iTovo Vinaka e Yaga Nida Muria

Na cava na itovo vinaka? Qo na itovo se na ivakavuvuli e yaga qai bibi me muri. Ena rairai okati kina na veivosoti, daudina, loloma, doka na bula, kei na lewamatau. Na noda itovo tale ga ena tara vakalevu na noda ivakarau, na ka eda vakabibitaka, na noda veimaliwai, kei na itovo eda vakavulica vei ira na luveda. E bibi dina na itovo vinaka, ia e laurai ni sa luluqa tiko ga nikua.

LULUQA NA ITOVO VINAKA

O ira na dau vakadidike mai Merika era vakatarogi ira e drau vakacaca na itabagone ena 2008 me baleta na itovo vinaka. Qo na ka e tukuna o David Brooks ena niusipepa na New York Times: “E vakaloloma dina ni sega ni levu era bau via vakasamataka se veivosakitaka na itovo vinaka.” Levu era kila ni cala na kucu kei na laba, ia “era sega ni kauaitaka se donu se cala na veika e vauca na draiva ni dua e mateni, lawaki e koronivuli se dua e vakaisini watina.” E tukuna e dua na itabagone, “au sega ni dau kauaitaka ke vinaka se ca na ka au cakava.” Levu tale e va qo na nodra rai: ‘Ke o nanuma ni donu, cakava. Muria ga na lomamu.’ Oya beka na rai vakayalomatua?

Na lomada e rawa ni dauloloma qai veikauaitaki, ia e rawa tale ga ni ‘veivakaisini qai dredre ni vinaka.’ (Jeremaia 17:9) Ka ni rarawa ni laurai sara ga qori nikua ena veisau ni itovo ni tamata, me vaka e parofisaitaki tu ena iVolatabu. E tukuni makawa tu mai, “Ena iotioti ni veisiga” . . . era na nanumi ira ga na tamata, era na kocokoco, dokadoka, ra qai viavialevu,” era na “voravora [qai] vakarau kaukaua.” “Era na cata na ka vinaka” ra qai “lomana vakalevu na marau ra lomana vakalailai na Kalou.”​—2 Timoci 3:​1-5, Good News Translation.

E uqeti keda na veika e tukuni toka e cake meda dikeva na lomada da qai kua ni vakararavi kina! E tukuna vakamatata na iVolatabu: “O koya sa vakararavi ki na lomana sa lialia.” (Vosa Vakaibalebale 28:26) E laurai tale ga ena tikinivolatabu qori ni vinakati me vakavulici na lomada ena itovo vinaka me rawa ni dusimaki keda vakadodonu. Eda na kunea e vei na yavu ni itovo vinaka? E levu era nuitaka na iVolatabu ni dina qai donu na ka e volai kina.

ITOVO E YAGA

Na itovo e volai ena iVolatabu e vakadinadinataki ni a volai sara ga me baleta na kawatamata. Vakasamataka mada e vica na itovo qo​—na loloma, yalovinaka, lomasoli, kei na daudina.

Dauloloma.

E tukuna na ivola na Engineering Happiness​—A New Approach for Building a Joyful Life, “Ke o dauloloma, ena basika ena nomu vale na marau.” E macala nida vinakata kece meda lomani. Ke sega, eda na rarawa.

Ka e kaya na iVolatabu: “Moni sulumaka na loloma ni qo na ivau vinaka duadua ni duavata.” (Kolosa 3:14) E tukuna tale o koya a vola na tikinivolatabu qori: “Ke . . . sega vei au na loloma, au sa sega sara ga ni yaga.”​—1 Korinica 13:2.

Qo e sega ni loloma ni dodomo e vakaraitaka e dua na tagane vua e dua na yalewa se me vakatau ena ivakarau ni lomada, ia e yavutaki ena ivakavuvuli dodonu. Na loloma e yavutaki ena ivakavuvuli dodonu ena uqeti keda meda vukea e dua eda sega mada ga ni veikilai da qai sega ni namaka me na saumi keda. Eda wilika ena 1 Korinica 13:​4-7: “Na loloma e vosota vakadede qai yalovinaka. Na loloma e sega ni vuvu, e sega ni tukutukuni koya, e sega ni dokadoka, e sega ni cakava na ka e sega ni kilikili, e sega ni kauaitaka ga na ka e baleti koya, e sega ni cudrucudru. E sega ni katona na ca. E sega ni marautaka na ka e sega ni dodonu, e marautaka ga na dina. E ubia na ka kece, . . . e vosota na ka kece.”

Ke sega na loloma qori era na rarawa na lewenivuvale, vakabibi o ira na gone. A vola o Monica na nona vosota voli mai na nona dau mokulaki, vakararawataki kei na nona vakacacani ni se gone. E kaya, “Au sega ni lomani, qai nanuma ni sa sega na betequ.” Ni sa yabaki 15 a toki vei tukana kei buna erau iVakadinadina i Jiova.

“Ena rua na yabaki au tiko kina kei rau,” e kaya o Monica, “erau vakavulici au meu dau vosa niu mamadua, meu dauloloma qai veikauaitaki. Era sa dokai au tale ga o ira era dau raici au tu vakatani.” Ena gauna qo sa vakawati o Monica qai tolu na luvena. Eratou vakaraitaka nodratou lomani ira eso tale ni ratou wasea yani na itukutuku ena iVolatabu.

Ke sega ni qarauni na vakaliuci ni iyau kei na marau e rawa ni vakaseavutaka na loloma. Ia e dikevi ni sega ni gadrevi sara me levu na noda ilavo meda qai marau. O ira na domodomoiyau era sureta tiko ga na rarawa, qori na ka e tukuna na iVolatabu. Na Dauvunau 5:10 e kaya: “O koya sa lomana na siliva ena sega ni mamau e na siliva; se ko koya sa lomana nai yau e na kenai kuri: oqo tale ga na ka wale.” E tukuna tale ga na iVolatabu: “Ni qarauna na nomuni bula de laurai kina ni oni sa lomana tiko na ilavo.”​—Iperiu 13:5.

Veikauaitaki kei na lomasoli.

E vola ena dua na ivola mai Merika na isoqosoqo ni vakadidike na Greater Good Science Center ena University of California, Berkeley: “Vakacava mada me volitaki mai na sitoa na marau tawamudu! E sega soti ni ka ga ni tadra​—me kua ni baleti iko ga!” Na kena ivakavuvuli​—e marau vakalevu o koya e solika vei koya e ciqoma.

Ka e kaya na iVolatabu: “E marau vakalevu o koya e solia na ka, vakalailai o koya e taura na ka.”​—Cakacaka 20:35.

Na solika vinaka duadua, oya na noda vakayagataka noda gauna kei na igu meda vukei ira eso tale. Kena ivakaraitaki, o Karen e iVakadinadina i Jiova a raica e dua na marama kei rau na luvena yalewa ni ratou dabe tiko ena nodratou motoka sa leqa tu na kena idini. E dua vei rau na yalewa kei tinana erau na lai vuka ena waqavuka; ia sa leqa tu na motoka, e berabera tale ga mai na teksi. Mani tukuna o Karen ni rawa ni kauti rau ina raraniwaqavuka, ya e rauta ni 45 na miniti na kena yawa. Erau vodo sara ena motoka nei Karen na veitinani me kauti rau ina raraniwaqavuka. A marau sara ga o Karen ena ka e cakava.

E vola na dauvolaivola o Charles D. Warner: “E dua na isolisoli totoka ni noda bula ni rawa ga na veivukei dina nida sa vukei keda rawa.” Sa rauta meda cakava qori ni a buli keda na Kalou meda vakatotomuria na nona itovo talei, meda veinanumi.​—Vakatekivu 1:27.

Daudina.

E bibi na itovo qo mera veiyaloni tiko ga kina na lewenivanua. Na veidabui e vakavuna na rere, sega ni veinuitaki, e vakaleqa tale ga na noda veimaliwai.

Ka e kaya na iVolatabu: “O cei ena tiko e na nomuni vale [Kalou]?” Na cava na kena isau? “O koya sa lako vakadodonu, . . . ka vosa dina tiko mai na vu ni yalona.” (Same 15:​1, 2) Io na daudina, me vaka ga na itovo eda sa veivosakitaka mai e tiko vei keda yadua. E sega ni vakatau qo ena keda ituvaki se na ka ga eda nanuma ni ganiti keda.

Vakasamataki Christina tale mada a kunea na taga ilavo. A sega ni vinakata me vutuniyau, ia me vakamarautaka ga na Kalou. Ni lesu mai o koya e nona na ilavo ena levu ni nona lomaleqa, a tukuna sara vua o Christina ni sa kune na nona ilavo. E qoroya sara ga na yalodina nei Christina. A qoroya tale ga qori na nona boso mani veisau na nona itutu vakacakacaka me sa na qarava na veika me baleta na sitoa. E dina kina na ka e tukuna na 1 Pita 3:10: “O koya e via marautaka na bula qai raica na siga vinaka, e dodonu me tarova . . . na tebenigusuna mai na veivakaisini.”

“MURIA NA NODRA SALA NA TAMATA VINAKA”

Na itovo savasava e volai ena iVolatabu meda “muria na nodra sala na tamata vinaka” e vakavotuya na nona lomani keda na Dauveibuli. (Vosa Vakaibalebale 2:20; Aisea 48:​17, 18) Ke da muria na veidusimaki qori eda sa vakaraitaka tiko nida lomana na Kalou, eda na kalougata tale ga kina. E tukuni ena iVolatabu na yalayala qo: “Muria na nona sala [Kalou], ena qai laveti iko cake mo taukena na vanua: Ni ra sa muduki tani na tamata ca, ko na raica.”​—Same 37:34.

Io, e dua na ka totoka era vakanamata kina o ira era muria na ivakatagedegede ni Kalou​—na bula ena vuravura ni vakacegu e sega kina na itovo ca! E bibi gona meda kauaitaka na itovo e tukuni ena iVolatabu.