WASE CIWA
‘Ni Lako Moni Vakavulici Ira Mera Tisaipeli’
Na cava me cakava na dauteitei ke sa sivia na ka me tamusuki?
1-3. (a) Na cava e cakava na dauteitei ni sa sivia na ka me tamusuki? (b) Na ituvaki cava a sotava o Jisu ena 33 G.V., na cava e qai cakava?
VAKASAMATAKA mada na vakatulewa me cakava e dua na dauteitei ena ituvaki qo. Ena vica na vula sa oti a siviyarataka na nona were qai kaburaka na sorenikau. E raica ni sa basika na drauna, qai marau vakalevu ni sa matua na ka e tea. Sa na vakarau tamusuka na vua ni nona cakacaka, ni sa gauna ni tatamusuki. Ia na leqa qo: Ni sa rui sivia na ka me tamusuki, ena sega ni rawa ni cakava duadua. Mani nanuma me sauma eso na tamata cakacaka mera tatamusuki, ni lekaleka ga na kena gauna.
2 A sotava tale ga o Jisu na ituvaki va qori ena 33 G.V. A kaburaka na sore ni ka dina ena nona cakacaka vakavunau. Ia sa tu na were me tamusuki, levu tale ga na ka me tamusuki. E vinakati mera kumuni e levu na tataleitaki mera tisaipeli. (Joni 4:35-38) Na cava a cakava o Jisu? Ena dua na ulunivanua e Kalili, a vakaroti ira nona tisaipeli o Jisu ni bera ni lesu i lomalagi mera qara eso tale na tamata cakacaka: “Ni lako moni vakavulici ira na lewe ni veivanua kece ga mera tisaipeli, ni papitaisotaki ira . . . , vakavulici ira mera muria na ka kece au vakarota vei kemuni.”—Maciu 28:19, 20.
3 E usutu sara ga ni nodra bula na imuri dina i Karisito na ilesilesi qori. Meda raica mada e tolu na taro qo. Na cava e vakarota kina o Jisu me so tale na tamata cakacaka? A vakavulici ira vakacava nona tisaipeli mera qarai ira qori? Eda okati kina vakacava?
Vuna me Levu Kina na Tamata Cakacaka
4, 5. Na cava ena sega ni vakacavara kina o Jisu na cakacaka a tekivuna, o cei ena tomana na cakacaka ni sa lesu i lomalagi?
4 Ni tekivu cakacaka vakaitalatala o Jisu ena 29 G.V. e kila ni na sega ni vakaotia na cakacaka qori. Ena lekaleka na gauna e tiko kina e vuravura, ena sega ni lakova e levu sara na vanua se vunautaka vei ira e levu na itukutuku vinaka. A vunau “vei ira ga na sipi ni matanitu o Isireli era yali tu,” ya o ira na Jiu kei ira na tavuki ina lotu vakaJiu. (Maciu 15:24) Ia o ira “na sipi” qo era tu ena veivanua kece e Isireli, e kovuta e vica vata na udolu na kilomita. Kena ikuri, me kacivaki tale ga ena veiyasa i vuravura na itukutuku vinaka.—Maciu 13:38; 24:14.
5 E kila o Jisu ni se levu ga na cakacaka ena gauna ena mate kina. A kaya vei ratou na 11 na yapositolo yalodina: “Au tukuna vakadodonu sara vei kemudou, o koya e laurai vua ni vakabauti au ena cakava tale ga na cakacaka au cakava. Na cakacaka tale ga e cakava ena levu sara, niu sa lako tiko vei Tamaqu.” (Joni 14:12) Ni lesu i lomalagi o Luvena, era na tomana na vunau kei na veivakavulici e vuravura na nona imuri—sega ni o ratou ga na yapositolo, o ira tale ga na tisaipeli era muri mai. (Joni 17:20) E ciqoma ena yalomalumalumu o Jisu ni na lailai ga na ka e cakava, ena “levu sara” na kena era cakava nona imuri. Ena sala cava? Ena tolu na sala.
6, 7. (a) Ena vakacava na levu ni cakacaka era cakava na imuri i Jisu? (b) Eda na vakaraitaka vakacava ni yaga nona nuitaki keda o Jisu?
6 Kena imatai, e levu sara na yalava era na cakacaka kina na imuri i Jisu. Na nodra vunau nikua sa sivia na iyalayala ni vanua a vunau kina o Jisu, sa yacova na iyalayala kei vuravura. Kena ikarua, era na vunau vei ira e levu. E tubu totolo ina udolu vakacaca na kedra iwiliwili na tisaipeli era cakacaka vata kei Jisu. (Cakacaka 2:41; 4:4) Ena gauna qo sa vica vata na milioni, era qai papitaiso e veiyabaki e vica na drau na udolu. Kena ikatolu, ena dede na gauna era na vunau kina. Mai na gauna a cava kina na tolu veimama na yabaki ni cakacaka vakaitalatala i Jisu, sa voleka qo ni 2,000 na yabaki nodra cakacaka tiko na nona imuri.
7 Ni nuitaki ira nona imuri o Jisu, e tukuna ni na ‘levu sara na ka era na cakava.’ E vakatautaka vei ira na cakacaka e bibi duadua vua, na vunautaki ni “itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou” kei na veivakavulici. (Luke 4:43) E nuidei nira na cakava ena yalodina na ilesilesi qo. Na cava e kena ibalebale vei keda? Eda na vakaraitaka ni yaga na nona nuitaki keda o Jisu ke da qacoya na noda cakacaka vakaitalatala qai vu mai lomada. E ilesilesi dokai dina qo!—Luke 13:24.
Vakavulici Mera Vunau
Ena uqeti keda na loloma meda vunau vei ira eso tale ena vanua cava ga
8, 9. E ivakaraitaki vinaka vakacava o Jisu ena cakacaka vakaitalatala, eda na vakatotomuria vakacava?
8 A sega wale ga ni vakavulici ira vakavinaka nona tisaipeli o Jisu ena vunau, e ivakaraitaki vinaka tale ga. (Luke 6:40) Eda veivosakitaka ena wase sa oti nona rai me baleta na cakacaka vakaitalatala. Vakasamataki ira mada na tisaipeli era tomani Jisu ena cakacaka vakavunau. Era raica ni vunau o Jisu ena vanua cava ga era tu kina na tamata—ena batinidrano, ulunivanua, koro lelevu, ena makete, kei na veivale. (Maciu 5:1, 2; Luke 5:1-3; 8:1; 19:5, 6) Era kila tale ga ni dau cakacaka, ni sou vakamataka qai cakacaka tiko me yacova na bogi. E sega ni qai vunau ga ena gauna e galala kina! (Luke 21:37, 38; Joni 5:17) Era vakila ni lomani ira dina na tamata o Jisu. De ra raica sara ga e matana na nona yalololoma. (Marika 6:34) E tarai ira vakacava na tisaipeli na ivakaraitaki i Jisu? Vakacava o iko?
9 Nida imuri i Karisito, eda na vakatotomuria nona ivakaraitaki ena cakacaka vakaitalatala. Eda na vakayagataka na iwalewale cava ga eda vakasamataka meda ‘vunau kina vakavinaka.’ (Cakacaka 10:42) Me vakataki Jisu, eda na vunau tale ga e veivale. (Cakacaka 5:42) Eda rawa ni veisautaka noda ituvatuva meda sikovi ira ena gauna era tiko kina e vale. Eda qarai ira na tamata da qai qaseqasetaka noda vunau e matanalevu—e gaunisala, vanua ni gade, sitoa, kei na vanua ni cakacaka. Eda na ‘cakacaka tiko vakaukaua qai gumatua’ ena cakacaka vakaitalatala, ni cakacaka bibi duadua. (1 Timoci 4:10) Nida lomani ira na lewenivanua mai vu ni lomada, eda na vunau ena gauna kei na vanua cava ga eda sotavi ira kina.—1 Cesalonaika 2:8.
“Nira lesu mai na le 70, dua na ka nodra marau”
10-12. Na lesoni bibi cava a vakavulica o Jisu vei ira nona tisaipeli nira bera ni lai vunau?
10 E vakavulici ira tale ga nona tisaipeli o Jisu ni vakamatatataka na ka mera cakava. A cakava qo ni bera ni talai ratou na 12 na yapositolo me ratou lai vunau, vaka kina na 70 na tisaipeli ena dua na gauna e muri. (Maciu 10:1-15; Luke 10:1-12) Na vuavuaivinaka ni veivakavulici qo e tukuni ena Luke 10:17: “Nira lesu mai na le 70, dua na ka nodra marau.” Meda veivosakitaka mada e rua na lesoni bibi a vakavulica o Jisu, da qai raica vata na nodra ivakarau na Jiu ena gauna vakaivolatabu.
11 A vakavulici ira nona tisaipeli o Jisu mera nuitaki Jiova. E tukuna: “Dou kua ni tawana na koula se siliva se kopa ena nomudou taga ni ilavo, se kauta na taga ni kakana, se rua na isulu e loma, ivava, se ititoko, ni na soli na kena kakana na tamata daucakacaka.” (Maciu 10:9, 10) E kena ivakarau mera dau kauta na vulagi e dua na mataqali taga ni ilavo, taga ni kakana kei na dua tale na pea ivava.a Ni tukuna vei ira nona tisaipeli mera kua ni leqataka qori, e kaya tiko ga: “Moni nuitaki Jiova vakatabakidua, ena solia na ka oni gadreva.” Ena cakava qori o Jiova ni uqeti ira na ciqoma na itukutuku vinaka mera vakacegui ira na imuri i Karisito ena veika era gadreva, ni dau nodra ivalavala na Isireli qori.—Luke 22:35.
12 A vakavulici ira tale ga nona tisaipeli o Jisu mera qarauna na veika tawayaga e veivakawelei. E kaya: “Ni kua ni kidavaka e dua e gaunisala.” (Luke 10:4) A tukuna tiko o Jisu mera kua ni veikauaitaki? Sega. Ena gauna vakaivolatabu na veikidavaki e sega ni veivakabulataki ga, e okati kina na veitalanoa kei na so tale na ivalavala me muri. E kaya e dua na vuku ni iVolatabu: “Na nodra veikidavaki . . . e duidui sara vei keda, nida cuva ga vakalailai, se lululu.” Ia o ira “era dau veimoko, era cuva, era tekicuva se davo sara ga ena qele. Na ka kece qo e kania vakalevu na gauna.” Ni tukuna o Jisu vei ira nona tisaipeli mera kua ni veikidavaki vakavanua, vaka me kaya tiko: “Moni vakayagataka vinaka nomuni gauna, ni vakatotolotaki na itukutuku oni kacivaka.”b
13. Eda na muria vakacava na ivakaro i Jisu vei ira na tisaipeli ena imatai ni senitiuri?
13 Meda muria na ivakaro i Jisu vei ira na nona tisaipeli ena imatai ni senitiuri. Nida cakacaka vakaitalatala, meda nuitaki Jiova vakatabakidua. (Vosa Vakaibalebale 3:5, 6) Eda kila nida na sega ni leqa ena veika vakayago ke da “vakaliuca tiko ga na Matanitu ni Kalou.” (Maciu 6:33) Ena gauna dredre mada ga, era vakadinata na dauvunautaka vakatabakidua na Matanitu ni Kalou e veiyasa i vuravura ni sega ni lekaleka na liga i Jiova. (Same 37:25) Eda vulica tale ga meda qarauna na veika tawayaga e dau veivakawelei. Ke da sega ni qaqarauni, ena rawarawa sara nida vakawelei ena veika ni vuravura qo. (Luke 21:34-36) Meda nanuma tiko ni sega ni gauna ni vakawelewele qo. E vakatotolotaki na itukutuku eda kacivaka, ni vakatau kina na bula. (Roma 10:13-15) Ke da nanuma tiko ya, eda na vakayagataka vakalevu noda gauna kei na noda kaukaua ena cakacaka vakaitalatala. E lekaleka sara na gauna sa vo, ia e levu sara na ka me tamusuki.—Maciu 9:37, 38.
iLesilesi Eda Okati Kina
14. Eda kila vakacava nida okati ena ivakaro ena Maciu 28:18-20 na imuri kece i Karisito? (Raica tale ga na ivakamacala e ra.)
14 Ena gauna sa vakaturi kina o Jisu, e lesi ira nona imuri ena dua na itavi bibi. E kaya ‘ni lako moni vakavulici ira mera tisaipeli.’ A sega ni tukuni ira tiko ga na tisaipeli era tiko ena ulunivanua o Kalili ena siga ya.c Na cakacaka a vakarota e okati kina nodra vakavulici “na lewe ni veivanua kece ga,” qai vakayacori tiko “me yacova na ivakataotioti ni veika vakavuravura.” E macala nira okati ena ivakaro ya na imuri kece i Karisito, wili kina o keda. Meda raica mada na vosa i Jisu ena Maciu 28:18-20.
15. Na cava e vukutaki kina meda muria na ivakaro i Jisu meda vakavulica eso tale mera tisaipeli?
15 Ni bera ni vakarota na itavi qori, a kaya o Jisu: “Sa soli vei au na lewa kece mai lomalagi kei vuravura.” (Tikina e 18) Vakacava, e tu dina vei Jisu na lewa qori? Io! O koya ga na agilosi turaga e liutaki ira na oba vakaoba na agilosi. (1 Cesalonaika 4:16; Vakatakila 12:7) Ni “ulu ni ivavakoso,” e lewai ira na nona imuri e vuravura. (Efeso 5:23) Ena 1914, sa tekivu veiliutaki vakatui mai lomalagi na Mesaia. (Vakatakila 11:15) E tu tale ga vua na kaukaua me vakaturi ira na mate. (Joni 5:26-28) Ni tukuna ni sa soli vua na lewa, e vakaraitaka tiko o Jisu ni sega ni vakatutu ga na matavosa ena tikina e 19 kei na 20, ia e ivakaro. Eda vuku ke da muria, ni sega ni nona lewa ya, na lewa sara ga ni Kalou.—1 Korinica 15:27.
16. Ni tukuna o Jisu meda “lako,” na cava e tukuna tiko meda cakava, eda na vakayacora vakacava na ilesilesi ya?
16 A tekivu vakamacalataka o Jisu na ivakaro ya ena vosa: “Lako.” (Tikina e 19) E vakarota o Jisu meda lako vei ira tale eso meda tukuna na itukutuku ni Matanitu ni Kalou. Meda cakava qo, e levu na iwalewale eda rawa ni vakayagataka. E dua na iwalewale laulau, meda vunau sara ga e veivale. (Cakacaka 20:20) Eda na saga tale ga meda dau vunau tawalokuci, eda na vakaliuliu meda veivosakitaka na itukutuku vinaka ena gauna veiganiti cava ga. Ena duidui na iwalewale ni noda vunau, ena vakatau ena ituvaki kei na veika e yaco ena vanua eda tiko kina. Ia e dua na ka ena sega ni veisau: Eda “lako” meda vakasaqarai ira era na ciqoma na noda itukutuku.—Maciu 10:11.
17. Eda na vakavulica vakacava e dua me “tisaipeli”?
17 Sa qai vakamacalataka tarava o Jisu na inaki ni ivakaro ya, “moni vakavulici ira na lewe ni veivanua kece ga mera tisaipeli.” (Tikina e 19) Eda na cakava vakacava? Na tisaipeli e gonevuli, e vakavulici. Eda na sega ni vakavulica e dua me rawata ga na kilaka, ia e kena inaki me muri Karisito. Meda vakabibitaka tiko na ivakaraitaki i Jisu me kila kina o gonevuli ni o Jisu ga e nona Qasenivuli e nona iVakaraitaki, me vakatotomuria na ivakarau ni nona bula kei na nona cakacaka.—Joni 13:15.
18. Na cava e ikalawa bibi duadua kina ena nona bula e dua na tisaipeli na papitaiso?
18 Na bibi ni ilesilesi ya e cavuti eke: Ni “papitaisotaki ira ena yaca i Tamada kei na Luvena kei na yalo tabu.” (Tikina e 19) Na ikalawa bibi duadua ena nona bula na tisaipeli na papitaiso, oya na ivakatakilakila ni nona yalataki koya vakatabakidua vei Jiova. E bibi gona na papitaiso me vakabulai kina e dua. (1 Pita 3:21) Ke qaravi Jiova tiko ga ena nona vinaka kece, e rawa ni vakanamata na tisaipeli papitaiso ena veivakalougatataki tawamudu ena vuravura vou sa tu e matada. Vakaevei, o sa vakavulica e dua me papitaiso? Qori na ka e vakavu marau vakalevu ena noda cakacaka vakaitalatala.—3 Joni 4.
19. Na cava meda vakavulica vei ira noda vuli iVolatabu, na cava me tomani tiko kina na vuli nira sa papitaiso oti?
19 E tomana nona ivakamacala o Jisu: “Vakavulici ira mera muria na ka kece au vakarota vei kemuni.” (Tikina e 20) Eda vakavulici ira na vuli iVolatabu mera muria na ivakaro i Jisu, okati kina na ivakaro mera lomana na Kalou, lomani ira na kainodra, mera vakavulica tale ga eso mera tisaipeli. (Maciu 22:37-39) Eda na vakavulici ira vakalalai mera vakamacalataka na ka dina ena iVolatabu kei na nodra vakabauta. Nira sa rawata na ivakatagedegede mera vunau, eda na cakacaka vata kei ira, eda na vukei ira me vuavuaivinaka nodra cakacaka vakaitalatala ena ka eda tukuna kei na noda ivakaraitaki. Ena tomana tiko ga na nona vuli ni sa papitaiso oti. Ena rairai vinakati me vulica eso tale na ka me vosota kina na veika dredre ni muri Karisito tiko.—Luke 9:23, 24.
“Au na Tiko Vata kei Kemuni ena Veisiga Kece”
20, 21. (a) Na cava meda kua kina ni yalolailai nida cakava na ivakaro i Jisu? (b) Na cava meda kua kina ni vakawelewele, cava meda vakayacora?
20 E veivakacegui na iotioti ni vosa ena ivakaro i Jisu: “Raica, au tiko vata kei kemuni ena veisiga kece me yacova na ivakataotioti ni veika vakavuravura.” (Maciu 28:20) E kila o Jisu ni bibi na ilesilesi qo. E kila tale ga ni so na gauna ena kaukaua na veitusaqati. (Luke 21:12) Meda kua ni yalolailai. Ena sega ni biuti keda na noda iLiuliu meda cakava duadua na ilesilesi qo. Eda lomavakacegu ni tiko vata kei keda o koya e soli vua “na lewa kece mai lomalagi kei vuravura.”
21 A yalataka vei ira nona tisaipeli o Jisu ni na tokoni ira ena nodra cakacaka vakaitalatala ena veisenitiuri me yacova “na ivakataotioti ni veika vakavuravura.” Meda muria tiko ga na ivakaro i Jisu me yacova na icavacava. Meda kua ni wele. Sa vakayacori tiko na tatamusuki levu vakayalo! Era sa kumuni tiko e dua na iwiliwili levu era ciqoma noda itukutuku. Meda saga meda cakava na ilesilesi bibi e tataunaki vei keda. Meda vakayagataka vinaka mada ga noda gauna, igu, kei na iyau meda muria kina na ivakaro i Karisito: ‘Ni lako moni vakavulici ira mera tisaipeli.’
a E dau vakayagataki na taga ni ilavo me tawa kina na ilavo. E levu toka na taga ni kakana, e leca, e dau caveni, e dau tawa kina na kakana kei na veika tale eso.
b Na ka vata tale ga qori a vakavulica o Ilaisa na parofita. Ni tala na nona dauveiqaravi o Kiesai me lai raica e dua na yalewa e mate na luvena, e kaya o Ilaisa: “Ke o sotava e dua mo kua sara ni kidavaki koya.” (2 Tui 4:29) E vakatotolotaki na ilesilesi ya, e sega ni vinakati na vakaoti gauna.
c Nira tiko e Kalili e levu nona imuri, de dua na ka e vakamacalataki ena Maciu 28:16-20 e baleta tiko nona rairai o Jisu vei ira na “500 vakacaca” ni vakaturi oti. (1 Korinica 15:6) De ra a tiko e kea e vica vata na drau ena gauna e vakarota kina o Jisu mera vakavulici eso tale mera tisaipeli.