“Muria Tikoga na Noqu Vosa”

“Kevaka dou sa muria tikoga na noqu vosa, dou sa qai noqu tisaipeli dina.”​​—⁠JONI 8:​31.

1. (a) Ni sa lesu i lomalagi o Jisu, na cava a biuta laivi tu e vuravura? (b) Na cava na tolu na tikina bibi eda na vakarau dikeva oqo?

NI SA lesu i lomalagi o Jisu Karisito, na iLiuliu ni lotu Vakarisito, a sega ni biuta laivi tu e vuravura e dua na ibinibini ivola e vola sara ga o koya, se na kena ivakananumi vakaitamera a vakaduria, se iyau levu e kumuna. A biuti ira tu ga mai na nona tisaipeli kei na ivakaro matata mera muria o ira na via wili mera nona tisaipeli. E tu sara ga ena Kosipeli i Joni e tolu na tikina bibi a cavuta o Jisu me cakava e dua e via nona imuri. Na cava beka? Na cava meda cakava kina? Eda na vakadeitaka vakacava nida yacova na ivakatagedegede e gadrevi vua e dua me tisaipeli i Karisito edaidai?a

2. Na cava e dua na tikina bibi ena gadrevi vei ira na via tisaipeli i Jisu me vaka e volai ena Kosipeli i Joni?

² Vo e ono na vula me qai vakamatei o Jisu, a gole cake i Jerusalemi qai vunau vei ira na soqo macawa dua tiko e kea me baleta na Solevu ni Valetabanikau. Kena itinitini, ni se veimama tu na solevu, “sa lewe vuqa vei ira na tamata era sa vakabauti koya.” A vunau tiko ga o Jisu, ia ena iotioti ni siga ni solevu, era se baci “lewe vuqa era sa vakabauti koya.” (Joni 7:​10, 14, 31, 37; 8:​30) Mai na gauna oya, a golevi ira na ka vou era mai vakabauta o Jisu qai tukuna kina e dua na tikina bibi ena gadrevi vei ira na via nona tisaipeli, me vaka e vola o Joni: “Kevaka dou sa muria tikoga na noqu vosa, dou sa qai noqu tisaipeli dina.” (Neitou na matanivola kala.)​​—⁠Joni 8:​31.

3. Na cava me tiko vua e dua me rawa ni qai ‘muria tiko ga na vosa i Jisu’?

³ Ena veika e cavuta oya o Jisu, a sega ni kaya tiko ni lailai nodra vakabauta o ira na se qai mai muri koya ga. A dusia tiko ni sa tadola tu na sala mera mai nona tisaipeli dina​​—⁠vakavo ga ke ra muria nona vosa, ke ra vosota. Era sa ciqoma nona vosa, ia sa qai vo mera muria tiko ga. (Joni 4:​34; Iperiu 3:​14) O Jisu e raica dina vakabibi na vosota, ni cavuta sara ga vakarua “Muri au ga!” ena iotioti ni gauna e vosa tiko kina vei iratou nona yapositolo, me vaka e volai ena Kosipeli i Joni. (Joni 21:​19, 22, VV) Era cakava sara ga oya e levu na lotu Vakarisito taumada. (2 Joni 4) Na cava era vosota rawa kina?

4. Na cava era vosota rawa kina na lotu Vakarisito taumada?

⁴ Dua na tikina bibi e cavuta o Joni, o koya e muri Jisu voli ena yalodina me 70 vakacaca na yabaki. A vakacaucautaki ira na lotu Vakarisito yalodina ena nona kaya: “Dou sa kaukauwa, a sa tu vei kemudou na vosa ni Kalou, ia dou a rawai koya na vu-ni-ca.” Era vosota na tisaipeli i Karisito, se ra muria dei na vosa ni Kalou, baleta ni dei tu ga vei ira na vosa ni Kalou. Era taleitaka mai vu ni lomadra. (1 Joni 2:​14, 24) E vaka tale ga kina nikua, eda na ‘vosota rawa ga me yacova na ivakataotioti’ ke da saga meda muria dei tiko ga na vosa ni Kalou. (Maciu 24:13) Eda na cakava rawa vakacava oqori? Na kena isau e tiko ena dua na vosa vakatautauvata i Jisu.

“Rogoca na Vosa”

5. (a) Na qele cava soti e cavuta o Jisu ena nona vosa vakatautauvata? (b) Na cava na ibalebale ni ka e tei kei na qele?

⁵ A cavuta o Jisu e dua na vosa vakatautauvata me baleta na daukakaburaki, e volai oqori ena Kosipeli i Maciu, Marika, kei Luke. (Maciu 13:​1-9, 18-​23; Marika 4:​1-9, 14-​20; Luke 8:​4-8, 11-​15) Ni o wilika na itukutuku oqori, o na raica ni ka ga e vakabibitaki ena vosa vakatautauvata na kena kaburaki e dua tiko ga na mataqali itei ena va na mataqali qele, qai duidui na ka e yaco. Na imatai ni qele e kaukaua, na kena ikarua e qele mamare, na kena ikatolu e tubu tu kina na wavakavotona. Na ikava ni qele e sega ni vaka na tolu, ni “qele vinaka.” E vakamacalataka o Jisu ni ka e tei na itukutuku me baleta na Matanitu ni Kalou e kune ena iVolatabu, ia na qele, e dusia na tamata kei na dui ituvaki ni lomadra. E so na ka era tautauvata kina o ira na vakatakarakarataki ena imatai ni tolu na qele, ia e duatani taucoko o ira era vaka na qele vinaka.

6. (a) E duidui vakacava na ikava ni qele mai na kena tale e tolu ena vosa i Jisu, ia na cava na kena ibalebale? (b) Ke da via dua na tisaipeli dau vosota i Karisito, na cava e vinakati?

⁶ Na itukutuku ena Luke 8:​12-​15 e dusia ni ‘rogoci na vosa’ ena ituvaki vava oya. Ia, o ira “sa yalodina ka vinaka” era sega ni ‘rogoca wale ga na vosa,’ era “taura deivaki, ka vakavuana tikoga.” Ni malumu qai titobu na qele vinaka, e kadre rawa kina qai vakawakana vinaka na ka e tei, e vakavuana sara. (Luke 8:⁠8) E vaka tale ga kina o ira e vinaka na yalodra se lomadra, nira yalomatuataka, taleitaka, ra qai ciqoma e vu ni lomadra na vosa ni Kalou. (Roma 10:10; 2 Timoci 2:⁠7) E dei tiko ga vei ira na vosa ni Kalou. Kena itinitini, era vakavuana ena yalovosota. Ke da vinakata gona meda dua na tisaipeli i Karisito dau vosota, e bibi meda taleitaka mai vu ni lomada na Vosa ni Kalou. (1 Timoci 4:​15) Eda na bucina ga vakacava na yalo e taleitaka dina na Vosa ni Kalou?

Na Lomada kei na Kena Dau Vakasamataki Vakatitobu na Ka

7. Ke vinaka na lomada, na cava eda na dau cakava?

⁷ O koya e vinaka na lomana, ena dau cakava e veigauna ka e kaya oqo na iVolatabu: “Na loma i koya e yalododonu e dau vakasamataka na ka me kaya.” (Vosa Vakaibalebale 15:​28, NW) “I Jiova, me kamikamica mada ga vei kemuni na veika au tukuna kei na veika au vakasamataka.” (Same 19:​14, NW) “Na lomaqu ena vakasamataka na veika vakayalomatua.”​​—⁠Same 49:​3, NW.

8. (a) Na cava meda kua ni cakava nida wili iVolatabu, ia na cava meda cakava? (b) E yaga vakacava nida vakasamataka vakatitobu na Vosa ni Kalou? (Raica tale ga na kato “Vakataudeitaki e nai Vakavuvuli Dina.”)

⁸ Me vakataki ira ga oqo era volavola ena iVolatabu, o keda tale ga meda dau vakasamataka da qai masulaka na Vosa ni Kalou kei na nona cakacaka ena yalo e taleitaka. Meda kua ni wilika vakusakusa wale ga na iVolatabu se ivola vakaivolatabu me vaka beka e dua na saravanua e veitabayaka vakusakusa na ka kece e raica, ia e sega ni tu vakadua me sarava vakamalua. Ena vinaka cake meda wiliwili, da cegu mada, vakasamataka na veika eda wilika, da qai toso tale.b Ena uqeta na lomada na noda vakasamataka lo na veika eda wilika mai na vosa ni Kalou. Ena moica noda vakanananu kei na noda vakasama. Eda na via talaucaka tale ga vei Jiova ena masu na veika e dau tu lo ga e lomada. Na ka oqo ena qaqaco cake ga kina na noda veiwekani kei Jiova, ia ke mani dredre vakacava na ituvaki eda sotava, eda na muri Jisu tiko ga baleta na levu ni noda lomana na Kalou. (Maciu 10:22) Matata i ke, ni bibi meda dau vakasamataka vakatitobu na ka e kaya na Kalou ke da via yalodina tiko ga me yacova na ivakataotioti.​​—⁠Luke 21:⁠19.

9. Na cava meda cakava me rawa ni ciqoma tiko ga na vosa ni Kalou na lomada?

⁹ Eda raica ena vosa vakatautauvata i Jisu ni tiko na ka e rawa ni vakataotaka na tubu ni ka e tei se tubu ni vosa ni Kalou vei keda. Me rawa nida tisaipeli yalodina tiko ga, e yaga meda (1) kila na veika dredre e vakatakarakarataki ena qele ca e cavuti ena vosa vakatautauvata kei na (2) da qai sasagataka meda vakavinakataka se goletani mai kina. Ena sala oqo, eda na vakamalumutaka na lomada me rawa ni ciqoma tiko ga e veigauna na ka e tei, oya na Matanitu ni Kalou, da qai vuataka tiko ga vakalevu na vuana.

“E na Tutu ni Sala” ​—⁠Vakaosoti Nodra Bula

10. Vakamacalataka na imatai ni qele ena vosa vakatautauvata i Jisu. Vakamacalataka na kena ibalebale.

¹⁰ Na imatai ni qele e lutu kina na ka e tei e tiko “e na tutu ni sala,” na vanua e “butubutuki sobu” kina. (Luke 8:⁠5) Na qele ena sala e dodo yani ena loma ni dua na iteitei e dau kaukaua nira vakabutuka o ira na dau taubale kina. (Marika 2:​23) O ira tale ga era vakatara me vakaosoti na nodra bula kei na gauna ena veika ni vuravura era na kunea ni sa sega nodra gauna mera bucina e lomadra na yalo e taleitaka dina na vosa ni Kalou. Era sa rogoca, ia era sega ga ni vakasamataka vakatitobu. Oya na vuna e sega ni uqeti kina na lomadra. Ni se bera ni dei na nodra lomana na vosa ni Kalou, “sa qai lako mai na tevoro, a sa kauta tani na vosa mai na yalodra, de ra vakadinata ka bula kina.” (Luke 8:​12) E rawa beka ni tarovi oqo?

11. Eda na taqomaka vakacava na lomada me kua ni vaka na qele kaukaua?

¹¹ E levu na ka e rawa ni caka me kua kina ni vaka na qele dravudravua e batinisala na lomada. Na qele kaukaua e butuki sobu e rawa ni vakamalumutaki me qele bula kevaka e cukiraki, qai tarovi na kena butuki sobu tiko ga ena kena buli e dua tale na sala vou. E rawa tale ga nida veisautaka na lomada me vaka na qele vuavuaivinaka ke da qara na gauna meda vulica kina na Vosa ni Kalou da qai vakasamataka vakatitobu. Na kena dina ga oya meda kua ni vakaogai keda ena ka ni noda bula e veisiga e sega soti ni bibi. (Luke 12:​13-​15) Meda biuta ga vakatikitiki na gauna meda na vakasamataka kina “na veika e uasivi sara.”​​—⁠Filipai 1:​9-​11, VV.

‘Lutu ena Vanua Veivatu’ ​​—⁠O Ira na Rerere

12. Na cava e vakavuna dina me malai na kau e kadre ena ikarua ni qele e cavuta o Jisu?

¹² Ni sa lutu na ka e tei ena ikarua ni qele, e sega ni lai tau tu ga e delaniqele me vaka na kena imatai. E vakawakana qai kadre. Ni sa cila na siga, e lai malai tale na ka sa kadre ni sa rui katakata. Ia dikeva na tikina bibi oqo. E sega ni vakavuna dina na malai ni kau na katakata ni siga. Ni kau mada ga e kadre ena qele vinaka e cilava tale ga na siga, ia e sega ni malai, e sa qai bulabula ga. Na cava sara mada na duidui? E vakamacalataka o Jisu ni malai na kau e kadre oqo “ni sa sega ni vavaku na kena qele,” qai sega tale ga “ni suasua.” (Maciu 13:​5, 6; Luke 8:⁠6) E sega ni vakawakana vinaka na ka e tei baleta ni qele e kaburaki kina e tiko ena ‘vanua veivatu,’ qai vanua mamaca. E malai na kau e kadre baleta ni mamare na qele.

13. Na mataqali tamata vakacava era vaka na qele mamare, ia na cava na vu dina ni nodra rere?

¹³ Na iwase ni vosa vakatautauvata oqo e dusi ira na “vakabauta na vosa e na reki” ra qai muri Jisu vagumatua “vakalailai ga.” (Luke 8:​13, VV) Ni sa cila katakata mai na siga ni “rarawa, se na veivakacacani,” e tuburi ira na rere levu qai seavu nodra reki kei na yalo ni via muri Karisito tiko ga. (Maciu 13:21) Ia na vu dina ni nodra rere e sega ni baleta na veivakacacani, ni udolu vakaudolu tale ga na tisaipeli i Karisito era sotava na veimataqali rarawa, ia era yalodina tiko ga. (2 Korinica 2:4; 7:⁠5) Na vu dina ni nodra rere kei na datuvu o ira oqo na kaukaua ni lomadra e vaka tu na vatu. E dredre kina mera vakasamataka vakatitobu na veika vakayalo me na vakadeitaka na yalodra. E vovodea qai malumalumu tale ga na nodra taleitaki Jiova kei na nona vosa mera vorata rawa kina na veitusaqati. Na cava me caka me kua ni yaco oya?

14. Na cava meda cakava me kua kina ni vaka na qele mamare na lomada?

¹⁴ Meda qarauna me kua ni tu e lomada me vaka na vatu kaukaua na lomaca, na yalo ni nanumi keda ga, se so tale na vakanananu sega ni vinaka. Ena qai vakamalumutaki ga na mataqali yalo vaka oya ena igu ni vosa ni Kalou. (Jeremaia 23:29; Efeso 4:​22; Iperiu 4:​12) Oti oqori, meda teivaka dei sara e lomada na vosa ni Kalou mai na noda vakasamataka vakatitobu kei na noda masulaka. (Jemesa 1:​21) Ena qai vakaukauataki keda oqori meda yalodei ni basika na veika dredre, eda na yalodina tale tiko ga nida sotava na veivakatovolei.

“Na Loma ni Veiwavakavotona”​—Wase Rua na Lomada

15. (a) Na cava e bibi me kauaitaki kina na ikatolu ni qele e cavuta o Jisu? (b) Na cava e qai yaco ena ikatolu ni qele? Ena vuku ni cava?

¹⁵ E dodonu tale ga me kauaitaki vakabibi na ikatolu ni qele e tubu kina na veiwavakavotona, baleta ni so na tikina e via tautauvata kei na qele vinaka. Me vaka ga ena qele vinaka, e tubu rawa qai vakawakana na ka e tei ena qele e tu kina na veiwavakavotona. Taumada, e sega ni vakilai na kedrau duidui na rua na qele oqo, ni tubu ruarua kina na ka e teivaki. Ia ni toso na gauna, e solega qai vakamatea vakadua na kau e tei na wavakavotona. E sega ni vaka na qele vinaka na qele oqo ni tubua kina na wavakavotona. Ni tubu cake gona na kau, e “tubu cake kaya na veiwa-vakavotona.” Ena loma ni dua na gauna, erau na veiqatitaka na kau e rua na kakana, rarama, kei na levu ni vanua me rau bula kina, ia lakolako ga sa ‘vakaruguta’ na kau e tei na wavakavotona qai vakamatea.​​—⁠Luke 8:⁠7.

16. (a) O ira na tamata vakacava era vakatayaloyalotaki ena qele e tubu kina na wavakavotona? (b) Na cava sara mada na wavakavotona me vaka e vakamacalataki ena Kosipeli?​​—⁠Raica na ivakamacala e ra.

¹⁶ Era mataqali tamata vakacava o ira na vaka na qele e tubu kina na wavakavotona? E vakamacalataka o Jisu: “Ko koya sa lutu ki na veiwavakavotona, sai ira era sa rogoca, a ra sa lako yani, a ra sa vakaruguti e na lomaocaoca kei nai yau kei na marau ni bula, oqo a sa sega kina ni vua dina.” (Luke 8:​14) Me vaka ga na qele e tubu vata kina ena dua na gauna na kau e tei kei na wavakavotona, e so era guta na “marau ni bula” oqo ena gauna vata ga era vulica tiko kina na vosa ni Kalou. E kaburaki e lomadra na ka dina, ia ena gauna vata oqori, e so tale na ka e vakalatilati. Sa wase rua na lomadra. (Luke 9:​57-​62) Mai lailai kina nodra gauna mera dabe mera vakasamataka vakatitobu na vosa ni Kalou ra qai masulaka. E sega ni tara vinaka na lomadra na vosa ni Kalou, me rawa ni tauri ira dei mera vosota tiko ga kina. Lakolako sa vakaruguta vakadua na veika vakayalo na veika vakayago era sa malele kina vakalevu.c Oqo na itinitini vakaloloma e sotava e dua e sega ni lomani Jiova mai vu ni lomana!​​—⁠Maciu 6:​24; 22:⁠37.

17. Na cava e bibi meda cakava me kua kina ni vakaruguti keda na wavakavotona a cavuta o Jisu?

¹⁷ Ena sega ni vakaruguti keda na lomaocaoca kei na lasa ni vuravura kevaka eda vakaliuca na veika vakayalo mai na veika vakayago. (Maciu 6:​31-​33; Luke 21:​34-​36) Me kua sara ni vakaweleweletaki na wili iVolatabu kei na kena vakasamataki vakatitobu na ka e wiliki. Ke da vakarawarawataka ga na noda bula, ena qai levu cake noda gauna me baleta na kena vakasamataki vakatitobu kei na kena masulaki tale ga na veika vakayalo. (1 Timoci 6:​6-8) Era sa tauca tiko na veivakalougatataki i Jiova na nona tamata era sa vakayacora vaka kina​​—⁠era sa cavuraka laivi na veiwavakavotona me levu cake na vanua, rarama, kei na kakana me bula rawa kina na kau e teivaki e lomadra. E kaya o Sandra, sa yabaki 26: “Niu vakasamataka vakabibi na veika au kalougata kina niu sa mai tiko ena dina, au qai liaca ni sega sara ga ni dua na ka me solia o vuravura me na tautauvata kaya!”​​—⁠Same 84:⁠11.

18. Na cava meda cakava meda muria tiko ga kina na vosa ni Kalou da qai dei tale ga ena noda itavi vakarisito?

¹⁸ Matata vinaka e ke ni na rawa ga vei keda na qase kei na gone meda muria tiko ga na vosa ni Kalou da qai dei tale ga ena noda itavi vakatisaipeli i Karisito kevaka ga e dei tiko vei keda na vosa ni Kalou. O koya gona, meda qarauna sara na lomada vakaivakatakarakara me kua ni kaukaua, mamare mai, se me tubua, ia me malumu qai titobu tiko ga. Ke vaka oqori, ena qai teivaki vinaka kina na vosa ni Kalou “ka vakavuana tikoga.”​​—⁠Luke 8:​15.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava meda ‘muria tiko ga kina na vosa i Jisu’?

• Na cava meda cakava me tiko ga kina e lomada na vosa ni Kalou?

• Na tamata vakacava e vakaibalebaletaki ena va na mataqali qele e cavuta o Jisu?

• O na qara vakacava na gauna mo vakasamataka kina vakatitobu na vosa ni Kalou?

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 10]

“VAKATAUDEITAKI E NAI VAKAVUVULI DINA”

E LEVU era sa tisaipeli dede i Karisito, era vakadinadinataka e veiyabaki nira “vakataudeitaki e nai vakavuvuli dina.” (2 Pita 1:​12) Era dei tiko ga vakacava? Raica mada oqo na nodra ivakamacala e so.

“Ni dau cava e dua na siga, au dau wilika e dua na iwase ni iVolatabu, au qai masu. Oti, au sa qai vakasamataka lesu na ka au wilika.”​​—⁠Jean, papitaiso ena 1939.

“Dau vakadeitaka na yaloqu, e vakaukauataki au tale ga meu yalodina tiko noqu dau vakasamataka vakatitobu ni o Jiova e rui cecere, ia e se lomani au ga.”​​—⁠Patricia, papitaiso ena 1946.

“Au toso rawa tiko ga ena noqu qaravi Jiova baleta niu muria deivaki e dua na ituvatuva vinaka ni vuli iVolatabu, au qai dau vakaosota noqu vakasama ena “veika titobu ni Kalou.”​​—⁠1 Korinica 2:​10; Ana, papitaiso ena 1939.

“Niu wili iVolatabu se ivola vakaivolatabu, dau noqu inaki meu dikeva kina se cava sara mada e tiko e lomaqu.”​​—⁠Zelda, papitaiso ena 1943.

“Dau gauna vinaka duadua vei au meu taubale yani meu vosa vei Jiova ena masu, meu qai talaucaka vua na lomaqu.”​​—⁠Ralph, papitaiso ena 1947.

“Niu yadra e veimataka, au na dikeva na tikinivolatabu ni veisiga, au qai wilika tale ga e dua na iwase ni iVolatabu. Na ka oqo e rawa kina niu vakasamataka e dua na ka vou ena lomanisiga.”​​—⁠Maria, papitaiso ena 1935.

“Dua na ka e dau laveta dina na yaloqu noqu vulica na ivola e sereki kina na veitikina yadua ni dua na wase ena iVolatabu.”​—⁠Taniela, papitaiso ena 1946.

Gauna cava o dau dabe kina mo vakasamataka vakatitobu na vosa ni Kalou mo qai masulaka tale ga?​​—⁠Taniela 6:​10b; Marika 1:​35; Cakacaka 10:⁠9.

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Eda na “vakavuana tikoga” ke da vakaliuca e veigauna na veika vakayalo”