Taura Matua na iVakavuvuli Vakalou

“Mo vakararavi vei Jiova e na vu ni yalomu: ka mo kakua ni vakararavi ki na nomu yalomatua: mo vakarogotaka vua na nomu sala kecega, ia ena vakadodonutaka na nomui lakolako ko koya.”​—VOSA VAKAIBALEBALE 3:​5, 6.

1. Ena sala cava e duatani duadua kina na gauna oqo ena levu ni kila vakatamata?

ENA gauna mada ga oqo e veiyasa i vuravura, e taba tiko kina e veisiga e rauta ni 9,000 na niusiveva. Ena veiyabaki e Mereke mada ga, e taba kina e rauta ni 200,000 na ivola vovou. E dua tale na itukutuku e vakaraitaka mai ni qai yacova na Maji 1998, e sa rauta ni 275 na milioni na drauniveva (Web pages) e tiko ena internet. Na iwiliwili ni drauniveva oqo e tukuni ni tubu tiko ga ena rauta ni 20 na milioni na drauniveva e veivula. E duatani duadua na noda gauna oqo ni sa tu vakarawarawa na itukutuku cava ga eda via kila ena ulutaga cava ga. E dina ni na yaga vei keda na noda kila e levu na itukutuku, ia e dau vakavuleqa tale ni sa sivia.

2. Ena levu ni itukutuku, na leqa cava e rawa ni basika?

² E so e sa yaco mera sa via kila kece ga na ka, sa ra via ciqoma kece ga na itukutuku e vakababa mai, ia ena gauna vata oya era sa weletaka kina na ka e bibi cake. E so tale e vakatikina ga na nodra kila e so na ka vereverea, ia era sa okati ira mera kenadau. E sega ni taucoko na ka era kila, ia sa ra qai dau tauca e so na vakatulewa bibi e rawa nira leqa kina kei ira tale ga na tani. Sa qai mai tu yani na leqa makawa ni itukutuku lasu se na itukutuku e sega ni dodonu sara. Dau levu na gauna e sega ni dua na yavu vinaka meda vakadeitaka kina na dodonu se sega ni itukutuku sa ra bini tu nikua.

3. Na ivakasala cava me baleta na vakasaqarai ni vuku vakatamata e tiko ena iVolatabu?

³ Sa leqa makawa tu mai ni tamata na nona dau via kila kece ga na ka. Se laurai makawa ena gauna nei Tui Solomoni na leqa ni kena vakayagataki vakasivia na gauna e vakasaqarai kina na itukutuku sega na betena kei na itukutuku sara mada ga e vakavuleqa. E kaya o Solomoni: “Mo vakasalataki e na ka oqo: ena sega ni oti na dauvola nai vola; ia na dauwili vola sa ka ni oca ki na yago.” (Dauvunau 12:12) Ni oti e vica tale na senitiuri, a vola na yapositolo o Paula vei Timoci: “Taura matua na ka sa soli vei iko, ka lesu tani mai na dautalanoa ca ka sega ni yaga, kei nai vakavuvuli tani sa vakatokai vakailasu me vuku: ni ra sa kaya eso era sa vakadinata, a ra sa cala e na vakabauta.” (1 Timoci 6:​20, 21) Io, mera qarauna na lotu Vakarisito ena gauna oqo na vakasama e so e rawa ni veivakaleqai.

4. Na cava e dua na sala eda na vakaraitaka kina noda vakararavi vei Jiova kei na nona ivakavuvuli?

⁴ Ena yaga tale ga vei ira na tamata i Jiova mera rogoca na vosa ena Vosa Vakaibalebale 3:​5, 6: “Mo vakararavi vei Jiova e na vu ni yalomu: ka mo kakua ni vakararavi ki na nomu yalomatua: mo vakarogotaka vua na nomu sala kecega, ia ena vakadodonutaka na nomui lakolako ko koya.” E okati ena vakararavi vei Jiova na noda cata na vakasama kece ga e veisaqasaqa kei na Vosa ni Kalou, se vakasama e vu ga mai lomada, se na kena era vakavurea mai na noda itokani. Ke da vinakata meda taqomaki vakayalo, e bibi meda vakavulica na lomada me rawarawa noda kila na itukutuku e ca, da qai cata sara ni ciqoma. (Iperiu 5:​14, VV) Meda veivosakitaka mada e so na ivurevure ni itukutuku vaka oya.

Vuravura sa Lewa tu o Setani

5. Na cava e dua na ivurevure ni vakasama e veivakaleqai, o cei e vakavuna tiko mai?

⁵ O vuravura e ivurevure ni veimataqali vakasama e veivakaleqai. (1 Korinica 3:19) Ena nona masu vua na Kalou o Jisu Karisito, a cavuta me baleti iratou na nona tisaipeli: “Au sa sega ni masu mo ni kauti ira tani e vuravura, mo ni maroroi ira ga mai na vu-ni-ca.” (Joni 17:15) Nona kerea o Jisu me ratou taqomaki na nona tisaipeli mai vei koya na “vu-ni-ca” e vakaraitaka ni tiko na idre i Setani e vuravura. Na noda yaco meda lotu Vakarisito e sega ni kena ibalebale nida sa na viribaiti mai na idre ca kece ni vuravura oqo. E vola o Joni: “Eda sa kila ni da sa luve ni Kalou, a sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kecega na kai vuravura.” (1 Joni 5:19) Ni sa vakarau cava na iotioti ni veisiga oqo e namaki vakalevu sara me na vakasinaiti vuravura o Setani kei ira nona timoni ena itukutuku e veivakaleqai.

6. Ena rawa ni yali vakacava na sokonu ena vuku ni ka ni veivakamarautaki?

⁶ Me kua tale ga ni lecavi ni so vei ira na itukutuku oqo ena kena irairai tu ni sega ni dua na kena leqa. (2 Korinica 11:14) Vakasamataka mada me kena ivakaraitaki na ka ni veivakamarautaki, sa tu na retioyaloyalo, iyaloyalo yavala, na ivakatagi, kei na ivola. Era vakadinata e levu ni vuqa tu na ka ni veivakamarautaki era vakabekabea na ivalavala torosobu me vaka na veiyacovi vakaveitalia, ivalavala kaukaua, kei na vakayagataki ni wainimate gaga. Ni dua e sotava ena imatai ni gauna e dua na ka ni veivakamarautaki e lolovira, ena rawa ni sokonu. Ia ni sotava vakavica, sa na rawa ni yali na sokonu a yaco taumada vua. Meda kakua vakadua ni nanuma ni sega ni dua na kena leqa se ca na ka ni veivakamarautaki e vakatetei kina na vakasama e veivakaleqai.​—Same 119:37.

7. Na mataqali vuku vakatamata vakacava e rawa ni vakavuna me sega ni nuitaki kina na iVolatabu?

⁷ Raica tale mada e dua na ivurevure ni itukutuku e rawa ni vakavuleqa​—na veimataqali vakasama era vakavola na saenitisi kei na vuku ena nodra via vakadinadinataka ni sega ni vakavuna na Kalou na iVolatabu. (Vakatauvatana Jemesa 3:15.) Na itukutuku vaka oqo era dau tabaki ena ivoladraudrau kei na ivola era dau taleitaki vakalevu, e rawa nira vakavuna me sega ni nuitaki kina na iVolatabu. E so na tamata e vaka me dau ka ni lasa vei ira na nodra vatavatairalagotaka wale tu ga na ibalebale ni Vosa ni Kalou. E matata ni a yaco tale ga na leqa oqo ena nodra gauna na yapositolo, ni a kaya na yapositolo o Paula: “Dou raica vinaka de dua sa vakacacani kemudou e na vuku vakavuravura sa sega ni yaga ka lasu talega, e vaka nai tukuni vakatamata, e vaka nai vakavuvuli vakavuravura, ka sa sega ni vaka nai vakavuvuli i Karisito.”​—Kolosa 2:8.

Meca ni Ka Dina

8, 9. E kilai vakacava na vukitani nikua?

⁸ E rawa nira vakaleqai keda tale ga vakayalo na vukitani. E yalataka na yapositolo o Paula ni na cadra mai na vukitani ena kedra maliwa na kaya voli nira lotu Vakarisito. (Cakacaka 20:​29, 30; 2 Cesalonaika 2:3) A qai yaco dina na vukitani levu oqo nira sa mate kece na yapositolo, tauyavu sara kina na lotu ni Veivanua Vakarisito. E sega ni dua na vukitani levu e yaco tiko nikua ena kedra maliwa na tamata ni Kalou. Ia, e so era sa biuti keda, qai so sara mada ga era lai vuki lesu mai mera vosavakacacataka na iVakadinadina i Jiova. E so era cakacaka vata kei ira e so na ilawalawa ena nodra saqata na sokalou savasava. Nira cakava oya, era sa tomana tiko kina na imatai ni ka bula e vukitani, o Setani.

⁹ E so na vukitani era vakayagataka vakalevu na sala ni veitaratara, okati kina na internet, mera vakatetea kina na itukutuku lasu e baleti ira na iVakadinadina i Jiova. E vakavuna mera wilika kina na nodra itukutuku lasu na vukitani o ira na via kila dina na veika eda vakabauta. E so sara mada ga na iVakadinadina era sa lai wilika tale ga na itukutuku lasu oya. Era dau vosa tale ga ena retioyaloyalo kei na retio o ira na vukitani. Na cava e dodonu meda cakava?

10. Na cava e ka vakavuku meda cakava me baleta na ka era kaya na vukitani?

¹⁰ Na yapositolo o Joni e vakaroti ira na lotu Vakarisito mera kua ni vakacurumi ira na vukitani ena nodra vale. A vola: “Kevaka e lako yani vei kemuni e dua na tamata ka sega ni vakatavuvulitaka na i vakavuvuli oqo, ni kakua ni vakacurumi koya ki vale se vosa vakalougatataki koya; ni sa veitokani vata kei koya e na nona cakacaka ca na tamata e vosa vakalougatataki koya.” (2 Joni 10, 11, VV) Nida sega ni veitaratara kei ira na meca vaka oqori, eda na taqomaki keda mai na nodra vakasama dukadukali. Nida wilika se rogoca na nodra ivakavuvuli na vukitani ena sala ni vakauitukutuku e so sa na vaka ga eda vakacuruma na vukitani ina noda vale. Meda qarauna, de dua ena noda via kila na ka eda na lai tini coriti keda tale kina!​—Vosa Vakaibalebale 22:3.

E Loma ni iVavakoso

11, 12. (a) E vu mai vakacava na vakasama e veivakaleqai ena ivavakoso ena imatai ni senitiuri? (b) Era sega ni tudei vakacava e so na lotu Vakarisito ena ivakavuvuli vakalou?

¹¹ Dikeva mada e dua tale na vanua e rawa ni vu mai kina na vakasama e veivakaleqai. Dina ni sega ni nona inaki me vakavuvulitaka na ivakavuvuli lasu, ena rawa vua na lotu Vakarisito yalayala oti me sega ni dau vakasamataka vinaka na ka e tukuna. (Vosa Vakaibalebale 12:18) Nida tamata ivalavala ca, e dau vakacalai keda kece na yameda. (Vosa Vakaibalebale 10:19; Jemesa 3:8) Ena gauna i Paula na yapositolo, era tu ena ivavakoso e so era sega ni dau qarauna na yamedra ena nodra veiletitaka na vosa. (1 Timoci 2:8) Era tu tale ga e so era vakabibitaka ga na nodra nanuma ra qai veiletitaka na lewa i Paula. (2 Korinica 10:​10-​12) Na ivakarau vaka oqori a vakavuna na duiyaloyalo.

¹² So na gauna e tubu na duidui vaka oya me “veileti tawayaga,” me vakaleqa na veimaliwai vinaka ena ivavakoso. (1 Timoci 6:5; Kalatia 5:​15) Me baleti ira na vakavuna na veileti vaka oya, e vola o Paula: “Ke dua e vakatavuvulitaka e dua na i vakavuvuli tani ka sega ni muria na i vakavuvuli vinaka ni Turaga ko Jisu Karisito kei na i vakavuvuli vinaka dina vakalotu, sa sinai e na qaciqacia ka sega ni kila e dua na ka. Sa tamata tauvi mate vakayalo ko koya ka vinakata wale ga na veileti kei na veibataka na vosa sa tubu kina na vuvu, veivala, dauvakaucaca, na nanuma ca.”​—1 Timoci 6:​3, 4, VV.

13. Na cava e nodra itovo e levu na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri?

¹³ E marautaki ni levu ga vei ira na lotu Vakarisito ena nodra gauna na yapositolo era yalodina tiko ra qai kauaitaka na kena kacivaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. Era oga tiko ena “dau sikovi ira na luveniyali kei ira na yada e na nodra rarawa” ra qai sega ni “vakadukadukalitaki e na veika vakavuravura,” nira sega ni vakaoti gauna ena nodra veiletitaka na vosa tawayaga. (Jemesa 1:​27, VV) Era levea na “i tokani ca” ena loma sara mada ga ni ivavakoso vakarisito mera kaukaua tiko ga kina vakayalo.​—1 Korinica 15:​33, VV; 2 Timoci 2:​20, 21.

14. Ke da sega ni qaqarauni, ena rawa ni tubu vakacava me veivakaleqai na noda veisoli vakasama?

¹⁴ Nikua tale ga e sega ni dau kune vakalevu ena ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova na ituvaki e vakamacalataki ena parakaravu e 11. Ia, meda kila tiko ni rawa ni tubu na veileti tawayaga vaka oya. E macala nida na via veitalanoataka ena so na gauna na ka e tukuni ena iVolatabu, se da na lomatarotarotaka beka na veika e baleta na vuravura vou e se bera ni vakamacalataki. E sega ni cala oqori. E sega tale ga ni cala na soli vakasama ena veika e baleti keda, me vaka na isulusulu kei na sasauni se na digitaki ni veivakamarautaki. Ia, ke da dei tiko ga ena ka eda nanuma da qai cudru nira sega ni duavata kei keda na tani, ena rawa ni veisei na ivavakoso ena veika e sega soti ni yaga. Meda qarauna gona na noda veitalanoa wale ni rawa ni lai veivakaleqai dina.

Taqomaka na Ka Eda Nuitaki Kina

15. E rawa ni vakaleqai keda vakayalo vakacava na “i vakavuvuli e taka mai vei ira na tevoro,” na ivakasala cava e tauca na iVolatabu?

¹⁵ E vakarota na yapositolo o Paula: “Sa tukuna vakamatata sara na Yalo Tabu ni ra na vuki tani e so e na gauna mai muri mai na vakabauta ka goleva na yalo dauveivakacalai e so kei na vei i vakavuvuli e taka mai vei ira na tevoro.” (1 Timoci 4:​1, VV) Io, e rawa ni veivakaleqai na vakasama e veivakacalai. Sa rauta me veiuqeti kina o Paula vei Timoci na nona itokani lomani: “Timoci, qarauna vinaka na ka ko sa nuitaki kina. Gole tani mai na veivosaki macawa ka tawa yaga kei na i vakavuvuli tani sa vakatokai vakailasu me vuku. E so era kaya ni tu vei ira na ka oqo ka ra sa gole tani kina mai na vakabauta.”​—1 Timoci 6:​20, 21, VV.

16, 17. Na cava e nuitaka vei keda na Kalou, meda taqomaka vakacava?

¹⁶ E rawa ni yaga vakacava vei keda nikua na ivakasala vakayalololoma oya? E nuitaki o Timoci ena dua na ka​—e ka vakamareqeti me maroroya qai taqomaka. Na cava oya? E vakamacalataka o Paula: “Maroroya matua me vaka e dua na i vakarau na veivosa vinaka ko a rogoca mai vei au ka bula e na vakabauta kei na loloma sa noda e na noda tu vata kei Karisito Jisu. Qarauna vinaka na i solisoli vinaka sa nuitaki vei iko e na kaukauwa ni Yalo Tabu.” (2 Timoci 1:​13, 14, VV) Io, na ka e nuitaki vei Timoci e okati kina na “i vakavuvuli vinaka,” “na i vakavuvuli vinaka dina vakalotu.” (1 Timoci 6:​3, VV) Me salavata kei na veivosa oya, era na taqomaka vakaukaua na lotu Vakarisito nikua na nodra dui vakabauta kei na ka dina taucoko era nuitaki kina.

¹⁷ E okati ena kena taqomaki na ka eda nuitaki kina noda vuli iVolatabu wasoma, masu wasoma, kei na “caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vakalevu vei ira era veitokani e na vakabauta.” (Kalatia 6:10; Roma 12:​11-​17) E vakarota tale o Paula: “Vakasaqara na ka dodonu, na i tovo vakalotu na yalodina, na loloma, na vosota vakadede kei na yalomalua. Mo vala e na i valu vinaka ni vakabauta, ka taura na i cocovi, a ya, na bula tawa mudu. Sa kacivi iko na Kalou e na ka oqo e na gauna ko sa vakatusa kina na nomu vakabauta ki na matadra e vuqa na i vakadinadina.” (1 Timoci 6:​11, 12, VV) Ni vakayagataka o Paula na veivosa “vala e na i valu vinaka” kei na “taura [“matua,” NW]” e vakaraitaka ni dodonu meda saga tiko ga, da qai dei ena noda saqata na veika e veivakaleqai vakayalo.

Mo Yalomatua

18. Ena veiraurau vakacava nona raica na lotu Vakarisito na itukutuku vakavuravura?

¹⁸ Ia, e dodonu meda yalomatua nida valataka na ivalu vinaka ni vakabauta. (Vosa Vakaibalebale 2:​11; Filipai 1:9) Me kena ivakaraitaki, e sega ni dodonu meda cata na itukutuku kece vakavuravura. (Filipai 4:5; Jemesa 3:​17) Na vakasama kece vakatamata e sega ni veisaqasaqa kei na Vosa ni Kalou. E vakaraitaka o Jisu ni dodonu vei ira na tauvimate mera raica na vuniwai​—e dua e kenadau vakavuravura. (Luke 5:​31) Dina ga ni se sega so ni levu na kila vakavuniwai ena gauna i Jisu, ia e kila ni rawa ni yaga na nodra veivuke na vuniwai. Ena veiraurau na nodra raica na itukutuku vakavuravura na lotu Vakarisito nikua, ia era na vakuai ira ena itukutuku e rawa ni vakaleqai ira vakayalo.

19, 20. (a) Era na yalomatua vakacava na qase nira vukei ira na vosa vakalialia? (b) Na cava ena cakava na ivavakoso vei ira na vakavuvulitaka tiko na ivakavuvuli lasu?

¹⁹ Mera yalomatua tale ga na qase nira vukei ira na vosa vakalialia. (2 Timoci 2:7) Ena rawa mera veiletitaka na lewe ni ivavakoso na ka e sega ni bibi ra qai veiletitaka na ka e nanumi ni na yaco. Me taqomaka na duavata ni ivavakoso, mera walia totolo na leqa vaka oya na qase. Ena gauna vata oqori mera kua ni vakacila na vakasama cala vei ira na tacidra ra qai kua tale ga ni totolo ni raici ira na tacidra mera vukitani.

²⁰ E vakamacalataka o Paula na ivalavala ni veivukei. E kaya: “Oi kemuni na wekaqu, kevaka sa kunei ni cala e dua na tamata, mo ni vakadodonutaki koya e na yalo malumalumu ko i kemuni sa tu vinaka vakayalo.” (Kalatia 6:​1, VV) Ni vakamacalataki ira tiko na lotu Vakarisito lomalomarua, e vola o Juta: “Dou lomani ira sara eso, ni ra sa lomalomarua: . . . vakabulai ira ni dou sa kaliraki ira mai na buka waqa.” (Juta 22, 23) Ia kevaka sa vakasalataki wasoma o koya e vakavuvulitaka tiko na ivakavuvuli lasu qai sega ni vakarorogo, sa dodonu mera vakatulewa na qase me taqomaki kina na ivavakoso.​—1 Timoci 1:​20; Taito 3:​10, 11.

Vakasinaita Noda Vakasama Ena Veika e Dokai

21, 22. Na cava meda digitaka vinaka, ia na cava meda vakasinaita kina na noda vakasama?

²¹ E cata na ivavakoso vakarisito na vosa e veivakaleqai e “kakana tiko me vaka na vidikoso.” (2 Timoci 2:​16, 17; Taito 3:9) E okati kina na vosa “vuku” vakavuravura e veivakacalai, nodra itukutuku na vukitani, se so na veitalanoa wale ena loma ni ivavakoso. E yaga na noda gadreva meda kila na veika vou, ia ke sega ni lewai vinaka, eda na vulica e so na vakasama e veivakaleqai. Meda kua ni lecava tiko na ilawaki i Setani. (2 Korinica 2:​11) Eda kila ni saga tiko vakaukaua o koya me vagolei keda tani me rawa kina nida vakaweleweletaka na noda sokalou.

²² Nida italatala vinaka, meda taura matua na ivakavuvuli vakalou. (1 Timoci 4:6) Meda vakayagataka vakavuku mada ga na noda gauna nida digia vinaka na veika eda via kila. Ena sega kina ni vakaleqai keda na veika e vakavurea o Setani. Io, meda kauaitaka toka mada ga na “ka kecega sa dina, na ka kecega e vakaturaga, na ka kecega e dodonu, na ka kecega e savasava, na ka kecega e daulomani, na ka kecega e rogorogo vinaka; . . . na ka e vinaka, se na ka e daudokai.” Ke da vakasinaita noda vakasama kei na lomada ena veika oqori, ena tiko vata kei keda na Kalou ni veivakacegui.​—Filipai 4:​8, 9.

Na Cava Eda Vulica?

• E rawa ni vakaleqa vakacava na noda bula vakayalo na vuku vakavuravura?

• Eda na taqomaki keda vakacava mai na nodra itukutuku na vukitani?

• Na veivosaki vakacava meda kua ni cakava ena loma ni ivavakoso?

• Ena veiraurau vakacava na lotu Vakarisito ena vuku ni levu ni itukutuku e tu nikua?

[iYaloyalo ena tabana e 9]

E levu na ivoladraudrau kei na ivola rogo e veicalati kei na ivakarau vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 10]

E rawa mera veisoli vakasama na lotu Vakarisito, ia mera kua ni sa via dei tiko ga ena ka era nanuma