WASE 19

Vakavulica na Yalewa ni Samaria

VEIVAKAVULICI I JISU
SOKALOU E VAKADONUYA NA KALOU

Ena nodratou ilakolako mai Jutia i Kalili o Jisu kei na nona tisaipeli, eratou gole ina vualiku ni takosovi na yasayasa vaka Samaria. Eratou wawale sara ga, ratou mani lai cegu toka volekata na korolevu o Saika, ena yasa ni toevu a rairai kelia o Jekope se sauma na kena keli ena vica na senitiuri yani e liu. Na toevu va qori e rawa ni laurai volekata na korolevu o Nablus ena gauna qo.

A vakacegu toka volekata na toevu o Jisu ni ratou lai voli kakana na nona tisaipeli ina dua na koro voleka. E lai taki wai sara yani e dua na yalewa ni Samaria. E kaya vua o Jisu: “Rawa ni dua na mequ?”—Joni 4:7.

Vakacegu toka o Jisu e yasa ni toevu, ratou biubiu nona tisaipeli, mai taki wai na yalewa ni Samaria

Era sega ni dau veiyaloni na Jiu kei na kai Samaria ni sa vakawakana tu vei ira na veivakaduiduitaki. E kurabui gona na marama ni Samaria qai taroga: “Na cava oni kere wai kina vei au ni oni Jiu, o yau na yalewa ni Samaria?” E sauma o Jisu: “Ke o kila na loloma soli wale ni Kalou o na kilai koya tale ga e kaya vei iko, ‘Rawa ni dua na mequ?’ Ke o kerea vua, ena qai solia vei iko na wai ni bula.” E kaya vua o yalewa: “Kemuni, e sega mada ga na nomuni vokete, qai titobu na toevu. Oni na qai kauta mai vei na wai ni bula oni kaya tiko? Vakacava, oni uasivia na tukai keimami o Jekope, e solia vei keimami na toevu qo, e gunu kina o koya, o ira na luvena, kei na nona manumanu?”—Joni 4:9-12.

E kaya o Jisu: “O koya e gunuva na wai qo ena viagunu tale. Ia o koya ena gunuva na wai au na solia ena sega ni viagunu tale, na wai au na solia vua ena vaka na waivure e lomana, ena tovure tiko ga me rawati kina na bula tawamudu.” (Joni 4:13, 14) A wawale o Jisu, ia e sega ni tu suka me vakamacalataka vua na yalewa ni Samaria na ka dina ena rawati kina na bula.

E kaya sara na yalewa: “Ni solia mai na wai qori meu kua ni viagunu tale se mai taki wai tale i ke.” E veisautaka o Jisu na veitalanoa qai kaya vua: “Lako, lai kacivi watimu mai.” E tukuna o yalewa: “E sega na watiqu.” Sa wacava nona kidacalataka na ka e kila tu o Jisu ni kaya vua: “E dina na ka o tukuna, ‘E sega na watiqu.’ O sa vakawati oti vakalima, na tagane tale ga drau tiko vata qo e sega ni watimu.”—Joni 4:15-18.

E vakadinata na ka e tukuna o Jisu qai tukuna ena kurabui: “Kemuni, au sa qai kila ni oni parofita.” E kauaitaka na veika vakayalo o yalewa qai laurai qori ena nona kaya: “Era dau sokalou na tukai keimami [kai Samaria] ena ulunivanua qo, [ulunivanua o Kirisimi, e toka voleka ga] oni [ira na Jiu] kaya ni dodonu ga meda lai sokalou i Jerusalemi.”—Joni 4:19, 20.

Ia e vakaraitaka o Jisu ni sega ni bibi na vanua ni sokalou ni kaya: “Sa voleka mai na gauna oni na sega ni qarava na Tamada ena ulunivanua qo se mai Jerusalemi.” Oti e kaya tale vei yalewa o Jisu: “Sa roro mai na gauna, sa kena gauna sara ga qo, mera sokalou kina vakayalo vei Tamada o ira era sokalou dina, ena yavutaki tale ga ena dina nodra sokalou, ni o ira sara ga qo e qara o Tamada mera qaravi koya.”—Joni 4:21, 23, 24.

E sega ni bibi vei Tamada na vanua ni sokalou, e bibi ga na nodra ivakarau ni sokalou o ira era sokalou dina. E qoroqoro sara ga o yalewa qai kaya: “Au kila ni na lako mai na Mesaia, o koya e vakatokai na Karisito. Ni yaco mai o koya ena tukuna vakamatata vei keimami na ka kece.”—Joni 4:25.

E tukuna sara o Jisu e dua na itukutuku bibi: “O yau sara ga qori, o koya e vosa tiko yani qo.” (Joni 4:26) Vakasamataka mada ya! E mai taki wai ena sigalevu tutu na yalewa qo qai veivakurabuitaki na sala e vakaraitaka kina o Jisu nona lomani koya. E tukuna vakadodonu sara ga vei yalewa na ka e sega ni se tukuna vua e dua tale—ni o koya na Mesaia.

VAKABAUTA E LEVU NA KAI SAMARIA

Ni ratou lesu mai na voli kakana mai Saika na tisaipeli i Jisu, eratou raica ni veivosaki tiko kei na dua na yalewa ni Samaria ena toevu i Jekope eratou a veibiu kina. Ni ratou yaco yani na tisaipeli, e biuta tu mai o yalewa na nona saqa wai qai gole ina koro.

Ratou lesu yani na tisaipeli i Jisu, biubiu na yalewa ni Samaria

E lai tukutuku sara i Saika o yalewa ena veika e vakamacalataka vua o Jisu. Sega tale ni lomalomarua ni tukuna vei ira: “Ni mai raica mada e dua na tagane e tukuna vei au na ka kece au dau cakava.” Me rawa ni uqeti ira mera lako, sa qai taroga: “Sega ni o koya qo na Karisito?” (Joni 4:29) Qori e dua na taro bibi se vakavu kauai sara mai na gauna i Mosese. (Vakarua 18:18) E uqeti ira na lewe ni koro mera lai raici Jisu sara ga.

Lai talanoataka ena korolevu o Saika na yalewa ni Samaria na veika e tukuna vua o Jisu

Eratou cikevi Jisu nona tisaipeli me kania na kakana eratou kauta yani. Ia e kaya o Jisu: “E tiko na qau kakana meu kania, ia dou sega ni kila.” Eratou veinanuyaka qori na tisaipeli ratou qai veitarogitaka: “E dua e kauta mai na kena?” Sa qai vakamacalataka vakavinaka vei ratou o Jisu: “Na qau kakana meu cakava na loma i koya e talai au mai, meu vakaotia tale ga nona cakacaka.”—Joni 4:32-34.

Se vo tu e va na vula me qai caka na tatamusuki, sega gona ni vakaibalebaletaka tiko o Jisu na tamusuki ni sila. Ia e vakaibalebaletaka tiko na tatamusuki vakayalo, ni a tukuna tale: “Dou tacake mo dou raica na were, ni sa matua vinaka tu me tamusuki. O koya e tatamusuki sa taura tiko na kena isau, sa kumuna tale tiko ga na vuata me baleta na bula tawamudu, me rau marau vata kina o koya na daukakaburaki kei koya na dautatamusuki.”—Joni 4:35, 36.

Sa rairai kila tu o Jisu na ka ena yaco ena nodrau veitalanoa kei na yalewa ni Samaria. Era sa vakabauti Jisu rawa e levu mai Saika ena nona ivakamacala mada ga na yalewa qori, ni tukuna tiko vei ira na lewenikoro: “E tukuna vei au na ka kece au dau cakava.” (Joni 4:39) Nira yaco ina toevu, era kerei Jisu me se kua ni lako me vakamacala tale vei ira. E vakadonuya o Jisu qai tiko tale e Samaria me rua na siga.

Nira vakarorogo tiko vei Jisu na kai Samaria, e levu tale era mai vakabauta. Era kaya vua na yalewa: “Na neimami mai vakabauta qo e sega ni vu mai na ka o tukuna, keimami sa rogoci koya sara ga, keimami kila tale ga ni o koya ga qo na ivakabula kei vuravura.” (Joni 4:42) E ivakaraitaki vinaka vei keda na yalewa ni Samaria, e bibi me veiuqeti noda ivakamacala me baleti Karisito mera via kila kina e levu tale na ka o ira na vakarorogo!

Nanuma tiko ni se vo e va na vula me qai caka na tatamusuki—rairai na tatamusuki ni varile e dau caka ena yasayasa qo ena vulaitubutubu. Sa donuya toka qo na vula o Noveba se Tiseba. Kena ibalebale ni oti na Lakosivia ni 30 G.V., eratou tiko voli mai Jutia me vula walu se sivia o Jisu kei na nona tisaipeli, ratou veivakavulici qai veipapitaisotaki. Sa mua qo na ilakolako ina vualiku ena nodratou koro mai Kalili. Cava ena sotavi e kea?

O CEI O IRA NA KAI SAMARIA?

Na yasayasa o Samaria e toka ena kedrau tadrua o Jutia ena ceva kei Kalili ena vualiku. Ni mate o Tui Solomoni, sa tawase mai na yavusa o Juta kei Penijamini na tini na yavusa ena vualiku kei Isireli.

Era sa sokaloutaka na luve ni bulumakau na tini na yavusa qori. E mani vakalaiva o Jiova mera ravuti Samaria na kai Asiria ena 740 B.G.V. Era kau vakavesu e levu ra qai tawana nodra vanua o ira era gole mai na veivanua era qali i Asiria. O ira qori era qaravi kalou lasu ra qai vakawatitaki ira na Isireli era sega ni kau vakavesu. Era tauyavutaka e dua na ivakarau ni sokalou e okati kina eso na vakabauta kei na ivalavala e vakaroti ena Lawa ni Kalou, me vaka na cili. Ia nodra ivalavala ni sokalou e veisaqasaqa kei na sokalou dina.—2 Tui 17:9-33; Aisea 9:9.

Era vakabauta na kai Samaria ena gauna i Jisu na veika e vola o Mosese, ia era sega ni sokalou ena valenisoro mai Jerusalemi. Era sokalou tu me vica vata na yabaki ena dua na valenisoro ena ulunivanua o Kirisimi, volekati Saika. Gauna e vakarusai kina na valenisoro qori, era se sokalou tiko ga ena ulunivanua ya. E laurai votu sara ga ena gauna ni cakacaka vakaitalatala i Jisu nodra veisevaki na kai Samaria kei na Jiu.—Joni 8:48.