Vakatakila o Jiova Nona Lagilagi Vei Ira na Yalomalumalumu
“A kenai sau ni yalomalumalumu kei na rerevaki Jiova nai yau, kei na vakarokoroko [“lagilagi,” NW], kei na bula.”—VOSA VAKAIBALEBALE 22:4.
1, 2. (a) E vakaraitaka vakacava na ivola na Cakacaka ni o Sitiveni ‘e dua sa sinai ena vakabauta kei na yalo tabu’? (b) Na cava e vakadeitaka ni dau yalomalumalumu o Sitiveni?
O SITIVENI ‘e dua sa sinai ena vakabauta kei na yalo tabu.’ E sinai tale ga ena “vakabauta kei na kaukauwa.” Ni dua na tisaipeli taumada i Jisu, e dau cakava e levu na ka veivakurabuitaki kei na cakacaka mana vei ira na lewenivanua. Ena dua na gauna era tucake e so na turaga ra qai veileti kaya, ia “a ra sa sega ni qarava rawa na nona vuku kei na Yalo sa vosa kina ko koya.” (Cakacaka 6:5, 8-10) Macala ni o Sitiveni a gonevuli vinaka ni Vosa ni Kalou, qai dau vakadinadinataka tale ga e matadra na iliuliu ni lotu Vakajiu ena nona gauna. Na matailalai ni ka a kaya e volai ena Cakacaka wase 7, e vakadeitaka ni dau talei vua me vakatakila na inaki ni Kalou.
2 O Sitiveni e dau yalomalumalumu, e duidui kina vei ira na iliuliu ni lotu era vakayagataka nodra itutu kei na ka era kila mera cecere cake kina vei ira na lewenivanua. (Maciu 23:2-7; Joni 7:49) E dina ni buta vinaka ena iVolatabu o Sitiveni, a lomavakacegu ga me qarava “na tepeli” e votai kina na kakana, me rawa kina vei iratou na yapositolo me ratou gumatuataka “na masu, kei na vunautaka na vosa.” A rogo vinaka o Sitiveni vei ira sa lotu mani digitaki me dua vei iratou na lewe vitu na tagane eratou qarava na votai ni iyau se kakana e veisiga. A ciqoma ena yalomalumalumu o Sitiveni na itavi oqo.—Cakacaka 6:1-6.
3. Na ka vakatubuqoroqoro cava a raica o Sitiveni e vakatakila na loloma levu ni Kalou?
3 A kauaitaka o Jiova na yalomalumalumu i Sitiveni, nona bula vakayalo kei na nona yalodina. Ni vunau tiko vei ira na nodra iliuliu cudrucudru na Jiu era lewe ni Sanadrini, sa ra qai “raica na matana ni sa tautauvata kei na mata ni agilose.” (Cakacaka 6:15) Na matana e vaka na irairai ni italai ni Kalou, e laurai vua na lomavakacegu e lako mai vei Jiova na Kalou lagilagi. Ni oti nona vunau ena doudou vei ira na lewe ni Sanadrini, sa qai raica o Sitiveni ena sala vakatubuqoroqoro na loloma levu ni Kalou. “Ia ko koya ni sa sinai e na Yalo Tabu, sa rai matua ki lomalagi, a sa raica nai ukuuku ni Kalou, kei Jisu ni sa tu e na liga i matau ni Kalou.” (Cakacaka 7:55) Na raivotu veivakurabuitaki oqo a vakadeitaka vei Sitiveni na itutu i Jisu, ni o koya na Luve ni Kalou na Mesaia. E vakaukauataki Sitiveni na ka oqo qai nuidei kina ni tokoni koya tiko o Jiova.
4. E dau vakatakila vei cei o Jiova na nona lagilagi?
4 Me vaka e laurai ena raivotu a raica o Sitiveni, o Jiova e dau vakatakila na nona lagilagi kei na nona inaki vei ira era dau rerevaka na Kalou, era yalomalumalumu ra qai vakamareqeta nodra veiwekani kei koya. E kaya na iVolatabu: “A kenai sau ni yalomalumalumu kei na rerevaki Jiova nai yau, kei na vakarokoroko [“lagilagi”], kei na bula.” (Vosa Vakaibalebale 22:4) E yaga kina meda kila se cava sara mada na yalomalumalumu, eda na vakaitovotaka vakacava na itovo uasivi oqo, kei na yaga ni noda vakaraitaka ena veibasoga kece ni noda bula.
Yalomalumalumu—iTovo Vakalou
5, 6. (a) Na cava na yalomalumalumu? (b) E vakaraitaka vakacava o Jiova na yalomalumalumu? (c) Meda raica vakacava na yalomalumalumu i Jiova?
5 E so era na rairai kurabui ni Kalou o Jiova, o koya e cecere qai lagilagi duadua ena lomalagi kei na vuravura, e ivakaraitaki vinaka duadua tale ga ena yalomalumalumu. A kaya o Tui Tevita vei Jiova: “O ni sa solia talega vei au nai sasabai ko ni sa vakabulai au kina; ka sa vakataudeitaki au na ligamuni matau, a sa vakalevutaki au na nomuni yalomalua [“yalomalumalumu,” NW].” (Same 18:35) Ni tukuna tiko o Tevita na yalomalumalumu i Jiova, e tiko ena nona vakasama na vosa vakaiperiu e kena ibalebale “cuva.” Sa tiko rawa na vosa “yalomalumalumu,” sa qai tiko tale e so na vosa e veiwekani me vaka na “maloku,” “yalomalua,” kei na “lokomi.” O Jiova e vakaraitaka na yalomalumalumu ni biuti koya sobu ena nona veitaratara kei na turaga sega ni uasivi o Tevita kei na nona vakayagataki koya me tui me nona mata tale ga. Me vaka e laurai ena ivakamacala taumada ni Same 18, a taqomaki Tevita qai tokoni koya, a vakabulai koya “mai na ligadra kecega na nona meca, mai na liga i Saula talega.” Na ka oqo e kila kina o Tevita ni nona yaco me dua na tui rogo se tui lagilagi ena vakatau tiko ena nona yalomalumalumu o Jiova me vukei koya. E vukei Tevita tale ga oqo me dau yalomalumalumu.
6 Vakacava o keda? Sa digitaka o Jiova me vakatavulici keda ena ka dina, qai solia tale ga vei keda na itavi dokai ena nona isoqosoqo se vakayagataki keda ena dua tale na sala meda vakayacora kina na lomana. Meda raica vakacava na veika kece oqo? E dodonu beka meda yalomalumalumu? Meda vakavinavinakataka beka nona yalomalumalumu o Jiova da qai kua ni dokadokai keda baleta ni na lai tini ena leqa?—Vosa Vakaibalebale 16:18; 29:23.
7, 8. (a) E vakaraitaka vakacava o Jiova nona yalomalumalumu vei Manasa? (b) Ena sala cava eda na muria kina nodrau ivakaraitaki vinaka ni yalomalumalumu o Jiova kei Manasa?
7 E sega wale ga ni vakaraitaka o Jiova na levu ni nona yalomalumalumu vei ira na tamata sega ni uasivi, ia e lomasoli tale ga me lomani ira na dravudravua, me vueti ira, se vakacerecerei ira na yalomalumalumu. (Same 113:4-7) Dikeva me kena ivakaraitaki, o Tui Manasa e Juta. A vakayagataka cala na nona itutu dokai vakatui me vakabulabulataka kina na sokalou lasu qai “caka ca vakalevu ko koya e na mata i Jiova, me vakacudrui koya.” (2 Veigauna 33:6) Kena itinitini, o Jiova sa qai totogitaki Manasa ena nona vakayagataki Tui Asiria me kauta laivi nona itutu vakatui. E valeniveivesu “sa [qai] vakamasuti Jiova na nona Kalou, ka vakamalumalumutaki koya vakalevu” o Manasa, mani vakalesui koya o Jiova i Jerusalemi me taura tale nona itutu, “sa qai kila ko Manasa ni sa Kalou ko Jiova.” (2 Veigauna 33:11-13) Io, a vakamarautaki Jiova na yalomalumalumu i Manasa, e vosoti koya kina ena yalomalumalumu qai vakadaberi koya tale me tui.
8 Na nona tuvakarau o Jiova me veivosoti kei na veivutuni i Manasa e ivakaraitaki vinaka vei keda me baleta na yalomalumalumu. Meda nanuma matua ni veika eda cakava vei ira era cakacala vei keda kei na veika cala eda vakayacora e rawa ni cakayaco ena noda veiwekani kei Jiova. Kevaka eda vosota nodra cala na tani da qai tusanaka noda cala, e rawa nida nuitaka ni na lomani keda o Jiova.—Maciu 5:23, 24; 6:12.
Vakatakilai na Lagilagi ni Kalou Vei Ira na Yalomalumalumu
9. E ivakatakilakila beka ni dadatuvu na yalomalumalumu? Vakamacalataka.
9 Ia na yalomalumalumu kei na so tale na itovo era veivolekati e sega ni dodonu me tauri cala me ivakaraitaki ni dadatuvu se kena galuvaki na veika e cala. E vakadeitaki oqo ena iVolatabu, ni o Jiova e yalomalumalumu, ia e dau lewa vakamatau na nona cudru kei na nona vakayagataka nona kaukaua ke veiganiti. Ena nona yalomalumalumu tale ga, e nanumi ira se kauaitaki ira kina na yalomalumalumu, qai vakayawaki ira na viavialevu. (Same 138:6) E dau kauaitaki ira vakacava nona tamata yalomalumalumu o Jiova?
10. Na cava e vakatakila o Jiova vei ira na yalomalumalumu, me vaka e tukuni ena 1 Korinica 2:6-10?
10 Ena nona gauna lokuci vaka kina ena sala ni veitaratara e digitaka, sa vakatakila kina o Jiova vei ira na yalomalumalumu na veika matailalai e vauca na vakayacori ni nona inaki. Na veika lagilagi oqo e vunitaki vei ira era vakararavi ena nodra dokadoka se ra kubeta toka ga na vuku se vakasama vakatamata. (1 Korinica 2:6-10) Me vaka ni vakatakilai vei ira na yalomalumalumu na kilaka dodonu me baleta na inaki i Jiova, era gumatua kina ni vakacerecerei koya nira vakamareqeta na nona lagilagi.
11. Ena imatai ni senitiuri, era vakaraitaka vakacava e so nira sega ni yalomalumalumu? Na cava na kena ca?
11 Ena imatai ni senitiuri, e levu, wili kina e so era kaya nira lotu Vakarisito, era sega ni yalomalumalumu ra qai tarabe ena veika a vakatakila na yapositolo o Paula me baleta na inaki ni Kalou. A yaco o Paula me “nodrai apositolo na veimatanitu tani,” sega ena vuku ni vanua e cavutu mai kina, na nona vuli, yabaki, se na levu ni nona cakacaka vinaka. (Roma 11:13) Na veika oqo era nanuma o ira era kauaitaka vakalevu na veika vakayago ni vakatau kina se o cei ena vakayagataka o Jiova me vakayacora nona inaki. (1 Korinica 1:26-29; 3:1; Kolosa 2:18) Ia, me salavata kei na nona loloma vaka kina nona inaki dodonu na Kalou, a digitaki Paula kina o Jiova. (1 Korinica 15:8-10) O ira e vakatoka o Paula mera “i apositolo lasu,” kei ira tale e so na dau veitusaqati, era sega ni ciqomi Paula kei na nona itukutuku mai na iVolatabu. Na nodra sega ni yalomalumalumu e tarovi ira mai na nodra kila kei na nodra yalomatuataka na sala lagilagi e vakayacora kina o Jiova na nona inaki. Meda kua mada ga ni beci ira se vakalewai ira e digitaka o Jiova mera vakayacora na lomana.—2 Korinica 11:4-6, VV.
12. E tukuna vakacava na ivakaraitaki i Mosese ni o Jiova e dau vakalougatataki ira na yalomalumalumu?
12 Ena yasana kadua, e levu tu na ivakaraitaki vakaivolatabu e dusia nira vakalougatataki na tamata yalomalumalumu ena nodra raica na lagilagi ni Kalou. O Mosese, e “uasivi e na yalomalumalumu” vei ira na tamata kece ga, a raica na lagilagi ni Kalou qai veiwekani vakavoleka sara kei koya. (Tiko Voli mai na Lekutu 12:3) Na turaga yalomalumalumu oqo a ivakatawanisipi voli me 40 na yabaki ena vuqa na gauna ena iyarabale e Arapea, ia e vakadonui koya na Dauveibuli ena levu na sala. (Lako Yani 6:12, 30) Ena veivuke i Jiova, a yaco kina o Mosese me matanivanua qai liutaka na tuvanaki ni matanitu o Isireli. E dau veivosaki kei na Kalou. Ena raivotu, e raica kina “nai vakatakarakara i Jiova.” (Tiko Voli mai na Lekutu 12:7, 8; Lako Yani 24:10, 11) Era vakalougatataki tale ga o ira na ciqoma na dauveiqaravi yalomalumalumu oqo e matataka na Kalou. Vakatale ga oya o keda, eda na vakalougatataki ke da ciqoma da qai talairawarawa vua na parofita e levu cake vei Mosese, o Jisu, vaka kina na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” e lesia o koya.—Maciu 24:45, 46, VV; Cakacaka 3:22.
13. E vakatakilai vakacava na lagilagi i Jiova vei ira na ivakatawanisipi yalomalumalumu ena imatai ni senitiuri?
13 A “cila vakavolivoliti” cei na lagilagi i Jiova ena gauna a kacivaka kina na agilosi na itukutuku vinaka ni nona sucu “nai vakabula, ko koya na Karisito na Turaga”? Sega vei ira na iliuliu ni lotu qaciqacia se vei ira na tamata vakaitutu lelevu ia vei ira ga na ivakatawanisipi yalomalumalumu “era sa tiko mai na vanua veico, a ra veivuke me vakatawa na sipi e na bogi.” (Luke 2:8-11) Era sega ni dokai na ivakatawa oqo ena veika era rawata kei na nodra cakacaka. Ia, e kauaitaki ira o Jiova qai vakasavuya taumada vei ira na sucu ni Mesaia. Io, e vakatakila o Jiova nona lagilagi vei ira na yalomalumalumu kei ira era rerevaki koya.
14. E vakalougatataki ira vakacava na yalomalumalumu na Kalou?
14 Na cava eda vulica mai na ivakaraitaki oqo? O Jiova ena vakadonui ira qai vakatakila na kilaka kei na vuku me baleta nona inaki vei ira na yalomalumalumu. E digitaki ira era sega ni yacova na ivakatagedegede era nanuma na tamata ni veiganiti, qai vakayagataki ira mera vakasavuya nona inaki lagilagi vei ira tale e so. Na ka oqo e dodonu me uqeti keda meda qara tiko ga na veidusimaki i Jiova, ena nona Vosa ni parofisai, kei na nona isoqosoqo. Eda nuidei ni o Jiova ena vakatakila vei ira nona tamata yalomalumalumu na vakayacori ni nona inaki lagilagi. E kacivaka na parofita o Emosi: “Ena sega ni vakayacora e dua na ka na Turaga ko Jiova, ena vakaraitaka mada ga na nona vosa vuni vei ira na nonai talatala na parofita.”—Emosi 3:7.
Saga Mo Dau Yalomalumalumu me Vakadonui Iko Kina na Kalou
15. Na cava meda dau yalomalumalumu kina, e vakaraitaki vakacava oqo ena ka a sotava o Tui Saula e Isireli?
15 Me vakadonui keda tiko ga na Kalou, e dodonu meda dau yalomalumalumu. Ni dua e yalomalumalumu e sega ni kena ibalebale ni na yalomalumalumu tiko ga. E rawa ni yali nona yalomalumalumu e dua qai yaco me dokadoka qai viavialevu, e lai tini sara ena leqa. A vaka sara ga oya o Saula, na imatai ni tui lumuti e Isireli. Gauna a digitaki kina, e ‘ka lailai ga e matana’ o koya se a dau yalomalumalumu. (1 Samuela 15:17) Ia, ni oti ga e rua na yabaki ni nona veiliutaki, sa tekivu me viavialevu. E beca na ituvatuvanaki i Jiova me baleta nona dau vakacaboisoro na parofita o Samuela, qai bulia ga na nona ulubale me vakacabora kina isoro. (1 Samuela 13:1, 8-14) Oqo na itekitekivu ni veika e yaco me vakaraitaka na nona sega ni yalomalumalumu. A yali kina vua na yalo ni Kalou kei na nona veivakadonui, qai tini sara ena nona mate vakaloloma. (1 Samuela 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) E matata na veika eda vulica e ke: Meda dau yalomalumalumu da qai dau talairawarawa, meda kua ni viavia rogo, meda kua ni viavialevu, meda kua ni cakava e dua na ka ena sega ni vakadonui keda kina o Jiova.
16. Ena vukei keda vakacava meda dau yalomalumalumu na noda veiwekani kei Jiova kei ira na wekada?
16 Na yalomalumalumu e itovo vakalou e dodonu me bulataki. (Kolosa 3:10, 12) Me vaka ni vauci kina noda vakasama—oya na ivakarau ni noda raici keda kei ira tale e so—e gadrevi kina na sasaga vagumatua meda taracake kina na yalomalumalumu. Na noda vakasamataka vakatitobu noda veiwekani kei Jiova vaka kina o ira na wekada ena vukei keda meda dau yalomalumalumu. Ena rai ni Kalou, o ira kece na tamata sega ni uasivi era vaka na co, era tubu ra qai malai tale. Na kawatamata era vaka na vodre ena iteitei. (Aisea 40:6, 7, 22) E dua beka na vuna me dokadoka kina e dua na mala ni co baleta ni balavu vakalailai mai na so tale? E tiko beka na vuna me dokadokataka kina e dua na vodre ni rawa ni lade vakayawa ni laurai vata kei ira e so tale? Ena lasa toka ni vakasamataki. Sa rauta me vakadreti ira nona itokani lotu Vakarisito na yapositolo o Paula: “Ko cei sa qisi iko mo uasivi cake? se cava sa tu vei iko sa sega ni soli vei iko? ia kevaka sa soli vei iko, ko sa dokai iko kina e na vuku ni cava, me vaka sa sega ni soli vei iko?” (1 Korinica 4:7) Na noda vakasamataka na tikinivolatabu vaka oqo ena vukei keda meda dau yalomalumalumu.
17. Na cava a vukea na parofita o Taniela me dau yalomalumalumu? Na cava ena vukei keda meda cakava tale ga oya?
17 A vakatokai na parofita ni Iperiu o Taniela me “tamata daulomani” ena mata ni Kalou ni a “yalomalumalumu.” (Taniela 10:11, 12, NW) Na cava a vukei Taniela me dau yalomalumalumu? Kena imatai, e dau vakararavi vakatabakidua vei Jiova, e dau torovi koya tale ga ena masu. (Taniela 6:10, 11) Kuria, ni o Taniela a gonevuli gugumatua ni Vosa ni Kalou, a vukei koya oqo me makare tiko ga kina vua na inaki lagilagi ni Kalou. A tu vakarau me tusanaka nona malumalumu, sega ni nodra malumalumu ga na nona tamata. A yalodina ni tutaka na yalododonu ni Kalou, sega ni nona yalododonu. (Taniela 9:2, 5, 7) E rawa beka nida vuli mai na ivakaraitaki vakasakiti i Taniela da qai saga meda dau yalomalumalumu ena veibasoga kece ni noda bula?
18. Na veika lagilagi cava e waraki ira tu na yalomalumalumu ena gauna oqo?
18 “A kenai sau ni yalomalumalumu kei na rerevaki Jiova nai yau, kei na vakarokoroko [“lagilagi”], kei na bula,” e kaya na Vosa Vakaibalebale 22:4. Io, o Jiova ena vakadonui ira na yalomalumalumu, ena kena isau na lagilagi kei na bula. Ni voleka ni sorokoso ena nona qarava na Kalou ia a qai vakadodonutaka nona rai o Jiova, e mani tukuna ena yalomalumalumu na daunisame o Esafa: “O ni na tuberi au e na nomuni lewa, ka kauti au emuri ki na vanua vakaiukuuku [“lagilagi,” NW].” (Same 73:24) Vakacava ena gauna oqo? Na veika lagilagi cava e waraki ira tu na yalomalumalumu? Me ikuri ni kena vakadonui qai marautaki na nodra veiwekani kei Jiova, e rawa nira vakanamata mera raica na vakayacori ni vosa uqeti vakalou i Tui Tevita: “Ia ko ira na yalomalumalumu era na taukena na vanua; ka na daumarau tiko e na veivakacegui vakaidina.” E dua dina na gauna lagilagi sa tu oqo e matada!—Same 37:11.
O se Nanuma Tiko?
• E ivakaraitaki vakacava ni yalomalumalumu o Sitiveni, e rawa kina ni vakatakila vua o Jiova nona lagilagi?
• Sala cava soti e dau yalomalumalumu kina na Kalou o Jiova?
• Na ivakaraitaki cava e dusia ni dau vakatakila o Jiova na nona lagilagi vei ira na yalomalumalumu?
• Ena vukei keda vakacava na ivakaraitaki i Taniela meda dau yalomalumalumu?
[Katona ena tabana e 12]
Kaukaua ia e Yalomalumalumu
Ena soqo ni tikina ni Gonevuli ni iVolatabu (era vakatokai nikua mera iVakadinadina i Jiova) a vakayacori e Cedar Point, Ohio, mai Mereke, ena 1919, a tube kato voli kina ena marau o J. F. Rutherford, sa yabaki 50, qai bole me kauti ira na mataveitacini ina nodra rumu ena otela. A liutaka tiko o koya na cakacaka ena gauna oya. Ena iotioti ni siga ni soqo, e qai vakayaloqaqataki ira na le 7,000 era vakarorogo tiko ena veivosa oqo: “Oni matataka na Tui ni veitui kei na Turaga ni veituraga, ni kacivaka tiko vei ira na tamata . . . na matanitu lagilagi ni noda Turaga.” E sega wale ga ni dei ena nona vakabauta o Brother Rutherford, e kilai ena bulabula ni nona vosa qai sega ni cakitaka na ka e vakabauta ni ka dina, e dau yalomalumalumu tale ga vua na Kalou, e laurai oqo ena nona masu ena gauna e dau dikevi kina na iVolatabu e veisiga e Peceli.
[iYaloyalo ena tabana e 9]
O Sitiveni, e buta vinaka ena iVolatabu, e yalomalumalumu ni vota na kakana
[iYaloyalo ena tabana e 10]
Vakamarautaki Jiova na yalomalumalumu i Manasa
[iYaloyalo ena tabana e 12]
Na cava e vakavuna me “tamata daulomani” o Taniela?