Qarauna De o Vakacalai

“Dou raica vinaka de dua sa vakacacani kemudou e na . . . ka lasu.”​—KOLOSA 2:8.

1-3. (a) Na ivakaraitaki cava soti e dusia ni sa voleka ni tara na basoga kece ni noda bula na veivakacalai? (b) Na cava me kua ni kurabuitaki kina na kena sa takalevu tu na veivakacalai?

“O CEI vei kemuni na loya oqo e se sega vakadua ni bau lasutaki?” A taroga na taro oqo e dua na parofesa ni lawa ena nona vakadidike tiko ena vica vata na yabaki sa oti. Na kena isau? E kaya: “Mai vei ira na udolu vakacaca na loya era vakatarogi, e  dua ga e se sega vakadua ni  lasutaki.” Na vuna? “Ni se qai tekivu cakacaka ga ena dua na kabani ni loya, se bera tale ga ni dua e mai raici koya.” E dusia na ivakaraitaki oqo na kena sa takalevu tu na lasulasu kei na veivakacalai.

² E levu na sala sa vakayacori tu kina na veivakacalai, ni voleka sara ga ni tara na basoga kece ni noda bula nikua. E levu na kena ivakaraitaki e kune ena tabana ni itukutuku​—era lasu na daunipolitiki mera ubia kina na ka era cakava, era vakalevutaka na daunibisinisi kei ira na loya na tubu e rawata na nodra kabani, era dabuitaki na dauvolivoli, e veilewaitaki e dua, kei na nodra vakaisini na kabani ni inisua, ia oqori e vica wale sara. E kune tale ga ena buturara ni lotu na veivakacalai. Era liutaka sara ga na italatala na nodra vakacalai na lewenivanua ena ivakavuvuli lasu, me vaka na tawamate ni yalo, na kama mai eli, kei na Letoluvakalou.​—2 Timoci 4:​3, 4.

³ E dodonu beka me kurabuitaki na kena sa yaco tiko na veivakacalai vaka oqori? Sega sara ga. E veivakaroti gona kina na iVolatabu me baleta na “iotioti ni veisiga”: “Ia ko ira na tamata ca kei ira na dauveitemaki, era na tubu cake me ra ca sara, ni ra sa ia na dauveivakacalai, ka ra sa vakacalai talega ko ira.” (2 Timoci 3:​1, 13) Me vaka ga nida lotu Vakarisito e dodonu meda yadrava na ivakavuvuli e veivakacalai, e rawa ni vakamuai keda tani mai na ka dina. E vure gona kina e rua na taro oqo: Na cava e sa takalevu tu kina nikua na veivakacalai? Eda na qaqarauni vakacava?

Cava sa Rui Takalevu Kina na Veivakacalai?

4. E vakamacalataka vakacava na iVolatabu na vu ni kena takalevu na veivakacalai?

⁴ E vakamacalataka sara ga vakamatata na iVolatabu na vu ni kena sa rui takalevu na veivakacalai. E vola na yapositolo o Joni ni “sa koto ga vua na vu-ni-ca ko ira kecega na kai vuravura.” (1 Joni 5:​19) Na “vu-ni-ca” oqo o Setani na Tevoro. E kaya o Jisu me baleti koya: “Sa sega ni vakabauta na ka dina, ni sa sega vei koya na ka dina. Ni sa vosa lasu ko koya, sa vosataka na ka sa tu vua; ni sa daulasulasu ko koya, ka sa vu ni ka oqo.” Sa rauta ga me kune ena vuravura oqo na mataqali yalo, itovo, kei na veivakacalai e vakaraitaki koya sara tiko ga na kena iliuliu.​—Joni 8:​44; 14:30; Efeso 2:​1-3.

5. Sa qai kaukaua ga vakacava na sasaga i Setani me veivakacalai kina ena gauna ni ivakataotioti oqo? E sagai cei vakalevu?

⁵ Ena gauna ni ivakataotioti eda sa bula tu kina oqo, sa qai kaukaua ga na sasaga i Setani. Sa kolotaki sobu oti mai vuravura. E “cudru vakalevu” ni kila ni sa lekaleka na nona gauna. E nakita dei me vakarusai ira e levu ena nona ‘temaki ira kece ga na kai vuravura.’ (Vakatakila 12:​9, 12) E sega ni tu tu yadua qai veivakacalai. Ena saga toka ga ena veigauna kece me temaka na kawatamata.a E vakayagataka na iwalewale kece ni veivakacalai e tu vua, wili kina na veidabui kei na veivakaisini, mera vakamatabokotaki kina na sega ni vakabauta mera yawaka na Kalou. (2 Korinica 4:4) O koya na dauveivakacalai levu oqo e saga sara tiko ga me rawai ira na sokalou tiko “vakayalo ka vakaidina” vua na Kalou. (Joni 4:​24; 1 Pita 5:8) Nanuma vinaka ni nona ile o Setani ni rawa vua me vagolea tani e dua ga e vinakata. (Jope 1:​9-​12) Meda dikeva mada e so na “ilawaki e dau veivakacalai” kina o Setani kei na ka meda cakava meda tataqomaki kina.​—Efeso 6:​11, Jewish New Testament.

Qarauni Ira na Vukitani

6, 7. (a) Na cava era dau kaya na vukitani? (b) E vakamatatataka vakacava na iVolatabu na nodra inaki na vukitani?

⁶ Sa dua na gauna balavu na nona vakayagataki ira tiko na vukitani o Setani me temaki ira kina na dauveiqaravi ni Kalou. (Maciu 13:36-​39) Era na rairai kaya na vukitani nira qaravi Jiova tiko ra qai vakabauta na iVolatabu, ia era cakitaka na nona isoqosoqo rairai. E so mada ga era lesuva na ivakavuvuli e beci kina na Kalou e kune vei “Papiloni na Ka Levu,” na isoqosoqo ni lotu lasu kece kei vuravura. (Vakatakila 17:5; 2 Pita 2:​19-​22) Ena veidusimaki vakayalo, era vakayagataka na vosa warumisa na dauvola iVolatabu mera vakavotuya kina na nodra inaki ca na vukitani kei na nodra iwalewale.

⁷ Na cava sara mada e nodra inaki na vukitani? Levu vei ira e sega ni cegu na lomadra mera biuta wale ga na vakabauta era dau okata tu e liu me ka dina. Levu na gauna era dau via kauta vata kei ira e so tale. Nira sega ni rawata ga vakataki ira na nodra tisaipeli, era dau saga kina mera “vakayarayarataki ira . . . na vakabauta [o ira na tisaipeli i Karisito] ki vei ira.” (Cakacaka 20:29, 30, VV) E kaya kina o Paula me baleti ira na tamata era dau vakavuvulitaka na lasu: “Dou raica vinaka de dua sa vakacacani kemudou.” (Kolosa 2:8) Sega li nira dau saga e levu na vukitani mera cakava na ka oqori? Me vaka ga e dua e dau vesuki ira lo na tamata qai kauti ira laivi mai na nodra vuvale, era vaka tale ga oya na vukitani nira dau sagai ira lo na lewe ni ivavakoso nuitaki.

8. Na cava na nodra iwalewale na vukitani mera rawata kina na nodra inaki?

⁸ Na cava na nodra iwalewale na vukitani mera rawata kina na nodra inaki? Era dau moica na ka dina, e sega ni dina kece na ka era kaya, ra qai dau lasulasu. Sa kila vinaka tu o Jisu nira na “vosavakacacataki vakailasu e na ka kecega e ca” na nona imuri. (Maciu 5:​11) Era dau lasu na dauveitusaqati ca oqo mera veivakacalai kina. E veivakasalataki na yapositolo o Pita me baleti ira na vukitani nira dau tauca na “vosa e dauveivakaisini,” ra vakatetea na “ivakavuvuli veivakacalai,” ra qai dau ‘moica na iVolatabu’ mera rawata kina na nodra inaki. (2 Pita 2:​3, 13, NW; 3:​16) E ka ni rarawa nira “vukica sara kina na nodra vakabauta eso.”​—2 Timoci 2:​18.

9, 10. (a) Eda na qaqarauni vakacava mera kua kina ni vakacalai keda na vukitani? (b) Na cava eda na sega ni kidroa kina kevaka e gadrevi me veisautaki na ka eda kila me baleta na inaki ni Kalou?

⁹ Eda na qaqarauni vakacava mera kua ni vakacalai keda na vukitani? Na noda muria na ivakasala ni Vosa ni Kalou: “Qarauni kemuni mai vei ira era dau vakavuna na veisei ka vakacacana na nodra vakabauta na tamata; ko ira era dau saqata na i vakavuvuli ko ni sa ciqoma oti. Ni tawasei kemuni tani mai vei ira.” (Roma 16:17, VV) Eda ‘tawasei keda tani mai vei ira’ na vukitani nida sega ni ciqoma na nodra ivakavuvuli era tukuna vei keda, se ra tabaka ena ivola, se na Internet. Na cava eda cakava kina oqori? Kena imatai, ni tukuna sara ga na Vosa ni Kalou da qai kila deivaki ni o Jiova e kauaitaki keda dina.​—Aisea 48:17, 18.

¹⁰ Kena ikarua, eda vakamareqeta na isoqosoqo e vakavulica vei keda na ka dina e tawasei keda mai vei Papiloni na Ka Levu. Eda vakadinata tale ga ena gauna vata oqori ni sega ni taucoko na noda kila na inaki ni Kalou; ia e so na ka eda kila e vakamakaretaki tiko ni toso na gauna. Era waraki Jiova ga na lotu Vakarisito yalodina me vakayacora na veiveisau oqori. (Vosa Vakaibalebale 4:​18) Eda na sega ga ni biuta na isoqosoqo e vakayagataka na Kalou, nida vakadinadinataka ni vakalougatataka tiko o koya.​—Cakacaka 6:7; 1 Korinica 3:6.

Qarauna De O Vakaisini Iko Tiko Ga

11. Na cava e nodra malumalumu kina na tamata ivalavala ca na yalo e dau veivakaisini?

¹¹ E dua na malumalumu e tiko vei keda na tamata ivalavala ca e dau totolo sara ni cakacaka kina o Setani, oya na noda dau vakaisini keda ga. E kaya na iVolatabu ena Jeremaia 17:9: “Sa ka dauveivakaisini duaduaga na yalo ni tamata, ka sa dredre ni vinaka.” E vola tale ga o Jemesa: “Ia sa dauveretaki na tamata yadua, ni sa vecei koya na nona garogaro ca ka bacani koya.” (Jemesa 1:​14) Na gauna eda bacani kina eda na rairai temaki meda vakayacora na ivalavala ca e vakarairaivinakataki tu qai vaka me sega ni dua na kena leqa. E veivakacalai dina na rai vaka oqori ni dau tini ga ena leqa na noda soli keda vakarawarawa ina ivalavala ca.​—Roma 8:6.

12. Ena vakaleqai keda vakacava na noda vakaisini keda tiko ga?

¹² O koya e dau vakaisini koya ga e rawarawa nona vakaleqai. Na yalo e veivakaisini e rawa ni vakalecalecava na malumalumu bibi e tiko, se vakaiulubaletaka na ivalavala ca bibi. (1 Samuela 15:13-​15, 20, 21) E rawa tale ga ni vakadonuya na itovo e sega ni kilikili. Kaya mada ena ka ni veivakamarautaki. E so e vinaka qai taleitaki. Ia, e levu na ka ni veivakamarautaki e dulaka tu mai o vuravura​—ena iyaloyalo yavala, na porokaramu ni retioyaloyalo kei na Internet​—e vakasisila qai tawakilikili. E dau rawarawa wale tu ga meda kaya ni na sega ni vakaleqai keda na noda sarava na veika vakasisila. E so mada ga era kaya, “Cava na kena ca, e sega ni vakacaraka na noqu lewaeloma?” Ia o ira era vaka oqori era sa ‘vakaisini ira tiko ga vakataki ira.’​—Jemesa 1:​22.

13, 14. (a) Na ivakaraitaki cava vakaivolatabu e dusia ni sega ni idusidusi nuitaki na lomada? (b) Eda na qaqarauni vakacava meda kua ni vakaisini keda ga vakataki keda?

¹³ Eda na qaqarauni vakacava meda kua ni vakaisini keda ga? Kena imatai, meda nanuma tiko ni sega ni dau nuitaki tu ga na noda lewaeloma. Vakasamataki koya mada na yapositolo o Paula. Ni se bera ni lotu Vakarisito, e dau vakacacani ira na imuri i Karisito. (Cakacaka 9:​1, 2) A sega sara tu beka ga ni vakaleqai na nona lewaeloma ena gauna oya. Sega ni vakabekataki ni a vakamuai cala. E kaya: “Ni’u a kitaka e na lialia kei na tawa vakabauta.” (1 Timoci 1:​13) O koya gona, ke da kaya ni sega ni vakaleqa na noda lewaeloma e so na ka ni veivakamarautaki eda lasama, e sega ni kena ibalebale oya ni sa donu tiko na ka eda cakava. Na lewaeloma ga e vakatavulici vinaka ena Vosa ni Kalou e rawa ni idusidusi nuitaki.

¹⁴ E tiko e so na ka ni veivuke eda rawa ni vakasamataka meda kua kina ni vakaisini keda ga vakataki keda. Dikevi iko ena nomu dau masu. (Same 26:2; 2 Korinica 13:5) De dua ena nomu dikevi iko vakamatailalai, o na raica ni se tiko e so na veiveisau e gadrevi mo cakava ena nomu itovo se nomu rai. Dau vakarorogo. (Jemesa 1:​19) E sega ni ka rawarawa meda dau dikevi keda ga vakataki keda, oya na vuna e vinaka cake kina meda taroga nodra nanuma e so na tacida vakarisito matua. Ke ra lomatarotarotaka na nomu vakatulewa se na ka o cakava e so era matua vakayalo, o rawa ni tarogi iko sara ga, ‘De sega beka ni vakavulici vinaka na noqu lewaeloma se sa vakaisini au tiko ga na lomaqu?’ Dau vakayagataka e veigauna na kakana vakayalo e vakarautaki ena iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu. (Same 1:2) Na nomu cakava oqori ena moica na nomu vakasama, itovo, kei na lomamu me salavata tiko ga kei na ivakavuvuli vakalou.

Qarauna na Lasu i Setani

15, 16. (a) Na lasu cava e vakayagataka o Setani ena nona saga me vakacalai keda? (b) Na cava meda cakava meda kua kina ni vakacalai ena lasu vaka oqori?

¹⁵ E levu na iwalewale ni lasu i Setani me vakacalai keda kina. E saga me vakacalai keda ena iyau, meda nanuma kina ni na kauta mai na marau kei na vakacegu, ia e dau yaco ga na kena veibasai. (Dauvunau 5:​10-​12) E saga meda vakabauta ni na sega ni muduki na vuravura ca oqo, dina ni sa tu na ivakadinadina matata nida bula donuya na “iotioti ni veisiga.” (2 Timoci 3:​1-5, NW) E vakabulabulataka o Setani na vakasama ni sega ni veivakaleqai na itovo vakasisila, dina nira qai dau tamusuka na kena ca o ira na vaqara marau. (Kalatia 6:7) Na cava meda cakava meda kua kina ni vakacalai ena lasu vaka oqori?

¹⁶ Vuli mai na ivakaraitaki vakaivolatabu. E tu ena iVolatabu na kedra ivakaraitaki e so era vakacalai ena lasu i Setani. Era domodomoiyau, ra sega ni kauaitaka na gauna era sa bula tu kina, se ra sikalutu ena veidauci​—ra qai tini ca kece ga. (Maciu 19:16-​22; 24:36-​42; Luke 16:14; 1 Korinica 10:​8-​11) Vuli mai na so na ivakaraitaki nikua. E ka ni rarawa nira dau vakawelewele e so na lotu Vakarisito ra qai nanuma nira sa calata tiko e dua na ka vinaka ena nodra sa mai qarava na Kalou. Era na rairai biuta na ka dina mera guta na veika era nanuma ni bula marau. Ia, era sa muria sara tiko ga na “sala titidara” qai sega ni dede era sa na vakila na ca ni nodra itovo tawavakalou. (Same 73:18, 19) E ka vakayalomatua gona meda vuli mai na nodra cala.​—Vosa Vakaibalebale 22:3.

17. Na cava e vakabulabulataka kina o Setani na lasu ni sega ni lomani keda o Jiova qai sega tu na beteda vua?

¹⁷ E dua tale na lasu e vakayagataka sara tiko ga vakalevu o Setani​—ni sega ni lomani keda o Jiova se da sega tu ni dua na ka vua. Sa udolu vakacaca na yabaki nona vulica tiko mai o Setani na veika e baleti keda na tamata ivalavala ca. E kila vinaka tu ni rawa ni vakamalumalumutaki keda na yalolailai. (Vosa Vakaibalebale 24:10) E vakabulabulataka gona o koya na rai ni sega na beteda ena mata ni Kalou. Kevaka gona eda “yalolailai” da qai nanuma ni sa sega sara ga ni kauaitaki keda o Jiova, eda na rawa ni temaki meda sa soro. (2 Korinica 4:9, NW) Na ka sara ga oqori e vinakata na Dauveivakacalai levu oqo! Eda qaqarauni vakacava ena lasu vaka oqori i Setani?

18. E vakadeitaka vakacava vei keda na iVolatabu na loloma i Jiova?

¹⁸ Vakasamataka vakatitobu na ka e tukuna na iVolatabu me baleta na loloma ni Kalou vei keda. E vakayagataka na Vosa ni Kalou e so na vosa vakatautauvata veiuqeti me vakadeitaka kina ni kauaitaki keda qai lomani keda yadudua na Kalou. E biuta o Jiova na wainimatamu ena dua na “tavaya,” e kena ibalebale ni raica vinaka tu qai sega ni guilecava na nomu sasaga vakaukaua mo yalodina tiko ga. (Same 56:8) E kila o koya na ‘ramusu ni yalomu’ qai dau volekati iko ena gauna vaka oqori. (Same 34:18) E kila na veika matailalai me baleti iko, wili kina na ‘drau ni ulumu.’ (Maciu 10:29-​31) Kena ilutua, e ‘solia na Luvena e dua bauga’ na Kalou ena vukumu. (Joni 3:​16; Kalatia 2:​20) O na rairai nanuma ena so gauna ni sega ni vakaibalebaletaki tiko vei iko na veitikinivolatabu vaka oqori. Ia, e dodonu ga meda vakabauta na vosa i Jiova. E vinakata o koya meda vakabauta dei ni sega wale ga ni lomani  keda vakailawalawa, ia e lomani keda yadudua.

19, 20. (a) Na cava e bibi kina meda kila ni lasutaki nona sega ni lomani keda o Jiova, dai qai kua tale ga ni vakabauta? (b) E vukei ira vakacava na yalolailai tu e dua na ivakatawa dauveilakoyaki?

¹⁹ Kidava na lasu, kua ni vakabauta. Kevaka o kidava ni dua e sa lasu tiko, o rawa sara ga ni taqomaki iko mo kua ni vakacalai mai vua. E rawa ni vakaukauataki iko na nomu kila ni o Setani e lasutaka voli ni sega ni lomani iko o Jiova. E kaya e dua na lotu Vakarisito me baleta e dua na ulutaga ena Vale ni Vakatawa, e veivakasalataki me baleta na ivadi i Setani: “Au sega vakadua ni kila ni dau vakayagataka na noqu vakanananu o Setani me vakayalolailaitaki au kina. Noqu kila oqori, sa qai dei ga na lomaqu meu valuta na vakanananu vaka oya.”

²⁰ Dikeva mada na nona ivakaraitaki e dua na ivakatawa dauveilakoyaki ena dua na vanua mai Sauca Amerika. Ni veivakatawani tiko vei ira na tacina vakayalo, era sa yalolailai tu, e dau tarogi ira, ‘O vakabauta na Letoluvakalou?’ Era dau sauma, ‘E sega,’ nira kila tu ni oqori e dua na lasu e vu mai vei Setani. E taroga tale na ivakatawa, ‘O vakabauta na kama tawamudu i eli?’ Se ra baci saumi, ‘E sega!’ Sa qai tukuna vei ira ni tiko tale e dua na lasu e sega ni vakataki rau na rua oqori. E vakamuai ira sara ena ivola Toro Voleka Vei Jiovab ena tabana e 249, ena parakaravu e 21, e vakavotui kina na lasu ni sega ni dau lomani keda yadudua o Jiova. E vola mai na ivakatawa dauveilakoyaki ni yaga dina na nona vukei ira na yalolailai tu mera kila na lasu oya i Setani, ra qai kua sara ni via vakabauta.

Taqomaki Iko Mai na Veivakacalai

21, 22. Na cava eda sega ni vulagi kina ena ivadi ca i Setani, na cava tale ga meda sasagataka?

²¹ Ena icavacava ni iotioti ni veisiga oqo, me namaki ni sa na qai levu ga na lasu kei na veivakacalai e vakavurea o Setani. Eda vakavinavinaka gona ni sa vakatakila tu vei keda o Jiova na ilawaki qaseqase i Setani. E vakavotuya sara ga na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu e tabaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” na ivadi ca e dau vakayagataka na Tevoro. (Maciu 24:45, VV) Nida sa kila rawa tu gona na veika e baleti koya, sa rawa nida vakarau tu kina meda vorata na nona ivadi ca.​—2 Korinica 2:​11.

²² O koya gona, meda qarauna sara na nodra ivakavuvuli na vukitani. Meda saga tale ga vagumatua meda kua ni vakaleqai ena noda rawa ni vakaisini keda ga vakataki keda. Meda kila tale ga da qai kua sara ni via vakabauta na lasu kece i Setani. Ena noda cakava oqori, eda na taqomaka kina na noda veiwekani kei na “Kalou daudina,” e cata na veivakacalai.​—Same 31:5; Vosa Vakaibalebale 3:​32.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• Na cava e sa rui levu kina na veivakacalai?

• Eda na qaqarauni vakacava mai na nodra veivakacalai na vukitani?

• Eda na qaqarauni vakacava meda kua ni vakaisini keda ga vakataki keda?

• Cava meda cakava meda kua kina ni vakacalai ena lasu i Setani?

[iYaloyalo ena tabana e 17]

Kua ni vakacalai iko ga vakataki iko ena ka ni veivakamarautaki

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Ni o qarauna tiko mo kua ni vakacalai iko ga vakataki iko, vakadikevi iko ena nomu dau masu, dau vakarogoci ira e so tale, qai wilika wasoma na Vosa ni Kalou