iTikotiko Savasava​—Noda iTavi Kece

Dauvolavola ni Yadra! mai Mexico

E DAU taleitaki na tiko ena vanua e savasava qai sega ni benuci! Ia ena veikoro lelevu na kena sa levu tiko ga na benu sa vaka me dredre tale ga kina na noda samaka na noda itikotiko me savasava qai totoka.

Na matabose ni koro ena noda vanua e tuvanaka na kena dau tomiki na benu me rawa ni savasava tiko ga kina na salatu, ia e dina ni sa tu na ituvatuva oqori, na benu e dau lai kumukumuni ena so tale na vanua, qai vakavuleqa ina bula ni lewenivanua, e rairai ca tale ga. Na kena dau kumukumuni tu na benu e rawa ni vakalevutaka na iwiliwili ni kalavo, kokoroti, kei na so tale na manumanu e dau vakadewa na mate. O rawa beka ni cakava kina e dua na ka? Io, oya ena nomu qarauna me savasava qai totoka tu ga na nomu vale kei na kena lomanibai.

Rai Dodonu

So era nanuma ni vale se na itikotiko duka, e ivakatakilakila ni dravudravua. Ia oqo e sega ni vaka kina. E dina ni leqa vakailavo ena rawa ni vakadredretaka na kena vakasavasavataki na itikotiko. Ia, me vaka e kaya e dua na ivosavosa ni Sipeni, “na dravudravua kei na savasava erau sega ni veisaqasaqa.” Ena yasana kadua, e sega ni kena ibalebale oqo ni dua e levu na ka e tu vua ena savasava tu ga na nona itikotiko.

Na savasava ni lomanivale vaka kina e tautuba e vakatau ena noda rai, ni oya ena uqeti keda meda cakava kina e dua na ka. O koya gona, me savasava tiko ga na vale ena vakatau tale ga vakalevu ena nodratou rai na lewenivuvale kece. Oqori na vuna ena vinaka kina meda vakasamataka se cava e rawa nida cakava kece me vukea na savasava ni noda itikotiko, okati kina o ira eda tiko veitikivi.

iTuvatuva ni Sasamaki

E dau vaka me sega ni oti rawa na cakacaka nei tina. Ena vakabutara na kakana qai vakarautaki ira na gone mera lai vuli, e tiko tale ga na nona cakacaka me samaka na vale kei na kena lomanibai. O dau raica beka ni vakavuqa me lako wavoki o tina me vakumuna na isulu duka kei na so tale na iyaya era biuta tu vakaca na gone ena nodra dui rumu? Ena rawa ni vakamamadataki na icolacola nei tina ke tiko e dua na ituvatuva matata ni sasamaki, mera okati kina na lewenivuvale taucoko.

E so na radinivale era nanuma ni tiko e so na ka me dau kauaitaki qai samaki e veisiga, qai so na yasa ni vale ena rawa ni samaki ga vakadua ena dua na macawa, kei na so tale me samaki e veivula. O koya gona e so na ka e rawa ni tuvanaki me samaki vakadua ga ena dua na yabaki. Me kena ivakaraitaki, e Peceli, ena valenitabana ni iVakadinadina i Jiova era tu e veivanua, e dau tuvanaki me vakadua ena dua na yabaki me samaki kina na rumu lailai e maroroi tu kina na isulu. Oya tale ga na gauna ena biu tani kina e so na ka sa sega ni vakayagataki qai tuva vakavinaka na veika era tu e loma. E tuvanaki tale ga na gauna me dau sava kina na lalaga ni lomanivale.

E so tale na vanua e vale e bibi kina na savasava ena vuku ni tiko bulabula, me vaka na valenisili kei na valelailai. Dina ni dodonu me dau samaki e veisiga, ia me vakadua ena dua na macawa me samaki vinaka sara, oqo ena vakalailaitaka na kumuni ni manumanu somidi ni mate. So era nanuma ni duka e dau kabita tu na qara ni valelailai ena sega ni taqusi rawa. Ia, ena so na vale o na raica ni savavuka qai taliva na kena valelailai. E gadrevi ga me samaki wasoma qai vakayagataki na wainimate veiganiti ni sasamaki.

E gadrevi tale ga me qarauni na kena dau samaki na valenikuro. Dina ni sava e veisiga na iyayanikana, na sitovu kei na delanisiqi, de dua me vakadua ena dua na vula me samaki vakavinaka sara na daku ni sitovu, daku ni katoniwaililiwa kei na kovate ena ruku ni siqi. Na kena samaki vakawasoma na rumu lailai se na kovate e maroroi kina na kakana era na sega ni vakavale kina na kokoroti kei na manumanu lalai tale e so.

Veitokoni na Vuvale

So na itubutubu era kotora e so na lawa ra qai vakavulici luvedra mera dau samaka na nodra imocemoce, ra biuta na nodra isulu duka ena vanua me biu kina, ra qai tuvana vinaka na iyaya ni rumu ni bera nira lako i vuli. Ia na lawa vinaka vei keda kece, “Na ka kece e tu na vanua mera dui biu kina ra qai biu dina kina.”

E so tale ga na lewenivuvale sa dau lesi tu na nodra cakacaka se na vanua mera samaka e vale. Me kena ivakaraitaki, vakacava o tama, e dau samaka na qarati me vakadua ena dua na yabaki qai tuva vinaka na iyaya e tu kina? E rawa beka ni dua vei ratou na gone me vukei koya? O cei e nona itavi me samaka se kotiva na co e lomanibai? Me vakayacori vakavica oqo me rawa ni savasava qai totoka tu ga kina na lomanibai? E tiko beka e dua na rumu lailai e vale se na rumu ni iyaya ena vinakati me dau samaki, biu tani na veika sa sega ni vakayagataki qai tuvai vakavinaka na veika era tu e loma? Ke vaka kina, o cei ena cakava? E so na itubutubu era lesia na cakacaka vaka oqori vei ira na luvedra, ra qai veiveisautaka na cakacaka e lesi vei ira.

O koya gona, tekivutaka e dua na ituvatuva vinaka ni kena samaki na nomu itikotiko. Kevaka o samaka ga se ratou veivuke na nomu lewenivuvale se o sauma e dua me vukei iko, ena vinaka me tiko e dua na ituvatuva matata. E dua na tina e dau qarauna me maqosa tu ga na irairai ni nona vale, e vakamacalataka na sala eratou dau veitokoni kina nona lewenivuvale: “Keitou dau wasea kei ratou na tolu na luvequ yalewa na cakacaka. O Norma Adriana e dau samaka na rumunigade, rua na rumunimoce, varada, kei na matanivale. E dau samaka o Ana Joaquina na valenikuro. Au dau savata na isulu kei na so tale na cakacaka, ia o María del Carmen ena savata na iyayanikana.”

Rairai Vinaka e Tautuba

Vakacava na tautuba? Kevaka o vakaitikotiko ena dua na vale vakaitamera se dua na vale vakarauta ga, ena gadrevi e dua na ituvatuva ni sasamaki kei na kena vakavinakataki na veika e tautuba. Me kena ivakaraitaki, rairai sa lutu tu e dua na idi ni matamata. O sa na kila na irairai ni matamata kevaka e biu tu qai sega ni vakavinakataki, yacova sara ni sa lutu. Ena rawa ni tukuni tale ga oqo me baleta na benu e dau lai bini tu e matamata se na sala simede voleka. Okati kina na kava lala, na iyaya vakamatai, kei na so tale na iyaya ena so na gauna e dau kumuni tu ga vakaca e tautuba, oqo e rawa ni nodra ivunivuni vinaka na manumanu ca.

E so na vuvale era navuca me vakadua ena veisiga se veimacawa mera sasamaki e tuba, oqo e okati kina na samaki ni sala simede vaka tale ga kina na sala e mata ni nodra vale. Dina ena so na vanua e tiko e dua na ituvatuva vinaka ni matabose ni koro me baleta na kena savasava tiko ga na itikotiko, ia ena so tale na vanua e sega kina na ituvatuva vaka oqori. Sega ni vakabekataki ni na rawa ni totoka qai sega ni ririkotaki na bula ena vanua eda vakaitikotiko kina kevaka eda veitokonitaka na kena samaki.

E so na vuvale era sega wale ga ni okata ena nodra sasamaki na veika era cavuti koto e cake ia era vola sara ga ena pepa qai vakabiri ena vanua e rawa nira raica na lewenivuvale ra qai muria. Oqo ena yaga vakalevu. E macala ni sega ni tukuni e ke na ka kece e dodonu mo kila me baleta na sasamaki. Kena ivakaraitaki, ena gadrevi mo vakatulewataka se wainimate ni sasamaki cava ena ganita na nomu itikotiko kei na iyaya ni sasamaki cava o rawa ni volia.

Sega ni vakabekataki ni vakatutu lekaleka oqo ena rawa ni vukea na noda vuvale kece meda vakasamataka na bibi ni kena dau qarauni me savasava tu ga na noda vale kei na kena lomanibai. Nanuma, ena vakatau sara ga na savasava ni noda vale kei na kena lomanibai ke donu noda rai, sega ena levu ni ka e tu vei keda.

[Kato ena tabana e 20, 21]

iTuvatuva ni Sasamaki e Vale

Vola tale e so na ka ena vanua lala me ikuri ni nomu ituvatuva

Tikina bibi: E rerevaki ni uli vata e rua na wainimate ni sasamaki, vakauasivi na bleach kei na ammonia

✔ Veisiga

❏ Rumunimoce: Samaka na imocemoce qai biu vakamatau na iyaya tale e so e loma ni rumu

❏ Valenikuro: Sava na iyayanikana kei na siqi. Qua qai tuva vakamaqosa na veika e tu ena dela ni teveli kei na siqi. Taviraki qai qua na fuloa

❏ Valenisili kei na valelailai: Sava na siqi kei na valelailai. Tuva vinaka na veika e tu e loma

❏ Rumunigade kei na so tale na rumu: Tuva vakavinaka na veika e tu e loma. Qua vakacaca ga na iyayanivale. Taviraki, se vacuum na fuloa qai qua

❏ Vale taucoko: Ni sa kumuni na benu me biu ga ena vanua e dodonu me biu kina

✔ Veimacawa

❏ Rumunimoce: Veisau na siti kei na waqanilokoloko. Taviraki, se vacuum qai qua na fuloa. Qua na iyaya ni rumu

❏ Valenikuro: Sava na sitovu, qua na dela ni iyaya tale e so kei na siqi. Qua na fuloa

❏ Valenisili kei na valelailai: Sava na lalaga ni valenisili vaka kina na tavu ni sili kei na siqi. Sava na valelailai ena wainimate e vakamatea na manumanu somidi ni mate, qua na kovate e maroroi kina na wainimate. Veisau na itauwelu. Taviraki, qai qua na fuloa

✔ Veivula

❏ Valenisili kei na valelailai: Sava vinaka na lalaga kece

❏ Vale taucoko: Qua na katuba. Vacuum se samaki vinaka sara na idabedabe kece

❏ Loganisenikau, lomanibai, qarati: Taviraka qai samaki. Kua ni vakumuna e levu na ka sa na sega ni rawa ni vakayagataki

✔ Veiyaono na vula

❏ Rumunimoce: Sava na iubi ni mocemoce ia me muri na ivakamacala eratou vakarautaka na cula

❏ Valenikuro: Vakalala na katoniwaililiwa qai sava vakavinaka sara

❏ Valenisili kei na valelailai: Vakalala na vata kei na droa, qai qua. Biu laivi na wainimate se na iyaya ni sasauni sa oti na gauna me vakayagataki kina

❏ Vale taucoko: Qua na cina, irinicagi, kei na veika tale e so e kabi tu e lalaga. Qua na katuba kece, sava na lawalawa, kei na katuba leka

✔ Veiyabaki

❏ Rumunimoce: Vakalala na rumu lailai se na kovate balavu ni isulu qai samaka vinaka sara. Biu laivi na veika sa sega ni vakayagataki. Sava na itutuvi. Vacuum se sigani na meteresi. Sigana na ilokoloko qai savata na kena e rawa ni sava, me muri na ivakamacala eratou vakarautaka na cula

❏ Valenikuro: Vakalala na vata, kovate kei na droa, qua vakavinaka sara. Biu tani na veika sa sega ni vakayagataki. Tosoya na iyaya lelevu me rawa ni samaki na vanua era dau tu kina

❏ Vale taucoko: Sava na lalaga kece ni vale. Sava na iubi ni dabedabe kei na ilatilati, me muri na ivakamacala eratou vakarautaka na cula

❏ Qarati se na rumu e maroroi tu kina na iyaya: Taviraki vakavinaka sara. Tuva se biu tani na iyaya sa sega nira vakayagataki

[iYaloyalo ena tabana e 22]

“Na ka kece e tu na vanua mera dui biu kina ra qai biu dina kina.”

[iYaloyalo ena tabana e 22]

De dua ena vinaka mo solia na veika o sa sega ni vakayagataka