“Kakua ni Rere Se Taqaya”

“Ni kakua ni rere, se taqaya; . . . ena nomuni to ko Jiova.”​—2 VEIGAUNA 20:17.

1. E cakayaco vakacava vua na tamata na vakacaca ni batikadi, kei na cava sa qai ikuri ga ni rere?

BATIKADI! Na cavuti ni vosa oqo e rawa ni dau vakavuna na rere, ririko kei na nuiqawaqawa. E rawa ni vakavurea tale ga na yalo ni taqaya, rarawa, kei na cudru. Na vosa tale ga oqo e boroya e dua na iyaloyalo era rivarivabitaka e levu, nira na robota na vuravura na dau vakacaca vaka oqo ena veiyabaki sa tu e liu. Na kena sega ni taucoko sara nodra sasaga e so na matanitu ena vica vata na yabaki mera vakaotia na vakacaca ni batikadi ena kena veimataqali, sa qai ikuri ga ni rere.

2. Era raica vakacava na iVakadinadina i Jiova na vakacaca ni batikadi, kei na taro cava e vakavurea?

² Ia, e tiko na vuna meda nuidei kina. O ira na iVakadinadina i Jiova, era vunau tiko ena 234 na veivanua kei na veiyalava era sega ni rere. Era sega ni taqaya ni vaka e sega ni vakaoti rawa na vakacaca ni batikadi, nira nuidei tu ni na vakaoti dina​—sa voleka sara oqo na kena gauna. E rawa beka ni vakatale ga oya noda rai? O cei e rawa ni kauta tani e vuravura na leqa levu oqo, ena cakava vakacava? Me vaka ni sa na rairai tarai keda e so na basoga ni itovo kaukaua, ena vinaka gona meda dikeva se rawa vakacava nida nuidei tale ga.

3. Na cava tale e vakavuna na rere, kei na cava sa tukuni oti tu mai me baleta na noda gauna?

³ Nikua, e levu tale na vuna era rere ra qai taqaya kina na tamata. Vakasamataki ira mada e levu era sega ni rawa ni qaravi ira vakataki ira nira sa qase, o ira era malumalumu ena vuku ni mate e sega na kena wai, kei na vuvale era sasaga vakaukaua mera bula ni sega ni veirauti na ilavo. Qai vakasamataka vata oya kei na veika tawanamaki e tara na noda bula! Na matedole e vu mai na vakacalaka, se yaco veitaravi ni leqa tubukoso me kovea na veika eda vakamareqeta. Na rere vaka oqo kei na lomanuiqawaqawa, qai kuria na noda leqa yadudua kei na yalolailai, e vakatokai kina na noda gauna me vaka e kaya na yapositolo o Paula: “Mo kila tale ga oqo, ena iotioti ni veisiga ena yaco mai na gauna cacamatua, lewalewai dredre. Nira na lomani ira ga na tamata, . . . era na veicati vakaveiwekani, era na sega ni dina ena nodra yalayala, era na dauveibeitaki vakailasu, era na sega ni daurawa na yalodra, era daucudrucudru, era na cata na ka vinaka.”​—2 Timoci 3:​1-3, NW.

4. Na inuinui vinaka cava e tiko ena daku ni veika ca e vakamacalataki ena 2 Timoci 3:​1-3, NW?

⁴ E dina ni tikinivolatabu oqo e dusia tiko na kena yaco na gauna ca, ia ena dua tale na yasana e dulaka tiko e dua na inuinui vinaka. Dikeva ni gauna cacamatua oqo ena basika ena “iotioti ni veisiga” ni ituvaki ca i Setani ena gauna oqo. Kena ibalebale ni sa voleka na vakacegu kei na sosomitaki ni vuravura ca oqo ena veiliutaki uasivi ni Matanitu ni Kalou, a vakavulici ira kina nona tisaipeli o Jisu mera masulaka. (Maciu 6:​9, 10, VV) Na Matanitu oya na matanitu vakalomalagi ni Kalou, e kaya na parofita o Taniela ena “sega sara ni vakarusai rawa . . . ia ena vurumemeataka ga ka vakaotia na veimatanitu [vakatamata] oqori, ka na tu ga ka sega ni mudu.”​—Taniela 2:44.

Tawaveitovaki Vakarisito kei na Vakacaca ni Batikadi

5. Na cava era cakava na veimatanitu mera tarova kina na vakacaca ni batikadi?

⁵ Era mate e vica vata na udolu ena veiyabaki ena vakacaca ni batikadi. Sa qai toso cake ga nodra qaqarauni e veiyasa i vuravura ena vuku ni leqa oqo ni oti na vakacaca ni batikadi ena korolevu o Niu Yoka kei Washington, D.C., ena 11 Sepiteba, 2001. Ni laurai na tete kei na kena sa roboti vuravura na vakacaca ni batikadi, e totolo ga na nodra cakacaka ena duavata na veimatanitu e vuravura mera tarova. Kena ivakaraitaki, ena 4 Tiseba, 2001, me vaka era kaya na tabana ni vakauitukutuku, “era duavata na mata ni vanua tani mai na 55 na vanua e Urope, Mereke kei na veivanua ena lomadonu kei Esia ena kena vakaturi e dua na ituvatuva” me vakaduavatataki kina nodra sasaga. E vakacaucautaka vakalevu na ituvatuva oqo e dua na iliuliu cecere mai Mereke baleta ni na “solia e dua tale na igu ina kena tokoni” na tarovi ni vakacaca ni batikadi. Sega ni bera nodra veitokoni e vica vata na drau na milioni ena ka e vakatoka na New York Times Magazine me “itekitekivu ni ivalu ena tara na kawatamata.” Sa na qai waraki ga oqo na macala ni nodra sasaga. Na revurevu ni ivalu vaka oqo, e kena inaki me tarovi kina na vakacaca, sa qai kuria ga na taqaya kei na nuiqawaqawa vei ira e levu, ia e sega nira vakila oqo o ira era nuitaki Jiova.

6. (a) Na cava ena rairai dredre kina ena so na gauna vei ira e so na tamata mera ciqoma nodra itutu ni tawaveitovaki na iVakadinadina i Jiova? (b) Na ivakaraitaki cava e vauca na cakacaka vakapolitiki e kotora o Jisu vei ira nona imuri?

⁶ Era kilai tani na iVakadinadina i Jiova ena nodra itutu ni tawaveitovaki. E levu na tamata era na rairai ciqoma na nodra itutu oqo na iVakadinadina ke donui tu na gauna ni sautu, ia ni basika e dua na ituvaki leqataki e totolo ga nodra matacati ira kina na iVakadinadina. Ni dau vakawasoma me vakavurea na yalo ni dui boletaki vanua na rere kei na nuiqawaqawa e kauta mai na ivalu. Oqo ena rairai dredre kina vei ira e so na tamata mera ciqoma ni so e sega ni veitokoni ena sasaga ni matanitu. Ia era kila na lotu Vakarisito dina ni dodonu mera muria na ivakaro i Jisu mera ‘kua ni vakavuravura.’ (Joni 15:19; 17:​14-​16; 18:36; Jemesa 4:4) Ena vinakati gona kina mera tawaveitovaki ena veika vakapolitiki se veika vakavanua. E ivakaraitaki vinaka e ke o Jisu. Ni laurai nona vuku kei na veika vakasakiti e rawata, ke a rawa sara ga ni vukea vakalevu na ivakarau ni bula ena nona gauna. Ia, a bese ni vakaitavi ena politiki. Ena itekivu ni nona cakacaka vakaitalatala, a sega ni ciqoma na veika e dulaka o Setani, oya me liutaka na veimatanitu e vuravura. E muri, a cata matua me taura na itavi vakapolitiki.​—Maciu 4:​8-​10; Joni 6:​14, 15.

7, 8. (a) Na cava me kua ni nanumi cala ena nodra itutu ni tawaveitovaki na iVakadinadina i Jiova, na cava na vuna? (b) E vakacala vakacava na Roma 13:​1, 2 na saqati ni matanitu?

⁷ Na nodra itutu ni tawaveitovaki na iVakadinadina i Jiova me kua ni nanumi cala kina nira tokona se vakadonuya na itovo kaukaua. Kevaka era cakava vaka kina, sa na veibasai kei na ka era kaya nira dauveiqaravi ni “Kalou ni loloma kei na vakacegu.” (2 Korinica 13:11) Era vulica na rai i Jiova me baleta na itovo kaukaua. E vola na daunisame: “Sa vakatovolea na tamata yalododonu ko Jiova: ia na tamata lomaca kei koya sa vinakata nai valavala kaukauwa, sa cati koya na yalona.” (Same 11:5) Era kila tale ga na ka e kaya o Jisu vua na yapositolo o Pita: “Daramaka tale na nomui seleiwau ki na kena taga: ni ra na mate e nai seleiwau ko ira kece era taura nai seleiwau.”​—Maciu 26:52.

⁸ E dina ni vakaraitaka na ivolatukutuku ni gauna makawa nira dau vakararavi wasoma ena ‘iseleiwau’ na lotu Vakarisito lasu, e sega ni dina oqo vei ira na iVakadinadina i Jiova. Era vakatabui ira mai na cakacaka vaka oqo. Era talairawarawa ga na iVakadinadina ina ivakaro ena Roma 13:​1, 2 (VV): “Me talairawarawa na tamata kece ga vei ira era veiliutaki e na matanitu, ni sega ni dua e veiliutaki rawa ke sega ni vakatara na Kalou. Ko ira era sa veiliutaki tiko oqo sa lesi ira kina na Kalou. Ko koya e saqati ira era veiliutaki tiko sa saqata tiko na ka sa lesia na Kalou; ka sa na vakavuna ga na nona cudruvi.”

9. Na cava e rua na sala era valuta kina na iVakadinadina i Jiova na vakacaca ni batikadi?

⁹ Ni sa rui ca na vakacaca ni batikadi, e sega beka ni dodonu mera cakava e dua na ka na iVakadinadina i Jiova mera valuta kina? Io, era sa cakava tiko. Kena imatai, era sega ni vakaitavi ena cakacaka vaka oqo. Kena ikarua, era vakavulici ira na tamata ena ivakavuvuli vakarisito, kevaka e muri ena cavuraka laivi na mataqali itovo kaukaua kece.a Ena yabaki sa oti, era vakayagataka e 1,202,381,302 na aua na iVakadinadina mera vukei ira kina na tamata mera vulica na ivakarau ni bula vakarisito. E yaga dina na vakayagataki ni gauna oqo, nira papitaiso kina e 265,469 mera iVakadinadina i Jiova, mera vakaraitaka kina e matanalevu nira cata na itovo kaukaua.

10. E rawa beka ni na muduki na itovo kaukaua e vuravura nikua?

¹⁰ Kena ikuri, era kila na iVakadinadina i Jiova nira sega ni rawa ni kauta laivi na ca e vuravura. Oya na vuna era vakanuinui vakatabakidua kina vua e rawata, na Kalou o Jiova. (Same 83:18) Ena sega ni rawa ni vakaotia na kawatamata na itovo kaukaua se mani vakacava na nodra sasaga. Na dauvola iVolatabu uqeti vakalou e vakasalataki keda vakailiu baleta noda gauna, na “iotioti ni veisiga” qai kaya: “Ko ira na tamata ca kei ira na dauveitemaki, era na tubu cake me ra ca sara, ni ra sa ia na dauveivakacalai, ka ra sa vakacalai talega ko ira.” (2 Timoci 3:​1, NW, 13) E laurai mai na tikina oqo, ni na dreve na sasaga vakatamata me tarova na ca. Ena yasana kadua, e rawa nida nuitaki Jiova me muduka vakadua na itovo kaukaua.​—Same 37:​1, 2, 9-​11; Vosa Vakaibalebale 24:​19, 20; Aisea 60:18.

Era Sega ni Rere Nira Vakarau Ravuti

11. Na ikalawa cava sa taurivaka o Jiova me muduka kina na itovo kaukaua?

¹¹ Me vaka ni cata na Kalou ni sautu na itovo kaukaua, e rawa nida kila na vuna e taurivaka kina na ikalawa me na vakarusai koya e vakavuna, o Setani na Tevoro. Sa vakavuna oti mada nona druka vakaloloma o Setani ena ligana na agilosi uasivi o Maikeli, na tui vou ni Kalou sa veiliutaki tiko, o Jisu Karisito. E tukuna kina vaka oqo na iVolatabu: “A sa tubu nai valu mai lomalagi; o Maikeli kei ira na nona agilose era sa veivala kei na gata levu; a sa ia vata nai valu na gata levu kei ira na nona agilose, a ra sa sega ni gumatua: a sa sega tale ni kune e dua na nodra tikina mai lomalagi. A sa biu tani na gata levu, na gata makawa, a yacana na Tevoro, kei Setani, o koya sa temaki ira kecega na kai vuravura: a sa biu ki vuravura, a ra sa biu vata kaya na nona agilose.”​—Vakatakila 12:​7-9.

12, 13. (a) Na cava e kilai kina na yabaki 1914? (b) Na cava e tukuna vakailiu na parofisai i Isikeli vei ira na tokona na Matanitu ni Kalou?

¹² Mai na tuvai ni gauna ena iVolatabu kei na veika e yaco e vuravura, e dusia ni carubi na ivalu oya mai lomalagi ena 1914. Me tekivu mai oya sa qai ca tiko ga na ituvaki kei vuravura. E kaya na vuna na Vakatakila 12:12: “O koya oqo mo reki kina na lomalagi, kei kemudou sa tiko kina. Dou na ca koi kemudou sa tiko e vuravura kei na wasawasa: ni sa lako sobu vei kemudou na tevoro, a sa cudru vakalevu, ni sa kila ko koya ena sega ni dede na nona gauna.”

¹³ Macala ni vakamuai vakatabakidua na cudru i Setani vei ira na dauveiqaravi lumuti ni Kalou kei na nodra itokani ‘so tani tale na sipi.’ (Joni 10:16; Vakatakila 12:17) Na veitusaqati oqo sa vakarau yacova na kena ivakatagedegede duadua e cake ni sa na yavala na Tevoro me ravuti ira na tokona ra qai nuitaka na Matanitu tauyavutaki oti ni Kalou. Na kaukaua ni ravuravu oqo e tukuni ena Isikeli wase 38 me ravuravu i ‘Koki ena vanua nei Mekoki.’

14. Na veitaqomaki cava era vakila na iVakadinadina i Jiova ena veigauna sa oti, ena yaco tiko beka ga oqo?

¹⁴ Me tekivu ena nona kolotaki tani mai lomalagi o Setani, ena so na gauna sa ra dau taqomaki na tamata ni Kalou mai na nona ravuravu, ena nodra veivuke na isoqosoqo vakapolitiki e dusimaki vakaivakatakarakara ena Vakatakila 12:​15, 16. Ia me kena veibasai, ena iotioti ni nona ravu o Setani, e kaya na iVolatabu ni sega ni dua na isoqosoqo vakatamata ena taqomaki ira era nuitaki Jiova. Ena vakavuna beka oqo mera rere se taqaya na lotu Vakarisito? Sega!

15, 16. (a) Na vosa ni veivakadeitaki i Jiova vei ira nona tamata ena gauna i Jiosafati era nuidei kina vakacava na lotu Vakarisito nikua? (b) Na ivakaraitaki cava e kotora o Jiosafati kei ira na Juta vei ira na dauveiqaravi ni Kalou nikua?

¹⁵ Na Kalou ena tokoni ira nona tamata me vaka ga nona tokona nona matanitu ena gauna i Tui Jiosafati. Eda wilika: “Ni rogoca, koi kemuni kecega na Juta, kei kemuni na kai Jerusalemi, kei kemuni Jiosafati na tui, Sa vosa vakaoqo vei kemuni ko Jiova, Ni kakua ni rere se taqaya e na vukudra na lewe vuqa oqo; ni sa sega ni nomuni nai valu, sa nona ga na Kalou. . . . Ni kua ni vala oqo: dou tuva, dou tu, ka raica na nona vakabulai kemuni ko Jiova, koi kemuni na Juta kei ira mai Jerusalemi: ni kakua ni rere, se taqaya; lako yani me veivala kei ira e na mataka: ia ena nomuni to ko Jiova.”​—2 Veigauna 20:​15-​17.

¹⁶ E vakadeitaki vei ira na Juta ni sega ni gadrevi mera vala. Ena vakatale ga oya nira sa na ravuti na tamata ni Kalou vei Koki mai Mekoki, era na sega ni tauri yaragi mera taqomaki ira kina. Era na ‘tu ga ra qai raica na veivakabulai i Jiova.’ Ia, na nodra tu wale ga e sega ni kena ibalebale mera vakasavuliga, me vaka ga na nodra sega ni vakasavuliga na tamata ni Kalou ena gauna i Jiosafati. Eda wilika: “A sa vakacuva na uluna ko Jiosafati ka vakatoboicu; a sa cuva sobu ko ira kecega na Juta kei ira na kai Jerusalemi e na mata i Jiova, a ra sa lotu kivei Jiova. . . . Ia ni sa bose oti ko koya [o Jiosafati] kei ira na tamata, sa lesia eso me sere vei Jiova, ka me ra vakavinavinaka e nai ukuuku ni yalosavasava, ni ra sa lako yani e na matadra nai valu, ka me ra kaya, Vakavinavinaka vei Jiova; ni sa sega ni mudu na nona loloma. (2 Veigauna 20:​18-​21) Io, ena gauna mada ga era ravu kina na meca, era vakavinavinaka tiko ga vei Jiova na nona tamata. E kotora na ivakaraitaki oqo na veika mera cakava na iVakadinadina i Jiova ni sa ravuti ira ena otioti ni gauna o Koki.

17, 18. (a) Na yalo vakacava era vakaraitaka na iVakadinadina i Jiova nikua ni vakarau ravu o Koki? (b) Na ivakasala cava se qai soli ga oqo vei ira na itabagone lotu Vakarisito?

¹⁷ Ni bera ni yacova, vaka kina na gauna sa na ravuravu kina o Koki, era na tokona tiko ga na iVakadinadina i Jiova na Matanitu ni Kalou. Era na vakaukauataki ra qai taqomaki tiko ga ena nodra veimaliwai ena sivia e 94,600 na ivavakoso e veiyasa i vuravura. (Aisea 26:20) Oqo e gauna totoka dina me vakavinavinakataki kina o Jiova ena yaloqaqa! Na nodra namaka tiko na ravuravu i Koki e sega ni vakavuna mera suka imuri ena rere. Kena veibasai, e uqeti ira mera cabora na imadrali ni nodra vakavinavinaka ena kena levu era rawata.​—Same 146:2.

¹⁸ Na yaloqaqa vaka oqo era ivakaraitaki vinaka kina e vica vata na udolu na itabagone era digia na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Me vakaraitaka ni uasivi na digitaki ni ivakarau ni bula oqo, e soli kina ena veisoqo ni tikina ni 2002 na ivolacebaceba Ra iTabagone​—Oni na Vakayagataka Vakacava Nomuni Bula? Era vakavinavinakataka na lotu Vakarisito gone kei na qase na ivakasala oqo e yaco mai ena kena gauna.​—Same 119:​14, 24, 99, 119, 129, 146.

19, 20. (a) Na cava era sega ni rere se taqaya kina na lotu Vakarisito? (b) Ena vukei keda vakacava na ulutaga e tarava?

¹⁹ Dina ni sa qai torosobu ga na ituvaki kei vuravura nikua, era sega ni rere se taqaya kina na lotu Vakarisito. Era kila ni sa voleka ni vakawabokotaka vakadua na Matanitu i Jiova na veibasoga kece ni itovo kaukaua. E vakacegui ira tale ga nira kila ni na yaco na veivakaturi mera na vakabulai tale kina o ira na mate ena itovo kaukaua. Na veika oqo ena vakavuna vei ira e so mera tekivu vulici Jiova kina, qai uqeti ira era sa yalataki ira oti vua mera qaravi koya tiko ga.​—Cakacaka 24:15.

²⁰ Nida lotu Vakarisito dina, eda kila na vuna meda tawaveitovaki tiko ga kina. Eda via kukube toka ga ena inuinui totoka meda ‘tu da qai raica na veivakabulai i Jiova.’ Na ulutaga e tarava ena vakaukauataka noda vakabauta, nida kila ni veika era yacoyaco tiko nikua sa qai matata tiko ga kina nira ivakayaco ni parofisai ena iVolatabu.

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada!

• Na cava era sega ni nuidei kina e levu nikua?

• Na cava era nuidei kina na iVakadinadina i Jiova ena veigauna e se bera mai?

• Na cava sa vakayacora oti o Jiova vua e vakavuna na itovo kaukaua kece?

• Na cava meda kua ni rerevaka kina na ravuravu i Koki?

[iYaloyalo ena tabana e 13]

E vakaraitaki vinaka o Jisu ena tawaveitovaki vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 16]

Vica vata na udolu na itabagone iVakadinadina era digitaka ena marau mera cakacaka vakaitalatala vakatabakidua

[iYaloyalo ena tabana e 16]

Ra iTabagone​—Oni na Vakayagataka Vakacava Nomuni Bula?

[iTaba ni Credit Line ena tabana e 12]

UN PHOTO 186226/M. Grafman