Vukei Ira na Rogoci Iko Mera Vakabauta na iTukutuku ni Matanitu

“Sa qai kaya vei Paula ko Akaripa, Sa vo e lailai mo rawai au me’u lotu va-Karisito.”​—CAKACAKA 26:28.

1, 2. Na cava e mai lewai kina na yapositolo o Paula vei rau o Kovana Fesito kei Tui Eroti Akaripa II?

ENA yabaki 58 S.K., erau sikovi Porisiu Fesito kina i Sisaria o Tui Eroti Akaripa II kei na ganena o Perinaise. Erau lako mai ena veisureti nei koya na Kovana ni Roma o Fesito. “Erau ukucavu mai, a rau curu ki na vale ni veitarogi, kei ira vata na turaga levu ni valu, kei ira na turaga ni koro.” Sa qai vakarota o Fesito me kau mai na yapositolo lotu Vakarisito o Paula. Na cava e mai lewai kina na imuri oqo i Karisito vei Kovana Fesito?​—Cakacaka 25:​13-​23.

² E saumi na taro oqo ena vosa e qai tauca o Fesito vei ira nona vulagi. E kaya o koya: “Kemuni Akaripa na tui, kei kemudou kecega na tamata sa tiko kei keitou eke, dou sa raica na tamata oqo, e na vuku i koya era sa cikevi au ko ira na Jiu e lewe levu, mai Jerusalemi, eke talega, ka ra sa kaya e sega ni dodonu me bula ko koya. Ia ni ka’u sa kunea sa sega ni cakava ko koya e dua na ka ca sa dodonu me mate kina, a sa cavuti Akusito ko koya me lewai koya, au sa qai lewa me’u vakatalai koya kina. Ia ka sega na ka e macala me’u volai koya kina vua na noqu turaga. O koya ga oqo ka’u sa kauta mai kina ki na matamudou, ia ka vakaidina vei kemuni, Akaripa na tui, me tarogi mada me macala kina na ka me’u vola. Ni sa rairai vei au me ka lialia me tala e dua sa vesu, ka sega ni vakatakila talega na ka ca sa beitaki vua.”​—Cakacaka 25: 24-​27.

3. Na cava era beitaki Paula kina na iliuliu ni lotu?

³ E macala mai na vosa i Fesito ni a beitaki o Paula ni via vuaviritaka na matanitu​—ke dina na veibeitaki oqo, sa na tau na itotogi mate. (Cakacaka 25:11) Ia, e sega ni cala o Paula. Na veibeitaki oqo e vu mai na nodra vuvu na iliuliu ni lotu e Jerusalemi. Era sevaka nona kacivaka voli na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, kei na nona vukei ira e levu mera tisaipeli i Jisu Karisito. Mani kau o Paula mai Jerusalemi i Sisaria, e dua na koro e toka e baravi, ra qai yadravi koya e dua na ilala sotia levu. E kea, sa qai lai kerea kina o Paula me rogoci koya o Sisa, mani vakau sara i Roma.

4. Na itukutuku veivakidroataki cava e qai cavuta o Tui Akaripa?

⁴ Vakasamataka mada, sa mai tiko o Paula ena nona itikotiko na kovana, ra qai rogoci koya e so na vakailesilesi e wili kina e dua na iliuliu levu ena dua na vanua e qali ena matanitu levu o Roma. Sa qai vuki vei Paula o Tui Akaripa qai kaya vua: “Sa qai tara mo vakatusai iko mai.” Ni vosa tiko o Paula, e qai yaco e dua na ka talei sara. Sa tekivu tarai koya na tui na ivakamacala i Paula. Me cava tale, ni qai kaya o Tui Akaripa: “Sa vo e lailai mo rawai au me’u lotu va-Karisito.”​—Cakacaka 26: 1-28.

5. Na cava e cakava o Paula me veivakauqeti kina nona vosa vei Akaripa?

⁵ Vakasamataka mada! Ena ivakamacala momona i Paula, e tarai koya kina e dua na iliuliu na kaukaua ni Vosa ni Kalou. (Iperiu 4:​12) Na cava e cakava o Paula me veivakauqeti kina nona vosa ni sauma tiko na veibeitaki? Na cava eda vulica vei Paula e rawa ni yaga vei keda ena noda veivakatisaipelitaki? Nida raica vakavoleka nona sauma na veibeitaki, e rua na ka lelevu e votu mai: (1) E veivakauqeti na ivakarau ni vosa i Paula. (2) E maqosa nona vakayagataka na ka e vulica mai na Vosa ni Kalou, me vaka ga na nona maqosa e dua na dauceuceu ena nona vakayagataka na iyaya ni ceuceu.

Saga me Veivakauqeti Nomu iVakamacala

6, 7. (a) Na cava na ibalebale ni “veivakauqeti” ena kena ivakavakayagataki ena iVolatabu? (b) E yaga vakacava na veivakauqeti ena vakabauti ni dua na ivakavuvuli vakaivolatabu?

⁶ E dau vakayagataki vakalevu vei Paula na vosa vakirisi e vakadewataki me veivakauqeti, ena ivola na Cakacaka. Na cava eda vulica kina ena vuku ni noda cakacaka ni veivakatisaipelitaki?

⁷ Ena vosa taumada e volai kina na iVolatabu Vakirisi Vakarisito, na vosa “veivakauqeti” e kena ibalebale mo “rawa” se “veisautaka nona vakasama e dua ena nomu vakayagataka na ivakamacala e momona qai donu,” me vaka e vakaraitaka na ivolavosa na Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words. E matata cake tale nida dikeva na yavu ni vosa oqo, na “veivakauqeti.” Na vosa oqo e okati tiko kina na veinuitaki. Kevaka gona o vakauqeta e dua me ciqoma e dua na ivakavuvuli vakaivolatabu, na nomu ivakamacala e sa rawa kina vua me nuitaki iko, sa vakabauta kina o koya ni dina na ka o vakavulica. E macala ni sega ni veirauti me tukuni wale tu ga vua e dua na ka e kaya na iVolatabu me qai nuitaki ni na vakabauta, se me cakava sara kina e dua na ka. Dodonu me rawai koya e rogoci iko na nomu ivakamacala me rawa kina ni qai vakabauta, veitalia ke o koya o vakamacala vua e gone, nomu itokani, drau cakacaka vata, drau vuli vata, se wekamu.​—2 Timoci 3:​14, 15.

8. Na cava e okati ena nomu saga mo rawa e dua me vakabauta na ka dina mai na iVolatabu?

⁸ O na rawai koya vakacava e dua me vakabauta ni dina na ka o tukuna tiko mai na iVolatabu? E dau saga o Paula me veisautaka nodra vakasama na rogoci koya ena nona bulia e so na ivakamacala e momona, me matata nona ile qai yavutaki vinaka, salavata kei na nona veivakadreti.a E sega ni yaga gona meda kaya wale tu ga ni dina noda ivakamacala, e dodonu meda vakarautaka e so na ivakadinadina e veivakacegui me tokona na ka eda tukuna. Eda na cakava vakacava oqo? Kena imatai mada me na yavutaki sara ga ena Vosa ni Kalou na ka eda tukuna, meda kua ni tukuna na ka ga eda nanuma. Vakayagataka tale ga e so na ivakadinadina mai na taudaku ni iVolatabu me tokona na veika vakayalo o vakamacalataka. (Vosa Vakaibalebale 16:23) Me kena ivakaraitaki, ke o vakamacalataka ni kawatamata ena marautaka na bula ena parataisi e vuravura, tokona na ivakamacala oqo ena dua na tikinivolatabu me vaka na Luke 23:43 se Aisea 65:​21-​25. Ia, o na tokona vakacava ena so na ivakamacala mai na taudaku ni iVolatabu? O rawa ni vakayagataka na veika e kila vinaka o koya drau veivosaki. O rawa ni vakamacalataka vua na veika ga e tu wavokiti keda era kauta mai na marau kei na vakacegu me vaka na mudre malua ni cagi, na boi vinaka ni veimataqali kau salusalu, na kamica ni vuata, kei na irairai totoka ni veibaravi nukuvula. Vukei koya me raica ni veika oqo era vakaraitaka ni vinakata na Dauveibuli meda marautaka na bula e vuravura.​—Dauvunau 3:​11, 12.

9. Eda na vakaraitaka vakacava na yalorawarawa ena noda cakacaka vakavunau?

⁹ Nida lomakatakata ena noda via vakauqeta e dua me vakabauta e dua na ivakavuvuli vakaivolatabu, so na gauna eda na sega ni kila nida sa togoraka tiko ga yani na ka eda tukuna. Ia, oqo e rawa ni sogota na vakasama kei na loma i koya e vakarorogo. Oqo na ivakasala ni ivola na Vuli Vunau: “Ena sega ni taleitaki na ka eda vakamacalataka ke da vakacala tu ga yani vakadodonu e dua na ivakavuvuli e dau vakamareqeta e dua, veitalia ke da tokona noda ile ena vica vata na tikinivolatabu. Me kena ivakaraitaki, ke da kaya tu ga yani ni cala na vakananumi ni Siganisucu baleta ni yavutaki ena lotu butobuto, ena rairai sega ni veisautaka vakalailai na rai nei itaukeinivale. Ena vinaka cake meda maqosataka noda ivakamacala, da qai yalorawarawa.” Na cava meda saga kina meda dau yalorawarawa? E kaya tale na ivola: “Era na via veivosaki [na rogoci keda] ke da dau yalorawarawa, e rawa nira vakasamataka na ka eda kaya nida sa na gole, se rawa ni vakavuna mera via veivosaki ena dua tale na gauna. E rawa ni vakamalumutaki ira sara ga.”​—Kolosa 4:6.

Tara na Lomadra na Rogoci Keda

10. E tekivuna vakacava o Paula nona sabaya na veibeitaki ena mata i Akaripa?

¹⁰ Meda raica mada oqo na vosa i Paula ni sabaya tiko na vosa ni veibeitaki, me vaka e volai ena Cakacaka wase 26. Raica mada na itekitekivu ni nona vosa. E tekivu o Paula ena nona tauca vei Akaripa e so na vosa ni veidokai, e dina ni vakatevoro voli kei na ganena dina o Perinaise. E kaya o Paula: “Au sa nanuma ka’u sa kalougata, kemuni Akaripa na tui, ni’u na tukuni au edaidai e matamuni e na vuku ni ka kecega era sa beitaki au kina na Jiu. Io, ni kemuni sa kila kecega na nodrai valavala na Jiu kei na veika era sa dauveiletitaka: o koya oqo ka’u sa masuti kemuni kina mo ni vosota mada ga mo ni rogoci au.”​—Cakacaka 26:​2, 3.

11. E laurai vakacava ena vosa i Paula vei Akaripa na veidokai? E yaga vakacava oqo?

¹¹ O na raica ni doka o Paula na itutu cecere i Akaripa ena nona kacivi koya ena nona itutu, na Tui. Nona veidokai kei na nona digia vinaka na vosa e vakayagataka e vakaraitaka kina vei Akaripa o Paula na nona vakarokoroko. (1 Pita 2:​17) Vakaraitaka na yapositolo nona kila ni kenadau o Akaripa ena ivalavala vakajiu kei na kena lawa, e marau kina me mai tu e matana me mai sauma na ka e beitaki kina. E lotu Vakarisito o Paula, e sega ga ni beci Akaripa ena nona sega ni lotu Vakarisito. (Filipai 2:3) Kena veibasai ni qai masuta na tui me solia nona gauna me rogoci koya. Na ka e cakava o Paula e dolava sara ga na loma i Akaripa kei ira na kena vo mera rogoca na ka e vakarau tukuna. Sa viria sara tiko ga o koya e dua na yavu era duavata kece kina me vakarawarawataka nodra ciqoma nona ivakamacala.

12. Ena noda vunautaka na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, eda na tara vakacava na lomadra na rogoci keda?

¹² Ena itekitekivu ni noda vosa me yacova sara na kena itinitini, nida vunautaka tiko na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, meda saga mada ga meda tara na lomadra na rogoci keda me vaka a cakava o Paula ni lai tu e mata i Akaripa. Eda na vakayacora rawa oqo ena noda dokai ira dina eda vakamacala vei ira. Eda kauaitaka na nodra ivakarau ni bula kei na nodra itovo ni rai.​—1 Korinica 9:​20-​23.

Mo Kenadau ena Nomu Vakayagataka na Vosa ni Kalou

13. Me vakataki Paula, o na tara vakacava na lomadra na rogoci iko?

¹³ E dau saga o Paula me uqeti ira na rogoci koya mera bulataka sara na itukutuku vinaka era rogoca. (1 Cesalonaika 1:​5-7) E dau vakayacora oqo ena nona saga me tara sara na lomadra na nona itukutuku, ni lomadra ga e vakatau tiko mai kina na ka era cakava. Me baleta nona sabaya o Paula ena mata i Akaripa na ka e beitaki kina, dikeva nona ‘vakayagataka vakadodonu’ na Vosa ni Kalou ena nona dusia lesu na vosa i Mosese kei ira na parofita.​—2 Timoci 2:​15.

14. Vakamacalataka se cava e uqeti Akaripa kina na ivakamacala i Paula.

¹⁴ E kila o Paula ni o Akaripa e yacana wale ga na Jiu. Ni vakayagataka na ka e kila tu o Akaripa me baleta na ka vakajiu, sa qai vakamatatataka ni nona vunau e okati kina nona ‘tukuna tiko na ka ga era a tukuna na parofita kei Mosese ni na yaco’ me baleta nona mate na Mesaia kei na nona vakaturi. (Cakacaka 26:​22, 23) Sa qai tarogi Akaripa vakadodonu o Paula: “I Akaripa na tui, o ni sa vakadinati ira na parofita, se segai?” Taro dredre dina oqo vei Akaripa. Ke kaya ni sega ni vakabauti ira na parofita, sa na vakaraitaka oya ni sega ni ciqoma na ivakavuvuli vakajiu. Ia, ke vakaraitaka ni vakabauta na ivakamacala momona i Paula, sa na vakaraitaka votu kina ni duavata kei koya, sa na rawa ni vakatokai me lotu Vakarisito. E laurai votu na vuku i Paula ena nona qai sauma ga na nona taro ena nona kaya: “Au sa kila kemuni sa vakadinata.” Na cava e qai kaya o Akaripa ena vuku ni ka e sa tara na lomana? E qai kaya: “Sa vo e lailai mo rawai au me’u lotu va-Karisito.” (Cakacaka 26:​27, 28) E sega ni qai lotu Vakarisito o Akaripa, ia a tara sara ga na lomana na ivakamacala momona i Paula.​—Iperiu 4:​12.

15. Na cava e cakava o Paula me tauyavu rawa kina e dua na ivavakoso mai Cesalonaika?

¹⁵ De dua o sa raica ni vosa i Paula e okati ruarua kina na vunau kei na veivakauqeti. Ena nona taurivaka na iwalewale oqo, kei na nona ‘vakayagataka vakadodonu’ na Vosa ni Kalou, yaco kina e so era dau vakarogoci koya voli mera vakabauti koya. Oqo na ka sara ga e yaco e Cesalonaika ena nona lai vaqarai ira ena valenisoro e kea o Paula na Jiu kei na kai Matanitu Tani era dau rerevaka na Kalou. E kaya na kena itukutuku ena Cakacaka 17: 2-4 (VV): “Me vaka ga na i vakarau i Paula e a la’ki curu sara ko koya ki na nodra valenilotu. E na tolu na Siga ni Vakacecegu e tiko kina e ke ya, a vakamacala vei ira mai na i Vola Tabu. E a serelaka vei ira na lewena ka vakadinadinataka mai kina ni a sa dodonu ga me vakararawataki, na Karisito ka me qai vakaturi cake tale mai na mate. . . . Era a mani vakabauta e so.” E veivakauqeti na vosa i Paula. E sega ni tukuna wale tu ga yani na nona itukutuku, e vakamacalataka, qai vakadinadinataka mai na iVolatabu ni o Jisu ga na Mesaia a parofisaitaki tu mai. E levu era vakabauta, lai tauyavu sara kina e dua na ivavakoso.

16. Na cava mo cakava mo marautaka kina vakalevu cake nomu vunautaka na Matanitu ni Kalou?

¹⁶ E rawa beka ni o saga mo maqosa ena veivakauqeti ni o vakamacalataka na Vosa ni Kalou? Ke o rawata, o na vakila ni na vakaibalebale vakalevu cake nomu vunautaka kei na nomu vakavulica na itukutuku vinaka, o na marautaka tale ga. Oqo na ka era sa vakadinadinataka o ira na dautukutuku ni Matanitu ni Kalou era sa muria na kena dau vakadreti meda vakayagataka vakalevu cake na iVolatabu ena cakacaka vakavunau.

17. Tukuna e dua sara ga na ka o sotava se ka e volai ena parakaravu e vakaraitaka ni yaga noda vakayagataka na iVolatabu ena cakacaka vakavunau.

¹⁷ Kena ivakaraitaki, a vola e dua na ivakatawa dauveilakoyaki ni iVakadinadina i Jiova: “Gauna oqo, levu na mataveitacini sa laurai nira taura sara tu ga na iVolatabu nira cakacaka vakavunau e veivale. Oqo e sa vakarawarawataka nodra wilika na dautukutuku na iVolatabu vei ira era sotava. Nira dau raici keda e liu na itaukeinivale, vaka e dau votu totolo mai nodra vakasama nida dau soli ivola se ivoladraudrau. Oqo era sa tekivu vakila nida dau vakayagataka vakalevu duadua na iVolatabu ena noda cakacaka vakaitalatala.” E macala ni noda na taura tu me laurai na iVolatabu ena vakatau ena levu na ka, me vaka ni duidui na itovo ni vanua kei na matanitu eda bula kina. Ia, e dodonu meda saga kece me kilai nida maqosa ena vakayagataki ni Vosa ni Kalou, qai dau momona noda tukuna na itukutuku ni nona Matanitu.

Me Tiko Vei Keda na Rai i Jiova me Baleta na Cakacaka Vakaitalatala

18, 19. (a) E raica vakacava na Kalou na noda cakacaka vakaitalatala? Ia, na cava me tiko kina vei keda na nona rai? (b) Na cava meda cakava me vuavuaivinaka kina noda veisikovi lesu? (Raica na kato “Ka Meda Cakava me Vuavuaivinaka Kina Noda Veisikovi Lesu,” ena tabana e 16.)

¹⁸ E dua tale na sala eda na tara kina na lomadra na vakarorogo oya noda raica na cakacaka vakaitalatala mai na rai ni Kalou, meda dau vosota tale ga. E vinakata na Kalou “me bula na tamata kecega, ka mai kila sara nai vakavuvuli dina.” (1 Timoci 2: 3, 4) Oqo tale ga na ka eda vinakata! E dau vosota tale ga o Jiova, na nona vosota gona sa ra mai veivutuni rawa kina e levu. (2 Pita 3:9) Nida sotava gona e dua e taleitaka na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, so na gauna ena gadrevi vei keda meda lesuvi koya vakavica. Ia, nida sa kaburaka rawa e lomana na sore ni ka dina, e rawa ni taura tale ga na gauna kei na vosota me qai kadre. (1 Korinica 3:6) Me baleta na vakabulabulataki ni tataleitaki vaka oqo, raica na kato ena ulutaga “Ka Meda Cakava me Vuavuaivinaka Kina Noda Veisikovi Lesu.” Nanuma tiko ni dau veiveisau nodra bula na itaukeinivale​—na leqa era sotava kei na kedra ituvaki. So na gauna e dau lala tu ga e so na vale, ena dredre kina meda sotavi ira na kena itaukei. Ia ena yaga na noda saga tiko ga meda sotavi ira. Eda vinakata tale ga mera rogoca na itukutuku vinaka, ni itukutuku oqo era na bula kina. O koya gona, dau kerea vei Jiova na vuku me momona kina nomu ivakamacala ena nomu uqeti ira na itaukeinivale mera vakabauta na itukutuku vinaka ni nona Matanitu.

¹⁹ Ni sa sotavi rawa e dua e via rogoca na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, na cava tale me cakava na lotu Vakarisito? Oqo ena qai vakamacalataki ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma?

• Na cava e cakava o Paula e veivakauqeti kina nona vosa vei Tui Akaripa?

• Na cava meda cakava me tara kina na lomadra na vakarorogo na noda itukutuku?

• Eda na vakayagataka vakacava na Vosa ni Kalou me tara na lomadra na rogoci keda?

• Eda na raica vakacava na cakacaka vakaitalatala mai na rai ni Kalou?

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 16]

Ka Meda Cakava me Vuavuaivinaka Kina Noda Veisikovi Lesu

• Me tiko vei iko na yalo dina ni veikauaitaki.

• Digia e dua na ulutaga vakaivolatabu veiganiti mo veivosakitaka.

• Vakarautaki itaukeinivale ena veisiko e tarava.

• Ni o sa lako, vakasamataki koya tiko ga na itaukeinivale.

• Lesuva totolo na tataleitaki, ena loma ga ni dua se rua na siga.

• Nanuma tiko ni nomu inaki mo tauyavutaka e dua na vuli iVolatabu.

• Masuti Jiova me vakalougatataka na tataleitaki sa kune rawa.

[iYaloyalo ena tabana e 15]

E veivakauqeti dina na vosa i Paula ni tu ena mata i Kovana Fesito kei Tui Akaripa