“Yalovinaka, Moni Muria na Vosa i Jiova”

1, 2. Na cava nodra rai o ira na guta ‘na ivakarau era muria tu e levu’? Na cava mo kua ni muri ira kina qori?

ERA sega ni taleitaka e levu nikua na talairawarawa. Era sega ni yavutaka nodra vakatulewa ena ka e donu se cala. Era nanuma mera ‘cakava ga na ka era vinakata’ se ‘cakava na ka mera drovaka kina na itotogi.’ E vakadinadinataki ya ena nodra beca na draiva na ivakatakilakila ni gaunisala, nodra sega ni daudina o ira na vakailavotaka na bisinisi, se nodra beca na vakailesilesi na lawa era veivuke ena kena vakarautaki. E ca qai veivakaleqai ‘na ivakarau era muria tu qori e levu’ nikua, me vaka ga ena gauna i Jeremaia.—Jere. 8:6.

² Nanuma tiko, na Kalou Kaukaua Duadua ena sega ni vakadonui ira era guta na ‘ivakarau era muria tu e levu.’ Sa rauta me vakamacalataka o Jeremaia na kedra duidui o ira na “sega ni rogoca na domo i Jiova,” kei ira era talairawarawa vua. (Jere. 3:25; 7:28; 26:13; 38:20; 43:4, 7) E bibi meda dui dikevi keda ena tikina qori, ni sa qai kaukaua ga na sasaga i Setani meda tawayalodina na lotu vaKarisito dina. O Setani e vaka na gata e vaqara kena, e vakasauri ga nona katia na ka e kila ni rawa ni kania. E gaga na ikati qori qai rawa ni veivakamatei. Ena sega ni kati keda na gata batigaga ke da vakadeitaka meda muria na vosa i Jiova. Ia na cava ena vakaukauataki keda meda talairawarawa vei Jiova? Qori ena vukei keda kina na ivola i Jeremaia.

VUNA MEDA TALAIRAWARAWA KINA VEI JIOVA

3. Na cava meda talairawarawa kina vei Jiova?

³ Na cava meda talairawarawa kina vei Jiova? E kaya o Jeremaia ni o Jiova “e bulia na vuravura ena nona kaukaua, o koya e vakataudeitaka na vanua bulabula ena nona vuku.” Qori e dua na vuna meda talairawarawa kina vua. (Jere. 10:12) E Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura o Jiova. O koya duadua ga na iliuliu meda rerevaka. E tu vua na dodonu me vakaroti keda ena ka meda cakava, nona ivakaro qori ena yaga tawamudu vei keda.—Jere. 10:6, 7.

4, 5. (a) Na cava sa qai matata vei ira na Jiu ena gauna ni lauqa? (b) Era vakamaumautaka vakacava na lewe i Juta na “wai ni bula” e vakarautaka o Jiova? (c) O na gunuva vakacava na “wai ni bula” qori?

⁴ E sega ni Turaga Cecere ga o Jiova, e vu tale ga ni noda bula tu nikua. Na ka dina qori sa qai vakamatatataki vei ira na Jiu ena gauna i Jeremaia. Na vanua o Ijipita e tu na kena uciwai, na Naile, ia e duidui na ituvaki ena Vanua Yalataki. Era waraka sara na tamata ni Kalou me tau na uca ena kena gauna ena loma ni yabaki, sa qai maroroi na wainiuca ena dua na tobu ni wai. (Vkru. 11:13-17) O Jiova ga e rawa ni vakatauca na uca me vakasuasuataka na qele me vua kina na itei. Ia e rawa tale ga ni sogota na lomalagi me kua ni tau na uca. Ena vuku ni nodra talaidredre na Jiu ena gauna i Jeremaia, e yaco veitaravi ena nodra vanua na lauqa. E vakavuna me mamaca na nodra were, loganivaini, toevu, kei na mataniwai.—Jere. 3:3; 5:24; 12:4; 14:1-4, 22; 23:10.

⁵ Era vakamareqeta na Jiu na wai, ia era cata na “wai ni bula” e solia wale vei ira o Jiova. Era cakava vakacava qori? Era nakita mera beca na Lawa ni Kalou ra qai veidinadinati kei ira na veimatanitu voleka. Era vaka e dua e sova na wai ina mataniwai qaraqara e sega ni maroroya rawa na wai, nira tauca ga na vua ni nodra ivalavala. (Wilika Jeremaia 2:13; 17:13.) Meda kua gona ni muria nodra ivakaraitaki nida na sotava ga kina na leqa. E sega ni caka rawa na ivakasala e vakarautaka e veigauna o Jiova ena nona Vosa uqeti vakalou. Ena yaga wale ga vei keda na “wai ni bula” ke da gunuva ena noda vulica wasoma da qai saga meda bulataka.

6. (a) Vakamacalataka na rai nei Tui Setekaia me baleta na talairawarawa vei Jiova. (b) Na cava o nanuma kina ni lialia na tui?

⁶ Sa qai bibi ga na talairawarawa ni sa voleka ni vakataulewa e Juta na Kalou. E bibi mera veivutuni ra qai talairawarawa vei Jiova na Jiu ke ra vinakata nona veivakadonui kei na nona veitaqomaki. Qori na ka e vinakati me cakava tale ga o Tui Setekaia. Ia e sega ni dei me cakava na ka dodonu. A vakamalumalumu ina nodra veivakamuai eso tale nira vinakata me vakamatei o Jeremaia. E qai vakabulai Jeremaia o Epetimeleki me vaka eda raica ena wase sa oti. Oti e vakamasuti Setekaia na parofita: “Yalovinaka, moni muria na vosa i Jiova.” (Wilika Jeremaia 38:4-6, 20.) Na cava ena cakava na tui? Ena talairawarawa beka vua na Kalou me rawa ni vakalougatataki?

BIBI NA TALAIRAWARAWA VEI JIOVA

7. E rawa ni vakatovolei vakacava nomu talairawarawa?

⁷ E se bibi tiko ga nikua na talairawarawa me vaka ga na gauna i Jeremaia. E vakacava sara mada na levu ni nomu via talairawarawa vei Jiova? Kaya mada o sega ni nakita nomu raica e dua na site ni iyaloyalo vakasisila ena Internet, vakacava o na raica tiko ga se o na vorata na veitemaki qai gole tani mai kina? Ke kerea e dua e sega ni vakabauta mai vanua ni cakacaka se koronivuli mo drau veibuku, o na yaloqaqa mo vakasega vua? Vakacava na nodra ivola kei na nodra site na vukitani ena internet, o na raica se o na cata? Me noda idusidusi na Jeremaia 38:20 ena vica na ituvaki qori, kei na so tale na ka eda vakatovolei kina.

8, 9. (a) Na cava e bibi kina mo rogoca nodra veivakasalataki na qase? (b) Na rai cava me tiko vei iko me baleta nodra veivakasalataki wasoma na qase?

⁸ A talai Jeremaia wasoma o Jiova vei ira na nona tamata me vakasalataki ira: “Moni biuta mada na nomuni itovo ca, moni vakavinakataka tale na nomuni itovo kei na nomuni ivalavala.” (Jere. 7:3; 18:11; 25:5; wilika Jeremaia 35:15.) Me vakataki Jeremaia ga, era solia tale ga nodra vinaka kece na qase ni ivavakoso nikua mera vukei ira na tacidra mera kua kina ni vakaleqai vakayalo. E bibi gona mo rogoci ira na qase ke ra vakasalataki iko ena nomu sa rairai muri cala tiko.

⁹ De dua era na taleva na qase eso na ivakavuvuli vakaivolatabu sa vakaraitaki oti vei iko. E bibi mo nanuma tiko ni sega ni rawarawa na veivakasalataki wasoma. Sa na qai vakadredretaka sara qori na nomu vakatotomuria nodra rai ena gauna i Jeremaia. Ke ra vukei iko wasoma gona na qase, raica ya me ivakaraitaki ni loloma i Jiova. Ena sega ni gadrevi me veivakasalataki wasoma o Jeremaia ke muri na ka e kaya. Io, ena sega tale ga ni gadrevi qori nikua ke muri totolo na ivakasala.

YAVU NI VEIVOSOTI I JIOVA

10. Na cava me kua ni nanumi kina ni na totolo ga nona veivosoti o Jiova?

¹⁰ Se mani vakacava na kaukaua ni noda sasaga, sa na sega tu ga ni totoka vakaoti noda talairawarawa vei Jiova ena gauna qo. Eda kalougata ni tu vakarau o koya me vosota noda cala. Ia e cata na valavala ca o Jiova, me kua kina ni nanumi ni na totolo ga nona veivosoti. (Aisea 59:2) Ni bera ni veivosoti, ena vakadeitaka rawa ni veiganiti dina me cakava ya.

11. Na cava e sega ni vunitaki rawa kina na valavala ca e caka lo?

¹¹ Eda sa raica oti ni levu na Jiu ena gauna i Jeremaia era vakatanitaka na vosovoso kei na yalololoma ni Kalou ena nodra talaidredre wasoma. Vakacava eda rawa ni cakava tale ga qori na dauveiqaravi i Jiova nikua? Io, ke da vakalecalecava na ivakasala i Jiova da qai sega ni muduka noda ivakarau ca. E rawa ni laurai levu qori ena so na ituvaki, me vaka na vakawati veibutakoci. Ia ke ra sega mada ga ni raica eso tale na nona cala e dua, se rerevaki ga na sala e muria o koya e talaidredre vei Jiova. Ena rairai nanuma o koya e rua tu nona ivakarau ni bula, ‘Sega ni dua ena kila.’ Ia e lecava ni kila na Kalou na ka eda vakasamataka kei na malele ni lomada, e rawa gona ni raica na ka e caka lo. (Wilika Jeremaia 32:19.) Na cava me vakayacori ke sa talaidredre dina e dua vua na Kalou?

12. Na cava era na cakava ena so na gauna na qase mera taqomaka kina na ivavakoso?

¹² E vakayagataki Jeremaia tiko ga o Jiova me vukei ira na Jiu, ia era yalokaukaua e levu. Ena rairai sega ni veivutuni tale ga e dua e cala bibi nikua ni sega ni ciqoma nodra veivuke na qase. Era na muria na qase ena ituvaki va qori na ivakasala vakaivolatabu, mera taqomaka na ivavakoso ena nona vakasivoi o koya e cala. (1 Kor. 5:11-13; raica na kato “Sega na Lawa,” ena tabana e 73.) E sega ni kena ibalebale qori ni sa sega tale ni dua nona inuinui o koya e cala, se sa na sega ni vakadonui koya tale o Jiova. Dua na gauna balavu era talaidredre tu kina na Isireli, se kaya ga na Kalou: “Moni lesu mai na gone vukitani. Au na vakabulai kemuni mai na nomuni vukitani.” (Jere. 3:22)a E sega wale ga ni sureti ira na valavala ca o Jiova mera lesu vua, e vakaroti ira sara ga mera cakava qori.

TALAIRAWARAWA VEI JIOVA QAI LESU VUA

13. Na cava e vakadinata o koya e via lesu vei Jiova?

¹³ Me lesu vua na Kalou e dua me vaka e tukuna o Jeremaia, e bibi me taroga, ‘Na cava au cakava?’ Ke dusimaki vakaivolatabu ni cala dina, e dodonu me ciqoma qori. Era sega ni veivutuni eso na Jiu ena gauna i Jeremaia ra qai sega ni dikevi ira tale. Era sega ni via vakadinata nira valavala ca bibi, mani sega ni vosoti ira o Jiova ni sega na yavu me cakava kina ya. (Wilika Jeremaia 8:6.) Ia o koya e veivutuni dina e vakadinata ni nona talaidredre vei Jiova, e vakarogorogocataki kina na yacana kei na nona ivavakoso. E rarawataka vakalevu na leqa e rairai vakavuna vei ira e sega nodra cala. E vakadinata tale ga ni na qai vosoti koya ga o Jiova ke tusanaka kece nona cala. Ia eso tale na ka e gadrevi me vakadonui koya tale kina na Kalou.

14. Na cava e okati ena nona “lesu vei Jiova” e dua? (Raica tale ga na kato “Na Cava na iBalebale ni Veivutuni?”)

¹⁴ O koya e veivutuni dina ena dikeva nona inaki, gagadre, kei na nona ivalavala. (Wilika Lele i Jeremaia 3:40, 41.) Ena dikeva na vanua e malumalumu kina, me vaka nona veitokani kei na yalewa ke tagane se kei na tagane ke yalewa, nona vakayagataka na alakaolo se tavako, vakayagataki ni Internet, se nona veidinadinati vakabisinisi. Na radinivale e vinakata me savasava tu ga nona vale ena quaraka na kona kece ni nona valenikuro. Me va tale ga qori nona saga vagumatua o koya e veivutuni me vakasavasavataka nona vakasama kei na nona itovo. E bibi me “lesu vei Jiova” ni cakava na ka e vinakata qai muria nona ivakatagedegede. Eso na Jiu ena gauna i Jeremaia e “lasu wale ga” nodra lesu vei Jiova. E vakarairai ga nodra rarawataka na ka era cakava, ia era sega ni veisautaka na lomadra se na nodra bula. (Jere. 3:10) O koya e vinakata dina me vosoti nikua ena sega ni vakataki ira qori, ena sega ni vakaisini Jiova kei na nona ivavakoso. Ena sega ni muduka ga na nona ivakarau ca ni via taqomaka na kena irogorogo se me rawa ni veimaliwai tale kei ira na wekana se tacina vakayalo. Ia ena cakava qori me ganiti koya kina na veivosoti kei na veivakadonui ni Kalou.

15. Ena vakacava nona ivakarau ni masu vua na Kalou o koya e veivutuni dina?

¹⁵ E bibi tale ga na masu ena nona veivutuni e dua. E kena ivakarau ena gauna makawa mera laveta i lomalagi na ligadra na lewenivanua nira masu. Ni masu o koya e veivutuni dina ena gauna qo, ena ‘laveta cake na lomana kei na ligana vua na Kalou’ me vaka e kaya o Jeremaia. (Lele 3:41, 42) Ni rarawataka o koya e veivutuni na ka e cakava, ena saga me veisautaka nona ivalavala me lakovata kei na nona kerea me vosoti. E sega ni veivakaisini nona masu, ia e vu sara ga mai lomana.

16. Na cava e bibi kina me lesu vua na Kalou o koya e valavala ca?

¹⁶ O koya e vakadinata ni cala dina ena gadrevi me yalomalumalumu. Ia qo na ka me vakadeitaka: E vinakata o Jiova mera lesu vua na valavala ca. Ni raica na Kalou ni rarawa dina na lomana e dua, ena uqeti koya tale ga na lomana me cakava kina e dua na ka. E “yavala” sara ga na lomana ni via vosoti ira kece era veivutunitaka nodra cala, me vaka ga e cakava vei ira na Isireli era sereki mai na nodra tu vakavesu. (Jere. 31:20) E veivakayaloqaqataki dina noda kila ni o Jiova ena vakalougatataki ira era talairawarawa vua mera tikovakacegu, qai solia vei ira na inuinui! (Jere. 29:11-14) Era rawa ni marautaka tale o ira qori nodra veimaliwai kei ira na tamata yalodina ni Kalou.

ITATAQOMAKI NA TALAIRAWARAWA

17, 18. (a) O cei o ira na luvei Rekapi? (b) Na cava e kilai me baleti ira, me vaka e laurai ena tabana e 77?

¹⁷ Ena taqomaki keda noda talairawarawa vei Jiova. E vakadinadinataki qori ena nodra ivakaraitaki na luvei Rekapi ena gauna i Jeremaia. Na tukadra o Jionatapi e dua na Kenaiti, qai yalodina ni tokoni Jeu. A vakarautaka eso na vakatatabu vei ira na nona kawa ena sivia na rua na senitiuri yani e liu. Dua vei ira na vakatatabu qori mera kua ni gunu waini. Era muria tu ga na luvei Rekapi na ivakaro qori ena gauna mada ga sa mate kina o Jionatapi. E vakatovolei ira ena dua na gauna o Jeremaia ni kauti ira ina dua na rumunikana ena valenisoro qai biuta e matadra na waini. Ni tukuna mera gunu, era kaya vua: “Keimami na sega ni gunu waini.”—Jere. 35:1-10.

¹⁸ Sa mate makawa na tukadra na luvei Rekapi, ia se bibi tiko ga vei ira mera talairawarawa vua. Sa qai wacava sara na kena bibi nikua meda talairawarawa ena nona ivakaro na Kalou bula. E qoroya o Jiova nodra dei na luvei Rekapi mera talairawarawa, e veicalati sara qori kei na nodra talaidredre na Jiu. A yalataka na Kalou ni na taqomaki ira na luvei Rekapi ni sa na vakatauitotogi. O Jiova ena taqomaki ira tale ga era talairawarawa vua ena gauna ni veivakararawataki levu.—Wilika Jeremaia 35:19.

TOKONI IRA NA TALAIRAWARAWA VUA O JIOVA

19. Ena taqomaki iko vakacava na nomu talairawarawa vua na Kalou?

¹⁹ Me kua ni nanumi ni veikaroni qai veitaqomaki ga o Jiova vei ira na nona tamata ena veigauna sa oti. E taqomaki ira sara tiko ga ena gauna qo nona tamata mera kua ni vakaleqai vakayalo. Na bai cecere e dau taqomaka na koro lelevu ena gauna makawa nira ravuravu yani na meca. Na lawa tale ga ni Kalou e taqomaki ira era vulica ra qai muria e veigauna. Vakacava o na vakadeitaka mo muria na ivakatagedegede ni Kalou mo taqomaki tiko ga kina? Ke o cakava qori, o na vinaka ga kina. (Jere. 7:23) Era vakadinadinataka e levu ni yaga nodra talairawarawa.—Raica na kato “iTataqomaki na Talairawarawa Vei Jiova.”

20, 21. (a) Na cava mo vakadeitaka me baleta na nomu qaravi Jiova? (b) Na cava e cakava o Tui Jioiakimi ni rogoca na itukutuku ni Kalou ena gusu i Jeremaia?

²⁰ E dau vakadredretaka noda qarava na Kalou na veitusaqati. Era rawa ni veitusaqati noda lewe ni vuvale, o ira mai vanua ni cakacaka, koronivuli, se o ira na vakailesilesi ena noda itikotiko. Ia mo vakadeitaka ke o talairawarawa vei Jiova se mani cava e yaco, ena tokoni iko ena ituvaki dredre kece o sotava. Nanuma tiko, a yalataka na Kalou me karoni Jeremaia se mani kaukaua vakacava nona tusaqati. A qai cakava dina qori. (Wilika Jeremaia 1:17-19.) E vakadinadinataki na veitokoni ni Kalou donuya na veiliutaki i Tui Jioiakimi.

²¹ O Jioiakimi na iliuliu e Isireli e kaukaua duadua nona saqati ira na italai ni Kalou. Kena ivakaraitaki, e sega ni kauaitaka na tui ca qori na iyalayala ni vanua ni sa vakasasataka na parofita o Uraija, a bula donuya tale ga na gauna i Jeremaia. E qai vakamatea na parofita i Jiova na tui. (Jere. 26:20-23) Ena ikava ni yabaki ni veiliutaki i Jioiakimi, a vakaroti Jeremaia o Jiova me vola na vosa kece a cavuta me qai wiliki vakadomoilevu ena valenisoro. E kau sara vei Jioiakimi na ivolavivigi qai wilika vua e dua na vakailesilesi. Ni se wiliki tiko na ivolavivigi, e basuka na tui qai biuta ena buka. E guce nodra sasaga na turaga mera tarova qori. Oti e tala eso na tui mera lai vesuki rau o Jeremaia kei Peruki. Ia e “vunitaki rau tiko ga o Jiova.” (Jere. 36:1-6; wilika Jeremaia 36:21-26.) Io, e veitaqomaki o Jiova me kua ni cakava e dua na ka o Jioiakimi vei rau na tagane yalodina qori.

22, 23. Na cava o vulica me baleta na veitokoni ni Kalou ena irogo mai na dua na yasa i Esia?

²² Ke raica o Jiova ni veiganiti, ena vunitaki ira tale ga nona dauveiqaravi nikua mera kua ni vakaleqai. Levu na gauna e dau veivakayaloqaqataki qai veivakavukui mera talairawarawa vua na nona tamata, mera vunautaka tiko ga na itukutuku vinaka. Kena ivakaraitaki, e dua na itubutubu ledua eda na vakatoka me o Gulistan qai va na luvena, e vakadinadinataka na veitokoni i Jiova. Dua na gauna, o koya ga na iVakadinadina i Jiova ena dua na yasa i Esia ra qai tusaqata voli ena vanua qori na vakailesilesi na cakacaka vakavunau. E sega ni rawa ni veimaliwai wasoma kei ira na lotu vaKarisito matua, ni sivia na 400 na kilomita na vanua e tiko kina na ivavakoso e voleka duadua. E dau tusaqati qai sotava e levu tale na leqa, ia e kunei ira e levu na tataleitaki ena nona vunau e veivale. E laurai ena dua na ripote ni a vuli iVolatabu tiko kei ira e le 20, sa qarava sara tu ga o Gulistan nodra bula vakayalo na ilala qori.

²³ Na Kalou ena vukei iko tale ga kei na so tale nona dauveiqaravi era talairawarawa vua, me vaka ga e cakava vei Jeremaia kei ira na tacida vakataki Gulistan. Vakadeitaka mo talairawarawa ga vua na Kalou ni iliuliu, sega vua na tamata. Ke o cakava qori, ena sega ni vakalatilati na veitusaqati kei na leqa tale eso ena nomu tukuni koya na Kalou dina vei ira na tu ena yalava.—Jere. 15:20, 21.

24. Ena yaga vakacava vei iko nikua na talairawarawa?

²⁴ Ke sega ni dusimaki keda na Dauveibuli, eda na sega ni vakila na marau dina se lomavakacegu. (Jere. 10:23) Nida sa dikeva qo na ivakamacala i Jeremaia me baleta na talairawarawa, vakacava o vakasamataka eso na veiveisau mo cakava me dusimaki iko vinaka sara kina o Jiova? E idusidusi nuitaki duadua ni bula na ivakaro i Jiova, qai yavu ni noda marau kei na rawaka. Oya na vuna e veivakamasuti kina: “Moni muria na noqu vosa . . . moni vinaka kina.”—Jere. 7:23.