iTabagone—Vakarautaki Ira Ena Veigauna Mai Muri

KAYA mada ni o tiko ena dua na vanua katakata, o qai gole ina dua na vanua batabata. Ni o sobu yani, o vakila sara ga na batabata. Vakacava o rawa ni vosota na veisau ni draki, mo vakamatauni iko tale ga kina? Io. Ena rawa ga qori ke o cakava eso na veiveisau.

Ena veiveisau tale ga na ituvaki o na sotava ni tubu tiko o luvemu me itabagone. E vaka ga me veisau vakasauri na draki. Na luvemu tagane e dau tu ga e yasamu, sa golevi ira na nona ilala. Na luvemu yalewa e dau tukuna vakamatailalai vei iko na ka e sotava ena dua na siga, ia qo sa sauma vakalekaleka ga nomu taro.

O taroga: “Vakacava na vuli?”

E sauma: “Totoka.”

Mani galu tu.

O taro tale: “Vakacava e dua na leqa?”

E tukuna: “Sega.”

Mani galu tale.

Na cava e sa yaco? Ena vica na yabaki sa oti, voleka ni ka kece ga e tukuna vei iko o luvemu, ia qo sa sega ni tukuna vei iko e levu na ka. Ena so mada ga na gauna ena tukuna vei ira eso tale na ka e sega ni tukuna vei iko. De dua o nanuma ni o na sega ni qai vukei koya rawa, o mani vakalaivi koya ga.

Vakacava e dredre mo volekati luvemu ena gauna e itabagone kina? Sega. O rawa ni volekati luvemu ena gauna qori. iMatai mada ga, mo kila na ka era dau sotava na gone ena yabaki ni bula qo ni dau levu kina na veiveisau ena nodra bula, e levu tale ga na ka era na malele kina.

Veisau me Uabula

Era vakabauta tu ena dua na gauna na dauvakadidike ni na via taucoko sara na vakasama ni dua na gone ni sa yabaki lima. Ia e vakabauti ni na veisau na levu ni nona mona ni oti vakalailai na yabaki lima. Ia e sega ni va qori na cakacaka ni mona. Kena ivakaraitaki, o ira na gonelalai era dau vakabauta ga na ka era raica, ia era sega ni cakava qori na itabagone, era vakadikeva vinaka na vuna e yaco kina e dua na ka. (1 Korinica 13:11) Era saga mera dei, ra qai sega ni madua ni tukuna na nodra nanuma.

O Paolo mai Itali e raica na veisau qori vei luvena. E tukuna: “Niu dau raici noqu cauravou, au raica ni sa sega ni gone tale tiko, sa yalomatua sara ga me vaka e dua na uabula. E sega wale ga ni veisau na yagona. Au kurabuitaka sara ga na ivakarau ni nona rai. E sega ni dau madua me vakaraitaka nona nanuma, e dei tale ga kina!”

Vakacava, o raica tale ga qori vei luvemu? De dua ni se gone e dau rogoca na ka e tukuni. Ke mani lomatarotaro, sa na rauti koya ga na vosa qo: “Muria ga na ka e tukuni.” Ia ni sa itabagone, ena vinakata sara ga me kila na vuna, se na taroga mada ga na ivakavuvuli e muria tiko na vuvale. So na gauna nona doudou e vaka sara ga e veisaqati tiko.

Ia kua ni nanuma ni via veisautaka nomu ivakavuvuli o luvemu. De dua ena saga me kila vakataki koya na nomu ivakavuvuli, qai qara na sala me vakaitovotaka kina. Kena ivakaraitaki, kaya mada ke o toki ena dua tale na vale, o qai kauta kece na kena iyaya. Vakacava ena rawarawa mo vaqara na vanua mera biu kina na iyaya ena vale vou? Sega. Ia o na sega ga ni biuta laivi na iyaya vakamareqeti.

Ena sotava tale ga na ituvaki va qori na luvemu ena gauna sa na vakarau “biuta kina na tamana kei na tinana.” (Vakatekivu 2:24) E macala ga ni se yawa toka na gauna qori; se bera tale ga ni uabula o luvemu. Ia e vaka ga me sa tawana tiko nona iyaya me toki. Ena gauna e se itabagone kina, e vakadikeva tiko na ka e vakavulici kina, qai vakatulewataka se na ivakavuvuli cava ena muria ni sa na uabula.a

O na rairai lomaleqataka eso na ka era vakatulewataka. Ia ena gauna ena uabula kina, o nuidei ni na muria eso na ivakavuvuli e dau vakamareqeta. Koya gona, ni se tiko e vale o luvemu, qo sara ga na gauna me dikeva kina vakavinaka na ivakavuvuli ena bulataka ni sa uabula.—Cakacaka 17:11.

Ena yaga dina ke ra cakava qori na luvemu. Ke ciqoma mada ga qai sega ni taroga na ka o vakavulici koya kina, ena cakava tale ga qori ena nodra ivakavuvuli eso tale. (Lako Yani 23:2) E vakamacalataka na iVolatabu e dua na cauravou e rawarawa nona vakacalai baleta ni “sega ni vakayalo”—e vakaibalebaletaka qori nona sega ni vakatulewa rawa ena so tale na ka. (Vosa Vakaibalebale 7:7) Na itabagone e sega ni vakadeitaka na ka me cakava ena “kuitaki voli ena biau se veikauyaki ena cagi kece ni ivakavuvuli, ena ilawaki ni tamata.”—Efeso 4:14.

Ena sala cava me kua kina ni yaco qori vei luvemu? Vukei koya me nanuma tiko e tolu na ka qo:

1 ME VAKASAMA

E vola na yapositolo o Paula ni o ira na “matua era vakayagataka nodra vakasama, ya na vuna e vakavulici kina nodra vakasama me vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala.” (Iperiu 5:14) De dua o na tukuna: ‘Au vakavulici luvequ ena vica na yabaki sa oti me vakaduiduitaka na ka vinaka mai na ka ca.’ E macala ga ni yaga vua ena gauna qori na veivakavulici oya qai vakarautaki koya ena gauna mai muri. (2 Timoci 3:14) Ia e tukuna o Paula ni vinakati ga me vakavulici na noda vakasama. Era na rairai kila na ka e donu kei na ka e cala na gone lalai, ia ena vinakati vua na itabagone me ‘tamatabula ena ivakarau ni nona vakasama.’ (1 Korinica 14:20; Vosa Vakaibalebale 1:4; 2:11) O sega ni vinakata me rogoca tu ga o luvemu na ka e tukuni qai sega ni vakasamataka, e vinaka me dau taro. (Roma 12: 1, 2) O na vukei koya vakacava?

Dua na sala oya me talaucaka na lomana. Vakarogoci koya vinaka, kua tale ga ni vakaraitaka ni o sega ni duavata kina—ke tukuna mada e dua na ka o sega ni taleitaka. E tukuna na iVolatabu: “Me totolo ni vakarorogo na tamata yadua, me berabera ni vosa, me berabera ni cudru.” (Jemesa 1:19; Vosa Vakaibalebale 18:13) Kuria qori, e tukuna o Jisu: “Ni na cavuta ga na gusumudou na ka e sinai tu e lomamudou.” (Maciu 12:34) Ke o vakarorogo matua, o na kila rawa na ka e kauai kina o luvemu.

Ni o vosa vua, tovolea mo vakayagataka na taro, kua ni vakamacala tu ga. E dau taroga ena so na gauna o Jisu: “Cava na nomuni rai?” me kila kina na ka eratou nanuma na tisaipeli, vakatale ga kina o ira na yalodredre. (Maciu 21:23, 28) O rawa ni cakava tale ga qori vei luvemu, ke tukuna mada ga e dua na ka o sega ni duavata kina. Kena ivakaraitaki:

Ke tukuna o luvemu: “Vaka vei au e sega ni bula dina tiko na Kalou.”

Kua ni tukuna: “Keirau sa vakavulici iko kina—o vakabauta ni bula dina tiko na Kalou!”

O rawa ni tukuna: “Na cava e va qori kina na nomu rai?”

Na cava me talaucaka kina na lomana? Baleta ni o via kila na ka e vakasamataka tiko, dina ga ni o sa rogoca oti na ka e tukuna. (Vosa Vakaibalebale 20:5) De dua e lomatarotarotaka ga na ivakatagedegede ni Kalou, sega ni nona bula dina tiko na Kalou.

Kena ivakaraitaki, e dua na itabagone ena rairai saga me beca na ivakatagedegede savasava ni Kalou, mani nanuma kina ni sega ni bula dina tiko na Kalou. (Same 14:1) De dua ena tukuna: ‘Ke sega ni bula dina na Kalou, ena sega ni gadrevi meu muria na ivakavuvuli vakaivolatabu.’

Ke va qori na rai i luvemu, e vinaka me vakasamataka na taro qo: Au vakabauta dina ni na yaga vei au na ivakatagedegede ni Kalou? (Aisea 48:17, 18) Ke vakabauta qori, uqeti koya me raica ni na yaga ena nona bula na ivakatagedegede ni Kalou.—Kalatia 5:1

Ke tukuna o luvemu: “Qori na nomu lotu, ia e sega ni kena ibalebale ni noqu lotu tale ga.”

Kua ni tukuna: “E nodatou lotu, iko na luvei keirau, o na vakabauta tale ga na ka keirau vakabauta.”

O rawa ni tukuna: “Vinaka ni o tukuna na nomu nanuma. Ia ke o sega ni duavata kei na ka au vakabauta, de dua o sa vakabauta e dua tale na ka. Na cava mada o vakabauta? Na ivakavuvuli cava o nanuma ni dodonu me muri?”

Na cava me talaucaka kina na lomana? Baleta na nomu tarogi koya ena rawa ni vakasamataka tale na vuna e va qori kina na nona rai. De dua ena raica ni tautauvata na ka drau vakabauta, ia e duidui sara na ka e kauaitaka tiko.

Kena ivakaraitaki, ena rairai sega ni kila o luvemu me vakamacalataka nona vakabauta vei ira eso tale. (Kolosa 4:6; 1 Pita 3:15) Se domona tiko e dua e sega ni rau vakabauta vata. Saga mo kila na vu ni leqa qai vakamacalataka vei luvemu me kila tale ga. Ni vakayagataka vakalevu nona vakasama ena yaga vua ni sa uabula.

2 IDUSIDUSI ENA GAUNA MAI MURI

Ena so na vanua, e sega ni kilai levu se sega sara ga ni vakabauti na ka era tukuna na dau dikeva na mona me baleta na ka ena yaco ena gauna vakaitabagone. Era dikeva rawa na dauvakadidike, nira vakaraitaka na itabagone ena vanua qori na ivakarau ni bula ni dua na uabula. Era cakacaka ra qai veimaliwai kei ira na uabula, era qarava tale ga eso na itavi era qarava na uabula. Koya gona, e sega ni kilai e kea na ivosavosa me vaka na “ivakarau ni bula vakaitabagone,” “basulawa na itabagone,” kei na vosa mada ga na “itabagone.”

Ena yasana adua, dikeva na ka era sotava eso na itabagone nira vuli ena koronivuli e levu kina na gonevuli, era na vakailala ga vakalevu kei ira na gonevuli, ena lailai kei ira na qasenivuli. Nira suka mai na vuli, e lala tu na vale. Erau cakacaka ruarua o Ta kei Na. Era yawa tale ga na wekana. Era sa na vakailala ga vakalevu kei ira na nodra icaba.b O sa raica na ka rerevaki e rawa ni yaco? E sega ni okati wale ga kina nodra muri ira na ilala ca. Era dikeva na dauvakadidike ni o ira mada ga na itabagone vinaka era sikalutu ena ivalavala torosobu ke ra yawaki ira mai na ivakarau ni bula ni uabula.

O ira na Isireli makawa, era dau vakalaivi ira na itabagone mera veimaliwai kei ira na uabula. Kena ivakaraitaki o Usaia, e tukuna na iVolatabu ni a tui kei Juta ena gauna e se itabagone kina. Na cava e vukei Usaia me qarava rawa kina na itavi bibi qori? E tukuni ena dua na kena itukutuku, ni a vukei koya e dua na uabula o Sakaraia. E tukuni koya na iVolatabu ni “vuku e na raivotu ni Kalou.”—2 Veigauna 26:5.

Vakacava e tiko eso na uabula nuitaki e dau vakavulici luvemu ena ka me cakava me vaka o vinakata? Vakacava o dau vuvu ni vukei luvemu na uabula qori? O ira qori e rawa nira vukei luvemu me cakava na ka dodonu. E tukuna e dua na vosa vakaibalebale: “Ena vuku mai ko koya sa malele vata kei ira na vuku: Ia ko koya era veitokani vata kei na lialia ena rusa.”—Vosa Vakaibalebale 13:20.

3 ME QARAVA NA ITAVI

Ena so vanua, e tiko ga na levu ni aua e vakatara na lawa mera cakacaka kina na itabagone ena dua na macawa se na cakacaka e dodonu mera qarava. E buli na lawa qori mera kua kina ni cakacaka na itabagone ena so na vanua e rivarivabitaki kina na bula. E caka na vakatatabu qori baleta ni sa tekivu ena ika18 kei 19 ni senitiuri na kabani ni buli iyaya.

Na lawa ni nodra vakacakacakataki na gone, e taqomaki ira mai na nodra vakalolomataki, ia era tukuna eso na daunivuku, ni lawa qori e tarovi ira mera qarava na itavi. Raica mada na ka e tukuna na ivola Escaping the Endless Adolescence me baleta na ka sa qai yaco, ni levu na itabagone era “sa qai dokadoka ga, era vinakata ga me vakarautaki kece vei ira na ka.” E raica rawa o koya e vola na ivola qori ni itovo qo “e vaka me sa laurai vakalevu ena vanua e levu kina na ka ni veivakamarautaki e baleti ira na itabagone, sa sega na ka e dodonu mera cakava.”

Ia na iVolatabu e vakamacalataka e dua na itabagone e qarava na itavi bibi ena gauna e se gone kina. Dikevi Timoci mada, a se rairai itabagone ena gauna a sotavi koya kina na yapositolo o Paula—na turaga e dau uqeti koya vakalevu. Ena dua na gauna, e tukuna o Paula vei Timoci: “Mo vakacaudreva me vaka na caudre ni buka na isolisoli ni Kalou vei iko.” (2 Timoci 1:6) De dua ni se yabaki 20 o Timoci, e biubiu e vale me tomani Paula na yapositolo ena kena tauyavutaki eso na ivavakoso, mera vakaukauataki tale ga na mataveitacini. Ni voleka ni cava e tini na yabaki nona cakacaka tiko kei Timoci, e tukuna kina o Paula vei ira na lotu vaKarisito e Filipai: “Niu sega tale ni kila e dua ena qarava vinaka na ka e baleti kemuni me vakataki koya.”—Filipai 2:20.

Levu na gauna era via qarava eso na itavi na itabagone, vakabibi nira kila ni itavi qori e yaga ena nodra bula. Ena sega wale ga ni vakarautaki ira mera nuitaki ena dua na gauna e muri, ia ena vukei ira mera qarava na itavi qori ena nodra vinaka taucoko.

Vosota na Veisau ni “Draki”

Me vaka e vakamacalataki ena itekitekivu ni ulutaga qo, ke se itabagone o luvemu, o na liaca ni veisau na “draki” mai na vica na yabaki sa oti. Mo nuidei ni o rawa vosota se vakamatauni iko ena veisau qori, me vaka ga na gauna a sucu kina me yacova mai qo.

Raica na gauna vakaitabagone me gauna vinaka ni nomu (1) vukei koya me vakayagataka nona vakasama, (2) vakarautaki koya ena gauna mai muri, qai (3) vakavulici koya me rawa ni qarava na itavi. Ni o cakava qori, o sa vakarautaki luvemu ena gauna sa na uabula kina.

[iVakamacala e ra]

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 20]

“ERAU VAKAVULICI AU VINAKA NOQU ITUBUTUBU”

O ira na itubutubu iVakadinadina i Jiova era vakavulici ira na luvedra ena ivakavuvuli vakaivolatabu, ra qai vakaraitaka qori ena ka era tukuna kei na nodra itovo. (Efeso 6:4) Ia era sega ni vakasaurarataki luvedra mera cakava qori. Era kila na itubutubu iVakadinadina ni o ira na luvedra era na vakatulewataka ga na ivakavuvuli era na muria ena gauna sa ra uabula kina.

O Aislyn e yabaki 18, e muria na ivakavuvuli a susugi kina. E tukuna: “Au sega ni raica na noqu lotu me ka ni dua ga na siga ena loma ni dua na macawa, e ivakarau sara ga ni noqu bula. Na ka kece au vakatulewataka e yavutaki sara ga kina, me vaka na digitaki ni noqu itokani, na lesoni au tara e koronivuli, kei na ivola meu wilika.”

E vakavinavinakataki rau na nona itubutubu vaKarisito o Aislyn ena nodrau veivakavulici. E tukuna: “Erau vakavulici au vinaka noqu itubutubu, au marau ni rau vakavulici au meu dua na iVakadinadina i Jiova, meu dei tale ga kina. Erau na dusimaki au tiko ga me yacova ni rau sa takali.”

[iYaloyalo ena tabana e 17]

Laivi luvemu me talaucaka na lomana

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Ena rawa ni vukei luvemu e dua na uabula nuitaki

[iYaloyalo ena tabana e 19]

Nodra qarava na itavi yaga na itabagone, era na nuitaki nira sa uabula