Wase Va
Vakaceceretaki na Vale i Jiova
1, 2. Na vosa cava e ceuti tu ena dua na lalaga ni valenivolavola levu ni Matabose Kei Vuravura, e taka mai vei?
“KA RA na tukitukia na nodrai seleiwau mei bati ni siviyara, kei na nodra moto mei sele ni samaki: ena sega ni lavei seleiwau e dua na matanitu ki na dua na matanitu, a ra na sega ni vulica tale nai valu.” Na vosa oqo e ceuti tu ena dua na lalaga ena valenivolavola levu ni Matabose Kei Vuravura mai na korolevu o Niu Yoka. E sega ni vakatakilai tu ena vicasagavulu na yabaki na vanua e taka mai kina na vosa oya. Ni usutu ni Matabose Kei Vuravura na veisaututaki e vuravura raraba, sa lai nanumi wale kina ni vosa oya a taka ga mai vei ira na tauyavutaka na Matabose ena 1945.
2 Ia, ena 1975, sa qai ceuti ena rukuna na yaca i Aisea. Mai macala gona e ke ni sega ni taka ena noda gauna na vosa oya. Ni oqo na parofisai a se volai sara ena 2,700 na yabaki sa oti, e lewe ni wase 2 ni ivola i Aisea. Sa ra dau veinanuyaka tu mai ena vica vata na udolu na yabaki o ira na diva na veisaututaki se na yaco vakacava na veika e parofisaitaka o Aisea, e naica tale ga mera na yaco kina. Ia e sa oti na gauna ni lomatarotaro. Eda raica nikua ni sa yaco tu ena sala e vakatubuqoroqoro na parofisai makawa oqo.
3. Na matanitu cava era tukitukia nodra iseleiwau me batinisiviyara?
3 Na matanitu cava era tukitukia na nodra iseleiwau me batinisiviyara? Macala tu ga ni sega ni o ira na veimatanitu vakapolitiki edaidai. Me yacova mai oqo, sa ra dau bulia tu na veimatanitu na iseleiwau, se iyaragi, mera veiraravui kina, mera saga tale ga kina na “veisaututaki.” E laurai ni veibasai ni ka era cakava tiko na veimatanitu, nira tukitukia nodra batinisiviyara me iseleiwau! Na parofisai gona i Aisea e dusi ira ga e so era cavutu mai na veimatanitu, era sokaloutaki Jiova, na “Kalou ni veisaututaki.”—Filipai 4:9, NW.
Veimatanitu Era Drodro Yani Ina Sokalou Savasava
4, 5. Na cava e parofisaitaki ena veitikina e doladola kina na Aisea wase 2, qai vakabibitaki vakacava ni na yaco dina na veivosa oya?
4 E doladola vaka oqo na Aisea wase 2: “Na ka ka vakatakilai vei Aisea na luve i Emosi e na vuku i Juta kei Jerusalemi. Sa na yaco e na gauna maimuri, ni na vakataudeitaki na ulu-ni-vanua ni vale i Jiova me sivia na veiulu-ni-vanua, ena vakaceceretaki ka me lolovira na veiulu-ni-koro; ka ra na drodro kina na veimatanitu kecega.”—Aisea 2:1, 2.
5 Eda raica e ke ni veika sa tukuna tu mai o Aisea e sega ni vatavatairalago wale ga. E dusimaki o Aisea me vola na veika “sa na yaco”—ena sega ni daro. Se mani cava e nakita o Jiova, ena “yaco dina ga.” (Aisea 55:11, NW) Ena nona via vakabibitaka beka na Kalou ni nona vosa ni yalayala ena yaco dina, a uqeta na parofita erau itabavata kei Aisea, o Maika, me vola ena nona ivola na parofisai vata ga e cavuti ena Aisea 2:2-4.—Maika 4:1-3.
6. E naica e vakayacori kina na parofisai i Aisea?
6 E vakayacori e naica na parofisai i Aisea? “Ena gauna mai muri.” Na vakadewa na New International Version e kaya: “Ena iotioti ni veisiga.” Sa tukuni tu mai ena iVolatabu Vakirisi vaKarisito e so na ka me na vakatakilakilataki kina na gauna oqo. Era wili ena veika oya na ivalu, na uneune, mate ca, dausiga, kei na “veigauna dredre.”a (2 Timoci 3:1-5, VV; Luke 21:10, 11) Na yaco ni veiparofisai vaka oya e sa qai vakavotuya mamaca ga nida bula tu “ena gauna mai muri,” na iotioti ni veisiga ni ivakarau ni veika kei vuravura nikua. O koya gona, sa dodonu ga meda raica ena noda gauna oqo na yaco ni veika sa tukuna tu mai o Aisea.
Ulunivanua me Ia Kina na Sokalou
7. Na iyaloyalo vakaparofisai cava e boroya o Aisea?
7 E boroya o Aisea ena vica ga na vosa e dua na iyaloyalo matata. Eda raica e dua na ulunivanua cecere, ena delana sara e cake e toka kina na vale lagilagi, na valenisoro i Jiova. Na ulunivanua oqo era tiko tale e rukuna na veiulunivanua kei na veidelana yavolita. Ia eda sega ni vakacauoca se ririko nida dagava; e veidreti ga na kena irairai. O ira na tamata mai na veimatanitu kece ga era diva tu mera bau lai cabe cake ina ulunivanua ni vale i Jiova; nira drodro sara ga kina. Rawarawa ni raitayaloyalotaki oqo, ia na cava sara mada e vakaibalebaletaka?
8. (a) Ni dau raici na veidelana kei na veiulunivanua ena gauna i Aisea, na cava e votu ena vakasama? (b) Na cava e vakatayaloyalotaki ena nodra drodro tiko na veimatanitu ina “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova”?
8 Ena gauna i Aisea, ni dau raici na veidelana kei na veiulunivanua, ena votu sara ena vakasama na sokalou. Me kena ivakaraitaki, era dau isotasota me ia kina na qaravi matakau, me tara tale ga kina nodra valenilotu na kalou lasu. (Vakarua 12:2; Jeremaia 3:6) Ia na vale, se valenisoro i Jiova, e ukutaka tu na dela ni ulunivanua o Moraia mai Jerusalemi. Era dau gole vakatolu i Jerusalemi ena dua na yabaki na Isireli yalodina, ra lai cabeta na ulunivanua o Moraia mera sokaloutaka na Kalou dina. (Vakarua 16:16) O koya gona, na nodra drodro na veimatanitu ina “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova” e vakatayaloyalotaka nodra sa vakasoqoni tiko e levu ena vuku ni sokalou dina.
9. E vakatakarakarataka na cava na “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova”?
9 Ia sa ra sega ni dau soqoni nikua na tamata ni Kalou ena dua na ulunivanua dina e tara toka kina e dua na valenisoro e buli ena vatu. Era vakarusa na valenisoro i Jiova e Jerusalemi na mataivalu ni Roma ena 70 S.K. A sa vakamatatataka tale ga na yapositolo o Paula ni valenisoro e Jerusalemi kei na valeniveitavaki e liu yani erau ivakatayaloyalo wale ga. Erau vakatakarakarataka na valenisoro vakayalo uasivi, “na vale tabu dina, sa sega ni tara na tamata, sa tara ga na turaga [“o Jiova,” NW].” (Iperiu 8:2) Na vale tabu vakayalo oya na ituvatuva me torovi kina o Jiova ena ivakarau ni sokalou e yavutaki ena isoro ni veivoli i Jisu Karisito. (Iperiu 9:2-10, 23) Me salavata kei na tikina oqo, na “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova” e cavuti ena Aisea 2:2 e vakatakarakarataka na sokalou savasava vei Jiova sa vakaceceretaki ena noda gauna oqo. O ira kece na ciqoma na sokalou savasava era sega ni soqo yani ena dua dina na vanua e vuravura; era soqoni ga ena nodra mai duavata ena sokalou.
Vakaceceretaki ni Sokalou Savasava
10, 11. Ena sala cava sa vakaceceretaki kina na sokalou vei Jiova ena noda gauna oqo?
10 E kaya na parofita ni “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova,” se sokalou savasava, ena “vakataudeitaki . . . me sivia na veiulu-ni-vanua,” qai “vakaceceretaki ka me lolovira na veiulu-ni-koro.” Ni se yawa sara na gauna i Aisea, a kauta na kato ni veiyalayalati o Tui Tevita ina ulunivanua o Saioni e Jerusalemi, na kena cere mai wasawasa e 760 na mita. A lai toka voli e kea na kato ni veiyalayalati me yacova na gauna e qai tokitaki kina ina valenisoro tara oti ena ulunivanua o Moraia. (2 Samuela 5:7; 6:14-19; 2 Veigauna 3:1; 5:1-10) O koya gona, ni qai bula mai o Aisea, sa tu oti tu ena valenisoro e toka ena vanua cecere na kato tabu, na kena cere e tiko tale e ra na veidelana e dau ia kina na sokalou lasu.
11 Ena rai vakayalo, sa macala tu ga ni sokalou vei Jiova e cecere cake mai na ivakarau ni sokalou era dau cakava na qaravi kalou lasu. Ia donuya noda gauna oqo, sa laveta cake i lomalagi o Jiova na ivakarau ni sokalou vua, me uasivia na sokalou dukadukali kece, io me uasivia na “veiulu-ni-koro” kece ga kei na “veiulu-ni-vanua.” Ena sala cava? Vakalevu ga ena nodra dau vakasoqoni vata o ira na via sokalou vua ena sokalou “vakayalo ka vakaidina.”—Joni 4:23.
12. O cei o ira “na luve ni matanitu,” na kumukumuni cava sa caka?
12 A cavuta o Karisito Jisu “na ivakataotioti ni ivakarau ni veika” me gauna ni tatamusuki era na yavala kina na agilosi mera kumuni ira “na luve ni matanitu”—o ira e nodra inuinui mera veiliutaki kei Jisu ena iukuuku vakalomalagi. (Maciu 13:36-43, NW) Mai na 1919 sara, sa vakadonui ira kina “na kena vo” ni luve ni matanitu oqo o Jiova mera vakaitavi kei ira na agilosi ena cakacaka ni tatamusuki. (Vakatakila 12:17) A tekivu na cakacaka oya ena nodra kumuni mada e liu “na luve ni matanitu,” se o ira na taci Jisu lumuti. Oti oya sa ra qai vakaitavi ena dua tale na cakacaka ni kumukumuni.
13. Sa vakalougatataki ira vakacava na vo ni lumuti o Jiova?
13 Donuya na gauna ni tatamusuki oqo, sa dau vukei ira yarayara tiko mai kina na vo ni lumuti o Jiova mera kila ra qai muria sara na nona Vosa na iVolatabu. Na ka tale ga oqo e vakavuna me laveti cake kina na sokalou savasava. E dina ni ‘ubi vuravura na butobuto kei na butobuto loaloa na veimatanitu,’ era ‘cila ga me vaka na veicina’ na lumuti ena kedra maliwa na kawatamata, ni sa vui ira oti qai vakasavasavataki ira o Jiova. (Aisea 60:2; Filipai 2:15) Nira ‘vakasinaiti ena nodra kila na lomana, ena yalomatua kei na vuku vakayalo kece ga,’ sa ra qai serau kina o ira na lumuti oqo ena yalo tabu “me vaka na siga, e na matanitu nei Tamadra.”—Kolosa 1:9; Maciu 13:43.
14, 15. Me ikuri ga ni nodra kumuni “na luve ni matanitu,” na kumukumuni cava tale sa caka, ia sa tukuna oti tu mai vakacava na ka oqo o Akeai?
14 Ia e laurai ni so tale era sa drodro yani ina “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova.” E vakatokai ira o Jisu mera nona ‘so tani tale na sipi,’ ra qai nuitaka mera na bula tawamudu ena parataisi e vuravura. (Joni 10:16; Vakatakila 21:3, 4) Era babasika mai vakalalai me tekivu mai na veiyabaki ni 1930, taumada era le vica na udolu, oti, sa ra qai le vica na draunaudolu, ia nikua, sa ra le vica na milioni! Ena raivotu a raivotutaka na yapositolo o Joni, era vakamacalataki mera “[i]soqosoqo levu sara, e sega e dua na tamata e wilika rawa, mai na veivanua kece, kei na veimataqali, kei na veimatanitu, kei na duivosavosa.”—Vakatakila 7:9.
15 Sa tukuna oti tu mai na parofita o Akeai ni na basika na isoqosoqo levu oqo. E vola: “Sa kaya vakaoqo ko Jiova ni lewe vuqa; Sa vakadua tale, sa vo e lailai, ka’u na qai vakayavalataki lomalagi, kei vuravura, kei na waitui, kei na vanua mamaca; ia ka’u na vakayavalataka na veimatanitu kecega, ena qai yaco mai na ka sa domoni e na veimatanitu kecega [o ira na tomani ira na lotu vaKarisito lumuti ena sokalou savasava]; ia ka’u na vakasinaita na vale oqo e nai ukuuku, sa kaya ko Jiova ni lewe vuqa.” (Akeai 2:6, 7) Na nodra tiko dina na “[i]soqosoqo levu” oqo e tubu tiko ga na kedra iwiliwili, kei na nodra itokani lumuti, e vakaceceretaka, io, e vakaiukuukutaka na sokalou savasava ena vale i Jiova. Oqo ga na gauna era levu duadua kina o ira na duavata ena nodra sokaloutaki koya na Kalou dina, qai lagiti kina o Jiova kei na nona Tui sa vakatikori oti, o Jisu Karisito. E vola o Tui Solomoni: “Ni ra lewe vuqa na tamata, sa rogo kina na tui.”—Vosa Vakaibalebale 14:28.
Laveti Cake na Sokalou Ena Bula ni Tamata
16-18. Era veisau vakacava e so me rawa kina nira vakadonui mera sokaloutaki Jiova?
16 Sa dodonu ga me ia vei Jiova na vakavinavinaka kece, ni o koya ga e vakaceceretaka na sokalou savasava ena noda gauna. Ia, e se ka dokai ga vei ira na torovi koya yani mera vakaitavi ena cakacaka oqo. Me vaka ga ni vinakati na sasaga me cabeti na ulunivanua, e vinakati tale ga vaka kina na sasaga me vulici me qai bulataki sara na ivakatagedegede dodonu ni Kalou. Me vakataki ira ga na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri, sa ra biuta laivi na tamata ni Kalou nikua na ivalavala kei na ivakarau ni bula e veicoqacoqa kei na sokalou dina. O ira na dau veidauci, qaravi matakau, dau veibutakoci, dau butako, kocokoco, kei ira na dau mateni era sa veisau ra qai “vakasavasavataki” ena mata ni Kalou.—1 Korinica 6:9-11.
17 E vaka sara ga oya na ka e sotava e dua na goneyalewa, e vola: “Au a sese tu. Torosobu sara noqu bula lako vata kei na mateni. Tauvi au na mate vakasisila ni veiyacovi. Au volitaki wainimate gaga, au qai sega ni kauaitaka tu na mate.” Ni sa vulica na iVolatabu, e dua na tama ni veisau e cakava ena nona bula me muria kina na ivakatagedegede ni Kalou. Ia nikua sa tukuna: “E cegu noqu vakasama, sa mai rakorako noqu bula, sa tu noqu inuinui me baleta na bula mai muri, e dei noqu bula vakavuvale, qai uasivi sara niu sa mai veiwekani kei na Tamada, o Jiova.”
18 Ke da sa mani mai tu sara ena itutu vakadonui ena mata i Jiova, meda saga tiko ga meda vakaceceretaka na sokalou savasava ena noda vakaliuca me bibi duadua ena noda bula. Vica na udolu na yabaki sa oti, e cavuta o Jiova ena gusu i Aisea nona nuidei ni lewe levu edaidai era na guta mera biuta me ka bibi duadua ena nodra bula na nodra sokalou vua. Vakaevei o iko, o dua vei ira?
Na Tamata Era Vakavulici Ena iValavala i Jiova
19, 20. Na cava era vakavulici kina na tamata ni Kalou, e vei era vakavulici kina?
19 So tale na ka e tukuna vei keda o Aisea me baleti ira na sa mai ciqoma na sokalou savasava edaidai. E kaya: “A ra na lako na tamata e lewe vuqa, ka kaya, Me da mai la’ki cabe cake ki na ulu-ni-vanua i Jiova, ki na vale ni Kalou i Jekope; ena vakavulica vei keda ko koya na nonai valavala, ia eda na muria na nona sala: ni na lako yani mai Saioni na vunau, kei na vosa i Jiova mai Jerusalemi.”—Aisea 2:3.
20 E sega ni biuti ira tu nona tamata o Jiova mera muri sese me vaka na sipi sa yali. E vakaroti ira o koya mai na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu, mera kila na nona “vunau” kei na nona “vosa,” me rawa kina nira vulica na nona ivalavala. Na ka era mai kila oqo e dusimaki ira mera “muria na nona sala.” Ni sinai na lomadra ena vakavinavinaka lako vata kei na veivakamuai vakalou, sa ra qai dau veivosakitaka na ivalavala i Jiova. Era soqoni vata ena soqo lelevu, ra dau soqoni tale ga ena soqo lalai—ena Kingdom Hall kei na vale vakaitaukei—mera rogoca kina mera qai vulica na ivalavala ni Kalou. (Vakarua 31:12, 13) Ena ka oqo, era vakatotomuria kina na ka vata ga era dau cakava na lotu vaKarisito taumada, nira soqo vata mera veivakayaloqaqataki, mera veivakatataki cake tale ga, mera vuabale tiko ga kina ena “loloma kei na cakacaka vinaka.”—Iperiu 10:24, 25, VV.
21. Era vakaitavi ena cakacaka cava na tamata i Jiova?
21 Era sureta e so tale mera “la’ki cabe cake” ina sokalou vua na Kalou o Jiova sa vakaceceretaki. Sa bau sota dina nodra dau veisureti oqo kei na ivakaro i Jisu vei ira nona tisaipeli ni vakarau suka sara tiko ga i lomalagi! A kaya vei ira: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu; vakavulici ira me ra muria na veika kece ga au sa vakarota tu vei kemudou.” (Maciu 28:19, 20, VV) Ni tokoni ira na Kalou, era talairawarawa na iVakadinadina i Jiova ena nodra lako yani ina veiyasa i vuravura kece mera vakavulica e so mera tisaipeli ra qai papitaisotaki ira.
iSeleiwau me Batinisiviyara
22, 23. Na cava e sa tukuna tu mai na Aisea 2:4, na cava e kaya kina e dua na vakailesilesi ni Matabose Kei Vuravura?
22 Sa da donuya oqo na tikina e tarava, dua na kena iwase e ceuti tu ena lalaga e toka veibasai na valenivolavola levu ni Matabose Kei Vuravura. E vola o Aisea: “Ena ia na veilewai e na vuku ni veimatanitu, ka na vunauci [se, “vakadodonutaki,” NW] ira na veimataqali e vuqa: ka ra na tukitukia na nodrai seleiwau mei bati ni siviyara, kei na nodra moto mei sele ni samaki: ena sega ni lavei seleiwau e dua na matanitu ki na dua na matanitu, a ra na sega ni vulica tale nai valu.”—Aisea 2:4.
23 Na tama ni cakacaka vakaitamera me na qai rawati oqo. A kaya ena dua na gauna o Federico Mayor, na dairekita levu ni dua na tabana ena Matabose Kei Vuravura na United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization: “Na vakadomobula ni ivalu eda sarava da rogoca sara ga e noda dui vale nikua e sega ga ni tarova na carubi ni ivalu sa vica vata mai oqo na senitiuri na kena sega ni cegu. Sa nodra itavi kina na itabatamata nikua mera muria na ivakaro ni iVolatabu mera ‘tukitukia nodra iseleiwau me batinisiviyara,’ na sasaga e sa na bau wadrega, me veisautaki kina na yalo ni via veivaluti—se tiki tu ni noda bula mai na gauna makawa sara—ina yalo e guta na veisaututaki. Kevaka e rawati, e sa na sauva kina na kawatamata e dua dina na cakacaka vinaka qai lagilagi, e isolisoli uasivi me vakadewai vei ira na luveda nimataka.”
24, 25. E vakayacori tiko vei cei na vosa i Aisea, ena sala cava?
24 Sa ra na sega tu ga ni rawata na isausau uasivi oqo na veimatanitu. Ni sa rui cecere. Na vosa i Aisea ena laurai ga na kena dina vei ira na tamata yadua era cavutu mai na veimatanitu kece, era vakaduavatataki ena sokalou savasava. Sa ‘vakadodonutaka’ na ka o Jiova ena kedra maliwa. Sa vakavulici ira nona tamata mera dau veisaututaki. Ena vuravura e veisei qai talawasewase, e laurai nira sa tukitukia kina vakaivakatakarakara na “nodrai seleiwau mei bati ni siviyara, kei na nodra moto mei sele ni samaki.” Ena sala cava?
25 Dua mada oqo nira sega ni veitovaki ena nodra ivalu na veimatanitu. Ni voleka ni mate o Jisu, era mai vesuki koya e so era tauri iyaragi. Ni sa wiricaka nona iseleiwau o Pita me taqomaka nona Turaga, e kaya vua o Jisu: “Daramaka tale na nomui seleiwau ki na kena taga: ni ra na mate e nai seleiwau ko ira kece era taura nai seleiwau. (Maciu 26:52) Mai na gauna oya, sa ra dau tukitukia kina, o ira na muria na weniyava i Jisu, na nodra iseleiwau me batinisiviyara, era sega ni lave iyaragi mera veivakamatei kina, era sega tale ga ni tokona na sasaga e so me baleta na ivalu. Era “dau saga mera veisaututaki kei na tamata kece ga.”—Iperiu 12:14, NW.
Sasagataki na Veisaututaki
26, 27. Ena sala cava era ‘vakasaqara ra qai saga’ kina na tamata ni Kalou mera dau veisaututaki? Cavuta e dua na ivakaraitaki.
26 Era veisaututaki na tamata ni Kalou sega ni baleta wale ga nodra bese ni vakaitavi ena ivalu. E dina nira tu ena sivia na 230 na vanua, qai duidui nodra vosa kei na nodra itovo vakavanua, era veisaututaki ga. E laurai ni sa vakayacori tiko ena vukudra na vosa a tauca o Jisu vei ira na nona tisaipeli ena imatai ni senitiuri: “A ka oqo era na kila kina na tamata kecega ni dou sa noqu tisaipeli, kevaka dou sa veilomani.” (Joni 13:35) O ira na lotu vaKarisito nikua era “dau veisaututaki.” (Maciu 5:9, NW, ivakamacala e ra.) Era “vakasaqara ra qai sasagataka na veisaututaki.” (1 Pita 3:11, NW) E dau vakaukauataki ira o Jiova, “na Kalou ni veisaututaki.”—Roma 15:33, NW.
27 E tiko e so na ivakaraitaki vakasakiti me baleti ira na sa vulica mera dau veisaututaki. E vola e dua na cauravou me baleta nona bula ni se gone: “Au vulica meu dau taqomaki au ena bula dredre sara au a sotava. E veisautaki au oya meu tamata voravora dau yalokatakata. Au na dau vala tu ga. Ena veisiga, ena duidui na gone keirau na vala mai na noqu yasayasa, so na gauna keirau na veikoba, so tale na gauna ena ia na veiviri ena vatu kei na tavaya. Au tubu cake meu tamata itovo kaukaua.” Ia e qai ciqoma na veisureti me cabe cake ina “ulu-ni-vanua ni vale i Jiova.” E vulica na ivalavala ni Kalou, yaco sara me dua na nona tamata e dau veisaututaki.
28. Na cava mera cakava na lotu vaKarisito mera dau veisaututaki kina?
28 E levu vei ira na tamata i Jiova era sega ni sotava na bula voravora vaka oya. Ia ena veika lalai beka me vaka na veikauaitaki, na veivosoti, na veinanumi, era dau saga kina o ira mera veisaututaki. E dina nira tamata ivalavala ca, era muria ga na ivakasala ni iVolatabu mera dau “veivosoti . . . ka kakua ni veicudruvi, kevaka sa dua na ka sa rarawa kina e dua.”—Kolosa 3:13.
Ena Yaco na Veisaututaki Mai Muri
29, 30. Na cava sa namaki tu me na yaco e vuravura?
29 Na ka vakatubuqoroqoro sa cakava o Jiova ena ‘gauna e muri’ oqo. Sa vakasoqona mai na veimatanitu kece ga na tamata era via qaravi koya. Sa vakavulici ira mera muria nona sala, na sala ni veisaututaki. O ira oqo era na bula ni sa yaco na “veivakararawataki levu” sa roro tiko mai ra qai bula yani ina vuravura vou ni veisaututaki, ena sega ni yaco tale kina na ivalu me tawamudu.—Vakatakila 7:14.
30 Na iseleiwau, se iyaragi, sa na yali vakadua. E vola na daunisame me baleta na gauna oya: “Dou mai raica na cakacaka i Jiova, ni sa ia na veivakarusai e loma i vuravura. Sa vakaotia nai valu mai nai yalayala kei vuravura: sa musuka na dakai titi ko koya, ka tayamusuka na moto, ka sa vakama na qiqi-ni-valu e na buka waqa.” (Same 46:8, 9) Ni sa vaka tu oqo na totoka ni ka e namaki me yaco, e veiganiti kina edaidai na veivakadreti i Aisea me vaka ga ni a veiganiti ena gauna e vola kina: “Koi kemudou na mataqali i Jekope, me da mai lako voli tu e na rarama i Jiova.” (Aisea 2:5) Io, me vakararamataka mada ga nikua na noda sala na rarama i Jiova, da qai muria nona sala me tawamudu.—Maika 4:5.
[iVakamacala e ra]
a Raica na ivola Na Cava Mada e Kaya na iVolatabu? wase 9, “Eda sa Bula tu ena ‘iOtioti ni Veisiga’?,” tabaka na iVakadinadina i Jiova.