Bula Dravudravua​—Na Kena iWali Dina

E DINA ni levu na itukutuku ca e rogo me baleta na bula dravudravua e veiyasa i vuravura, ia era se nuitaka tiko ga e so ni na rawa ni wali. Kena ivakaraitaki, e kaya e dua na ulutaga ena Manila Bulletin, e volaitukutukutaka na Asian Development Bank ni “rawa vei Esia me vakaotia na bula dravudravua ena loma ni 25 na yabaki.” E vakatura na baqe ke vinaka na bula vakailavo ena vakaoti kina na dravudravua.

Era vakatura na isoqosoqo kei na matanitu e levu na vakatutu kei na lalawa me rawa ni wali kina na leqa oqori. E so vei ira oqo: na inisua, vakavinakataki na vuli, bokoci nodra dinau na matanitu era se qai vakatorocaketaki tiko vei ira na matanitu vutuniyau, me kau laivi na vakalatilati ni volivolitaki me rawa kina vei ira na matanitu era lewena e levu na tamata dravudravua mera volitaka nodra ivoli, me qai vakavaletaki ira na isau lalai na matanitu.

E lalawataka sara kina ena yabaki 2000 na General Assembly ni Matabose kei Vuravura na veika me na qai rawati ena 2015. E wili kina na vakaoti ni bula dravudravua, na viakana kei na kena vakaduiduitaki na isau e kune vei ira na cakacaka ena veimatanitu. E dina ni inakinaki vakasakiti toka, ia e levu era vakatitiqataka na kena rawati ena vuravura talawasewase oqo.

Yalomatuataki na Veivuke Vei Ira na Bula Dravudravua

Dina ni na via dredre toka na veisau dei e vuravura raraba, e vei beka era na kere veivukei kina na tamata? A sa tukuni taumada ni tiko na inuinui ena rawa ni vukei ira na tamata ena gauna sara ga oqo. Na cava beka oya? Na Vosa ni Kalou, na iVolatabu.

Na cava sara mada e duatani kina na veika e volai ena iVolatabu mai na ivurevure ni tukutuku tale e so? Ni vu sara tiko ga mai vua na iliuliu cecere duadua, na noda Dauveibuli. E tiko ena ivola oqori na vuku​​—⁠na ivakavuvuli e yaga vei ira na tamata kece, ena veivanua taucoko kei na veigauna kece. Kevaka e vakamuri na ivakavuvuli oqori ena rawa ni vukei ira na dravudravua mera marautaka na bula edaidai. Meda raica mada e vica na kena ivakaraitaki.

Me donu nomu raica na ilavo. E kaya na iVolatabu: “Ni sai vakaruru na vuku, ka sai vakaruru nai lavo: Ia na kena yaga na kila ka, ni sa vu ni bula vei ira na kenai taukei na vuku.” (Dauvunau 7:​12) Na cava sara mada na kena ibalebale? E sega ni ka kece ga me sa vakayagataki kina na ilavo? E dina ni rawa ni itataqomaki. Eda rawa ni volia kina na ka eda gadreva, ia e tiko ga na kena iyalayala. E tiko tale e so na ka e yaga sara vakalevu ia e sega ni voli rawa ena ilavo. Noda kila na veika oqori ena vukea meda kua ni vakabibitaka na iyau vakayago, me levei kina na yalolailai era dau sotava o ira na kumuna vakalevu na ilavo. E sega ni rawa ni volia na bula na ilavo, ia na yalomatua ga ena rawa ni taqomaka na bula ena gauna oqo qai dolava na sala me rawati kina na bula tawamudu.

Vakayagataka ga na ilavo sa tu vei iko. E sega ni tautauvata na ka eda vinakata kei na ka eda gadreva dina. Ia, me liu ga na ka eda gadreva. E dau totolo sara noda gadreva na ka, ia ni raici vakavinaka e sega ni ka eda gadreva oya ia e ka ga eda vinakata. Na tamata yalomatua ena wasea na kena isau ena ka sara ga e gadrevi tu ena bula​​—⁠na kakana, isulu, vale, kei na so tale. Ni se bera ni volia e so tale na ka ena raica mada me veirauti na ilavo e sa vo tiko. Ena dua na nona vosa vakatautauvata, e kaya o Jisu vua e dua me “tiko sobu mada eliu, me wilika na kenai voli, se tu vua nai yau me vakaotia se segai.”​​—⁠Luke 14:⁠28.

Ena Yatu Filipaini, o Eufrosina e itubutubu le dua, e tolu na luvena qai ka ni bolebole vua na qaravi ni nodratou bula vaka kina nona saga me vakayagataki vakavuku na ilavo, ni a sa biuti iratou tu o tamadratou ena vica na yabaki yani e liu. E vukei iratou na luvena ena vakayagataki ni ilavo. Kena ivakaraitaki, eratou na rairai vinakata na luvena e dua na ka eratou raica. Ena sega ni tukuna vakadodonu na sega, ia ena saga me ratou veivosaki qai kaya: “Raica sa rawa ni voli vei kemudou oqori, ia dou na digidigi ga o kemudou. Na ilavo e sa tu qo vei kedatou sa rauta vinaka ga e dua na ka. E rawa ni voli na ka dou vinakata, se voli vakalailai na lewenimanumanu se kakanadraudrau me datou kania vata kei na raisi ena macawa qo. Ia, na cava dou vinakata? Dou digia.” Levu na gauna eratou dau toboka rawa na gone na ka e via tukuna tiko, ratou qai digia me voli ga na kakana.

Mo lomavinaka. E kaya e dua tale na ivakavuvuli vakaivolatabu: “Kevaka sa tu vei keda na kakana kei nai sulu, me da lomavinaka kina.” (1 Timoci 6:⁠8) Na ilavo vakataki koya e sega ni kauta mai vei keda na marau. E levu na tamata vutuniyau era rarawa tu, ia era marau e vuqa na dravudravua. Era marau na dravudravua nira sa lomavakacegu ga ena ka lailai era rawata mera bula kina. E kaya o Jisu me “vinaka na matamu,” qai dei ena veika e bibi. (Maciu 6:​22) Era na lomavinaka na tamata ke ra cakava oqori. Era lomavakacegu e levu na dravudravua nira bucina e dua na veiwekani vinaka kei na Kalou ra qai bula marau vakavuvale​​—⁠na ka e sega ni rawata na ilavo.

Oqori e so ga na ivakasala vakayalomatua e vakaraitaka na iVolatabu e rawa ni vukei ira na dravudravua mera vosota kina na kedra ituvaki. Ia, e levu tale tu. Kena ivakaraitaki, me cati na itovo e veivakacaraki me vaka na vakatavako kei na veimauilavo baleta ni vakalusia na iyau; me kilai na ka e bibi vakauasivi na veika vakayalo; ni dredre na kunei ni cakacaka saga me tiko vei iko na kila se na veiqaravi era gadreva tu e so tale. (Vosa Vakaibalebale 22:29; 23:21; Filipai 1:​9-​11) E vakatura na iVolatabu me vakaitovotaki na “vuku dina kei na lewa vinaka” baleta ni o na ‘bula kina.’​​—⁠Vosa Vakaibalebale 3:​21, 22.

E dina ni vakatura na iVolatabu e so na veivuke vei ira na dravudravua, ia ena se tiko ga na taro me baleta na veisiga mai muri. Era na dravudravua tu ga na tamata? Ena oti beka nodra vakaduiduitaki na vutuniyau mai vei ira na dravudravua? Da raica mada e dua na kena iwali era sega ni bau kila tu e levu.

E Solia na iNuinui na iVolatabu

E levu era vakadinadinataka ni ivola vinaka na iVolatabu. Ia, era sega ga ni kila ni tukuni tu kina vakamatata na veisau lelevu ena vakarau yaco.

Sa vakarau yavala na Kalou me walia na leqa ni kawatamata, wili kina na dravudravua. E sa nakita tu na Kalou me sosomitaki na matanitu vakatamata baleta nira sega ni rawa ni cakava na veika oqori se ra sega sara ga ni via cakava. Ena cakava vakacava? E tukuna vakadodonu na iVolatabu ena Taniela 2:​44: “Ena qai vakatura na Kalou ni lomalagi e dua na matanitu, ena sega sara ni vakarusai rawa: ia na matanitu ko ya ena sega ni biu tu me nodra na tamata tani, ia ena vurumemeataka ga ka vakaotia na veimatanitu oqori, ka na tu ga ka sega ni mudu.”

Ni sa vakawabokotaka oti na “veimatanitu” oqori sa na qai yavala na nona iLiuliu digitaki na Kalou. E sega ni tamata na iLiuliu oqo ia e ka bula kaukaua mai lomalagi me vaka ga na Kalou, qai tu vua na kaukaua me cakava kina na veisau me oti kina na veivakaduiduitaki ena gauna oqo. E digi Luvena sara ga na Kalou me nona itavi oqori. (Cakacaka 17:31) E vakamacalataka na Same 72:​12-​14 na veika ena cakava na iLiuliu oqo: “Ni na vakabula ko koya na dravudravua ni sa tagi; kei koya sa vakararawataki ka sa sega e dua me vukei koya. Ena lomana ko koya na tamata malumalumu ka dravudravua, ka vakabula na yalodra na dravudravua. Ena vakabula na yalodra mai na lawaki kei nai valavala kaukauwa: ena ka talei talega e matana na kedra dra.” Sa dua dina na inuinui totoka! Sa qai yaco na vakacegu! Ena veivakabulai ena vukudra na dravudravua kei na yalomalumalumu na iLiuliu digitaki ni Kalou.

Ena gauna tale ga oqori sa na oti kina vakadua e levu na leqa e dau vu tiko mai na bula dravudravua. E kaya na tikina e  16 ni Same 72: “Ena sa tu e vuravura e na dela ni veiulu-ni-vanua na sila e qumi rawarawa ga.” Sa sega tale ni takiveiyaga na kakana e vu mai na dausiga, lailai ni ilavo se nodra veiqaravi veidabui na veiliutaki.

Ena wali tale ga na veileqa tale e so. Kena ivakaraitaki, e dua na iwiliwili levu ni lewe i vuravura e sega tu nodra vale. Ia, e yalataka na Kalou: “A ra na tara vale, ka tiko kina; era na tea eso na were-ni-vaini, ka kania na vuana; era na sega ni tara, ka tiko kina na tamata tani, era na sega ni tea, ka kania na tamata tani: ia me vaka na kena dede e dua na kau ena vakakina na nodra gauna na noqu tamata, ia era na rekitaka vakadede na cakacaka ni ligadra ko ira na tamata ka’u sa digitaka.” (Aisea 65:​21, 22) Era na vakavaletaki kece na tamata ra qai marautaka na nodra cakacaka. E yalataka gona na Kalou na iwali tawamudu ni bula dravudravua. Ena sega tale ni qai tiko na duidui levu ena kedra maliwa na tamata vutuniyau kei na dravudravua, vaka kina nodra sega ni qai leqataka tale tiko na ka ni bula e veisiga.

Ena rairai sega beka ni vakabauta e dua ni dina na vosa ni yalayala ena iVolatabu ena imatai ni gauna e rogoca kina. Ia, ni dikevi sara vakavinaka na iVolatabu, e laurai ni dau yaco dina na vosa ni yalayala ni Kalou ena veigauna yani e liu. (Aisea 55:11) O koya gona e sega ni dodonu me vakatitiqataki tale. Ia, na taro ga oqo, Na cava mo cakava me rawa ni yaga kina vei iko ni sa yaco dina na vosa ni yalayala oqori?

O na Bula Tale ga Kina?

Ni nona na Kalou na matanitu oya, e dodonu me tiko vei keda na itovo ena ciqoma na Kalou me rawa nida vakarurugi ena nona veiliutaki. E vakaraitaka o koya vei keda na veika meda cakava meda rawata kina na bula. Sa vakarautaka tu na idusidusi ena iVolatabu.

E yalododonu na iLiuliu digitaki, oya na Luve ni Kalou. (Aisea 11:​3-5) Ena vinakati kina mera yalododonu tale ga o ira na bula ena matanitu oqo. E kaya na Vosa Vakaibalebale 2:​21, 22: “Ni ra na tiko ga e na vanua na yalododonu, ka ra na tiko dei kina na yalodina. Ia ko ira na tamata ca era na muduki tani e vuravura, kei ira na dautalaidredre era na cavu laivi maikina.”

E tiko beka na sala me vulici kina na ka e vinakati meda cakava? Io. Ena kena vulici ga na iVolatabu qai bulataki na kena ivakasala, o na rawa ni marautaka sara ga kina na bula uasivi sa tu mai liu. (Joni 17:⁠3) Era marau na iVakadinadina i Jiova mera vukei iko ena nomu vulica na iVolatabu. Keimami sureti kemuni mo ni ciqoma na vuli oqo mo ni bula kina ena vuravura ena sega tale kina na bula dravudravua se veivakaduiduitaki.

[iYaloyalo ena tabana e 5]

Eufrosina: “Vukei noqu vuvale ena ka eratou gadreva ni vakayagataki vakavuku na ilavo”

[iYaloyalo ena tabana e 6]

E sega ni rawata na ilavo na veiwekani vinaka kei na Kalou vaka kina na bula marau vakavuvale