Biuta na iTutu ena Mataivalu Meu “Sotia i Karisito”

TALANOATAKA O MARK LEWIS

“Ni sa yadra saka na Ranadi.” “Ni bula na Tui.” “Ni bula na Paraiminisita.” Qori e so na vosa ni veikidavaki au dau cavuta niu se pailate, komada tale ga ni dua na tabana ni mataivalu e macawa ni Ositerelia (Royal Australian Air Force VIP squadron). Au dau vukataki ira na iliuliu ni matanitu kei ira na vakailesilesi ina veiyasa i Ositerelia kei na veivanua tale e so. Ia ena gauna qo, au lomavakacegu niu sa vakaitavi tiko ena dua na cakacaka e uasivi sara. Meu vakamacalataka mada.

AU SUCU ena 1951 e Perth, ena Ra kei Ositerelia, qai susugi ena vuvale bula vakamataivalu. Niu yabaki 15, au curu ina dua na kalavo ni vuka. Tekivu sara ga e kea noqu sa taleitaka na vuka.

Ni oti ga vakalailai rau sa veibiu na noqu itubutubu mai kavoro tale ga neitou bula vakavuvale. Gauna au vakaotia kina na noqu vuli ena sekeneri, a sureti au e dua na komada ni mataivalu e macawa kei na nona vuvale me keitou lai tiko vata. Nona veiuqeti gona au mani vuli kina ena koronivuli ni mataivalu e macawa.

Vakaivola Meu Pailate ni “Waqavuka”

Ni sivi ga e ono na yabaki, au sa taura noqu ivola meu dua na turaganivalu ni mataivalu e macawa, au qai vakoroi tale ga ni saenisi ena tabana ni physics, vaka kina na ivola ni pailate. Na imatai ni noqu cakacaka oya meu dau vakauta e so na ka ena waqavuka me vaka na kakana, au qai pailatetaka na waqavuka ni mataivalu ena veiyasa i Ositerelia, na Wasa Pasifika kei na Cevaicake kei Esia. Keimami dau vuka sivita na ulunivanua lelevu kei na veibuca, lai ro sara ena raraniwaqavuka e karasi tu ga. E cakacaka vakarerevaki toka. A coqa e levu na neitou waqavuka ra qai mate kina e so ena neitou tabana ena veiyabaki qori, ia a neitou itavi me keitou vukei ira na tiko ena vanua ribayawa. Era wili ena veika keitou vukataka tiko qori e so na iyaya me caka kina na wavu, na katavila lailai me vakayagataki ena ta gaunisala, so na kakana e gadrevi vakatotolo, so tale ga na dauveiqaravi vakavuniwai. Keitou dau lai vueti ira tale ga na mavoa bibi ni yaco vakasauri na ituvaki leqataki.

Ena 1978, au vakaivola meu veivakavulici ena vukataki ni waqavuka, au mani lesu tale ena koronivuli ni mataivalu e macawa meu lai tomani ira na vo ni qasenivuli. Keirau mai veitokani vinaka sara kei Diane, e dua na marama dawai, sa dua rawa toka mai na luvenayalewa yabaki tolu. Keirau a vuli vata kei na wati Diane, ia a qai mate ena dua na vakacalaka ena waqavuka. Niu vosaki Diane me watiqu, e qai kaya me se vakasamataka mada. A via lomalomarua na vakawatitaka tale e dua na pailate.

Donuya na gauna qori, au lesi meu nona Dauveivukei se Aide-de-Camp na Kovana Levu ni Ositerelia ena loma ni 12 na vula. Au mai kila e levu sara na ka baleta na veika vakapolitiki, bau kina na veimaliwai kei ira na iliuliu ni mataivalu, lotu, kei na so tale na tabana ni matanitu niu cakacaka voli ena itikotiko ni Kovana e Canberra. Ni sa cava noqu itavi, au lai qasenivuli tale ni vakavuka waqavuka. Sega ni dede keirau sa vakamau kei Diane ena 1980.

Ena 1982, au lai veiqaravi ena mataivalu e macawa ni Mereke. Keirau a veisau cakacaka ga kei na dua tale na pailate mai Mereke, qai rua na yabaki noqu veiqaravi e kea. A wasei rua noqu cakacaka: meu raica me tu vinaka na waqavuka mera taqomaki vinaka na pasidia, kena ikarua, meu dau vakadikeva na leqa tubukoso e yacova na waqavuka. Ena vuku ni cakacaka qo au veilakoyaki kina ena veiyasa i Mereke, bau yaco sara i Noca Ailadi. Okati ena noqu itavi na kena vaqaqai na vuna era coqa kina e so na waqavuka, dikevi na peleni ni waqavuka, kei na vakalewai ni iwalewale ni vakavuka waqavuka me rawa nira taqomaki vinaka na pasidia.

Niu Lesu i Ositerelia

Niu lesu i Ositerelia, mai sucu na luvei keirau o Kerry, keitou sa mai le va kina. Au osooso sara ga ena cakacaka, ya na vuna sa colata duadua tu kina o Diane na itavi vakatina, vakatama tale ga. Sega gona ni vinaka neitou bula vakavuvale. Ni oti e tolu na yabaki, au lesi meu komada ni dua na tabana ni mataivalu e macawa ni Ositerelia, e vakamacalataki tiko ena iucu ni ulutaga qo. Ena 1991 a vakaitavi na noqu ilawalawa ena sasaga ni Matabose kei Vuravura ena gauna a cabolo kina na ivalu ena Persian Gulf. Keitou a vakaitavi tale ga ena so tale na sasaga e Pakistan, Afghanistan, Aferika, kei Isireli.

Ena 1992, au lesi meu Sotia Dauveivuke (Staff Officer) vei koya na iLiuliu ni Mataivalu (Chief of the Defence Force). Ena vuku ni cakacaka qo, au mai kila kina vakavinaka na nodra dau veitokoni na mataivalu, iliuliu ni matanitu kei na Matabose kei Vuravura. Au liaca rawa ni sega ni taucoko na cakacaka ni Matabose kei Vuravura. Ia, kena irairai ni qori duadua ga na isoqosoqo me nuitaki ni na vakavinakataka na ituvaki kei vuravura. Qai veisau tale na noqu rai ena gauna e yaco kina e vale e so na ka.

Saumi na Taro i Diane

A lotu Katolika tu o Diane. Ni mate oti ga na imatai ni watina, a dau lomatarotarotaka tu e so na ka, ia a sega ni saumi rawa. Sa qai levu ga na leqa ena gauna e tekivu taleitaka kina na luvei keirau yalewa o Renee, e dua na soqosoqo ni muri tamata. A raica o Diane e dua na Awake! ena gauna a gade tiko kina ena vale i nona itokani, qai vakamacalataki kina e dua na ulutaga me baleta na qaravi Setani, ia ena qai taba ena ilavelave tarava.a Se qai raica sara ga vakadua na Awake! o Diane. Ena gauna sa lesu tiko kina i vale e vakasamataka voli ga, ‘Au na kunea beka e vei na ilavelave ya?’

Oti ga e siga tolu era lako yani vale na iVakadinadina i Jiova, taura sara o Diane nona ilavelave ni mekesini. Sega ni dede sa vuli iVolatabu, tekivu lakova tale ga na soqoni vaKarisito. Au marautaka nona vuli, au dau tomani koya tale ga ena so na soqoni, ia au a sega ga ni via vuli iVolatabu. Au sega ni dau lotu. Dina niu vakabauta na Kalou ia au sega ga ni kauai ena vuku ni veivakaisini e cakava tu na lotu. Au sega ni taura rawa se cava ra tokona tiko kina na ivalu na italatala ni mataivalu ra dau vunautaka na yalololoma kei na veiyaloni.

Dau biuta tu vakarawarawa o Diane na ilavelave ni Vale ni Vakatawa kei na Awake! meu rawa ni wilika. Au dau wilika e so, oti au qai lai biuta tale ena vanua ga au taura mai kina. Sega niu vinakata me nanuma o koya niu sa taleitaka tiko na veika qori. Ni toso noqu kila na iVolatabu, au lomatarotarotaka na ivakamacala ni rua na tikinivolatabu. E dua na Vakatakila 19:​17, 18, e vakamacalataki kina nodra kania na manumanu na lewedra na “turaga ni valu.” Dua tale na Vakatakila 17:​3, e tukuni kina na “manumanu kulakula.” Era mai kila na iVakadinadina ni manumanu kulakula qo e vakatakarakarataka na Matabose kei Vuravura (UN). Sa bau veicalati sara ga na vakasama qori kei na noqu rai me baleta na isoqosoqo ya.b Ia au sega ga ni vakasamataka sara vakabibi.

Sureti au o Diane ena 1993 meu lai tiko ena nona papitaiso. Au sega sara ga ni namaka nona veisureti qori. Au mani tarogi koya, “Ke soli vei iko na digidigi, o na digi cei, o Jiova se o yau?” E kaya: “O Jiova. Ia, au sega ni via digidigi va qori, niu lomani kemudrau ruarua.” Au kila sara ga e kea ni dodonu meu vulica e levu na ka me baleta na Kalou e qarava tiko o koya. A makutu e dua na qase ni ivavakoso me keirau vuli iVolatabu, au mani taleitaka sara.

Au taleitaka vakalevu na parofisai vakaivolatabu, vakauasivi ni sema sara tiko ga ina itukutuku makawa me baleta na ivalu kei na veika vakapolitiki. Kena ivakaraitaki, niu se vuli pailate tiko au a vulica na ka era rawata na mataivalu ni Kirisi ena gauna makawa. Au sa mai vulica tu qo ni a se volai sara tu ena Taniela wase 8 ena vica na senitiuri sa oti na veika qori, ni bera na kena vakayacori. E vakadeitaka sara ga na parofisai qo kei na so tale ni uqeti dina vakalou na iVolatabu.

Au qai vakasamataka tale ga vakavinaka na veika me baleta na Matabose kei Vuravura. Au kila nira sega ni walia rawa na mataivalu na leqa ni kawatamata, sega ni rawati tale ga na veisaututaki dina ena veivakarerei ni valu. Au kila tale ga ni guce na sasaga ni Matabose kei Vuravura me walia na nodra veisei na iliuliu vakapolitiki, na lotu, kei na duidui matatamata ni qori sara ga na ka e dau uqeta na ivalu. Au vakadeitaka gona ni na qai walia ga na leqa ni kawatamata na Kalou. Kena irairai ni sa cakava rawa tiko qori vei ira na mataveitacini e vuravura raraba era iVakadinadina i Jiova. (Same 133:1; Aisea 2:​2-4) Au mani vakasamataka ‘Au na rawa beka ni vakacegu mai na mataivalu meu qaravi Jiova?’

Tutaka na Ka Dina Vakaivolatabu

Au sa qai vakadeitaka na ka meu vakatulewataka ena gauna au tiko kina ena dua na soqo ni tikina ni iVakadinadina i Jiova e vakayacori e Serene ena 1994. A caka ena soqo ya e dua na drama vakaivolatabu e vakavotui kina na digidigi mera cakava na lewe i Isireli makawa me baleta nodra qaravi Jiova se o Peali, na Kalou ni Kenani. E tarogi ira sara ga vakadodonu na Isireli na parofita i Jiova, o Ilaija: “E bogi vica mada kemuni na lomalomarua tiko kina? kevaka sa Kalou ko Jiova, mo ni muri koya: ia kevaka ko Peali, mo ni muri koya.” (1 Tui 18:21) E tarai au sara ga na vosa qori. Au se lomalomarua tiko me vakataki ira ga na Isireli. Gadrevi gona meu vakatulewa: Meu na qaravi Jiova seu tiko ga ena mataivalu?

Niu draiva lesu tiko ena bogi ya, au tukuna sara vei Diane niu sa na vakacegu mai na mataivalu meu sa iVakadinadina i Jiova. A kidacalataka na noqu vakatulewa tu ga vakasauri va qori, ia e tokoni au sara ga vakalevu. Au dei tiko ga ena noqu vakatulewa qori ni oti e vica na siga, au mani solia sara kina noqu ivola ni kere vakacegu.

Donuya na gauna ya, au nodra Komada tiko na vuli ena Australian Defence Force Academy e Canberra, na koroturaga. Au liutaka nodra vakavulici ena ivalu e rauta ni 1,300 na gonevuli ni mataivalu e wai, e vanua, vaka kina e macawa, au raica tale tiko ga e so tale na vuli era cakava. Okati tale ga kina o ira na qasenivuli. Ena iotioti ni siga ni vuli ena yabaki ya, au vakamacalataka vei ira na 400 na gonevuli kei na itokani vakacakacaka niu sa na vakacegu mai na mataivalu meu lai veivakavulici ena iVolatabu e veivale. Na ivakamacala qori e vakavuna meu veitalanoa kei na so ena iVolatabu.

Cakacaka Vakaitalatala Vakatabakidua

Au tekivutaka noqu cakacaka vakavunau na siga sara ga sa vakadonui kina noqu vakacegu. Au qai papitaiso ena Epereli 1995, ni oti tale toka e tolu na vula. Au mani saga sara meu painia tudei, oya na noqu vakayagataka noqu gauna kece ena cakacaka vakavunau.

Levu sara na veiveisau au cakava ena noqu biuta na itutu ena mataivalu meu “sotia i Karisito”. (2 Timoci 2:​3) Dua na itavi au a cakava taumada oya meu veisoliyaka na gusunivosa ena gauna ni soqoni vaKarisito. Au vulica meu dau taroga e so na ka me caka, ni dau matau ga vei au meu vakarota na ka me caka. Sa qai bibi cake vei au na yalololoma kei na noqu kauaitaki ira tale e so, mai na noqu saga me caka na ka ena kena gauna donu, dina ni ka ni bolebole toka me veiraurau noqu bulataka na itovo kece qori ena so na gauna. Keitou saga tale ga me rawarawa ga neitou bula ni sa lailai na ilavo au rawata.

Au marautaka tiko noqu cakacaka vakavunau. Ni keirau lai cakacaka vakavunau kei na luvequ yalewa o Kerry ena gauna se yabaki ciwa kina, au tukuna vua me vakaraica tiko nodra ivukivuki na itaukeinivale. Keirau raica nira sega ni tataleitaki e levu, ia e so era kauai, ra qai tataleitaki. E vakayaloqaqataki keirau sara ga. A vulica vakalailai na iVolatabu e dua tale na luvei keirau, ia a vakatulewataka me se kua mada ni qaravi Jiova ena gauna qo.

Keirau uqeti Kerry vakaveiwatini me cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Au marautaka dina na neirau se qai vuli vata ga qo ena vuli ni Painia. Se qai imatai ni nona vuli, ia sa ikarua ni noqu vuli qori. Ka ni marau dina niu raici koya kei na so tale na itabagone nira toso tiko vakayalo ra qai guta na cakacaka vakaitalatala vaKarisito!​—Same 110:3.

Vakalougatataki Vakalevu

Niu vakasamataka lesu, au raica e so na ka erau tautauvata kina na veiqaravi ena mataivalu kei na nona mai sotia i Karisito e dua, vaka kina na veika erau duidui kina. Gadrevi ruarua kina na yalodina, talairawarawa, dau dina, noda lewai keda vakamatau, kei na noda dau vakuai keda. Dina ni levu ena mataivalu era bole mate nira valataka nodra vanua kei ira na nodra itokani, ia era uqeti na lotu vaKarisito dina mera lomani ira tale ga na meca. (Maciu 5:43-48) Gauna era cakava kina na sotia e dua na ka e laurai kina na nodra yalodoudou, sega ni bera na nodra vakametali. Ia e vakadonuya sara ga na Kalou na nodra yalodina tiko na lotu vaKarisito ena nodra veiqaravi, dina ni na rairai gadrevi kina ena veiyabaki mera yalodoudou nira tusaqati, vakacacani, se vakatovolei. (Iperiu 10:36-39) Sa ra bau ivakaraitaki vinaka dina na noqu itokani lotu vaKarisito.

Au a vakamacalataka toka ena iucu ni italanoa qo na ivakarau ni noqu dau veikidavaki e liu, ena gauna qo sa veisau sara. Au sa kaya ga: “Yadra vinaka, ganequ,” se “Bula, taciqu.” Ka ni marau dina na veiqaravi vakaitalatala vaKarisito vata kei ira na lomana dina na Kalou! E itavi dokai dina na noda qaravi Jiova, o koya sa Cecere Sara! Sega tale ni dua na bula kalougata au rawa ni vakasamataka me na vakatauvatani kei na bula au sa vakila tiko ena gauna qo.

[iVakamacala e ra]

[Tikina bibi ena tabana e 25]

Dina ni levu ena mataivalu era bole mate nira valataka nodra vanua kei ira na nodra itokani, ia era uqeti na lotu vaKarisito dina mera lomani ira na meca

[iYaloyalo ena tabana e 25]

Vukataka e dua na waqavuka era dau vodo ga kina na tamata rogo, niu takosova na Vale ni Palimedi e Canberra

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Drama vakaivolatabu, soqo ni tikina ni iVakadinadina i Jiova e vakayacori e Serene ena 1994

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Kei Kerry ena Vuli ni Painia

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Vata kei Diane kei Kerry ena gauna qo