Qarauna na Lomada Veivakaisini

1, 2. Na cava ena rairai dredre kina me kilai na ituvaki dina ni lomada?

KAYA mada o se moce tu ena dua na mataka, o vakila sara ni mosi kaukaua na seremu qai leka nomu icegu. Na ka ga ena rairai lako mai na nomu vakasama, ‘Au sa mateniuto beka?’ Macala ga ni o na sega ni weletaka na ituvaki qori, o na vinakata sara ga mo lai raici vakavuniwai. O na rairai qirita na lori e vakarautaki me usani ira na tauvimate i valenibula. Ni qaravi iko o vuniwai, de dua ena vakayagataka na misini ena kilai kina na tavatukituki ni nomu uto. E bibi me kilai totolo na vu ni leqa kei na veiqaravi me vakayacori vei iko ni vakatau kina na nomu bula se mate.

² Ia vakacava na nomu uto vakaivakatakarakara se na lomamu? Ena rairai dredre tale ga me kilai na kena ituvaki dina ni kaya na iVolatabu: “E dau veivakaisini duadua ga na loma ni tamata qai rerevaki. O cei me kila rawa?” (Jere. 17:9) E rawa gona ni vakaisini keda na lomada meda nanuma nida bulabula vinaka tu vakayalo, ia era sa raica rawa eso tale ni sa tiko na leqa ra qai kauai kina. Na cava e rawa ni vakaisini keda kina na lomada? Io, ni kaukaua na gagadre ca qai rawa ni vakamatabokotaki keda o Setani kei na veika vakavuravura meda kua ni kila na ituvaki dina ni lomada. Ena yaga na ivakaraitaki i Jeremaia kei ira na lewe i Juta ena noda dikeva na lomada.

3. Na cava e rawa ni tukuni ni sa nodra kalou tu e levu?

³ E laurai ena ka era cakava e levu na lewe i Juta ni tauvimate tu vakayalo na lomadra. E sega sara ga ni bau ca nodra lewaeloma ena nodra vakanadakuya na Kalou dina mera lai qarava na kalou ni Kenani. E mani kaya o Jiova vei ira qori: “I vei na nomuni kalou oni bulia me nomuni? Mera tucake ke rawa nira vakabulai kemuni ena gauna ni nomuni rarawa, ni levu na nomuni kalou me vaka na levu ni nomuni koro.” (Jere. 2:28) De dua eda na kaya nida sega ni qaravi kalou matakau. Ia e kaya e dua na ivolavosa ni vosa “kalou” e rawa ni vakaibalebaletaki tale ga “vua e dua na tamata se dua na ka e vakaliuci.” E levu nikua e bibi duadua ena nodra bula na cakacaka, bulabula vakayago, vuvale, kei na nodra manumanu susu. Eso tale era vakaliuci ira na dauqito, o ira era rogo, na iyaya vovou, gade, se ivakarau vakavanua. E bibi cake vei ira na veika qori, sega ni nodra veiwekani kei na Dauveibuli. A va sara ga qori nodra rai na lewe i Juta ena gauna i Jeremaia. Vakacava eda rawa ni coriti tale ga ena ivakarau ni rai ya na lotu vaKarisito nikua?

VEIVAKAMUAI NI LOMADA VEIVAKAISINI

4. Vakacava e vu dina mai lomadra na lewenivanua nodra kaya: “I vei na vosa i Jiova? Me yaco mada ga”?

⁴ O na rairai kurabuitaka na ikotokoto e vakamacalataka kina o Jeremaia na rerevaki ni lomada. A rogoca nodra kaya tiko na lewenivanua: “I vei na vosa i Jiova? Me yaco mada ga!” (Jere. 17:15) Ia vakacava e vu dina mai lomadra na ka era kaya qori? Rogoca mada na ka e cavuti ena imatai ni vica na tikina: “Na nodra ivalavala ca na Juta e volai ena peni kaukamea. Ena mata ni daimani e ceuti kina e lomadra.” A vakaleqai ira na lewe i Juta na nodra ‘nuitaka na tamata wale, era vakararavi ena kaukaua ni tamata, qai gole tani na lomadra mera kua ni muri Jiova.’ E le lailai ga era vakararavi vua na Kalou, era nuitaka nona veidusimaki kei na nona veivakalougatataki.—Jere. 17:1, 5, 7.

5. Na cava nodra rai na lewe i Juta ena ivakaro i Jiova?

⁵ Na nodra rai e levu me baleta na ivakaro ni Kalou e kilai kina na ituvaki dina ni lomadra. (Wilika Jeremaia 17:21, 22.) Kena ivakaraitaki, era vakaroti na lewe i Juta mera kua ni cakacaka, caka bisinisi, se vakaogai ira ena so tale na ka ena Siga ni Vakacecegu. Na siga ya me vakatabakidua ga ena sokalou. Ia na ka era cakava e vakavotui kina na ituvaki ni lomadra. E tukuni nira “sega ni rogoca se vakatudaliga, era domoqa ga mera kua ni muria se ra rogoca na veivakavulici.” Sa matata tu vei ira na lawa ni Kalou, ia era caka nodra ena Siga ni Vakacecegu ni bibi ga vei ira na nodra rai.—Jere. 17:23; Aisea 58:13.

6, 7. (a) E rawa ni cala vakacava na nona nanuma e dua na lotu vaKarisito me baleta na ivakasala ni dauveiqaravi yalodina e vuku? (b) Na cava e rawa ni vakavuna me calata e dua na soqoni?

⁶ Eda sa sega ni vauci nikua ena lawa ni Siga ni Vakacecegu. Ia e tiko na ka meda vulica ena nodra rai na lewe i Juta, kei na ka e vakavotuya me baleta na ivakarau ni lomadra. (Kolo. 2:16) E bibi meda vakuai keda mai na veika e baleti keda ga se na veika tawayaga, meda cakava kina na loma ni Kalou. Meda kua tale ga ni nanuma meda vakamarautaka na Kalou meda rawaka kina. De dua o kila eso era vakadinadinataka ni veivakabulabulataki qai veivakacegui nodra vakaliuca na loma ni Kalou. Ia na rai cala cava meda qarauna?

⁷ Era vakalaiva e levu ena gauna i Jeremaia me vakaisini ira na lomadra. E rawa ni nanuma cala tale ga e dua na lotu vaKarisito nikua ni sega ni rawa ni vakaisini koya na lomana. Kena ivakaraitaki, ena rairai nanuma e dua na ulunivale, ‘E dodonu meu cakacaka meu qarava kina noqu vuvale.’ E dina ya, ia vakacava ke sa lai vakasama va qo, ‘Au na tosoya tale noqu vuli me dua kina noqu cakacaka sau vinaka.’ Ena rairai donu tu vei ulunivale na rai qori, sa rawa ni nanuma kina, ‘Sa veisau na gauna, sa vinakati meu lai vuli ena univesiti meu rawa ni cakacaka meu bula tiko kina.’ E rawarawa sara ni raica vakamamada e dua na ivakasala vuku e vakarautaka na dauveiqaravi yalodina e vuku me baleta na kena tosoi tale na vuli, sa tekivu calata kina na soqoni! Eso era sa rawai ena vakasama kei na rai vakavuravura. (Efeso 2:2, 3) E veiganiti kina na ivakasala vakaivolatabu: “Kua ni vakalaiva na vuravura o tu kina me moici iko ina kena itovo.”—Roma 12:2, Phillips.a

8. (a) Na cava ena rairai sakitaka e dua na lotu vaKarisito? (b) Na cava e sega ni veirauti kina me kilai ga na Kalou kei na veika e cakava?

⁸ De dua era vakaiyau, era rogo eso na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri. Era va tale ga qori eso na tacida ena gauna qo. Mera raica vakacava na tacida qori nodra rawaka? Vakacava o keda, meda raici ira vakacava na tacida era vakaiyau se rogo? E sauma qori o Jiova ena gusu i Jeremaia. (Wilika Jeremaia 9:23, 24.) E sega ni ka vakayalomatua meda sakitaka noda rawaka, meda sakitaka ga na talei ni noda kila na Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura. (1 Kor. 1:31) Ia na cava na ibalebale ni yalomatua kei na kilaka? E rawa ni vukei keda e keri nodra ivakaraitaki na lewenivanua ena gauna i Jeremaia. Era kila na yaca ni Kalou. Era kila tale ga na veika e cakava me vakabulai ira kina nodra qase ena Wasa Damudamu, gauna era curuma kina na Vanua Yalataki, nodra gauna na Dauveilewai, kei na nodra gauna ni veiliutaki na tui yalodina. Ia era sega ni kilai Jiova dina, qai vakarairai ga nodra vakabauti koya. Era kaya tiko ga: “Au sega ni cala. Sa vakasuka tani ga vei au [na Kalou] na nona cudru.”—Jere. 2:35.

SALA E MOICI KEDA KINA O JIOVA

9. Eda kila vakacava nida rawa ni vakavinakataka na ituvaki ni lomada? Eda na cakava vakacava qori?

⁹ E bibi mera veisautaka na Jiu nodra rai me baleta na ivakaro ni Kalou. E sega ni dodonu me dredre nodra cakava qori ni kaya na Kalou me baleti ira na tu vakavesu: “Au na solia vei ira na yalo mera kilai au ni o yau o Jiova. Era na noqu tamata, au na nodra Kalou, nira na lesu mai vei au ena lomadra taucoko.” (Jere. 24:7) E rawa tale ga nida cakava na veisau va qori nikua, vakabibi noda vakavinakataka na ituvaki vakayalo ni lomada. E tolu na ka e bibi meda cakava: vulica vagumatua na Vosa ni Kalou, kila vinaka na sala e yaga kina ena noda bula, da qai bulataka na veika eda vulica. Meda kua ni vakataki ira ena gauna i Jeremaia, ia meda kerei Jiova me dikevi keda da qai veidutaitaka noda gagadre kei na ka e kaya nona Vosa. Dua tale na sala eda rawa ni dikevi keda kina, oya meda dau vakasamataka na veika sa cakava ena vukuda o Jiova. (Same 17:3) E ka vakayalomatua meda cakava qori!

10, 11. (a) Na cava e lai raica kina o Jeremaia na dautulituli? (b) E vakatau ena cava nona moici keda o Jiova?

¹⁰ E dau veivakasaurarataki o Setani me muria kece na kawatamata e dua ga na ivakarau. Ia na Kalou e moici keda yadudua qai vakatau qori ena keda ituvaki. E vakavotui vinaka qori ena ka e sotava o Jeremaia. A tukuna vua na Kalou me lako ina vale ni dautulituli. A tulituli tiko ena nona itutu wiri na dautulituli. Ia e ca na iyaya e bulia, mani tulia tale e dua na iyaya. (Wilika Jeremaia 18:1-4.) Na cava e tukuni kina vei Jeremaia me lai raica na dautulituli? Na cava eda vulica kina?

¹¹ E via vakaraitaka vei Jeremaia o Jiova ni tu vua na dodonu me moica na kawatamata kei na veimatanitu ena sala e vinakata. Na cava e cakava na Kalou ena qele? O Jiova e sega ni vaka na tamata e tulituli ni sega ni dau cala, e sega tale ga ni veivakarusai vakaveitalia. Na lewa ena tauca vei keda e vakatau ena ivakarau ni noda ciqoma na nona moici keda.—Wilika Jeremaia 18:6-10.

12. (a) Na cava e cakava o Jioiakimi ni saga o Jiova me moici koya? (b) Na cava o vulica ena ivakaraitaki i Jioiakimi?

¹² E moici keda vakacava nikua o Jiova? Na sala bibi duadua e cakava kina qori na iVolatabu. Ni wilika e dua na Vosa ni Kalou qai bulataka na ka e wilika, sa vakavotuya tiko na ivakarau ni lomana, ena qai moici koya na Kalou. Meda dikeva mada na ivakaraitaki i Tui Jioiakimi, meda raica na sala e rairai moici ira kina ena gauna i Jeremaia na ka ni bula e veisiga. E vakaroti ena Lawa me kua ni dua e ‘dabuya nona tamata cakacaka saumi,’ ia qori sara ga na ka e cakava tiko na tui. E vakalolomataki ira na kainona ni vakacakacakataki ira mera tara nona “vale levu,” qai sega ni saumi ira vinaka. (Vkru. 24:14; Jere. 22:13, 14, 17) A saga na Kalou me moici Jioiakimi ni talai ira nona parofita mera lai vakarogoya vua na nona itukutuku, ia e vakamalumalumu ina gagadre ni lomana veivakaisini qai kaya, “Au na sega ni muria.” Ni muria tiko ga nona ivalavala ni se gone, e kaya kina na Kalou: “Ena bulu ga me vaka na asa [o Jioiakimi], e[na] yarataki qai biu ena taudaku ni matamata e Jerusalemi.” (Jere. 22:19, 21) Io, e ka vakalialia dina meda vakaiulubaletaka: ‘Sa matau vei au na ivakarau qo’! Sa sega ni talai ira mai nikua na parofita me vakataki Jeremaia na Kalou, ia e se veidusimaki tiko ga. E vakarautaka na dauveiqaravi yalodina e vuku na ivakavuvuli vakaivolatabu meda vakasamataka qai bulataka. Na ivakavuvuli qori ena rairai vauca noda bula e veisiga, me vaka na isulusulu kei na sasauni se na mataqali ivakatagi kei na danisi e vakayacori ena vakamau se dua tale na soqo. Vakacava eda na vakalaiva me moici keda na Vosa ni Kalou?

13, 14. (a) Na cava sa qai nanumi kina mera sereki na bobula Iperiu? (b) E kilai vakacava na ivakarau dina ni lomadra?

¹³ Raica mada e dua tale na ivakaraitaki. Era buli Setekaia na kai Papiloni me sosomitaka e dua tale na tui e Juta. Ia e beca o Setekaia na ivakaro ni Kalou ena gusu i Jeremaia ena nona talaidredre. (Jere. 27:8, 12) Era mani bukudruadruataki Jerusalemi na kai Papiloni. E nanuma sara na tui kei ira na turaga mera muria tale na Lawa me vakadonui ira kina na Kalou. E kila o Setekaia ni dodonu mera sereki na bobula Iperiu ena ikavitu ni yabaki, e mani cakava e dua na veiyalayalati me muri na ituvatuva qori. (Lako 21:2; Jere. 34:14) Io, sa qai nanumi mera sereki na bobula nira sa bukudruadruataki Jerusalemi na meca!—Wilika Jeremaia 34:8-10.

¹⁴ E vukei ira na lewe i Jerusalemi na mataivalu ni Ijipita, era mani suka lesu na kai Papiloni. (Jere. 37:5) Na cava era na cakava o ira na sa sereki ira na bobula? Era vakacakacakataki ira tale vakabobula na tagane kei na yalewa era sereka. (Jere. 34:11) Eda vulica e keri nira nanuma na Jiu mera muria na lawa ni Kalou nira sa sotava na leqa, de dua me iubi ni nodra talaidredre e liu. Ia ni veisau na ituvaki, era lesuva nodra ivalavala makawa. E vakarairai ga nodra kila na inaki ni Lawa. Nodra ivalavala e vakaraitaka ni sega ni vu mai lomadra nodra muria na veidusimaki ni Vosa ni Kalou, era sega tale ga ni vinakata dina me moici ira.

VAKALAIVA ME MOICI IKO O JIOVA

15. O na vakaraitaka vakacava ni o vinakata me moici iko o Jiova? Tukuna na kena ivakaraitaki.

¹⁵ Eda vakavulici ena ivavakoso ena ivakavuvuli vakaivolatabu meda muria ena ituvaki eda sotava. Kena ivakaraitaki, eda sa kila tiko na ka meda cakava ke da veileqaleqati kei na dua na tacida. (Efeso 4:32) De dua eda vakadinata ni donu na ivakasala vakaivolatabu, ena vakavukui keda tale ga. Ia vakacava eda na vakalaiva me moici keda o Jiova? Qori ena kilai kina se da mataqali qele vakacava. Eda na cakava na veiveisau e gadrevi ke da yalomalumalumu, ena qai moici keda na Dautulituli Levu meda vaka na iyaya e vakayagataki ena inaki dokai. (Wilika Roma 9:20, 21; 2 Timoci 2:20, 21.) Meda kua gona ni vakataki Jioiakimi se o ira na lewenivanua ena gauna i Setekaia, ia meda yalorawarawa me moici keda o Jiova meda vakayagataki ena inaki dokai.

16. Na cava e vakadinata o Jeremaia?

¹⁶ Na cava e cakava o Jeremaia ni moici koya na Kalou? E rawa ni kilai qori ena nona vakadinata: “E sega ni vu vua na tamata e lako tu me lewa na nona ilakolako.” E kaya tale: “Moni vakadodonutaki au, kemuni Jiova.” (Jere. 10:23, 24) Ra itabagone, na cava oni vulica vei Jeremaia? De dua e levu na ka moni vakatulewataka ena gauna se bera mai. Eso nomuni icaba era via ‘lewa ga nodra ilakolako.’ Ia vakacava o iko, o na nuitaka na veidusimaki ni Kalou ni o vakatulewa? O vakadinata ena yalomalumalumu nida sega ni rawa ni lewa ga vakataki keda noda ilakolako? Nanuma tiko: Ena moici iko na Kalou ke o nuitaka nona veidusimaki.

17-19. (a) Na cava e bolea kina o Jeremaia na ilakolako yawa ina Uferetisi? (b) A vakatovolei vakacava na talairawarawa i Jeremaia? (c) E yaga vakacava na ka e cakava o Jeremaia ena beleti?

¹⁷ A okati ena ilesilesi i Jeremaia nona talairawarawa ina veidusimaki ni Kalou. Vakacava o na talairawarawa tale ga me vakataki Jeremaia ke o tu ena kena ituvaki? A tukuna vei Jeremaia o Jiova ena dua na gauna me kauta mai e dua na beleti lineni qai vauca e tolona. Oti e kaya na Kalou me lako ina Uferetisi. O na raica ena mape ni rauta ni 500 na kilomita na yawa ni vanua me lakova. Ni yaco e kea, e tukuni vei Jeremaia me vunia na beleti ena qaravatu qai lesu i Jerusalemi. Oti e vica na siga e tukuna vua na Kalou me lai kauta tale mai na beleti. (Wilika Jeremaia 13:1-9.) Ni cakacakataki na ilakolako qori i Jeremaia, e rauta toka ni 1,900 na kilomita. Era sega ni vakabauta na dauvakadiloya na iVolatabu me taubaletaka tu na vanua yawa qori o Jeremaia me vica na vula.b (Esera 7:9) Ia qori na ka e tukuna na Kalou, a cakava dina tale ga o Jeremaia.

¹⁸ Raitayaloyalotaka mada ni taubaletaka voli na veiulunivanua kei Jutia na parofita. De dua ena takosova na vanua talasiga me qai yaco ina Uferetisi. E cakava kece qori me lai vunia wale ga e dua na beleti lineni! Era na rairai lomatarotaro na kainona ena nona yali tu vakadede. A biuta tu yani na beleti qai lesu i Jerusalemi. Sega ni dede a tukuna vua na Kalou me lakova tale na vanua yawa ya me lai kauta mai na beleti sa ca tu, ‘sa sega na kena yaga.’ E rawarawa sara me kaya o Jeremaia: ‘E vakalevu cakacaka dina qo. Cava na kena yaga?’ Ia e sega ni va ya na rai i Jeremaia ni a moici koya na Kalou. Qori na vuna e sega ni vosa kudrukudru kina, e cakava ga na ka e tukuni vua!

¹⁹ Sa qai vakamatatataka na Kalou vei Jeremaia na ituvaki ena ikarua ni nona ilakolako. Na ka e tukuni me cakava o Jeremaia e dua na ivakaraitaki e rawa ni vakayagataka ni kacivaka na itukutuku bibi qo: “O ira na tamata ca qo era sega ni via muria na noqu vosa, era muria ga na nodra yalokaukaua, era muria tiko na kalou tani mera qarava ra qai cuva kina, era na vaka na beleti qo ni sega sara ga ni yaga.” (Jere. 13:10) Sa vakatubuqoroqoro dina na iwalewale ni veivakavulici e vakayagataka qori o Jiova! Nona talairawarawa mai vu ni lomana o Jeremaia ena ka e rairai nanumi ni sega ni yaga, e vuavuaivinaka kina nona sasaga me uqeta na lomadra na lewenivanua.—Jere. 13:11.

20. Na cava era na rairai kurabuitaka kina eso nomu talairawarawa? Ia na cava mo vakadeitaka?

²⁰ Sa sega ni okati ena veivakavulici ni Kalou nikua noda taubaletaka e vica na drau na kilomita. Ia vakacava e dua na basoga ni nomu bula ena gauna qo e rawa nira kurabui se vakalewai iko kina eso tale? De dua nomu isulusulu se sasauni, vakatulewa me baleta na vuli, cakacaka o digia, se nomu rai me baleta na alakaolo. Vakacava o na vakadeitaka mo muria na veidusimaki ni Kalou me vakataki Jeremaia? Ni o vakalaiva me moici iko na Kalou, nomu vakatulewa e rawa nira kila kina na ka dina eso tale. Se mani cava e yaco, mo vakadeitaka ni na yaga tawamudu vei iko nomu talairawarawa ina veidusimaki i Jiova ena nona Vosa, kei na ivakasala e vakarautaka na dauveiqaravi yalodina e vuku. O rawa ni vorata na veivakamuai ni lomamu veivakaisini me vakataki Jeremaia. Mo yalorawarawa mada ga me moici iko na Kalou, o na qai vakayagataki ena inaki dokai ena yaga tawamudu vei iko.