E Vu Beka ni Leqa ni Kawatamata na Lotu?

“KE SEGA ni uqeta tiko na lotu na vakaduiduile, ena saga me vakanunutaka na vakasama ni tamata me kua ni cakacaka na nodra lewaeloma qai vakasinaita na nodra vakasama ena vatavatairalago. . . . [E] rawa tale ga ni beitaki ni vakavuna na qiqo ni vakasama, na vakabauta butobuto, na veicati kei na rere.” Oqo na ka a vola e dua na daukaulotu e liu ni Wesele, qai tomana: “E dina taucoko na veibeitaki oqo. E tiko ruarua ena lotu na vinaka kei  na ca.”​—Start Your Own Religion.

‘E cala na veibeitaki oqo,’ era kaya e so. Ia, e sega ni dua e rawa ni vakacala na veika sa yaco oti ena veitabayabaki ni bula ni kawatamata. Ena loma ni gauna kece oya, vakavuqa me torosobu vakaoti na ka e cakava o lotu​—e dina ni ibalebale ni vosa na “lotu” oya na “nona qaravi se sokaloutaki na Kalou, se dua na kaukaua vuni.” Io, na lotu e dodonu me veivakararamataki qai veiuqeti. Ia, ena levu na gauna e vakauqeta na veileti, veivakaduiduitaki kei na veicati. Na cava e vaka kina oqo?

Veivakacalai e Dua na “Agilose ni Rarama”

E rawarawa sara na kena isau ena iVolatabu. E vakamatavulotaki koya o Setani na Tevoro me vaka na “agilose ni rarama” me vakacalai ira kina e vica vata na milioni na tamata mera muria na nona ivakavuvuli, mera kua ni muria na ivakavuvuli ni Kalou. (2 Korinica 11:14) Vakaraitaka na yapositolo o Joni na levu ni vanua e robota na veivakamuai i Setani ena nona kaya ni “sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kece ga na kai vuravura.” (1 Joni 5:​19) Kila vinaka tu o Joni ni o Setani e “temaki ira kecega na kai vuravura.”​—Vakatakila 12:⁠9.

Na cava e sotavi kina? E vakabulabulataka o Setani na tabana vakalotu, me dokai tu na kena irairai e taudaku. Ia na kena dina nira “ibulubulu boro vulavula,” me vaka ga e laurai ena vua ca era vuataka. (2 Timoci 3:⁠5; Maciu 7:​15-​20) Sa rauta me sega ni walia rawa o lotu na leqa ni kawatamata, na kena veibasai ga, e vakavuna tale tiko na leqa.

De o na vakatitiqataka na kena rawa ni yaco oqo. Ia na ka me nanumi, ni veivakacalai e dau caka vaqaseqase, me kua ni kila o koya e vakacalai ni oqo na ka e caka tiko vua. E dua na kena ivakaraitaki e vola na yapositolo o Paula: “Na kakana e vakacabori e na veimatakau e vakacabori vei ira na tevoro ka sega ni vakacabori vua na Kalou.” (1 Korinica 10:⁠20, VV) Macala ni sega vakadua nira vakabauta na vakacaboisoro tiko oya nira cakava tiko vua na tevoro, e nodra nanuma kece nira cabora tiko vua e dua na kalou, se mani kalou cava. Ia na kena dina, nira veivakacalai tiko na “veivavakoso yalo ca e na veiyasana vakalomalagi,” ra qai veitauriliga kei Setani ena nodra vakacalai na kawatamata kece.​—Efeso 6:⁠12.

Me kena ivakaraitaki, meda dikeva mada na sala e dau temaki qai vakacalai ira kina era kaya nira lotu Vakarisito o Setani, era nakita mera lecava na ivakaro ni yapositolo o Joni me baleta na veivakamuai ca ni timoni.​—1 Korinica 10:12.

Vu Mai Vua na Kalou na iVakavuvuli i Jisu

A kaya o Jisu Karisito: “Sa sega ni noqu na noqui vakavuvuli, sa nona ga ka talai au mai.” (Joni 7:​16) Io na ka a vakavulica e lako mai vua na Kalou Kaukaua Duadua. Sa rauta me veivakauqeti qai cakayaco sara ga vei ira era rogoci koya. E sega ni ‘vakanunutaka na vakasama ni tamata me kua ni cakacaka na nodra lewaeloma qai vakasinaita na nodra vakasama ena vatavatairalago.’ Kena veibasai ga, na ivakavuvuli i Jisu e sereki ira na tamata mai na ivakavuvuli cala ni lotu kei na vuku vakatamata e vu mai na vuravura e “vakabutobutotaki [tu] na lomadra” ena ilawaki ni Tevoro.​—Efeso 4:​18; Maciu 15:14; Joni 8:​31, 32.

Era vakatakilakilataki na lotu Vakarisito dina, sega ena kedra irairai ga nira yalododonu, ia ena vakabauta e basika kina na veitovo e vuataki rawa ga ena yalo tabu ni Kalou. (Kalatia 5:​22, 23; Jemesa 1:​22; 2:​26) Vei ira kece na veitovo oqo, e uasivi duadua qai ivakatakilakila ni lotu Vakarisito dina na loloma.​—Joni 13:​34, 35.

Ia, kua ni guilecava: A sega ni namaka o Jisu se o iratou na nona yapositolo ni na duadua tu ga na taucoko vakayalo ni bula ni ivavakoso lotu Vakarisito me vaka na kena ivakatekivu. Era kila ni na tubu na vukitani qai vakaruguti o lotu dina ena loma ni dua na gauna.

Yali Vakalekaleka ena Loma ni Dua na Gauna na Lotu Dina

Ena nona vosa vakatautauvata me baleta na sila vinaka kei na sila ca, a tukuna tu mai o Jisu ni na yali vakalekaleka ena loma ni dua na gauna na lotu dina. Wilika mada na kena ivolatukutuku ena Maciu 13:​24-​30, 36-​43. A kaburaka ena were o Jisu “na sila vinaka,” e vakatakarakarataki ira nona tisaipeli yalodina era isevu ni ivavakoso lotu Vakarisito. A vakarota o Jisu ni o koya “na meca” o Setani na Tevoro ena kaburaka ena were ni sila vinaka na “sila ca”​—o ira na tamata era kaya nira imuri i Jisu Karisito ia era cata nona ivakavuvuli.

Ni oti ga vakalailai nodratou mate na yapositolo i Jisu, era basika sara o ira era vaka na “sila ca,” era vakabauta cake na ivakavuvuli veivakacalai ni tamata ra qai biuta “na vosa i Jiova.” (Jeremaia 8:​8, 9; Cakacaka 20:​29, 30) Oya na vuna e basika kina na lotu lasu. E liutaka sara ga o koya e vakatoka na iVolatabu me “Daucaka Ca”​—na ilawalawa italatala dauveivakacalai sa sinai tu ena “veivakacalai ca kece ga.” (2 Cesalonaika 2:​6-​10, VV) Ia, a tukuna tu mai o Jisu ni na yaco na veisau ena “vakataotioti kei vuravura.” O ira na lotu Vakarisito era vaka na sila vinaka era na kumuni ena duavata ia o ira na “sila ca” era na vakarusai.

O ira sara ga na lotu Vakarisito lasu oqo era vakavuna na “vakacaca levu ena vica vata na senitiuri” kei na butobuto vakayalo e lomoci lotu ni Veivanua Vakarisito ena veisenitiuri e tarava. Nona raica na veika oqo, na veitovo kece e lolovira kei na itovo kaukaua e caka ena vuku ni lotu, e donu vinaka kina nona kaya tu mai na yapositolo o Pita ni na “vosavakacacataki talega nai vakavuvuli dina e na vukudra [era kaya nira lotu Vakarisito].”​—2 Pita 2:​1, 2.

“Bucina na Cudru kei na Veicati”

E sega ni o lotu ni Veivanua Vakarisito ga e vakarogorogocataka na lotu. E tiko tale ga e so na lotu era yalodua sara na lewena, era tu vakarau mera bolemate ena yaca ni lotu. Sa qai kaya kina o Karen Armstrong, a sisita tu e liu ni lotu Katolika ni vuqa na “veilotu lelevu” e rawa nira beitaki nira vakabulabulataki ira oqo. E kaya o Armstrong ni dua na ka me kilaitani kina na lotu oya me “dau loloma.” Na cava gona sa ra rawata na veimatalotu yalodua? E vola: “Na yalodua vakalotu, se mani lotu Vakajiu, lotu Vakarisito, se Musulimi, ena sega ni rawata na itovo oqo nira bucina tiko na cudru kei na veicati.” (The Battle for God​—Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam) Ia na lotu “yalodua” beka ga e sega ni rawata na itovo oqo qai “bucina na cudru kei na veicati”? Na itukutuku ni veigauna e tukuna ni veimatalotu tale e so era bucina tale ga na itovo oqo.

O Setani sara ga e tauyavutaka na isoqosoqo ni lotu lasu e vuravura, e vakatakilakilataki ena cudru, veicati, kei na vakadavedra vakayauyau. Na iVolatabu e vakatoka na isoqosoqo oqo me o “Papiloni na Ka Levu, a Tinadra . . . na Veika Vakasisila kei Vuravura,” qai vakatakarakarataki ena yalewa dautagane e vodo toka ena isoqosoqo vakapolitiki e vaka na manumanu kila. E beitaki tale ga o koya ni vakadavea na “kedra dra ko ira kece era a vakamatei e vuravura.”​—Vakatakila 17:​4-6; 18:⁠24.

Sega Nira Vakacalai na Tamata Kece

Na itukutuku ni veigauna e vakadeitaka ni sega ni tamata kece era vakacalai. Ena gauna drakidrakita mada ga ni bula ni kawatamata, e kaya o Melvyn Bragg, “levu era caka vinaka, e dina ni levu tale ga ena kedra maliwa era cakava na veika ca.” Ia o ira na lotu Vakarisito dina era “lotu vua [na Kalou], . . . vakayalo ka vakaidina.” (Joni 4:​21-​24) Era wasei ira tani mai na isoqosoqo vakalotu e vuravura e kilai ni “dau tokona na mataivalu.” Era cata nodrau cakacaka vata na Lotu kei na Matanitu. E tukuna kina na itukutuku ni veigauna ni nodrau cakacaka vata oqo e “vakavuna o Setani, sega ni o Jisu e Nasareci.”​—Two Thousand Years​—The Second Millennium: From Medieval Christendom to Global Christianity.

Ena noda gauna tiko ga oqo, era kilai na iVakadinadina i Jiova nira dau cakava na veika vinaka. Mera kua ni vakadukadukalitaki mai vei lotu lasu, era yavutaka nodra vakabauta kei na ka era cakava ena Vosa uqeti ni Kalou, na iVolatabu. (2 Timoci 3:​16, 17) Me vakataki ira tale ga na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri, era muria na ivakaro i Jisu ena nodra “sega ni vakavuravura.” (Joni 15:​17-​19; 17:​14-​16) Kena ivakaraitaki ena veiliutaki nei Itala mai Jamani, era sega ni via cakitaka nodra ivakavuvuli vakarisito ra qai sega kina ni vakadonui ena veiliutaki vaka Nazi. Oya na vuna e cati ira kina o Itala. E kaya e dua na ivola ni vuli: “Era muria . . . na iVakadinadina i Jiova na ivakavuvuli ena iVolatabu mera kua sara ga ni tauri iyaragi. Era sega kina ni vakaitavi ena mataivalu se dua na ka me baleti ira na ito i Itala. Sa qai totogitaki ira na matayadra nei Itala na SS mera bala e valeniveivesu na vuvale kece era iVakadinadina i Jiova.” (Germany​—1918-​45) O koya gona, era mate e vica vata na drau na iVakadinadina i Jiova mai Jamani ena nodra veivakacacani na Nazi.

Ena vuku ni nodra vakabauta, era vakacacani tale ga kina e so na tamata yaloqaqa mai na so tale na matalotu. Ia na ka oqo era sotava vata vakailawalawa na iVakadinadina i Jiova. Ia e levu na iVakadinadina i Jiova era tudei ena yavu ni ivakavuvuli vakaivolatabu: “Talairawarawa vua na Kalou, me kakua ga vei ira na tamata.”​—Cakacaka 5:​29; Marika 12:17.

Na Vu Dina ni Leqa

O koya gona e cala ke tukuni ni sega ni vakavuna na leqa ni kawatamata na lotu. Ni o lotu lasu sara ga e vakavuna tiko na leqa kece ni kawatamata. Ia, sa nakita tu na Kalou me na vakawabokotaki ira na lotu lasu kece ena dua na gauna ga oqo. (Vakatakila 17:​16, 17; 18:21) Oqo na nona ivakaro vei ira kece na yalododonu kei ira era taleitaka na lewadodonu: “Dou lako tani mai vua [o Papiloni na Ka Levu, na isoqosoqo ni lotu lasu e vuravura], oi kemudou na noqu tamata, mo dou kakua ni cala vata kaya, ka me kakua ni tauvi kemudou na nona mate ca. Ni sa yacovi lomalagi na nonai valavala ca, a sa nanuma na nonai valavala ca na Kalou.” (Vakatakila 18:​4, 5) Io, e cata dina na Kalou na lotu ‘e uqeta na vakaduiduile, e saga me vakanunutaka na vakasama ni tamata me kua ni cakacaka na nodra lewaeloma qai vakasinaita na nodra vakasama ena vatavatairalago, ena qiqo ni vakasama, ena vakabauta butobuto, na veicati kei na rere’!

Ena gauna mada ga oqo, na Kalou sa kumuni ira tiko era lomana na ka dina ina lotu dina. Oqo na lotu e muria vakavoleka na ivakavuvuli kei na veidusimaki i koya e buli keda, e dau loloma qai lewadodonu. (Maika 4:​1, 2; Sefanaia 3:​8, 9; Maciu 13:30) O rawa ni lewena. Ke o via kila e so tale na ivakamacala ni sala mo kila kina na lotu dina, kua ni tuvakasuka mo volavola vei ira era tabaka na ivoladraudrau oqo, se kerea nona veivuke e dua na iVakadinadina i Jiova.

[iYaloyalo ena tabana e 7]

Era vakila na marau na veimatatamata nira lewena na lotu dina