Sala Mo Kunea Kina na iTokani Dina

ITUVAKI DREDRE

Na iyaya vovou era sa tu nikua e vakarawarawataka na noda veimaliwai kei ira e levu ni vakatauvatani kei na veigauna sa oti. De dua e se sega ni dei sara nomu dau veitokani. E tukuna e dua na cauravou: “Au kila ni na sega ni dede na noqu veitokani kei na dua. Ia o tamaqu sa vakayabaki nona dau veimaliwai voleka tu kei ira na nona itokani!”

Na cava e rui dredre kina nikua meda marautaka na veitokani e dina qai dei?

KA MO KILA

Rawa ni vakavuna na iyaya vovou sa tu nikua. Na vakau itukutuku ena talevoni, sala ni veikilai ena Internet, kei na tabana ni itukutuku e bau rawa toka nida veitokani kina kei na dua eda sega ni sota. Na noda dau veivosaki sara ga kei na dua sa sosomitaki ena noda sa vakau itukutuku tu ga. “Sa lailai na noda veivosaki nida sota sara ga,” e kaya na ivola Artificial Maturity. “E levu na gauna era vakayagataka na gonevuli na iyaya vovou sa tu nikua, era sa sega kina ni dau veimaliwai.”

Ena so na gauna, sa nanumi nira rawa ni veivolekati na itokani ena iyaya vovou. “Wale tiko ga qo,” e kaya o Penia e yabaki 22, “Au raica niu dau vakaliuliu ena vakau itukutuku meu kila kina se ra vakacava tiko noqu itokani. Au sa qai cegu, meu raica mada ena dua e vakauitukutuku mai vei au se sega. Meu tukuna na ka dina, e le vica ga. Eso na noqu itokani e sega ni keimami veivolekati me vaka au nanuma.”

Ia vakacava e rawa ni yaga na tabana ni vakau itukutuku me rawa nida veitaratara tiko kina, me vaqaqacotaka na veitokani? Io, vakabibi ke o dau veimaliwai tale ga kei ira na nomu itokani qori ni o sega ni vakayagataka na iyaya vovou vakalivaliva. Na tabana ni itukutuku e rawa ni tekivutaki ga kina na veikilai kei na so, ia eda na sega ga ni veivolekati kina.

KA O RAWA NI CAKAVA

Kilai ira na itokani dina. E vakamacalataka na iVolatabu ni itokani e dua eda “veivolekati sara, e yawa na tacida dina.” (Vosa Vakaibalebale 18:24) Vakacava o dau vinakata na mataqali itokani qori? O itokani va qori? Mo kila na kena isau, vola e tolu na itovo o vinakata vua na nomu itokani. Vola tale ga e tolu na itovo mo bulataka ni o dua na itokani. E vinaka mo taroga: ‘O cei vei ira na noqu itokani ena Internet e dau bulataka na itovo au vinakata? Na itovo cava era na kaya noqu itokani nira vinakata vei au?’—iVakavuvuli vakaivolatabu: Filipai 2:4.

Vakadeitaka na veika bibi. Levu ga na gauna e tekivutaki na veikilai ena Internet ni tautauvata na veika eda taleitaka. Ia e bibi cake ni kilai na veika eda vakaliuca mai na veika eda taleitaka. E kaya o Lia e yabaki 21: “E sega so ni levu noqu itokani, ia era veiuqeti ena ka meu vinaka tiko ga kina.”—iVakavuvuli vakaivolatabu: Vosa Vakaibalebale 13:20.

Dau veimaliwai. E se yaga tiko ga noda veiraici nida veivosaki, ni o rawa ni kila kina na rorogo ni domona, na irairai ni matana, kei na nona ivukivuki.—iVakavuvuli vakaivolatabu: 1 Cesalonaika 2:17.

Volavola. De dua eda nanuma ni sa oti na gauna ni veivolavolai, ia noda cakava qori e vakaraitaka noda kauaitaka vakalevu e dua. Na itovo ni rai qo e sa kunekunei dredre ena vuravura era cakava kina e levu na ka na kawatamata ena dua ga na gauna. Kena ivakaraitaki, ena nona ivola na Alone Together, e vola kina o Sherry Turkle na veika me baleta na cauravou a kaya ni se sega ni bau dua e volavola yani vua. Ni vakamacalataka tiko na gauna e se dau caka kina na veivolavolai, e kaya: “Au diva ga meu a sucu ena gauna oya, nira se dau veivolavolai kina e levu.” Vakacava mo vakayagataka na iwalewale makawa qori ni veikilai mo rawa ni vakaitokani kina?

Bibi me nanumi: E levu na ka e okati ena veitokani dina, sega ni veikilai wale tu ga. E vinakati mo drau vakaraitaka sara ga kei na nomu itokani na loloma, veikauaitaki, vosovoso vakadede, kei na veivosoti. E yaga vakalevu na itovo qori ena veitokani. E dredre ni laurai qori ni vakayagataki tiko ga na Internet me sala ni veivosaki kei na dua na itokani.