E Talei Beka na Ka Dina Vei Iko?

“Dou na kila na ka dina, ia na ka dina ena sereki kemudou.”​—JONI 8:​32.

1. E duidui vakacava “na ka dina” a cavuta o Jisu mai na kena a taroga o Pailato?

“A CAVA na ka dina?” Ena gauna a taroga kina o Pailato na taro oqo, kena irairai ni a taro tu ga vakararaba. Ia, ena yasana adua, a se qai kaya oti ga vua o Jisu: “Na ka oqo ka’u sa lako mai kina ki vuravura oqo, me’u dautukuna na ka dina.” (Joni 18:​37, 38) Io, o Jisu a cavuta tiko na ka dina e vu vakatabakidua mai vua na Kalou, sega ni o koya na kena a taroga tu vakararaba o Pailato.

Rai ni Vuravura me Baleta na Ka Dina

2. Na cava a kaya o Jisu e kilai kina na talei ni ka dina?

² A kaya o Paula: “Ra sega ni vakabauta kece na tamata.” (2 Cesalonaika 3:2, VV) Sega tale ga ni tamata kece era via kila na ka dina. Ni vunautaki mada ga vei ira na ka dina mai na iVolatabu, e levu era se vakalecalecava ga. Ia sa dua na ka talei na ka dina! A kaya o Jisu: “Dou na kila na ka dina, ia na ka dina ena sereki kemudou.”​—Joni 8:​32.

3. Na ivakasala cava e tau me baleta na ivakavuvuli veivakacalai?

³ A kaya na yapositolo o Paula ni sega ni kune na ka dina ena vakasama se ivakavuvuli ga vakatamata. (Kolosa 2:8) Io, na ivakavuvuli vaka oya e dau veivakacalai. A vakasalataki ira na lotu Vakarisito mai Efeso o Paula nira na vaka na gonelalai vakayalo kevaka era vakabauta na vuku vakatamata, era na “veitosoyaki . . . e na cagi kecega ni vakavuvuli, e nai lawaki ca ni tamata, e na dauveivaqaseni sa nakiti kina na veivakacalai.” (Efeso 4:​14) E cuqeni nikua na “lawaki ca ni tamata” ena nodra itukutuku moici vaqaseqase o ira na dau saqata na dina ni Vosa ni Kalou. Na itukutuku vaka oya e dau vakatanitaka na ka dina me nanumi kina ni lasu, qai biuta na lasu ena dua na kena ibiubiu me nanumi kina ni dina. Ni vaka tu oqo na levu ni lawaki, eda na kunea ga na ka dina kevaka eda vakadidike vagumatua ena iVolatabu.

O Ira na Lotu Vakarisito kei na Vuravura

4. E vakarautaki na ka dina me baleti cei, ia na cava e nodra itavi o ira na ciqoma?

⁴ A masu vei Jiova o Jisu Karisito qai cavuta oqo me baleti ira na nona tisaipeli: “Vakatabui ira e na nomuni vakavuvuli dina: sa ka dina na nomuni vosa.” (Joni 17:17) O ira oya era na vakatabui se wasei tani mera qaravi Jiova, mera vakarogoya tale ga yani na yacana kei na nona Matanitu. (Maciu 6:​9, 10; 24:14) E dina ni sega ni tamata kece e kila na ka dina, ia na isolisoli oqo i Jiova e soli wale tu vei ira kece na vakasaqara, veitalia se ra matatamata cava se matanitu cava era cavutu mai kina. A kaya na yapositolo o Pita: “Au sa qai kila dina sara oqo ni sega ni dau vakaduiduitaka na tamata na Kalou. Ia sa dau vinakati ira kece ga era dau vakarokorokotaki koya ka dau cakava na ka e dodonu.”​—Cakacaka 10:​34, 35, VV.

5. Na cava era vakacacani kina na lotu Vakarisito?

⁵ Era dau vunautaka yani na ka dina mai na iVolatabu na lotu Vakarisito, ia e so ga era dau veiciqomi. Tauca kina o Jisu na ivakasala oqo: “Dou na qai soli yani me vakararawataki, ka dou na vakamatei; ia dou na cati vei ira na lewe ni veivanua kecega e na vuku ni yacaqu.” (Maciu 24:9) E dua na italatala mai Ailadi, o John R. Cotter a vakamacalataka vaka oqo ena 1817 na tikinivolatabu oya: “Ena sega sara ga ni ciqomi ena vakavinavinaka na nodra sasaga [na lotu Vakarisito] mera vunautaka na veisau, era na cati ga kina na tisaipeli ra qai vakacacani nira vakavotuya na ca ni nodra itovo na tamata.” O ira na dau veivakacacani era “bese ni lomana na ka dina, me ra bula kina.” Oqo na vuna, “sa tala tiko na veivakacalai mana vei ira na Kalou, me ra vakadinata kina na ka lasu; me cudruvi kina ko ira kecega era sa sega ni vakabauta na ka dina, a ra sa vinakata ga na ka e sega ni dodonu.”​—2 Cesalonaika 2:​10-​12.

6. Na cava mera kua ni gadreva na lotu Vakarisito?

⁶ A vakadreti ira na lotu Vakarisito era bula tiko ena vuravura ca oqo na yapositolo o Joni: “Dou kakua ni lomani vuravura, se na veika sa vakavuravura. . . . Na ka kecega sa tu e vuravura, na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo, sa sega ni tubu maivei Tamada, mai vuravura ga.” (1 Joni 2:​15, 16) Nona kaya tiko o Joni “na ka kecega,” e sega tale ni dua na ka e vakavoca. Kena ibalebale oqo, me kua sara nida via bucina e lomada na gagadre me baleta na cava ga e tu e vuravura ena vagolei keda tani mai na ka dina. E dua na kaukaua levu ena noda bula na ivakasala i Joni kevaka eda muria. E vakilai vakacava oqo?

7. E uqeti ira vakacava na tamata yalomalumalumu na ka dina era mai kila?

⁷ Ena yabaki 2001 e sivia na va milioni era vakavulici ena iVolatabu vei ira na iVakadinadina i Jiova mai na veiyasa i vuravura taucoko. O ira na vakavulici era vakavulici yadua se vakailawalawa mera kila na loma ni Kalou me baleta na nodra bula. Mai na cakacaka oqo, era papitaiso kina e 263,431. Dua na ka na talei ni rarama dina vei ira na tisaipeli vou oqo, nira biuta laivi kina na vakailala ca, kei na ivalavala dukadukali sa ivakarau levu tu e vuravura e beci kina na Kalou. Nira sa papitaiso, sa ra muria ga na ivakarau e virikotora o Jiova vei ira na lotu Vakarisito kece. (Efeso 5:5) E vaka beka oya na talei ni ka dina vei iko?

Kauaitaki Keda o Jiova

8. E raica vakacava o Jiova na noda yalayala, ia na cava e ka vakayalomatua kina meda ‘vakasaqara taumada ga na matanitu’?

⁸ E dina nida tamata i valavala ca, e ciqoma ga o Jiova ena yalovinaka na noda yalayala vua, e vaka ga ni lolou sobu mai me tabei keda cake meda voleka yani vua. Nona cakava oqo, e sa vakavulici keda tiko meda sauva da qai gadreva na veika e cecere qai uasivi. (Same 113:​6-8) Ena gauna vata oqori, e sureti keda o Jiova meda vakavolekati keda vei koya, qai yalataka ni na karoni keda kevaka eda “vakasaqara taumada ga na matanitu ni Kalou kei na nona dodonu.” Ke da vakayacora oqo da qai taqomaki keda vakayalo, e yalataka o koya e dua na ka: “[E]na soli me kena i kuri vei kemudou na veika kece ga oqo.”​—Maciu 6:​33, VV.

9. O cei “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku,” ia e vakayagataka tiko vakacava o Jiova na “dauveiqaravi” oqo me karoni keda kina?

⁹ A digitaki iratou na le 12 na nona yapositolo o Jisu Karisito qai vakadavora na yavu ni nodra ivavakoso na lumuti e qai kilai me o “Isireli ni Kalou.” (Kalatia 6:​16; Vakatakila 21:​9, 14) Emuri sa qai vakamacalataki oqo me “[i]soqosoqo lewe ni lotu ni Kalou bula, na duru kei na yavu ni vakavuvuli dina.” (1 Timoci 3:​15) A kaya o Jisu ni o ira na lewe ni ivavakoso oya era na vaka tiko e dua “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku” se “dauniyau yalo dina ka vuku.” Tukuna o Jisu ni na nona itavi na dauveiqaravi yalodina me vakarautaka vei ira na lotu Vakarisito “na kedra i vakarau kakana e na kena gauna dodonu.” (Maciu 24:​3, 45-​47, VV; Luke 12:​42, VV) Ke sega na kakana, eda na waloloi da qai mate sara. Ke da sega tale ga ni kania na kakana vakayalo, eda na malumu mai da qai mate vakayalo. O koya gona, e dua tale na ivakadinadina ni nona dau veikaroni o Jiova na nona soli koya mai “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku” me veiqaravi tiko. Meda vakamareqeta mada ga na isolisoli talei vakayalo e takivaka tiko mai vei keda “na dauveiqaravi” oya.​—Maciu 5:3, NW.

10. Na cava e rui bibi kina meda dau tiko vakawasoma ena soqoni?

¹⁰ Me vakayagataki na kakana vakayalo, ena vinakati meda dau vuli vakataki keda. E wili tale ga kina na noda dau sosoqoni vata kei ira e so tale na lotu Vakarisito, kei na noda dau tiko ena soqoni. O se nanuma tiko ga na ka o kania ena vulaono sa oti, se ono mada ga na macawa sa sivi? De dua e sega. Ia, se cava o kania, o kila ga ni o bula tiko ena vuku ni veika o a kania oya. De dua, na mataqali kakana vata ga oya o sa dau vakayagataka tiko mai me yacova nikua. Sega ni duidui oqori mai na kakana vakayalo e vakarautaki ena noda soqoni vakarisito. De dua, eda na sega ni nanuma vakamatailalai na ka kece eda rogoca ena noda soqoni. De sa dau vakavica vata na noda rogoca e dua tiko ga na usutu. Ia, se kakana vakayalo tiko ga oqori, e yaga meda bulabula vinaka kina vakayalo. Dau vakarautaki ena noda soqoni na kakana vinaka vakayalo qai vakarautaki tale ga ena kena gauna dodonu.

11. Na cava e noda itavi nida lai tiko ena soqoni vakarisito?

¹¹ E tiko na noda itavi nida sa lako yani ina vanua ni soqoni vakarisito. Era vakadreti na lotu Vakarisito mera ‘dau veivakauqeti,’ mera uqeti ira na lewe ni nodra ivavakoso “e na loloma kei na cakacaka vinaka.” Dua na ka e dau vakaukauataka sara ga na noda vakabauta qai dau veivakauqeti tale ga na noda vakavakarau ina soqoni vakarisito kece, na noda lai tiko kina, vaka kina na noda dau vakaitavi. (Iperiu 10:​23-​25, VV) Me vakataki ira na lalai era dau batidigidigi, e so ena vinakati mera dau uqeti e veigauna mera vakayagataka vinaka na kakana vakayalo. (Efeso 4:​13, VV) E ka vakayalololoma mera vakauqeti ena sala oqo me rawa kina nira tubucake mera lotu Vakarisito matua. A vola na yapositolo o Paula me baleti ira: “Sa yaga vei ira sa matua na kakana dina, o ira era sa vakarautaka na yalodra e nai valavala, me ra vakalewa rawa na ka se vinaka se ca.”​—Iperiu 5:​14.

Meda Kauaitaka na Noda Bula Vakayalo

12. Ke da via dei tiko ga ena dina, sa itavi ga i cei oqori? Vakamacala kina.

¹² Era na dau uqeti keda beka na watida se noda itubutubu meda muria tiko ga na ka dina. Era na vakatawani keda na qase ni ivavakoso nida lewe tiko ni qelenisipi e nodra itavi mera maroroya. (Cakacaka 20:28) Ia kevaka eda via muria dei tiko ga na ivakarau ni bula e yavutaki ena ka dina, o cei duadua ga ena vakatau vua oqori? Sega tale ni dua, o keda yadua sara ga. E dina oqo se mani vinaka tu ga na bula se dredre. Raica mada e dua na ivakaraitaki.

13, 14. Mai na ivakaraitaki eda se qai raica oti ga me baleta na lami, na cava meda cakava ke da gadreva na veivuke vakayalo?

¹³ Ra kana co toka e so na luvenisipi mai Sikoteladi, mani sese e dua vei ira, e lutu sara yani mai na dua na delanalailai, lai tao toka ena dua na vanua vakatautauvata ena baba ni delana oya. A sega ni mavoa, ia sa sega ga ni cabe rawa me lesu tale i cake, mai toka rerere yani. Sega ni dede, sa tabalaka na tagi. Rogoca sara mai o tinana, mai tabalaka tale ga na tagi, me yacova ni sa gole yani na ivakatawa qai vakabula na lami oya.

¹⁴ Vakasamataka mada na ka e yaco. A tekivu ena nona tagitagi na lami ni sa leqa, mai tabalaka tale ga na domona na tinana, yavala sara o ivakatawa ni sipi ni sa rogoca na tagi ni leqa me lai veivuke. Ke sa vakila rawa na leqa e dua na luve ni manumanu vaka oya kei na tinana, rau qai tagica na veivuke, sa dodonu meda cakava tale ga o keda nida tarabe vakayalo se sotava na leqa tawanamaki e votu mai na vuravura i Setani. (Jemesa 5:​14, 15; 1 Pita 5:8) Sa qai bibi ga meda vakayacora oqori ke se lailai na ka eda kila nida se tamata gone, se da vou ena dina.

Eda na Marau ke Da Muria na Veidusimaki ni Kalou

15. Na cava e vakila e dua na marama ni se qai tekivu vakasosoqoni kei na ivavakoso vakarisito?

¹⁵ Vakasamataka mada na talei ni kena kilai na iVolatabu kei na vakacegu ni yalo era vakila o ira na qarava na Kalou ni ka dina. A vakadonuya e dua na marama yabaki 70, a lewenilotu Jaji tu ena nona bula taucoko, me vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova. Sega ni dede sa vulica ni yaca ni Kalou o Jiova qai dau vakaemeni sara kei ira na lewe ni ivavakoso ena masu e cavuti ena Kingdom Hall. E kaya kina oqo ena marau levu: “Na Kalou eda mai raica i ke e sega ni dua e rui cecere sara meda sega ni kilai koya rawa na tamata wale, ia oni kauti koya mai vakavoleka meda mai veimaliwai me vaka sara ga na veitokani voleka. Na ka oqo au se sega ni bau vakila vakadua ena noqu bula.” Kena irairai ni na sega ni guilecava na marama tataleitaki oya na imatai ni gauna e lauti koya kina na ka dina. Meda kua tale mada ga ni guilecava na levu ni noda taleitaka na ka dina nida se qai vakadinata ena imatai ni gauna.

16. (a) Na cava ena yaco ke da guta me ka bibi duadua ena noda bula na ilavo? (b) Eda na rawata vakacava na marau dina?

¹⁶ Levu era vakabauta nira na marau cake ke levu na nodra ilavo. Ia kevaka eda guta me ka bibi duadua ena noda bula na ilavo, eda na rawa ni tini meda vakataki ira era “voroka vaka i ira na yalodra e na yaluma.” (1 Timoci 6:​10, VV) Vakasamataka mada na nodra dau qitora e levu na veimauilavo, ra vakayagataki ilavo vakaveitalia ena kena vale, se ra volia se volitaki sea ena makete ni volisea, ni nodra tadra tu mera rawata kina e dua na ilavo levu. Ia e tu tu yadua sara o ira era rawata na ka era dau tatadrataka. Qai dau vakalevu ga mera sega ni kunea na marau dina o ira na vutuniyau vakasauri. Na marau dina e rawati ga mai na noda cakava na loma i Jiova, noda cakacaka vata vakavoleka kei na ivavakoso vakarisito, ni veidusimaki kina na yalo tabu i Jiova kei na nodra veivuke na nona agilosi. (Same 1:​1-3; 84:​4, 5; 89:15) Nida cakava oqo, eda na qai kidacala ga nida sa vakalougatataki. O taleitaka beka vaka oqo na ka dina mo na vakalougatataki tale ga kina ena nomu bula?

17. Na nona lai tiko o Pita ena vale i Saimoni, na matai ni kulinimanumanu, na cava e dusia oqo me baleta na nona rai na yapositolo?

¹⁷ Vakasamataka mada na ka a sotava na yapositolo o Pita. A dua na nona ilakolako ni kaulotu ena yabaki 36 S.K. ina vanua bucabuca o Saroni. A lai cegu e Lita, qai vakabula e dua na lokiloki, na yacana o Inia. Oti, a gole sara yani ina koro e dau ikelekele ni waqa, o Jopa. A vakaturi Tokasa e kea mai na mate. Eda wilika oqo ena Cakacaka 9:​43: “Sa tiko bogi vuqa ko koya mai Jopa kei Saimoni a matai ni kuli-ni-manumanu.” Na ivakamacala lekaleka sara oqo e vakavotuya ni o Pita a sega ni veivakaduiduitaki ni vunau vei ira na lewenikoro oya. Ena sala cava? O Frederic W. Farrar, e dua na vuku e dau dikeva na iVolatabu e vola oqo: “O ira na dau muria dei na Lawa [i Mosese] Cavuti, ena tabudredre mera via lai vakaicili ena nona vale e dua na matai ni kulinimanumanu. E dukadukali qai vakasisila ena matadra na tamata via yalododonu na cakacaka oqo kei na kena iyaya, ni tarai kina e veisiga na yagomate ni manumanu kei na kulidra.” Kevaka mada ga erau sega ni toka veivolekati na vale i Saimoni “sa tu e baravi” kei na nona volau ni cakacaka, e kaya ga o Farrar ni cakacaka i Saimoni ‘e dau vakasisilataki ra qai dau beci o ira kece era vakaitavi kina.’​—Cakacaka 10:6.

18, 19. (a) Na cava a taqaya kina na loma i Pita ena vuku ni nona raivotu? (b) A vakalougatataki vakacava o Pita ena sala e tawanamaki?

¹⁸ A ciqoma o Pita na veisureti i Saimoni, a sega tale ni raica vakatani, qai yaco tawanamaki e kea vei Pita na itukutuku ni Kalou. A raivotu kina qai vakaroti me kania na manumanu era okati mera ka dukadukali ena lawa vakajiu. Kaya sara o Pita ni se sega ni bau “kania na ka sa tabu se tawa-savasava.” Ia a tukuni vakatolu vua: “Mo kakua ni vakatoka me tawa savasava na ka sa vakasavasavataka na Kalou!” Sa rauta me “taqaya tiko na loma i Pita, se cava nai balebale ni raivotu.”​—Cakacaka 10:​5-​17; 11:​7-​10, VV.

¹⁹ A sega ni kila o Pita ni se qai oti toka ga e dua na siga na nona raivotu na kai matanitu tani o Konilio, mai Sisaria, rauta ni 50 na kilomita na kena yawa. A sa vakaroti Konilio na agilosi i Jiova me tala e so na nona tamata mera lai raici Pita ena vale i Saimoni na matai ni kulinimanumanu. A talai ira na nona tamata o Konilio ina vale i Saimoni, qai tomani ira lesu o Pita i Sisaria. A lai vunau e kea vei Konilio kei iratou na wekana, vaka kina o ira na nona itokani. Ratou mani imatai kina ni kai matanitu tani me ratou lumuti ena yalo tabu me ratou itaukei ni Matanitu ni Kalou. Era papitaiso kece o ira na rogoca na vosa i Pita, dina ga nira sega tu ni cili na tagane. Sa dola kina e kea na sala vei ira na lewe ni veimatanitu tani mera mai lewe ni ivavakoso vakarisito, dina ga nira okati mera tawasavasava vei ira na Jiu. (Cakacaka 10:​1-​48; 11:18) Sa dua na itavi dokai dina oya vei Pita​—baleta ga ni ka talei vua na ka dina, mani rogoca kina na veidusimaki i Jiova qai cakacakataka na nona vakabauta!

20. Ke da vakaliuca na ka dina ena noda bula, na veivuke cava ena soli vei keda?

²⁰ A tauca o Paula na vosa ni veivakauqeti oqo: “Me da vosataka ga na ka dina e na yalololoma, eda na qai tubu cake kina e na ka kece ga vei Karisito, o koya na uluda.” (Efeso 4:​15, VV) Io, eda na rawata na marau levu ena gauna sara ga oqo kevaka eda vakaliuca na ka dina ena noda bula da qai sureti Jiova ena vuku ni yalona tabu me dusimaki keda ena noda ilakolako. Kua tale ga ni guilecava nira dau tokoni keda na agilosi ena kacivaki ni itukutuku vinaka. (Vakatakila 14:​6, 7; 22:6) Sa bau ka dokai dina ni tu na veitokoni vaka oya ena cakacaka e lesia vei keda o Jiova! Ke da yalodina tiko ga, eda na qai vakacaucautaki Jiova tawamudu, na Kalou ni ka dina. E sega tale ni dua na ka e talei cake mai na ka oqori.​—Joni 17:3.

Na Cava Eda sa Vulica?

• Na cava era sega ni ciqoma kina na ka dina e levu?

• Mera raica vakacava na veika e tu ena vuravura i Setani o ira na lotu Vakarisito?

• Meda raica vakacava na noda soqoni? Baleta na cava?

• Na cava sa noda itavi me baleta na noda bula vakayalo?

[Mape/iYaloyalo ena tabana e 18]

(Raica tale na ivola)

WASAWASA LEVU

Sisaria

VANUA BUCABUCA O SARONI

Jopa

Lita

Jerusalemi

[iYaloyalo]

A muria o Pita na veidusimaki ni Kalou qai vakalougatataki kina ena sala a sega ni namaka

[Credit Line]

Mape: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[iYaloyalo ena tabana e 13]

A vunautaka na ka dina o Jisu

[iYaloyalo ena tabana e 15]

E yaga na kakana vakayago ina noda bula, e vaka tale ga kina na kakana vakayalo