Taro na Dauwiliwili

Me vakatabui koya beka na lotu Vakarisito ena kakana kei na gunu e tiko kina na caffeine?

Na iVolatabu e sega ni vakatabui ira na lotu Vakarisito ena gunuvi ni kofi, ti, jokeliti, maté, kei na gunu kamikamica e tu kina na caffeine. Ia e koto ena iVolatabu na idusidusi e rawa ni vukei keda meda vakatulewa kina vakavuku. Meda dikeva mada na vuna era sega ni gunuva se kania kina e so, na veika e tiko kina na caffeine.

Dua na vuna levu, e nanumi ni caffeine e rawa ni veiveisau kina na ivakarau ni yalo, e cakayaco tale ga vakalevu ena vakasama. Rawa sara mada ga ni dua e bobula kina. E dua na ivola vei ira na dauniwainimate e kaya: “Na tauri vakasivia ni veika e tu kina na caffeine ena loma ni dua na gauna balavu, e sa na matau ina yago, qai bobula tale ga kina. Ni dua e muduka vakasauri, e rawa ni vakila ni lakovakaca vua, ena mosi na uluna, cudrucudru totolo, veilecayaki na yagona, tavaiyaya se bowiri na uluna.” Sa rauta me sa nanumi tiko me na okati tale ga na caffeine kei ira na vo ni wainimate gaga era volai ena Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, nira vakavuna na veilecayaki ni bula ke muduki vakasauri na kedra vakayagataki. E macala gona na vuna era kauai kina e so na lotu Vakarisito, baleta era sega ni vinakata me dua na ka e lewa na nodra bula.​—Kalatia 5:​23, VV.

So era vakabauta ni caffeine e rawa ni vakaleqa na nona bula e dua, se na nona bula na gone e se bera ni sucu. Dodonu vei ira na lotu Vakarisito mera lomana na Kalou ena ‘yalodra taucoko,’ era na sega gona ni via cakava e dua na ka ena tinia koso nodra bula. Me vaka nira vakaroti tale ga mera lomani ira na wekadra, era na vakuai ira ena veika e rawa ni vakaleqa na bula ni gone e se bera ni sucu.​—Luke 10:​25-​27.

Ena vakavu leqa dina na caffeine? Gauna mada ga oqo era sega ni vakadeitaka tu na kenadau se vakavu leqa dina na caffeine se sega. So sara mada ga na dauvakadidike era kaya ni kofi e vinaka ina bula. E kaya na ivola na Time, ena 2006: “Na vakadidike taumada e kaya [ni caffeine] ena rawa ni vu kina na kenisa ni kato ni suasua, tubunidra, kei na so tale na mate. E so na vakadidike se qai vakayacori ga oqo, e sega wale ga nira vakacala e levu na ka e tukuni oya, ia era kunea tale ga ni tiko e so na yaga levu ni caffeine. Kena irairai ni tiko e so na ka ena caffeine e rawa ni taqomaka na vakacacani ni yate, na mate ni nave na Parkinson, matenisuka, mate ni qase na Alzheimer, gallstone, lomabibi, vaka kina e so na mataqali kenisa.” Me baleta na vakayagataki ni caffeine, e kaya e dua na ivoladraudrau: “Na kena dina​—e sega tale ni lomalomaruataki​—me vakarauta ga.”

Na lotu Vakarisito e dodonu mera dui yavutaka nodra vakatulewa ena veika era kila ena ivakamacala vovou era tu me baleta na caffeine kei na idusidusi vakaivolatabu ena rawa ni okati kina. Kena ivakaraitaki, e dua na tina lotu Vakarisito ena rairai vakatulewataka me kua ni vakayagataka na veika e tu kina na caffeine ena gauna e bukete voli kina ke kila ni na rawa ni vakaleqa na gone. Ke vakila e dua na lotu Vakarisito ni nona vakuai koya mai na caffeine e vakavuna nona levaleva se tauvimate, de vinaka me muduka tu mada ena loma ni dua na gauna. (2 Pita 1:​5, 6) Mera rokova na vo ni lotu Vakarisito na nona vakatulewa, mera kua ni usuraka ga yani nodra rai.

Se cava ga o vakatulewataka me baleta na vakayagataki ni kakana kei na gunu e tu kina na caffeine, mo nanuma na ivakaro i Paula: “Se dou kana, se dou gunu, se cava na ka dou sa kitaka, mo dou kitaka kecega me vakarokorokotaki kina na Kalou.”​—1 Korinica 10:31.