakayacora na Kalou dina.

33 “O koya gona, me qara mada o Fero e dua na turaga e yalomatua qai vuku me raica na ka kece ena vanua o Ijipita. 34 Me yavala o Fero me lesia eso na ovasia ena vanua, qai kumuna mai e dua na ikalima ni ka e teivaki e Ijipita ena loma ni vitu na yabaki ni sautu.+ 35 Mera qai kumuna na kakana kece e tamusuki ena veiyabaki vinaka era roro mai qo, ena lewa i Fero mera qai binibinia na covuata me kakana ena duidui koro, me yadravi vinaka tale ga e kea.+ 36 Na kakana oya me kedra na tiko ena vanua ena vitu na yabaki ni dausiga ena tarai Ijipita, me kua kina ni qeavu na vanua ena dausiga.”+

37 Sa bau totoka dina na vakatutu qo vei Fero kei ira kece nona tamata. 38 Mani kaya o Fero vei ira nona tamata: “E tiko e dua tale vakataki koya qo e tiko vua na yalo ni Kalou?” 39 E qai kaya vei Josefa o Fero: “Na Kalou ga e vakavuna mo kila na ka kece qo, e sega tale ni dua e tiko me yalomatua qai vuku vakataki iko. 40 O iko sara ga o na raica tiko na noqu vale, ra qai vakarorogo vakatabakidua vei iko na noqu tamata kece.+ Ia ena noqu itutu wale ga vakatui* au na uasivi iko kina.” 41 E tukuna tale vei Josefa o Fero: “Raica, au sa lesi iko mo lewa na vanua kece o Ijipita.”+ 42 E luvata sara mai ligana o Fero na nona mama vakaturaga me daramaka ena liga i Josefa, e vakaisulutaki koya ena isulu lineni vinaka sara qai vakataubena e domona na itaube koula. 43 Kena ikuri, e vakavodoki koya ena ikarua ni qiqi vakatui, mera rokovi koya kina na lewenivanua ena nodra kailavaka “Avrek!”* E mani lesi koya me raica na vanua kece o Ijipita.

44 E kaya tale vei Josefa o Fero: “O yau o Fero, ia e tabu ni dua me cakava e dua na ka* ena vanua taucoko o Ijipita vakavo ga ena nomu lewa.”+ 45 Oti oya e vakatokai Josefa sara o Fero me o Savenaca-panea qai soli Asenaca,+ na luvei Potifera na bete i Oni,* me watina. E qai sikova na vanua taucoko e Ijipita o Josefa.+ 46 Sa yabaki 30+ o Josefa ena gauna e mai tu kina ena mata i* Fero na tui Ijipita.

Oti e lako tani mai na mata i Fero qai sikova na vanua taucoko e Ijipita. 47 E vua vakalevu* sara na vanua ena loma ni vitu na yabaki ni sautu. 48 E kumukumuna tiko ga o koya na kakana kece ni vitu na yabaki mai na vanua o Ijipita, qai biubiuta na kakana qori ena duidui koro. Na kakana mai na veiwere era tiko wavolita e dua na koro ena biuta o koya ena lomanikoro oya. 49 E binia tiko ga vakalevu o Josefa na covuata me vaka na nuku ni matasawa, me yacova nira soro na vakarautaka, ni sa sega ni vakarautaki rawa.

50 Ni bera ni yaco na yabaki ni dausiga, e sucu e rua na luvei Josefa tagane+ vei Asenaca, na luvei Potifera na bete i Oni.* 51 E vakayacana o Josefa na nona ulumatua me o Manasa,*+ ni tukuna o koya, “Sa vakavuna na Kalou meu guilecava na noqu leqa kece kei ira kece ena vale i tamaqu.” 52 E vakayacana na kena ikarua me o Ifireimi*+ ni tukuna o koya: “Sa cakava na Kalou meu vuavuaivinaka ena vanua au bula vakaloloma kina.”+

53 Sa qai oti na vitu na yabaki ni sautu ena vanua o Ijipita,+ 54 e tekivu sara na yabaki vitu ni dausiga me vaka a tukuna o Josefa.+ E tatara na dausiga ena vanua kece, ia e tu na madrai*+ e Ijipita taucoko. 55 Sa qai dausiga na vanua kece o Ijipita ra qai tagi vei Fero na lewenivanua me solia na kedra madrai.+ Mani kaya vei ira kece na kai Ijipita o Fero: “Ni lako vei Josefa, ni qai cakava na ka ga e tukuna vei kemuni.”+ 56 E qai dausiga tiko ga na dela i vuravura taucoko.+ Mani doladolava o Josefa na lololo kece ni covuata e tiko vei ira qai volitaka vei ira na kai Ijipita,+ ni sa tatara vakaca na dausiga ena vanua o Ijipita. 57 Era lako tale ga mai Ijipita na lewe i vuravura kece mera mai volivoli vei Josefa, ni sa tatara vakaca na dausiga e vuravura taucoko.+

42 Ni sa kila o Jekope ni tiko e Ijipita na covuata,+ e kaya vei ratou na luvena: “Na cava dou veiraici tiko kina?” 2 E kaya tale: “Au rogoca ni tiko mai Ijipita na covuata. Dou lako sobu e kea, dou lai volia mai eso me kedatou me tou bula tiko kina, me tou kua ni mate.”+ 3 Eratou mani lako sobu i Ijipita na tini na tuakai Josefa+ me ratou lai voli covuata. 4 Ia o Jekope a sega ni soli Penijamini+ na taci Josefa me lako kei ratou na vo ni tuakana ni kaya: “De qai mate vakacalaka.”+

5 Eratou qai lako yani na luvei Isireli kei na so tale mera lai volivoli, ni sa yaco sara na dausiga ena vanua o Kenani.+ 6 Ia o Josefa a lewa tiko na vanua taucoko,+ qai volitaka na covuata vei ira kece na tamata e vuravura.+ Eratou mani lako mai na tuakai Josefa eratou qai cuva vua ina qele.+ 7 Ni raici ratou na tuakana o Josefa, e kilai ratou sara, ia e sega ni vakatakilai koya vei ratou.+ E vosa vakaukaua vei ratou qai kaya: “Dou lako mai vei?” Eratou kaya yani: “Mai na vanua o Kenani, keitou mai voli kakana.”+

8 A kilai ratou na tuakana o Josefa, ia eratou sega ni bau kilai koya. 9 E nanuma sara o Josefa na nona tadra me baleti ratou,+ qai kaya vei ratou: “O kemudou na yamata! Dou lako mai mo dou mai raica na yasayasa e kabai rawarawa ena vanua qo!” 10 Eratou kaya vua: “Sega neitou turaga, keitou gole ga mai na nomuni tamata me keitou mai voli kakana. 11 Keitou kece qo na luvena e dua ga na turaga. Keitou daudina. Keitou sega ni yamata na nomuni tamata.” 12 Ia e qai kaya vei ratou: “Sega ni dina qori! Dou lako mai mo dou mai raica na yasayasa e kabai rawarawa ena vanua!” 13 Eratou tukuna vua: “Keitou le 12 na veitacini tagane na nomuni tamata.+ Keitou luve ni dua ga na turaga+ ena vanua o Kenani, o koya na itini e tiko yani kei tamai keitou ena gauna qo,+ e dua tale sa yali.”+

14 E qai tukuna vei ratou o Josefa: “Me vaka ga au sa kaya oti vei kemudou—‘O kemudou na yamata!’ 15 Ia dou na vakatovolei va qo: Me vaka ga ni bula tiko o Fero, dou na sega ni biuta na vanua qo, vakavo ke lako mai i ke na tacimudou gone duadua.+ 16 Dou tala e dua vei kemudou me lai kauti tacimudou mai, ia dou na vesu tiko mai na kena vo. Ena qai macala eke se dina na nomudou vosa se sega. Ke sega, me vaka ga ni bula tiko o Fero, o kemudou na yamata.” 17 E qai vesuki ratou tu me tolu na siga.

18 E kaya vei ratou o Josefa ena ikatolu ni siga: “Dou cakava qo mo dou bula kina, niu rerevaka na Kalou. 19 Ke dou daudina, me vesu tiko mai e dua na tacimudou ena vale dou vesu tiko kina, ia mo dou lesu na kena vo, mo dou kauta na covuata me vakalailaitaka na dausiga ena nomudou vuvale.+ 20 Dou qai kauta mai vei au na tacimudou gone duadua, me rawa ni vakabauti na nomudou vosa, dou na qai sega ni mate.” Eratou cakava sara ga qori.

21 Eratou mani veivosaki sara: “Tou sa totogitaki sara tu ga qo baleti tacidatou,+ ni tou a raica na nona rarawa ni a vakamasuti kedatou me datou yalololoma vua, ia tou a qai sega ni vakarorogo. Sa rauta me tou mai rarawa va qo.” 22 E qai sauma vei ratou o Rupeni: “Vakacava au a sega ni tukuna vei kemudou, ‘Dou kua ni valavala ca vua na gonetagane,’ ia dou a sega ni vakarorogo?+ Sa tarogi sara ga qo na nona dra.”+ 23 Ia eratou sega ni kila, ni kila vinaka tu o Josefa na ka eratou kaya, ni a maliwai ratou tiko e dua na dauvakadewavosa. 24 Mani gole tani mai vei ratou qai tabaka na tagi.+ Ni lesu mai qai vosa tale vei ratou, e tauri Simioni+ qai vesuki koya ni ratou rai tu.+ 25 E qai vakarota o Josefa me vakasinaiti na covuata ena nodratou taga, me vakasukai na ilavo ena nodratou dui taga, me vakarautaki tale ga na kedratou ivaqa ena nodratou ilakolako. Qori sara ga na ka e caka vei ratou.

26 Eratou sa qai vakavodoka na covuata ena nodratou asa, eratou biubiu sara mai kea. 27 Ni dolava e dua vei ratou na nona taga ena icili me vakania na nona asa, e raica sara nona ilavo ni tiko ena gusu ni nona taga. 28 E qai kaya vei ratou na tacina: “Sa vakasukai mai na noqu ilavo, e tu qo ena noqu taga!” E vuka sara ga na yalodratou qai sautaninini, eratou veiraici qai kaya: “Na cava sa cakava qo vei kedatou na Kalou?”

29 Ni ratou yaco yani vei Jekope na tamadratou ena vanua o Kenani, eratou tukuna sara vua na ka kece a yacovi ratou, eratou kaya: 30 “Na turaga e lewa tiko na vanua oya e vosa vakaukaua vei keitou,+ e beitaki keitou ni keitou yamata yani ena vanua. 31 Ia keitou kaya vua, ‘Keitou daudina. Keitou sega ni yamata.+ 32 Keitou le 12 na veitacini tagane,+ keitou luvei tamai keitou. E dua sa yali,+ o koya na itini e tiko sara ga kei tamai keitou nikua mai na vanua o Kenani.’+ 33 Ia na turaga e lewa tiko na vanua oya e kaya vei keitou, ‘Ena ka qo au na kila kina ni dou daudina: Me tiko mai e dua vei kemudou na veitacini.+ Dou kauta eso na ka me vakalailaitaka na dausiga ena nomudou vuvale, dou lako sara.+ 34 Mo dou qai kauta mai vei au na tacimudou gone duadua meu kila kina ni dou sega ni yamata, ia dou daudina. Au na qai soli tacimudou yani vei kemudou, dou rawa tale ga ni tomana na nomudou veivoli ena vanua.’”

35 Ni ratou vakalala tiko na nodratou taga, e tiko ga ena nodratou dui taga na nodratou taga ilavo. Ni ratou raica kei tamadratou na nodratou taga ilavo, e tuburi ratou na rere. 36 E kaya vei ratou o Jekope na tamadratou: “Dou sa vakararawataki au!+ Sa yali o Josefa,+ sa yali tale ga o Simioni,+ dou sa na kauti Penijamini qo! Sa baleti au ga na ka kece qo!” 37 E qai kaya vei tamana o Rupeni: “Keu sega ni kauti Penijamini lesu mai vei iko mo vakamatei rau na luvequ tagane.+ Soli koya mai meu vakaraici koya tiko, au na kauti koya lesu mai vei iko.”+ 38 Ia e kaya o Jekope: “Ena sega ni lako sobu kei kemudou na luvequ, ni sa mate na tuakana qai vo ga o koya.+ Ke mate vakacalaka o koya ena vanua dou lakova, dou na vakavuna dina me lako sobu ena rarawa+ na uluqu sikoa ina iBulubulu.”*+

43 Sa qai ca sara na dausiga ena vanua.+ 2 Ni oti na kedratou covuata eratou kauta mai Ijipita,+ e tukuna vei ratou o tamadratou: “Dou lesu, dou lai volia mai vakalailai na kedatou kakana.” 3 E qai tukuna vua o Juta: “E vakaroti keitou sara ga na turaga oya, ‘Dou na sega ni raica tale na mataqu vakavo ga ke tiko kei kemudou na tacimudou.’+ 4 Ke o soli taci keitou me keitou lako vata, keitou na lako sobu me lai volia mai na kemu kakana. 5 Ia ke o sega ni soli koya, keitou na sega ni lako sobu, ni tukuna vei keitou na turaga oya, ‘Ke dou sega ni kauti tacimudou mai, dou kua sara ni mai raica tale na mataqu.’”+ 6 E qai taroga o Isireli:+ “Na cava dou cakava kina vei au na ka ca qo ni dou tukuna vua na turaga oya ni tiko e dua tale na tacimudou?” 7 Eratou kaya: “A via kila sara ga na turaga oya na veika baleti keitou kei ira na wekai keitou, ni taroga, ‘Se bula tiko na tamamudou? E dua tale na tacimudou?’ keitou mani tukuna vua na ka kece qo.+ Me keitou kila vakacava ni na tukuna o koya, ‘Dou kauta sobu mai na tacimudou’?”+

8 E qai tukuna o Juta vei Isireli na tamana: “Laiva na gonetagane me keirau lako vata,+ me keitou lako me rawa ni tou bula tiko kina me tou kua ni mate+—o keitou, o iko, kei ira na luvei keitou.+ 9 Au na vakadeitaka nona taqomaki.+ Ena noqu itavi, mo tarogi au kina. Keu na sega ni kauti koya lesu mai meu soli koya vei iko, au sa na valavala ca vei iko ena veigauna kece ga. 10 Ke keitou a sega ni lokuyara, keitou sa lesu vakarua tale mai kea.”

11 E mani kaya vei ratou o Isireli na tamadratou: “Ke sa va qori, dou qai cakava qo: Dou tawana na vua vinaka duadua ni vanua ena nomudou taga, dou qai kauta sobu vua na turaga oya me iloloma:+ eso na waiwai boivinaka,+ na denioni, na drega ni kau boivinaka, na kulinikau boivinaka,+ na vua ni pistajio,* kei na amodi. 12 Dou vakaruataka na levu ni ilavo dou kauta, dou kauta lesu tale ga na ilavo a vakasukai mai ena gusu ni nomudou taga.+ De a sega ni nakiti. 13 Dou lako, dou kauta na tacimudou, dou lesu vua na turaga oya. 14 Me lomani kemudou mada ga na Kalou Kaukaua Duadua ena mata i koya na turaga, me rawa ni sereka vei kemudou na tacimudou oya kei Penijamini. Ia o yau, keu rarawa kina, au na rarawa ga!”+

15 Eratou mani kauta na iloloma na veitacini, eratou kauta tale ga na ilavo e vakaruataki, kei Penijamini. Eratou cavutu ratou qai lako i Ijipita, eratou lai tu tale ena mata i Josefa.+ 16 Ni raica o Josefa ni ratou lako yani kei Penijamini, a sega tale ni wawa ni kaya vua na turaga e dau raica nona vale: “Kauti ratou na tagane i vale, vakamatea eso na manumanu qai vakarautaka na magiti, ni ratou na kanavata kei au ena sigalevu.” 17 Sega ni bera nona cakava na turaga oya na ka e tukuna o Josefa,+ qai kauti ratou sara ina vale i Josefa. 18 Ia e tuburi ratou na tagane na rere ni ratou kau ina vale i Josefa, eratou kaya sara: “Tou kau mai eke ena vuku ni ilavo a vakasukai yani ena nodatou taga ena nodatou lako mai e liu. Qo era na qaqauraki kedatou, vakabobulataki kedatou, qai taura na nodatou asa!”+

19 Eratou torova yani na turaga e dau raica na vale i Josefa ratou qai vosa vua ena icurucuru ni vale. 20 Eratou kaya: “Ni vosoti keitou neitou turaga! Keitou a lako dina mai ena imatai ni gauna me keitou mai voli kakana.+ 21 Ia ni keitou yaco ena neitou icili keitou dolava sara na neitou taga, me cava tale, sa tu na ilavo ena gusu ni neitou dui taga, na neitou ilavo kece.+ Ia qo, o keitou ga, keitou via kauta lesu mai. 22 Keitou kauta tale ga mai e levu tale na ilavo me keitou voli kakana kina. Keitou sega ni kila se o cei e biuta na neitou ilavo ena neitou taga.”+ 23 E qai kaya na turaga oya: “Sa donu. Dou kua ni rere. Na nomudou Kalou kei na Kalou i tamamudou e solia vei kemudou na iyau ena nomudou taga. Au sa taura oti na nomudou ilavo.” Oti oya e qai kauti Simioni yani vei ratou.+

24 E kauti ratou sara ina vale i Josefa na turaga oya, solia vei ratou na wai me vui kina na yavadratou, solia tale ga na kedra na nodratou asa. 25 Eratou vakarautaka sara na iloloma+ nei Josefa ni sa na yaco yani ena sigalevu, ni ratou rogoca eratou na lai kana e kea.+ 26 Ni yaco yani i vale o Josefa, eratou kauta sara vua na nodratou iloloma e lomanivale, ratou qai davo vakatoboicu e matana ena qele.+ 27 Oti qori e tarogi ratou ke ratou bula vinaka tiko qai kaya: “Sa vakacava na tamamudou, na kenaturaga dou a tukuna? E se bula tiko?”+ 28 Eratou qai kaya: “Na nomuni tamata na tamai keitou e bulabula vinaka. E se bula tiko.” Eratou cuva ratou qai davo vakatoboicu.+

29 Ni tacake o Josefa qai raici Penijamini na tacina, na luvei tinana,+ e kaya sara: “Qo na tacimudou gone duadua dou a tukuna vei au?”+ E kaya tale: “Luvequ, me lomani iko mada ga na Kalou.” 30 Ni sega ni kinoca rawa o Josefa na nona luluvu ena vuku i tacina, e vakusakusa yani i tuba me vaqara e dua na vanua me tagi kina. E mani curu duadua ina dua na rumu qai sorova i kea na tagi.+ 31 Oti oya e tavoi qai lesu yani ni sa tauri koya vinaka, e kaya: “Vakarautaka na kakana.” 32 Era vakarautaka sara vua, vei ratou tale ga, vei ira tale ga na Ijipita mera kana ga vakataki ira, ni sega ni rawa nira kanavata na Ijipita kei ira na Iperiu, qori e ka vakasevaki vei ira na Ijipita.+

33 Eratou mai dabe yani e matana na tacina,* na ulumatua me vaka na nona itutu vakaulumatua+ me yaco sara vei koya e gone duadua, eratou mai veiwadravi toka yani ena kurabui. 34 E solia tiko ga na kena iwasewase mai na nona teveli vei ratou, ia e vakalimataka na ivotavota kei Penijamini me sivia na kedratou ivotavota na kena vo.+ Eratou kana, eratou gunu tiko ga kei koya me yacova ni ratou sa mamau.

44 Oti e qai vakaroti koya na turaga e raica tiko na nona vale: “Vakatawana nodratou taga na tagane qo ena levu ni kakana eratou rawa ni kauta, qai biuta ena gusu ni nodratou taga na nodratou dui ilavo.+ 2 Ia mo biuta na noqu bilo, na bilo siliva, ena gusu ni nona taga o koya e gone duadua, kei na nona ilavo ni covuata.” E cakava o koya me vaka ga na ivakaro i Josefa.

3 Eratou talaci na tagane oya ni sa kida na mataka, o iratou kei na nodratou asa. 4 Eratou se sega ni yawa mai na koro, sa kaya o Josefa vua na turaga e raica tiko na nona vale: “Tucake! Cicimuri ratou na tagane oya! Ni o toboki ratou, kaya vei ratou, ‘Na cava dou sauma kina na vinaka ena ca? 5 Sega ni bilo ga qo e dau gunu kina na noqu turaga, qai dau vakayagataka me wiliki kina na veika e se bera ni yaco? Na itovo ca dou sa cakava qo.’”

6 Mani toboki ratou qai tukuna vei ratou na vosa qo. 7 Ia eratou kaya vua: “Na cava e vosa kina va qo na neitou turaga? Keitou na sega sara ga ni vakasamataka na nomuni tamata me keitou cakava tu na ka va qo. 8 Na ilavo mada ga keitou raica ena gusu ni neitou taga keitou a vakasuka vei kemuni mai na vanua sara o Kenani.+ Me keitou qai butakoca tu vakacava na siliva se na koula mai na vale ni nomuni turaga? 9 Me mate na nomuni bobula e kune vua na ka qori, me keitou qai nona bobula tale ga na neitou turaga na kena vo.” 10 Mani kaya o koya: “Sa na caka sara ga na ka dou tukuna: O koya ga e kune vua ena noqu bobula, ia o kemudou na kena vo dou na sega ni cala.” 11 Sega ni bera ni ratou sa tauca ina qele na nodratou dui taga ratou dolava sara. 12 E vaqaqara sara vakavinaka o koya, e tekivu vei koya e ulumatua qai lai tini vua e gone duadua. Mani laurai na bilo ena taga i Penijamini.+

13 Eratou mani dresuka nodratou isulu, ratou vakavodoka yadua tale na nodratou dui taga ena nodratou asa, ratou qai lesu ina koro. 14 Ni lako o Juta+ kei ratou na tacina ina vale i Josefa, se tu ga e kea o koya, eratou qai tekicuva e matana ina qele.+ 15 E kaya vei ratou o Josefa: “Na cava dou sa cakava qo? Dou sega ni kila niu kenadau ena wiliki ni ka e se bera ni yaco?”+ 16 E qai sauma o Juta: “Na cava tale me keitou kaya vei kemuni na neitou turaga? Na cava me keitou tukuna? Me keitou vakaraitaka vakacava ni keitou dodonu? Sa vakavotuya na Kalou dina na neitou cala na nomuni bobula.+ Qo me keitou sa nomuni bobula na neitou turaga, o keitou kei koya e kune e ligana na bilo!” 17 Ia e kaya o Josefa: “Sega, sega sara ga ni rawa vei au meu cakava qori! Na tagane ga e kune e ligana na bilo, o koya ga me noqu bobula.+ O kemudou na kena vo, dou lako ena vakacegu vei tamamudou.”

18 E torovi koya yani o Juta qai kaya: “Au vakamasuti kemuni na noqu turaga, moni yalovinaka, me vosa mada na nomuni bobula e daliga i noqu turaga, ni kua ni cudruva na nomuni bobula, ni oni vakataki Fero ga.+ 19 A taroga na noqu turaga vei ratou na nona bobula: ‘E tiko na tamamudou se dua na tacimudou?’ 20 Keitou mani kaya vua na noqu turaga, ‘E tiko na tamai keitou sa kenaturaga sara, kei na dua na luvena e qai sucu ni sa qase sara na tamai keitou, e gone duadua.+ Ia sa mate na tuakana erau tina vata,+ sa qai vo duadua ga o koya,+ e dau lomani koya o tamana.’ 21 Oti oya oni a tukuna vei keitou na nomuni bobula, ‘Kauti koya sobu mai meu bau raici koya.’+ 22 Ia keitou tukuna vua na noqu turaga, ‘Ena sega ni rawa ni biuta na tamana na gonetagane. Ena mate sara ga o tamana ke biubiu o koya.’+ 23 Oni mani kaya vei ratou na nomuni bobula, ‘Ke dou sega ni kauti tacimudou mai, dou kua ni mai raica tale na mataqu.’+

24 “Keitou sa qai gole cake vua na nomuni bobula na tamai keitou, keitou tukuna sara vua na nomuni vosa na noqu turaga. 25 E muri e kaya o tamai keitou, ‘Dou lesu, dou lai volia mai vakalailai na kedatou kakana.’+ 26 Keitou qai kaya, ‘Keitou sega ni rawa ni lako sobu. Keitou na qai lako sobu ga ke tomani keitou na taci keitou gone duadua, ni keitou na sega ni raica na mata ni turaga oya ke sega ni tomani keitou o koya e gone duadua.’+ 27 Mani kaya vei keitou na nomuni bobula o tamai keitou, ‘Dou kila vinaka ni vakasucuma vei au o watiqu e rua ga na luvequ tagane.+ 28 Ia e dua vei rau e biuti au, au mani kaya: “Sa basuraki dina o koya!”+ au se sega ni raici koya me yacova mai qo. 29 Ke dou kauti luvequ tale ga qo me yali mai mataqu qai mate vakacalaka, dou sa na vakavuna ga me lako sobu ena rarawa+ na uluqu sikoa ina iBulubulu.’*+

30 “Ia ke sega ni tomani keitou na gonetagane qo ni keitou lako yani vei tamaqu na nomuni bobula, ni veivolekati sara ga na nona bula kei na bula ni gonetagane qo, 31 ena gauna ga e raica kina ni sa yali na gonetagane qo, ena mate, keitou na qai vakavuna na nomuni bobula me lako sobu ena rarawa ina iBulubulu* na ulusikoa i tamai keitou na nomuni bobula. 32 A dua na nona vosa ni veivakadeitaki vei tamaqu na nomuni bobula me baleti koya na gonetagane, au a kaya, ‘Keu na sega ni kauti koya lesu mai meu soli koya vei iko, au sa na qai valavala ca vei iko ta ena veigauna kece ga.’+ 33 Moni yalovinaka noqu turaga, meu nomuni bobula mada ga meu sosomitaki gonetagane qo, me rawa ni lesu kei ratou na tuakana na gonetagane. 34 Meu na lesu vakacava vei tamaqu ke sega ni tomani au na gonetagane qo? Ena dredre sara ga meu raica me yacovi tamaqu na leqa qo!”

45 E sega ni qai tarovi koya rawa o Josefa e matadra na nona dauveiqaravi kece.+ E mani kacivaka: “Ni vagalala kece!” Ni ratou vo tiko ga na veitacini e qai vakamacalataki koya vei ratou.+

2 Oti e tagi vakadomoilevu o koya, era mani rogoca na kai Ijipita kei ira kece ena vale i Fero. 3 E qai kaya o Josefa vei ratou na tuakana: “O yau o Josefa. E se bula tiko o tamaqu?” Ia eratou a sega ni sauma rawa na tuakana na nona taro, ni ratou kurabui sara ga ena vukuna. 4 E kaya vei ratou na tuakana o Josefa: “Yalovinaka dou torovi au mai.” Eratou toro sara yani vua.

E qai kaya: “O yau ga o Josefa na tacimudou, o koya dou a volitaka i Ijipita.+ 5 Ia qo mo dou kua ni rarawa, dou kua tale ga ni veicudruvi ni dou a volitaki au mai eke, na Kalou ga e talai au mai liu vei kemudou me maroroi kina na bula.+ 6 Sa ikarua ni yabaki qo ni dausiga ena vanua,+ se vo tale e lima na yabaki ena sega kina na cukicuki se tatamusuki. 7 Ia na Kalou e talai au mai liu vei kemudou, me maroroi kina na nomudou kawa+ e vuravura, mo dou bula tiko ga kina ena veivakabulai levu. 8 Dou a sega gona ni talai au mai eke, o koya ga na Kalou dina, ni lesi au meu mai daunivakasala liu* vei Fero, meu turaga tale ga vei ira kece ena nona vale, qai lewa na vanua taucoko o Ijipita.+

9 “Dou lesu vakatotolo vei tamaqu, dou tukuna vua, ‘Qo na ka e tukuna mai na luvemu o Josefa: “Sa lesi au na Kalou meu turaga e Ijipita taucoko.+ Mo lako sobu mai vei au. Kua ni lokuyara.+ 10 Mo mai vakaitikotiko ena vanua o Koseni,+ mo volekati au tiko ga kina—o iko, o ratou na luvemu kei ratou na makubumu, nomu sipi, nomu bulumakau, kei na ka kece o taukena. 11 Au na vakarautaka e kea na kemu kakana, ni se vo e lima na yabaki ni dausiga.+ Ke sega, o na dravudravua, na nomu vale, kei na ka kece o taukena.”’ 12 Ia qo dou sa raica e matamudou kei na matai Penijamini na taciqu ni o yau sara ga au sa vosa tiko qo vei kemudou.+ 13 Mo dou tukuna gona vei tamaqu na noqu lagilagi kece e Ijipita kei na ka kece dou sa raica. Dou kusa dou lai kauti tamaqu sobu mai eke.”

14 E mokoti* Penijamini na tacina qai sorova na tagi, e tagi tale ga o Penijamini ni rau veimokomoko.*+ 15 E reguci ratou kece na tuakana, e tagicaki ratou, oti oya ratou sa qai veitalanoa vakaveitacini.

16 E qai rogo na itukutuku ena vale i Fero: “Eratou sa lako mai na tuakai Josefa!” E marau o Fero kei ira na nona dauveiqaravi. 17 E mani kaya vei Josefa o Fero: “Tukuna vei ratou na tuakamu, ‘Dou cakava qo: Vakavodoka na ka kece ina nomudou manumanu, dou qai lako ina vanua o Kenani, 18 dou kauti tamamudou mai kei na nomudou vuvale, dou lako mai eke vei au. Au na solia vei kemudou na ka vinaka ena vanua o Ijipita, dou na qai kana ena tikina bulabula duadua* ena vanua.’+ 19 Au vakaroti iko mo kaya vei ratou:+ ‘Dou cakava qo: Dou kauta eso na kareti+ mai na vanua o Ijipita me baleti ira na luvemudou lalai, na watimudou, dou qai kauti tamamudou mai eke+ ena dua na kareti. 20 Dou kua ni leqataka na ka dou taukena,+ ni sa nomudou na ka vinaka duadua ena vanua taucoko o Ijipita.’”

21 Eratou muria sara na luvei Isireli na ka e tukuni, e solia vei ratou o Josefa na kareti me vaka na ka a vakarota o Fero, e solia tale ga vei ratou na ivaqa e gaunisala. 22 E solia yadua vei ratou na isulu me nodratou veisau, ia e solia vei Penijamini e 300 na tikinisiliva kei na lima na isulu me nona veisau.+ 23 E solia me nei tamana na veika qo: e tini na asa e vakavodoki kina eso na ka vinaka ni Ijipita, e tini na asa yalewa e vakavodoki kina na covuata, na madrai, kei na so tale na kakana me ivaqa kei tamana e gaunisala. 24 E talai ratou yani na tuakana, ni ratou biubiu sa qai tukuna vei ratou: “Dou kua ni veicudruvi e gaunisala.”+

25 Eratou biubiu mai Ijipita ratou gole cake ina vanua o Kenani vei Jekope na tamadratou. 26 Eratou tukutuku sara vua: “E se bula tiko o Josefa, o koya sara ga sa lewa tiko na vanua taucoko o Ijipita!”+ Ia e veilecayaki sara ga na lomana ni sega ni vakabauti ratou.+ 27 Ni ratou talanoataka vei Jekope na tamadratou na ka kece e tukuna o Josefa, qai raica na kareti e solia yani o Josefa me vodo kina, sa qai kilaiyalona tale o Jekope. 28 E qai kaya ena domolevu o Isireli: “Sa rauta! E se bula tiko na luvequ o Josefa! Meu lako sara ga, meu raici koya niu se bera ni mate!”+

46 E mani biubiu mai kea o Isireli kei na ka kece e taukena.* Ni tadu yani i Pieri-sepa+ e vakacaboisoro sara vua na Kalou i Aisake na tamana.+ 2 Sa qai vosa na Kalou vei Isireli ena raivotu ena bogi, e kaya: “I Jekope, Jekope!” e sauma o koya: “O yau qo!” 3 E kaya: “O yau na Kalou dina, na Kalou i tamamu.+ Kua ni rere ni lako sobu i Ijipita, niu na vakavuna mo dua na matanitu levu e kea.+ 4 O yau, au na lako sobu kei iko i Ijipita, au na kauti iko lesu tale ga mai kea,+ ia o Josefa ena tara na matamu*+ ena ligana.”

5 Oti e qai biubiu mai Pieri-sepa o Jekope, eratou qai vakavodoki Jekope na tamadratou na luvei Isireli tagane, na luvedratou, kei na watidratou, ena kareti a solia o Fero me vodo kina. 6 Era kauta vata kei ira na nodra qelenimanumanu kei na nodra iyau era a kumuna ena vanua o Kenani. Era mani yaco yani i Ijipita, o Jekope kei ira kece na nona kawa. 7 E kauti ratou i Ijipita na luvena tagane kei na makubuna tagane, o ira kece na luvena yalewa kei na makubuna yalewa—o ira kece na nona kawa.

8 Qo na yacadratou na luvei Isireli tagane eratou lako mai Ijipita,+ o Jekope kei ratou na luvena tagane: Na ulumatua i Jekope o Rupeni.+

9 O iratou na luvei Rupeni tagane o Enoke, o Palu, o Esironi, kei Kamai.+

10 O iratou na luvei Simioni+ tagane o Jimueli, o Jamini, o Oati, o Jakini, o Soari, kei Saula+ na luvena vua e dua na yalewa ni Kenani.

11 O iratou na luvei Livai+ tagane o Kerisoni, o Koaca, kei Mirari.+

12 O iratou na luvei Juta+ tagane o Eri, o Onani, o Sela,+ o Feresi,+ kei Sira.+ Ia o Eri kei Onani erau mate ena vanua o Kenani.+

O rau na luvei Feresi tagane o Esironi kei Emuli.+

13 O iratou na luvei Isakari tagane o Tola, o Fuva, o Jopi, kei Simironi.+

14 O iratou na luvei Sepuloni+ tagane o Sereti, o Eloni, kei Jalieli.+

15 O ira qo na luvei Lia tagane, e vakasucuma o koya vei Jekope mai Petani-erama, kei Taina+ na luvena yalewa. Era le 33 taucoko na luvena tagane kei na luvena yalewa.

16 O iratou na luvei Kata+ tagane o Sifioni, o Aki, o Suni, o Esipini, o Eri, o Aroti, kei Areli.+

17 O iratou na luvei Aseri+ tagane o Imina, o Isiva, o Isivi, kei Piria, qai ganedratou o Sara.

Na luvei Piria tagane o Eperi kei Malikeli.+

18 Qo o ira na luvei Silipa+ tagane, o Silipa qo e solia o Lepani vei Lia na luvena yalewa. Era qai luvena vei Jekope o ira qo, era le 16 taucoko.

19 O rau na luvei Raijeli tagane, na wati Jekope, o Josefa+ kei Penijamini.+

20 Erau sucu na luvei Josefa ena vanua o Ijipita, o Manasa+ kei Ifireimi,+ e tinadrau o Asenaca+ na luvei Potifera na bete i Oni.*

21 O iratou na luvei Penijamini+ tagane, o Pela, o Pekeri, o Asipeli, o Kira,+ o Neamani, o Ei, o Rosi, o Mupimi, o Upimi,+ kei Ariti.+

22 O ira qo na luvei Raijeli tagane era luvena vei Jekope, era le 14 taucoko.

23 E luvei* Tani+ o Usimi.+

24 O iratou na luvei Nafitalai+ tagane, o Jasieli, o Kuni, o Jeseri, kei Silemi.+

25 Qo o iratou na luvei Pila tagane, o Pila qo e solia o Lepani vei Raijeli na luvena yalewa. E qai vakasucumi ratou o Pila vei Jekope, eratou le vitu taucoko.

26 O ira na kawa i Jekope era lako vata kei koya i Ijipita era le 66 kece,+ e sega ni okati kina na watidratou na luvei Jekope tagane. 27 Erau le rua na luvei Josefa tagane erau sucu mai Ijipita. O ira kece mai na vale i Jekope era lako i Ijipita era le 70.+

28 E talai Juta+ o Jekope me liu qai lai tukuna vei Josefa ni sa gole tiko yani i Koseni. Nira tadu yani ina vanua o Koseni,+ 29 e vakarautaka sara o Josefa na nona qiqi qai lako cake me lai tavaki Isireli na tamana e Koseni. Ni yaco yani vua, e mokoti* koya qai tagi vakadede.* 30 E qai kaya vei Josefa o Isireli: “Au sa vakarau tu qo meu mate, au sa raica na matamu au qai kila ni o se bula tiko.”

31 E qai kaya vei ratou na tuakana o Josefa kei ira na vuvale i tamana: “Laivi au meu lako cake meu lai tukutuku vei Fero,+ meu kaya vua, ‘Sa tiko qo o iratou na tuakaqu kei ira na vuvale i tamaqu, era dau tiko mai na vanua o Kenani.+ 32 O ira na tagane era dau vakatawa sipi+ era susu manumanu+ tale ga, era sa kauta mai na nodra sipi, kei na nodra bulumakau, kei na ka kece era taukena.’+ 33 Ni sa na kacivi kemuni o Fero qai taroga, ‘Na cava na nomuni cakacaka?’ 34 Moni kaya, ‘O keimami na nomuni tamata keimami susu manumanu tu ga mai na gauna keimami se gone kina me yacova mai qo, o keimami kei ira na tukai keimami,’+ moni tiko ga kina ena vanua o Koseni,+ ni vakasevaki vei ira na kai Ijipita o ira kece na dau vakatawa sipi.”+

47 E mani lako o Josefa me tukutuku vei Fero:+ “Sa biuti Kenani mai o tamaqu, o iratou na tuakaqu, na nodratou qelenisipi, na nodratou qelenimanumanu, kei na ka kece eratou taukena, eratou sa tiko ena vanua o Koseni.”+ 2 E kauti ratou e lima na tuakana qai lai vakaraitaki ratou vei Fero.+

3 E taroga sara o Fero vei ratou na tuakana: “Na cava na nomudou cakacaka?” Eratou sauma vei Fero: “O keitou na nomuni tamata keitou dau vakatawa sipi, o keitou kei ira na tukai keimami.”+ 4 Eratou kaya sara vei Fero: “Keimami lako mai qo me keimami tiko vulagi ena vanua,+ ni sa sega na veico mera kana kina na neimami qelenimanumanu na nomuni tamata, ni sa kaukaua sara na dausiga ena vanua o Kenani.+ Yalovinaka, ni vakatara mada ga me keimami vakaitikotiko na nomuni tamata ena vanua o Koseni.”+ 5 E qai kaya o Fero vei Josefa: “Sa lako mai vei iko na tamamu kei ratou na tuakamu. 6 Sa tu qo e matamu na qele kei Ijipita. Me ratou lai vakaitikotiko na tamamu kei na tuakamu ena qele vinaka duadua.+ Me ratou vakaitikotiko ena vanua o Koseni, ia ke o kila ni so vei ratou e tamata nuitaki, mo lesi ratou me ratou lewa na noqu qelenimanumanu.”

7 E qai kauti Jekope na tamana o Josefa me rau veikilai kei Fero, mani vosa vakalougatataki Fero o Jekope. 8 E tarogi Jekope o Fero: “O sa yabaki vica?” 9 E sauma o Jekope: “Sa 130 na yabaki na noqu veilakoyaki* voli. Na yabaki ni noqu bula e vica wale sara qai vakavurarawa,+ e sega ni bau yacova na yabaki ni nodra bula na tukaqu ena gauna era veilakoyaki* voli kina.”+ 10 Oti oya e vosa vakalougatataki Fero o Jekope qai gole sara yani.

11 E raica o Josefa me ratou vakaitikotiko e kea o tamana kei ratou na tuakana, e solia vei ratou e dua na tikiniqele ena vanua o Ijipita, na tikiniqele vinaka duadua ena vanua o Ramisese,+ me vaka ga e vakarota o Fero. 12 E solia tiko ga o Josefa na kakana* vei tamana, vei ratou na tuakana, kei na lewenivuvale kece i tamana, me vaka ga na kedra iwiliwili na luvedra.

13 E sega ni qai vo na kakana* ena vanua kece ni sa tatara sara vakaca na dausiga, ra qai malumalumu na lewenivanua e Ijipita kei Kenani ena vuku ni dausiga.+ 14 E soqona mai o Josefa na ilavo kece e tiko ena vanua o Ijipita kei na vanua o Kenani me baleta na covuata era volia tiko na lewenivanua,+ qai kauta tiko ga na ilavo ena vale i Fero. 15 E mani vakayagataki kece na ilavo ena vanua o Ijipita kei na vanua o Kenani, era tekivu gole mai vei Josefa o ira kece na kai Ijipita ra qai kaya: “Ni solia mai vei keimami na kakana! Na cava me keimami mate kina e matamuni ni sa oti na neimami ilavo?” 16 E qai tukuna o Josefa: “Ke sa oti na nomuni ilavo, solia mai na nomuni manumanu, au na qai solia vei kemuni na kakana me isosomi ni nomuni manumanu.” 17 Era sa qai kauta mai vei Josefa na nodra manumanu, e qai solia tiko ga vei ira o Josefa na kakana me isosomi ni nodra ose, nodra sipi, nodra bulumakau, kei na nodra asa, e solia tiko ga vei ira na kakana me isosomi ni nodra manumanu kece ena yabaki oya.

18 Ni sa cava na yabaki oya, era lako yani vua ena yabaki e tarava qai kaya: “Keimami na sega ni vunitaka vei kemuni na neimami turaga ni sa soli kece vei kemuni na neimami ilavo kei na neimami manumanu. Sa sega ni dua tale na ka e vo me nomuni na neimami turaga, vakavo ga na yago i keimami kei na neimami qele. 19 Na cava me keimami mate kina e matamuni, o keimami kei na neimami qele? Ni voli keimami kei na neimami qele me isosomi ni kakana, keimami na qai bobula i Fero, qai nona na neimami qele. Solia vei keimami na sorenikau me keimami bula kina qai sega ni mate, me kua tale ga ni lala na neimami qele.” 20 E qai volia o Josefa na nodra qele kece na kai Ijipita me nei Fero, nira volitaka na kai Ijipita kece na nodra tikiniqele baleta na ca ni dausiga, mani taukena kina na qele o Fero.

21 E qai tokitaki ira na lewenivanua ina koro e toka voleka vei ira, mai na dua na yasa i Ijipita ina dua tale na yasana.+ 22 Na nodra qele duadua ga na bete e sega ni volia o koya,+ ni lako mai vei Fero na nodra ivotavota na bete ra qai bula ena nodra ivotavota e solia o Fero. Oya na vuna era sega ni volitaka kina nodra qele. 23 E qai tukuna o Josefa vei ira na lewenivanua: “Raica, nikua au sa voli kemuni kei na nomuni qele me taukena o Fero. Sa tu qo na nomuni sorenikau, moni kaburaka sara ena qele. 24 Ni sa vua, moni solia vei Fero e dua na ikalima,+ ia ena nomuni e va na iwasewase me nomuni sorenikau ena were, me kemuni kakana kei ira na tiko ena nomuni vale, me kedra tale ga na luvemuni.” 25 Era mani kaya: “Oni sa vakabulai keimami.+ Me nanumi keimami mada ga na neimami turaga, me keimami qai bobula i Fero.”+ 26 E qai bulia o Josefa e dua na lawa e se tu ga me yacova mai nikua ena vanua taucoko o Ijipita, oya ni na taukena o Fero e dua na ikalima. Na qele duadua ga e nodra na bete e sega ni taukena o Fero.+

27 Era tawana voli ga na Isireli na vanua o Koseni+ ena vanua o Ijipita ra qai vakaitikotiko kina, era vakaluveni ra qai le levu sara.+ 28 E tiko voli ena vanua o Ijipita o Jekope me 17 na yabaki, ia na veisiga kece ni nona bula o Jekope e 147 na yabaki.+

29 Sa roro mai na siga me mate kina o Isireli,+ mani kacivi Josefa na luvena qai tukuna vua: “Keu bau nanumi e matamu, yalovinaka biuta na ligamu ena ruku ni sagaqu, mo qai vakaraitaka vei au na loloma e dei kei na yalodina. Yalovinaka, kua ni buluti au e Ijipita.+ 30 Niu mate,* mo kauti au tani mai Ijipita qai buluti au ena nodra ibulubulu na noqu qase.”+ E sauma: “Au na cakava sara ga na ka oni tukuna.” 31 E qai kaya vua: “Mo bubului vei au.” E bubului sara.+ Sa qai cuva sobu o Isireli ena ulu ni nona idavodavo.+

48 Oti na veika qo, e qai tukuni vei Josefa: “Raica, sa malumalumu tiko o tamamu.” E kauti rau sara na luvena tagane o Manasa kei Ifireimi.+ 2 E qai tukuni vei Jekope: “Sa lako mai qo vei iko o Josefa na luvemu.” E vakaukauataki koya sara o Isireli me dabe ena nona idavodavo. 3 E qai kaya vei Josefa o Jekope:

“Na Kalou Kaukaua Duadua e rairai mai vei au e Lusa, ena vanua o Kenani, qai vosa vakalougatataki au.+ 4 E kaya vei au, ‘Au sa vakavuna mo vakawa, mera le levu, au na cakava mo ivavakoso tamata,+ au na solia na vanua qo vei ira na nomu kawa era na taravi iko mai mera taukena me tawamudu.’+ 5 Erau sa noqu na luvemu tagane erau a sucu ena vanua o Ijipita ni bera niu lako mai ke.+ Erau sa na noqu o Ifireimi kei Manasa me vakataki rau o Rupeni kei Simioni.+ 6 Ia o ira na luvemu era na sucu taravi rau, era na qai nomu. Era na qai vakatokai ena yaca i tuakadra ena nodra ivotavota.+ 7 Ia o yau, niu gole tiko mai Petani, a mate+ o Raijeli e yasaqu ena vanua o Kenani, ni se vo tu e dua na iwase levu ni vanua me qai yaco e Efiraca.+ Au mani buluti koya i kea ena sala i Efiraca, oya o Peceliema.”+

8 E qai raici rau na luvei Josefa o Isireli, e taroga: “O cei o rau qo?” 9 E kaya vei tamana o Josefa: “Erau luvequ, e solia vei au na Kalou ena vanua qo.”+ Sa qai kaya o koya: “Yalovinaka, kauti rau mai vei au meu vosa vakalougatataki rau.”+ 10 Ia sa buawa sara tiko na mata i Isireli ni sa qase, qai sega ni rai rawa. E kauti rau voleka yani vua o Josefa, e reguci rau qai mokoti rau. 11 E kaya vei Josefa o Isireli: “Au sega sara ga ni nanuma niu na raica na matamu,+ ia qo sa vakatara tale ga na Kalou meu bau raica na nomu kawa.” 12 E qai kauti rau tani mai na duru i Isireli o Josefa, e cuva sara ina qele.

13 E qai kauti rau yani o Josefa, e tauri Ifireimi+ ena ligana imatau qai tuberi koya me donuya na imawi nei Isireli, e tauri Manasa+ ena ligana imawi qai tuberi koya me donuya na imatau nei Isireli, e kauti rau voleka yani vua. 14 E dodoka yani na ligana imatau o Isireli qai vakataqara ena ulu i Ifireimi e dina ni gone, e qai vakataqara na ligana imawi ena ulu i Manasa. E nakita me biuta va ya na ligana, ni ulumatua o Manasa.+ 15 E vosa vakalougatataki Josefa qai kaya:+

17 Ni raica o Josefa ni biuta tu ga na ligana imatau o tamana ena ulu i Ifireimi, e sega sara ga ni taleitaka qai saga me taura na liga i tamana, me laveta tani mai na ulu i Ifireimi me biuta ena ulu i Manasa. 18 E kaya vei tamana o Josefa: “I ta me kua, ni o koya qo na ulumatua.+ Biuta na ligamu imatau ena uluna.” 19 Ia e bese tiko ga o tamana, e kaya: “Au kila luvequ, au kila. O koya tale ga ena yaco me dua na umatamata, o koya tale ga ena levu sara. Ia ena uasiviti koya na tacina gone,+ era na qai tautauvata vinaka kei na veimatanitu lelevu na nona kawa.”+ 20 E vosa vakalougatataki rau tiko ga ena siga+ oya o koya, e kaya:

Mani vakaliuci Ifireimi tiko ga vei Manasa o koya.

21 E qai kaya vei Josefa o Isireli: “Raica, sa voleka niu ciba,+ ia na Kalou ena tiko dina kei kemuni qai vakasukai kemuni ina nodra vanua na tukamuni.+ 22 Ia o yau, au sa solia vei iko e dua na iwase ni qele,* e levu cake mai na qele au solia vei ratou na tacimu, na qele au kauta tani mai na ligadra na Amoraiti ena noqu iseleiwau kei na noqu dakaititi.”

49 E qai kacivi ratou na luvena tagane o Jekope ni kaya: “Dou kumuni mai, meu tukuna vei kemudou na ka ena yacovi kemudou ena veisiga mai muri. 2 Dou soqoni mai mo dou vakarorogo o kemudou na luvei Jekope, io, dou vakarorogo vei Isireli na tamamudou.

3 “I Rupeni.+ O iko na noqu ulumatua,+ na noqu igu kei na ivakatekivu ni noqu kaukaua ni vakatubukawa, o uasivi ena ka lagilagi, o uasivi ena kaukaua. 4 Ia o iko, o na sega ni uasivi ni o vakaveitalia me vaka na coka ni dobui, ni o sa lako cake ena imocemoce i tamamu.+ Ena gauna oya o vakadukadukalitaka* kina na noqu imocemoce. A lako cake sara ga kina o koya!

5 “O Simioni kei Livai erau veitacini.+ Na nodrau iseleiwau na iyaragi ni itovo voravora.+ 6 Ia o yau, meu kua sara ni veitokani kei rau. Me kua ni okati vata kei na nodrau isoqosoqo na kequ lagilagi,* ni rau vakamate tamata ena dela ni nodrau cudru,+ rau qai taya na ua ni sagadra na bulumakau tagane me ka ni lasa. 7 Me cudruvi na nodrau yalokatakata ni rui ca, kei na nodrau cudru waqawaqa ni rui voravora.+ Meu wasewasei rau ena vanua i Jekope, meu qai ceburaki rau e Isireli.+

8 “Ia o iko Juta,+ eratou na vakacaucautaki iko+ na tacimu. Na ligamu ena taqa ena domodra na kemu meca.+ Eratou na cuva vei iko na luvei tamamu.+ 9 O Juta na luvenilaione.+ Luvequ o na kania na manumanu o toboka, o na lako cake dina. E davoraki koya qai vakadre me vaka na laione, ia me vaka na laione, o cei e bolea me vakayadrati koya? 10 Ena sega ni biuti Juta+ na ititoko vakatui, se na ititoko vakaturaga mai na maliwa ni yavana, me yacova ni sa tadu mai o Sailo,*+ era na qai talairawarawa vua na veimatatamata kece.+ 11 Ena vesuka nona asa ina vunivaini kei na luve ni nona asa ina vunivaini talei, ena savata na nona isulu ena waini, kei na nona isulu balavu ena dra ni vuanivaini. 12 E wadadamu na matana ena waini qai vulavula na batina ena sucu.

13 “O Sepuloni+ ena vakaitikotiko ena matasawa, ena baravi era dau bala ikelekele kina na waqa,+ ia na nona iyalayala ni vanua yawa duadua ena qara vaka i Saitoni.+

14 “O Isakari+ na asa kaukaua, e davo toka ena kedrau veimama e rua na taga iusana. 15 Ena qai raica o koya ni vinaka na vanua ni vakacegu qai totoka na qele. Ena vakala na tabana me colata na icolacola bibi, qai ciqoma me cakacaka vakabobula.

16 “O Tani+ ena lewai ira na nona tamata me vaka e dua vei ira na yavusa i Isireli.+ 17 Me vaka na gata e toka ena batinisala o Tani, na gata vakaileu e tutunisala, e katia na bukubukuniyava ni ose, me bale kina i muri o koya e vodo tiko.+ 18 I Jiova, au na waraka na nomuni veivakabulai.

19 “Ena ravuti Kata+ e dua na ilala daukabakoro, ia ena ravuti ira na muri tiko o koya.+

20 “Na madrai* kei Aseri+ ena levu* sara, ena vakarautaka o koya na kakana e ganiti koya na tui.+

21 “O Nafitalai+ e vaka na dia yalewa maresa. E tukuna tiko na vosa rogo kamica.+

22 “O Josefa+ na tabanikau vou mai na vunikau e vuavuaivinaka, na vunikau vuavuaivinaka e tubu tu ena yasa ni vure, e savu yani na tabana ena lalaga. 23 Era vakasagai koya tiko ga na dauvanataka na dakaititi, era vanalaki koya nira katona tu ga nodra cati koya.+ 24 Ia e sega ni yavalati na nona dakaititi,+ e kaukaua tu ga qai waribariba na ligana.+ Qo e lako mai na liga ni Kalou kaukaua i Jekope, mai vua na ivakatawa, na vatu kei Isireli. 25 E vu mai na Kalou i tamamu o koya,* ena vukei iko, qai tiko o koya vata kei Koya sa Kaukaua Duadua, ena tauca vei iko na ka ni veivakalougatataki mai lomalagi e cake, na ka ni veivakalougatataki ni vanua titobu e ra,+ kei na veivakalougatataki ni sucu kei na katonigone. 26 Na veivakalougatataki i tamamu ena uasivia na veivakalougatataki ni veiulunivanua tawamudu, kei na veika talei mai na veidelana e sega ni oti rawa.+ Era na tiko ga ena ulu i Josefa na veivakalougatataki, ena buradelai koya e duatani mai vei ira na tacina.+

27 “O Penijamini+ ena basubasu tiko ga me vaka na olifa.+ Ena matakalailai ena kania na manumanu e toboka, ia ena yakavi ena vota na itoki.”+

28 O iratou kece qo na yavusa e 12 kei Isireli, ia qo na ka e tukuna vei ratou na tamadratou ni vosa vakalougatataki ratou tiko. E tauca vei ratou na vosa ni veivakalougatataki e dui ganiti ratou.+

29 Oti oya e vakaroti ratou ena ka qo: “Au sa na lai vakadavori vata kei ira na wekaqu.*+ Buluti au kei ira na tamaqu ena qaravatu e tiko ena qele i Efironi na Itaiti,+ 30 ena qaravatu e tiko ena qele e Makipila donui Mamire ena vanua o Kenani, na tikiniqele e volia o Eparama vei Efironi na Itaiti me ibulubulu. 31 Era buluti Eparama kei na watina o Sera e kea.+ Era buluti Aisake+ kei na watina o Repeka e kea, au buluti Lia tale ga e kea. 32 Na tikiniqele kei na qaravatu e tiko kina, e voli mai vei ira na luvei Eci.”+

33 Sa mani tinia o Jekope na ivakaro qo vei ratou na luvena tagane. E lokia cake na yavana ena idavodavo, solia na iotioti ni nona icegu qai lai vakadavori vata kei ira na wekana.*+

50 E davoci tamana+ yani o Josefa, tagicaki koya qai reguci koya. 2 Oti oya e qai vakaroti ira na nona tamata era vuniwai o Josefa mera vakasosoga* na ka boivinaka+ ena yago i tamana. Era sosoga sara na ka boivinaka ena yago i Isireli na vuniwai, 3 qai 40 taucoko na siga na nodra cakava tiko qo vua, qo na balavu ni gauna e dau vakasosogi kina na ka boivinaka ena yago, era sa qai tagicaki koya voli na kai Ijipita me 70 na siga.

4 Ni sa oti na siga ni lolosi, e qai vosa ena vale vakaturaga* i Fero o Josefa, e kaya: “Keu bau nanumi tu e matamuni, moni vakadewataka na itukutuku qo vei Fero: 5 ‘E tukuna vei au o tamaqu meu bubului,+ e kaya: “Raica! Au sa voleka ni mate.+ Mo buluti au ena noqu ibulubulu+ au sa kelia oti ena vanua o Kenani.”+ Yalovinaka, ni laivi au meu gole cake meu lai buluti tamaqu, oti au na lesu tale mai.’” 6 E kaya o Fero: “Lako lai buluti tamamu me vaka e tukuna vei iko mo bubuluitaka.”+

7 E mani gole cake o Josefa me lai buluti tamana, era tomani koya o ira kece na dauveiqaravi i Fero, o ira na qase+ ni nona vale vakaturaga, o ira kece na qase ni vanua o Ijipita 8 kei ira kece na vuvale i Josefa, o ira na tuakana, kei na vuvale i tamana.+ O ira ga na nodra lalai kei na nodra qelenisipi kei na qelenimanumanu era biu tu ga ena vanua o Koseni. 9 Era salavata tale ga kei koya na qiqi+ kei ira na dau vodo ose, e dua na ilakolako levu. 10 Era tadu sara ina rara ni butu covuata nei Atati, e tiko ena yasayasa vakaJoritani, ra qai tabaka e kea e dua na veitagicaki sa bau mosimosi sara ga, mani siga vitu na nona tagicaki tamana voli. 11 Era raica nodra lolosi na lewenivanua, era kai Kenani, ena rara ni butu covuata nei Atati, ra mani kaya: “Dua dina na lolosi levu qo vei ira na kai Ijipita!” Oya na vuna e vakatokai kina me o Epeli-Misireimi,* na vanua e tiko ena yasayasa vakaJoritani.

12 Eratou qai cakava vua na luvena na ka sara ga e vakaroti ratou kina.+ 13 Eratou kauti koya na luvena tagane ina vanua o Kenani ratou qai buluti koya ena qaravatu ena qele e Makipila, na tikiniqele e donui Mamire, e volia o Eparama vei Efironi na Itaiti me ibulubulu.+ 14 Ni buluti tamana oti, e suka i Ijipita o Josefa kei ratou na tuakana kei ira kece na tomani koya mera lai buluti tamana.

15 Ni ratou raica na tuakai Josefa ni sa mate na tamadratou, eratou kaya: “De dua e lomacataki kedatou tiko ga o Josefa, ena qai sauma vei kedatou na ca kece tou cakava vua.”+ 16 Eratou qai talatala me lai tukuni vei Josefa na vosa qo: “E vakarota qo o tamamu ni se bera ni mate: 17 ‘Qo na ka mo dou kaya vei Josefa: “Au masuti iko mo yalovinaka mo vosota na nodratou ca na tuakamu kei na nodratou ivalavala ca o sotava kina na rarawa.”’ Yalovinaka sara, mo vosota na nodratou cala na nona tamata na Kalou i tamamu.” E tagi sara ga o Josefa ni ratou sa vosa vua. 18 Eratou torovi koya tale ga na tuakana ratou qai bale sobu e matana, ratou kaya: “Qo me keitou sa nomu bobula!”+ 19 E kaya vei ratou o Josefa: “Dou kua ni rere. O yau na isosomi ni Kalou? 20 De dou a nakita mo dou vakaleqai au,+ ia a nona inaki na Kalou me tini vinaka, mera vakabulai tale ga e levu, me vaka e sa cakava tiko nikua.+ 21 Dou kua gona ni rere. Au na solia tiko ga vei kemudou kei ira na nomudou lalai na kakana.”+ E vakacegui ratou, qai vakayaloqaqataki ratou ena nona vosa.

22 Mani tiko ga e Ijipita o Josefa, o koya kei ira mai na vale i tamana, qai bula tiko o Josefa me 110 na yabaki. 23 E raici ira na luvei Ifireimi+ o Josefa me yacova sara na ikatolu ni itabatamata, o ira tale ga na luvei Mekiri,+ na luvei Manasa. Era sucu ena duru i Josefa.* 24 Sa qai tukuna o Josefa vei ratou na tuakana: “Au sa voleka ni mate, ia na Kalou ena vukei kemudou dina ga,+ ena kauti kemudou cake yani mai na vanua qo, mo dou gole ina vanua e yalataka o koya vei Eparama, vei Aisake, kei Jekope.”+ 25 Mani tukuna o Josefa vei ira na luvei Isireli mera bubului, e kaya: “Ena vukei kemuni dina ga na Kalou. Moni kauta cake yani na suiqu mai na vanua qo.”+ 26 E qai mate o Josefa ni sa yabaki 110, era sosoga na ka boivinaka+ ena yagona, ra qai vakadavori koya ena dua na kisinimate e Ijipita.