iTalanoa ni Nona Bula

Yalololoma Qai Veikauaitaki o Jiova

TALANOATAKA O FAY KING

Rau dau yalovinaka na noqu itubutubu, ia rau sega ga ni taleitaka na lotu me vaka e so. E dau kaya o tinaqu: “E tiko na Kalou, ke sega, o cei ga me qai bulia na senikau kei na vunikau?” Oqori ga na ka e vakabauta tu.

E MATE o tamaqu ena 1939 niu se qai yabaki 11, keirau sa qai tiko vata ga kei tinaqu e Stockport, ena ceva kei Manchester, e Igiladi. Au dau via kilai koya vakavinaka na Dauveibuli, au doka tale ga na iVolatabu dina ga niu sega ni kila sara vakavinaka. Au mani nanuma kina meu lewena na lotu Jaji meu kila kina e so na ka.

E sega ni dau vakaibalebale soti na vunau e caka, ia ni wiliki ga na Kosipeli e vakadeitaka sara ga vei au ni dina na vosa i Jisu kei na ka era volai tu ena iVolatabu. Niu vakananuma lesu au sega ga ni dau wilika na iVolatabu. Ena dua na gauna a solia vei au e dua na neitou itokani vakavuvale na iVolatabu na “Veiyalayalati Vou,” ena vakadewa ni gauna oqo ia au sega vakadua ni bau cega.

Na gauna e kacabote kina na ivalu mai Korea ena 1950, au vakasamataka sara kina vakatitobu e so na ka. Ena tete beka na ivalu oqo me vaka ga a yaco ena iKarua ni iValu Levu? Ke vaka kina, au na muria tiko ga vakacava na ivakaro i Jisu meu lomani ira na kequ meca? Ia, e rawa vakacava niu wadravi ira tu ga na meca nira sa mai valuta na noqu vanua au qai sega ni cakava kina e dua na ka? Keu cakava oqori, au sa sega ni vakayacora tiko kina na noqu itavi. E dina ni veilecayaki na noqu vakasama e dei tiko ga vei au ni tiko na isau kece ni noqu taro ena iVolatabu, ia au sega ga ni kila se meu na kunea vakacava.

Vaqara na Dina e Ositerelia

Ena 1954 keirau nanuma kei tinaqu me keirau sa toki vakadua e Ositerelia, sa tiko rawa mai kina na tuakaqu o Jean. Ena vica tale na yabaki e muri e tukuna vei au o Jean ni a kerei ira na iVakadinadina i Jiova mera sikovi au yani baleta niu dau taleitaka na iVolatabu, au dau lai lotu tale ga. E via kila o koya se cava au nanuma me baleti ira. “Au sega ni kila se donu nodra ivakamacala se sega,” e kaya vei au, “sa dua mada ga na ka nira rawa ni vakamacala, ni sega ni levu na lotu e cakava na ka oqori.”

Dua na veiwatini mamarau rau a sikovi au yani, o Bill kei Linda Schneider. E tiko na nodrau yabaki ni bula ena 60 vakacaca, sa dede tale ga nodrau iVakadinadina voli mai. Rau a dau cakacaka tu ena siteseni ni retio e nodra na iVakadinadina i Jiova e Adelaide, ia ni sa vakatabui na cakacaka vakavunau e Ositerelia ena iKarua ni iValu Levu, rau mani cakacaka sara vakaitalatala vakatabakidua. Rau vukei au vakalevu o Bill kei Linda, ia au se vakadikevi ira tiko ga na vo ni lotu tale e so.

E kauti au e dua na noqu itokani vakacakacaka ena dua na bose e vosa kina na dauvunau o Billy Graham, ni oti oya e so tale vei keimami a bose kei na dua na italatala, keimami sureti tale ga me keimami taro. Au taroga sara na taro e dau vakavu veilecayaki tiko vei au: “E rawa vakacava ni dua na lotu Vakarisito e lomani ira na kena meca, ia e qai vakamatei ira tale ena ivalu?” Era uwe na ilawalawa era a bose tiko​​—e vakavure vakasama dina vei ira taucoko na taro oya! Oti vakalailai sa qai kaya na italatala: “Au sega ni kila na isaunitaro oqori. Au se vakasamataka tiko.”

Ia, e toso tiko ga na noqu vuli iVolatabu vata kei Bill kei Linda, au papitaiso sara ena Sepiteba, 1958. E lomaqu meu muria nodrau ivakaraitaki na noqu qasenivuli, ena Okosita gona ni yabaki vou au sa painia tudei, na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Ni oti tale e walu na vula au sa sureti meu tomani ira na tacida era cakacaka tiko vakapainia lavotaki. Dua na ka noqu marau ni toso vinaka na vuli i tuakaqu o Jean, sa papitaiso tale ga!

Tadola e Dua na Katuba Levu

Au a veiqaravi tiko ena dua na ivavakoso e Serene, au qai vakavulici ira tale tiko ga e so ena iVolatabu. Dua na siga keirau sota kei na dua na italatala vakacegu ni lotu Jaji, au qai tarogi koya se cava e kaya na nona lotu me baleta na icavacava kei vuravura. Dina ni kaya ni sa yabaki 50 nona veivakavulici tiko ena ivakavuvuli vakaivolatabu ia au kurabuitaka na nona isaunitaro: “Me soli mada vei au na gauna meu qai vakadidike ena taro oqori baleta niu sega ni kila vakavinaka na iVolatabu me vakataki ira na iVakadinadina i Jiova.”

Sega ni dede, sa kerei mera bolecakacaka i Pakistan e so. Au mani vakalewena sara na fomu ia au sega tiko ni kila nira sega ni dau lesi ena cakacaka oqo na yalewa dawai, o ira ga na tagane dawai kei ira na veiwatini. Kena irairai ni a qai vakau na noqu fomu ina itikotiko liu e Brooklyn, ni sega ni dede au sa taura e dua na ivola e vakamacalataki kina ni gadrevi na cakacaka e Bombay (sa Mumbai tiko ena gauna oqo) e Idia, meu na lako kina keu taleitaka. Oya na yabaki 1962. Au mani lako kina, au tiko e Bombay me 18 na vula ni bera niu toki i Allahabad.

Au sa vakarautaki au sara meu vulica na vosa vakaidia. Levu na gauna erau tautauvata ga na icavucavuti ni vosa oqo kei na kena ivolavolai, e rawarawa kina na vosataka. E dau veivakacudrui vakalevu nira dau kerei au na itaukeinivale meu vosa ga vakavalagi, meu kua ni vosa vakaidia! Ia, e veiuqeti qai taleitaki na bula ena vanua vou oqo, au marautaka tale ga na vakasosoqoni kei ira na itokani iVakadinadina mai Ositerelia era tu e kea.

Au dau vakasamataka tu na vakawati niu se gone, ia na gauna ga au papitaiso kina, sa sega tale niu qai vakasamataka tiko baleta ni sa vakatabakidua ga na noqu vakasama ena veiqaravi vei Jiova. Ia, ena gauna oqo au sa gadreva kina me dua me mai kequ isa. Au sega ni via biuta na noqu ilesilesi i vanuatani, au mani masulaka ga kina vei Jiova, au sega ni qai vakasamataka tale tiko.

Veivakalougatataki Tawanamaki

E liutaka tiko ena gauna oya na cakacaka ena valenitabana e Idia o Edwin Skinner. A lewena na ikawalu ni kalasi ena Watchtower Bible School of Gilead ena 1946 kei ira e so tale na tacida yalodina, wili kina o Harold King kei Stanley Jones, rau a qai lesi i Jaina.a Ena 1958 rau a sogo e valeniveivesu o Harold kei Stanley ena vuku ni nodrau cakacaka vakavunau e Shanghai. A volavola sara vei Harold o Edwin ena gauna e sereki mai kina e valeniveivesu ena 1963. E sauma o Harold na ivola oya ni sa lesu tale i Hong Kong mai na nona yavokiti Mereke kei Peritania tiko, qai tukuna ena lewe ni nona ivola ni sa via vakawati. E kaya vei Edwin ni sa masulaka oti na ka oqori ena gauna e curu tu kina e valeniveivesu, qai tarogi Edwin ke bau kila tu e dua na yalewa e ganiti koya.

Era dau digitaki ga e levu na vakawati mai Idia, a kerei vakalevu o Edwin me cakava na ka oqori, ia e bese. Sa qai solia na ivola i Harold vei Ruth McKay, e wati Homer, na ivakatawa dauveilakoyaki. Sa qai vola gona yani vei au o Ruth me baleta e dua na daukaulotu sa balavu sara na nona veiqaravi ena dina, e vaqara watina tale tiko ga, qai tarogi au keu makutu na volavola vua. E sega ni tukuna na yacana se na veika tale e so baleti koya.

E sega ni dua tale e kila na noqu masulaka me dua na watiqu, o Jiova ga, na imatai ga ni ka au nanuma oya meu vakasuka. Ia, na levu ga ni noqu vakasamataka, au rawa ga ni tukuna ni o Jiova e tu tu yadua qai sauma na masu me vaka na ka eda nanuma. Au mani vola lesu vei Ruth me tukuna vua me volavola mai, ia me kua ni namaka meu sa na vakaio. Na ikarua gona ni ivola i Harold King e sa vola sara tiko ga mai vei au.

Ni suka mai valeniveivesu e Jaina o Harold, sa robota e levu na niusiveva kei na ivola na kena itaba vaka kina na kena italanoa. Na gauna tale ga oya sa kilai levu e veiyasa i vuravura, ia e lauti au na dede ni gauna e yalodina tu kina ena veiqaravi vakalotu. Vula lima na dede ni neirau veivolavolai tiko, oti au sa qai lako i Hong Kong. Keirau vakamau sara ena 5 Okotova, 1965.

Keirau vinakata ruarua na vakawati, me keirau qai veiqaravi tiko ga vakatabakidua, ia me vaka ni sa toso tiko na yabaki ni neirau bula, keirau vakila ni gadrevi cake vakalevu na bula veitomani. Au sa qai mai lomani Harold ga vakalevu, au raica tale ga na yalovinaka e tu vua kei na nona dau veikauaitaki ni walia na leqa keirau sotava ena neirau veiqaravi vakayalo, au dokai koya sara ga kina vakalevu. Keirau marautaka e 27 na yabaki ni neirau bula vakawati, qai vakalougatataki keirau tale ga vakalevu o Jiova.

Era tamata dau cakacaka na kai Jaina, au taleitaki ira tale ga vakalevu. O ira na itaukei e Hong Kong era vakayagataka na vosa na Cantonese, e vosa dredre cake me vulici mai na Mandarin. Keirau tekivu veiqaravi kei Harold ena nodra vale na daukaulotu ena valenivolavola ni tabana ni iVakadinadina i Jiova, oti keirau sa qai lesi tale ena duidui yalava e Hong Kong. Keirau marau vakalevu, ia ena 1976 sa kune vei au e dua na mate bibi.

Bula Tautauvimate

Sa vica na vula na kena sa drodro tani tiko ga vei au na dra, sa lutu totolo kina na levu ni dra e yagoqu. E dodonu meu sele, ia era kaya na vuniwai e valenibula nira na veisele ga ke vakayagataki na dra, baleta niu rawa ni mate ena kena sa na lako tani vakalevu mai yagoqu na dra. Dua na siga nira veivosakitaka tiko na vuniwai na veika me baleta na noqu qaravi, era saga sara e so na nasi meu veisautaka na lomaqu ena nodra kaya ni sega ni tu vei au na dodonu meu vakayalia na noqu bula. E 12 na veisele me na caka ena siga oya, e 10 vei ira era mai vakalutu gone, ia au raica ni sega vakadua ni bau dua na ka e tukuni vei ira na marama bukete era via tinia dole tiko na bula i luvedra.

Sa qai tini vola o Harold e dua na ivola nira na sega ni beitaki na vuniwai keu mani mate, ra qai vakadonuya sara meu sele. Au kau sara ina rumu ni veisele meu lai vakamoceri. Sa vakarau sara tu ga meu cula, a qai veisautaka tale na lomana na vuniwai e dodonu me culai au, au mani vakasukai tale kina i vale.

Keirau sa qai lai taro vakasala ga vua e dua na vuniwai e dau qaravi ira na yalewa ia e sega ni cakacaka tiko e valenibula. Ni dikeva na bibi ni mate e tiko vei au, e kaya ni na seleti au ena isau lailai sara​​—ia me keirau kua ga ni tukuna na levu ni ilavo e lavaka. E lako vinaka na nona veisele​​—qai sega sara ga ni bau vakayagataki kina na dra. E vakadinadinataki sara ga na yalovinaka i Jiova vaka kina na nona kauai vei au kei Harold ena gauna oqo.

Ena 1992, sa tauvimate bibi o Harold. Keirau toki ina valenivolavola ni tabana, na vanua keirau lai qaravi ruarua kina vakayalololoma. E vakaotia nona veiqaravi e vuravura na watiqu daulomani ena 1993 ni sa yabaki 81.

Lesu i Igiladi

Au marautaka na noqu sa lewe tiko ni vuvale e Peceli e Hong Kong, ia e dredre vei au na bula ena vanua katakata qai suasua. E dua na ivola sega ni namaki e volai mai ena itikotiko liu e Brooklyn, e tarogi tiko mai kina ena vuku ga ni noqu tauvimate keu taleitaka na toki ina dua na valenitabana au na qaravi kina vakavinaka vakavuniwai. Ena yabaki 2000, au sa lesu kina i Igiladi meu lewe tale ni vuvale e Peceli e Lodoni. Sa dua dina na ituvatuva vakayalololoma oqo! Au ciqomi ena yalololoma, au qai marautaka tale ga na cakacaka e soli vei au, wili kina na qaravi ni laibri ni vuvale e Peceli kei na 2,000 na kena ivola.

Au vakasosoqoni vata tale ga kei na ivavakoso vakajaina e Lodoni, ia sa levu na veiveisau. Ena gauna oqo, sa lewe lailai ga era lako mai Hong Kong e levu ga mai Jaina. Na nodra vosa na Mandarin, qai dua na ka ni bolebole vou oqori ena cakacaka vakavunau. E volatukutukutaki mai ena veiyasana nodra sa vakavulici tiko ena iVolatabu e levu na gonevuli ni Jaina era sa taura oti na nodra koroi. Era dau cakacaka ra qai taleitaka tale ga na itukutuku dina era sa vulica tiko ena iVolatabu. E ka ni marau na vukei ira.

Niu dau tiko taudua ena noqu vale vou, au dau vakasamataka lesu na noqu bula marau, kei na noqu se qoroya tu ga na loloma i Jiova vei au. E vakavotuya na ka kece e vauca na nona inaki, kei na nona kauaitaki ira yadudua na nona dauveiqaravi. Sa dodonu ga kina meu vakavinavinakataka na veikauaitaki vakayalololoma kece e cakava vei au.​​—1 Pita 5:​6, 7.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 25]

O Harold King, veiqaravi e Idia ena 1963, veiqaravi e Jaina ena 1950 vakacaca

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Neirau siga ni vakamau mai Hong Kong, ena 5 Okotova, 1965

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Keirau, kei na so na lewenivuvale e Peceli, rau na Liang e lomadonu, kei rau na Gannaway ena imatau