O Bau Kila?

O cei na tamai Josefa?

E tamai Jisu vakacabecabe o Josefa, e dua na matai ni Nasareci. Ia o cei na tamai Josefa? Na iyatukawa i Jisu e cavuti ena Kosipeli i Maciu e kaya ni o Jekope, ia o Luke e tukuna ni o Josefa e “luvei Ili.” Cava erau duidui kina na ivakamacala qori?—Luke 3:23; Maciu 1:16.

E tukuni ena ivola i Maciu: “E tamai Josefa o Jekope,” ni vakayagataka e dua na vosa vaKirisi e matata kina ni o Jekope sara ga na tamai Josefa. E dikeva lesu tiko o Maciu na kawa i Josefa ena iyatukawa vakatui i Tevita, e dewa kina na dodonu ni veiliutaki vakatui vua na luvei Josefa vakacabecabe, o Jisu.

Ena dua tale na yasana e vola o Luke: “Josefa, na luvei Ili.” Na matavosa “na luvei,” e rawa ni vakaibalebaletaki ina veiwekani “vakaveivugoni.” Laurai qo ena Luke 3:27, ni o Salacieli, e tamana dina o Jekonaia, ia e tukuni ni “luvei Niri.”(1 Veigauna 3:17; Maciu 1:12) A rairai vakawatitaki Salacieli e dua na yalewa e sega ni tukuni na yacana, e luve i Niri. Rau mani veivugoni gona o Niri kei Salacieli. Qori tale ga na veika e yaco vei Josefa ena gauna e tukuni kina ni “luvei” Ili, ni a vakawatitaki luvena, o Meri. E dikeva tiko gona o Luke na iyatukawa i Jisu mai na yasa i tinana, o Meri. (Roma 1:3) E volaitukutukutaki kina ena iVolatabu e rua na itukutuku erau duidui, ia e yaga ni sagai me vakamatatataki na iyatukawa i Jisu.

Na mataqali isulu kei na iboro ni isulu vakacava era vakayagataki tu ena gauna vakaivolatabu?

E dau vakayagataki vakalevu na vutinisipi, vutinime kei na vutinikameli me isulu ena Tokalau e Loma ena gauna makawa. E vakayagataki vakalevu na isulu e caka mai na vutinisipi. Na iVolatabu tale ga e dau vakamacalataka na veika e baleta na sipi, kena koti kei na isulu vutinisipi. (1 Samuela 25:2; 2 Tui 3:4; Jope 31:20) E tei e Ijipita kei Isireli na feleki, qai vakayagataki me caka kina na isulu lineni. (Vakatekivu 41:42; Josua 2:6) Era rairai sega ni tei na vauvau mai Isireli ena gauna vakaivolatabu, ia e vakamacalataki ena iVolatabu ni vakayagataki qori mai Perisia. (Esiteri 1:6) E saulevu na isulu silika, ra rairai kauta ga mai na Tokalau kei Esia na dauveivoli.—Vakatakila 18:11, 12.

E kaya na ivola Jesus and His World: “Dau levu tu na roka ni vutinisipi, mai na roka vulavula ramase ina kata damu.” E dau rokataki na vutinisipi ena iboro ni isulu. Dua na mataqali vivili e tiko kina na iboro lokaloka saulevu. Na iboro tale ga ni isulu roka damudamu, dromodromo, karakarawa kei na loaloa era dau lai kau mai ena levu na kau, wakanikau, draunikau kei na manumanu lalai.