iTalanoa ni Nona Bula
“Au Sega ni Veivutunitaka e Dua na Ka!”
TALANOATAKA O GLADYS ALLEN
So na gauna era tarogi au e so, “O bau veivutuni ni o raica lesu nomu bula?” Au qai dau sauma vakadodonu, “Au sega ni veivutunitaka e dua na ka!” Meu vakamacalataka mada na vuna e va kina qori na noqu nanuma.
ENA vulaikatakata ni 1929, niu se qai yabaki rua, dua na ka vakasakiti a yaco ena bula i tamaqu, o Matthew Allen. A taura na ivola Millions Now Living Will Never Die! (Era na Sega Vakadua ni Mate na Vica Vata na Milioni Era Bula tu Oqo), e tabaka na International Bible Students, na yaca era kilai kina na iVakadinadina i Jiova ena gauna oya. Ni sa wilika oti e vica na tabana, a kaya sara o Tata, “Qo na itukutuku uasivi duadua au qai bau wilika!”
Sega ni dede, sa lai kauta mai o tamaqu e so tale na nodra ivola na matailawalawa oqo. Sega ni wawa tale o koya ni sa lai tukuna yani vei ira na tiko tikivi keitou na veika e sa vulica. Ia a sega ni dua na ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova ena vanua keitou vakaitikotiko kina. Ni raica gona vakabibi o Tata na yaga ni sosoqoni vakarisito, mani tokitaki keitou vakavuvale i Orangeville, Ontario, Kenada ena 1935. A tiko e kea e dua na ivavakoso.
Ra sega so ni dau uqeti na gone ena gauna oya mera tiko ena soqoni vakaivavakoso; ra dau qito tu ga e tuba me yacova ni sa oti na soqoni. A sega ni vinaka vei Tata oya, ni va qo na nona vakasama, “Ke yaga vei au na soqoni, e dodonu me yaga tale ga vei iratou na luvequ.” E dina ni keitou vou yani ena ivavakoso oya, a kaya ga vei Bob na ganequ, o rau na taciqu yalewa o Ella kei Ruby, va kina vei au me keitou lai tomani ira na qase ena soqoni e caka, keitou cakava sara. Sega ni dede era sa veitomani na luvedra na so tale na iVakadinadina. Bibi kina ena neitou bula na dau tiko ena soqoni kei na dau vakamacala kina.
Dua na ka nona lomana o Tata na iVolatabu, ia ni dau talanoa mai kina vei keitou, e bula sara ga nona italanoa. Mai kasa kina vei keitou na gone e so na usutu bibi keitou se nanuma tu ga me yacova nikua. E dua au nanuma rawa oya ni o Jiova e vakalougatataki ira ga era talairawarawa vua.
A vakavulici keitou tale ga o Tata me keitou vakayagataka na iVolatabu ena kena taqomaki na neitou vakabauta. Keitou dau cakava oqo me vaka e dua na qito. Ena kaya beka o koya, “Au vakabauta niu na lako i lomalagi niu sa mate. Drau vakaraitaka vei au ni sega ni dina oya.” Keirau dau vakekeli kei Ruby ena concordance me qarai kina na tikinivolatabu ena vakacala na vakasama oya. Ni wiliki oti vua na tikinivolatabu keirau sa kunea, ena kaya sara o Tata, “Io, sa via dina toka qori, ia e se sega ni cegu na lomaqu.” Keirau baci vakekeli tale ena concordance. Rawa ni lako tiko oqo me vica vata na aua me yacova ni sa cegu na loma i Tata ena neirau ivakamacala. Na ka oqo e vakavuna me keirau buta vinaka kina kei Ruby ena kena sereki kei na kena taqomaki na neirau vakabauta.
Valuti na Dau Rerevaka na Tamata
Dina ni totoka na veituberi mai vale va kina ena ivavakoso, ka ni rarawa niu se dau ririkotaka ga e so na itavi vakarisito. Dau curumi au tale ga na yalo vata ga e curuma e levu noqu icaba, oya niu maduataka na ka au na raimatalevutaki kina, vakabibi ke o ira na raimatalevutaki au era lewe ni noqu kalasi mai koronivuli. Dua na ka a vakatovolea noqu vakabauta ena gauna oya na tayabe ni vakaraitaki itukutuku.
Era na taubale yani vakamalua e loma ni tauni na mataveitacini ra qai taura tu i cake na papa e volai kina na itukutuku me vakarogoi. Ena tauni lailai oqo, rauta na 3,000 na lewena, na tamata kece ga era veikilai. Dua na gauna ni tayabe oqori, au tiko duadua e muri o yau, au taura voli e dua na papa e volai kina, “Religion Is a Snare and a Racket” (Dau Veicoriti na Lotu, Dau Veivakacalai Tale Ga). Era raici au sara e so keimami vuli vata, ra gole yani mera lai vakamuri au voli ra qai lagata tiko na sere ni matanitu, “God Save the King.” Au walia na ituvaki oya ena noqu masu vagumatua me soli vei au na kaukaua meu kua ni soro. Ni sa cava na neimami tayabe, au vakatotolo yani ina Kingdom Hall meu lai vakasuka na noqu papa, meu sa gole i vale. Ia a kaya vei au o koya e liutaki keimami ni na dua tale na tayabe, qai gadrevi e dua me veitomani. Au sa mani lako tale, ia e sega ni cegu noqu masu. Me yacova mai na gauna oya, era sa dui gole i nodra vale na lewe ni noqu kalasi nira sa wawale. Veisau sara noqu masu ni kere kaukaua me masu ni vakavinavinaka!—Vosa Vakaibalebale 3:5.
Ra dau ciqomi tu ga e vale o ira na cakacaka vakapainia. Era ilawalawa mamarau, qai ka rekitaki vei keitou na sureti ira. Au nanuma lesu, ni keitou se gone, ni rau dau tukuna o Ta kei Na ni cakacaka uasivi ga na cakacaka vakapainia.
Me vaka ga na nodrau veivakauqeti, au tekivu cakacaka vakapainia ena 1945. E muri, au lai tomani Ella na taciqu, a painia tiko mai Lodoni, Ontario. Au a sureti e kea meu vakaitavi ena dua na basoga ni cakacaka vakaitalatala au sega sara ga ni nanuma niu na rawata. Ra dau sikovi ira na gunu tiko ena otela o ira na mataveitacini, qai veisoliyaka vei ira na ilavelave ni Watchtower kei na Consolation (yacana edaidai na Yadra! ). Ni qai dau caka na cakacaka oqo ena yakavi ni Vakarauwai, macawa taucoko oya au na masulaka tiko meu vakadoudoutaki meu gole rawa kina! A sega ni rawarawa vei au na cakacaka oya, ia au a vakalougatataki kina vakalevu.
Ena yasana adua, au vulica tale ga meu lai veisoliyaka na itabataba ni Consolation e tabaki kina nodra vakacacani na tacida ena keba ni veivakararawataki i Itala, meu lai solia oqori vei ira na daunibisinisi rogo kei Kenada, wili kina o ira na peresitedi ni kabani lelevu. Ena toso ni gauna, au vakadinadinataka kina ni o Jiova ena dau tokoni keda tu ga ena gauna kece eda nuitaka kina na nona kaukaua. Me vaka ga a kaya o Tata, o Jiova ena vakalougatataki ira ga era talairawarawa vua.
Rogoca na Kaci ni Lai Veiqaravi e Quebec
Na nodra cakacaka na iVakadinadina i Jiova a vakatabui vakalawa e Kenada ena 4 Julai, 1940. E muri, a qai vakatarai tale, ia ena yasana ga o Quebec, e yasana lotu Katolika, keimami a vakacacani tiko ga kina. Caka sara e dua na sasaga me veisoliyaki e kea na ivolacebaceba Quebec’s Burning Hate for God and Christ and Freedom Is the Shame of All Canada (Ka Vakamadua e Kenada Raraba na Cati ni Kalou kei Karisito kei na Bula Galala e Quebec). A lewenivolacebaceba oqo na nodra vakacacani na tacida e kea. A sota kei na drau vakacaca na painia ena siti o Montreal o Nathan H. Knorr, e dua na lewe ni iLawalawa Dauvakatulewa ni iVakadinadina i Jiova, me vakamacalataka vei ira na ka me namaki ena vuku ni cakacaka oya. A kaya vei keimami o Brother Knorr ni o keimami na vakaitavi ena cakacaka oqo keimami na rawa ni vesu qai bala sara ina valeniveivesu. A qai yaco dina oya! Au a vesu vaka15. Ena cakacaka vakavunau, keimami na dau kauta tiko na neimami barasi ni bati kei na iseru de dua keimami na moce e valeniveivesu.
Ni se qai tekivu na cakacaka oqo, keimami ia ga vakalevu ena bogi me kua ni keimami raici levu kina. Au dau kauta vakalevu na ivolacebaceba. E so au tawana ena dua na kato e lili mai domoqu na kena itautauri qai ubia tu na noqu kote. Ni sinai na kato oya ena ivolacebaceba, na kequ irairai e vaka sara ga niu bukete. A yaga vei au ni vaka tu oya na kequ irairai ena gauna au vodo kina ena sitima era osota na lewenivanua. Vaka vica vata mera tucake e so na tagane ena nodra kauai me rawa ni dabe o koya “na yalewa bukete.”
Ni toso na gauna, keimami sa vakayacora sara na cakacaka oqo ena siga. Ena biu toka na ivolacebaceba ena tolu se va na matanikatuba, oti keimami toki yani ina dua tale na yalava. Vakalevu me toso vinaka na kena icakacaka oqo. Ia keimami kila ni na tubu na ca ke sa kidavi keimami na bete ni lotu Katolika ena yasayasa oya. Dua na gauna, a bukani ira e dua na ilala levu e dua bete, rauta nira 50 se 60 na qase kei na gone, mera bololaki keimami ena tomata kei na yaloka. Keimami lai vakaruru ena nona vale e dua na taci keimami vakayalo, qai bogi oya keimami moce kece ena fuloa.
A vinakati vakalevu na painia mera vunau e Quebec, na yasayasa e vosataki kina na vosa vakavaranise. Keirau tekivu vulica gona kei Ruby na taciqu na vosa vakavaranise. Oti, keirau lesi ina vica na tikina e vosataki kina na vosa oqo. Duidui na ka keirau sotava ena dui vanua keirau lesi kina. Rua na yabaki na neirau siko vale voli ena dua na tauni, e walu na aua e veisiga me keirau tukia tiko kina na matanikatuba, ia e sega ni dua e via dolava vei keirau na katuba. Era gole ga mai i katuba na itaukeinivale, ra qai dreta sobu na ilatilati. Ia keirau sega vakadua ni soro. Nikua, sa rua na ivavakoso ena tauni oya.
Veivueti Tu ga o Jiova
Keirau sureti me keirau cakacaka vakapainia lavotaki ena 1965. Ena dua na neirau ilesilesi, a mai vakaibalebale vakalevu kina vei keirau na vosa i Paula ena 1 Timoci 6:8 e kaya: “Kevaka sa tu vei keda na kakana kei nai sulu, me da lomavinaka kina.” Keirau dau lewa vinaka na neirau ilavo me veirauti kei na veika e gadrevi. Biu vakatikitiki sara na kena me voli kina na waiwai ni misini e dau vakatakatai kina na vale, na ilavo ni rede, livaliva, kei na kakana. Ni sa qaravi kece oya, sa qai vo ga vei keirau ena loma ni vula taucoko e 25 na sede.
Dau rawa ni vica ga na aua e veibogi me waqa tu kina neirau ivakatakata ni vale, ni maninitaki na waiwai. O koya gona, e sega ni sivia na 15 na dikiri celsius na katakata ni neirau rumu ni moce, keirau dau batabata kina vakalevu. Ia dua na siga, a gade yani vei keirau na luvena na vuli iVolatabu i Ruby. Ni lesu i nona vale, a rairai lai tukuna vei tinana ni keirau vakaloloma baleta na levu ni batabata e vale. Mai na gauna oya, sa dau solia vei keirau e veivula o tinana e tini na dola me ivoli ni waiwai, me rawa ni waqa tu ga kina ena bogi taucoko na ivakatakata ni vale. Sega vakadua ni keirau leqa ena dua na ka. De sega ni levu na neirau ilavo, ia keirau bula rawa ga e veisiga. Ke so na gauna e levu na ka vei keirau, keirau dau okata oya me veivakalougatataki ni Kalou. E dina sara ga na vosa ena Same 37:25, e kaya: “Ka’u a sega ni raica na yalododonu ni sa biu laivi, se na nona kawa ni ra sa vosai kedra madrai”!
Dina ni saqati vakalevu na neirau cakacaka, au a marau ga niu raica nira mai ciqoma na ka dina e vica vata au vakavulici ira ena iVolatabu. E so vei ira oya era goleva na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua, na ka au sa bau rekitaka dina.
Gumatua ena So Tale na iTuvaki Dredre e Sotavi
Neirau ilesilesi vou ena 1970 o Cornwall, mai Ontario. Yabaki dua toka neirau tadu i Cornwall, sa tauvimate o Nana. O Tata a se leqa sara ena 1957. Keitou mani veivukevuketaka kei na rua na taciqu yalewa na qaravi Nana me yacova nona vakacegu ena 1972. Ena gauna dredre oqo, erau dau tokoni keirau rau qai dau vakayaloqaqataki keirau o rau keitou painia lavotaki vata voli, o Ella Lisitza kei Ann Kowalenko. Rau qaravi ira na neirau vuli iVolatabu kei na so tale na neirau itavi ena gauna keirau a yali tu kina. E dina sara na Vosa Vakaibalebale 18:24, e kaya: “Sa dua na wekada sa veikabiti dina sara ka sa sega ni vakakina na veitacini”!
E levu dina tu na ka dredre eda na sotava ena noda bula. Ia au vosota kece mai na ka dredre ena veitokoni loloma ga i Jiova. Au se vakayacora tiko ga nikua ena marau na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. A leqa ena 1993 na ganequ o Bob. A cakacaka vakapainia o koya ena 20 na yabaki, qai 10 vei ira na yabaki talei oqori a painia kina kei na watina o Doll. Na tuakaqu o Ella, a 30 vakacaca na yabaki na nona cakacaka vakapainia, qai dau yalogutaka tu ga na cakacaka oqo me yacova nona mate ena Okotova, 1998. A kune na kenisa vua na taciqu tale adua o Ruby ena 1991. Ia na kaukaua lailai a tu vua, a vakayagataka ena vunautaki ni itukutuku vinaka. A sega ni yali na nona dau veiwali me yacova sara ni sa cavuka nona icegu ena mataka ni 26 Sepiteba, 1999. Dina ni rau sa takali na taciqu yalewa, era se tiko ga na taciqu vakayalo era vaka na noqu vuvale me keimami dau veilasamaki tu.
Au sega ni bau veivutunitaka vakadua na noqu bula niu rai lesu. Dina niu sega ni vakawati, ia au kalougata ni rau itubutubu dau loloma na noqu itubutubu, ratou qai vakaliuca na ka dina ena nodratou bula na taciqu. Au sa vakanamata tu oqo meu na raici iratou kece ni ratou sa vakaturi mai na mate. E vaka sara ga niu sa vakila tu oqo ni sa mokoti au o Tata, e vaka tale ga meu raica ni sa tonawanawa na mata i Nana ni keirau sa veimokomoko. Sa na wacava na nodratou marau o Ella, Ruby, kei Bob.
Ena gauna mada ga oqo, sa dei tu na yaloqu meu na vakayagataka tiko ga na igu cava ga e se vo tu vei au meu vakacaucautaki Jiova kina, meu dokai koya tale ga. Sa bau totoka dina noda bula nida vakayagataka ena cakacaka vakapainia vakatabakidua. E dina kina na ka e tukuna na daunisame me baleti ira era muria na sala i Jiova: “O na kalougata, ka ko na vinaka tiko.”—Same 128:1, 2.
[iYaloyalo ena tabana e 26]
E lomana na iVolatabu o Tata. A vakavulici keitou me keitou taqomaka kina na neitou vakabauta
[iYaloyalo ena tabana e 28]
Mai na imawi ina imatau: O Ruby, o yau, o Bob, o Ella, o Nana, kei Tata ena 1947
[iYaloyalo ena tabana e 28]
iYatu e liu, mai na imawi ina imatau: O yau, o Ruby, kei Ella ena Soqo ni Tikina, 1998